7 de Seminarie voor leerkrachten van het secundair onderwijs 8 oktober 2014 Hans De Dyn (NBB)
ESR 2010: structuur van de uiteenzetting Inleiding De wijzigingen in de cijfers 2 / 41
ESR 2010: een belangrijke herziening Overgang naar het ESR 2010 Europese Verordening Nr. 549/2013, van toepassing vanaf 01/09/14 Occasionele revisie (zonder ESR 2010) Revisies van sommige bronnen en methoden om de statistieken te verbeteren (in principe om de 5 jaar) Courante revisies (gebruikelijk proces) Integratie / bijwerkingen van de basisgegevens volgens hun beschikbaarheid (stabiel na 3 jaar) Ook andere Europese landen maken gebruik van de overgang naar het ESR 2010 om andere veranderingen door te voeren 3 / 41
ESR 2010: wat verandert er? Weinig statistische reeksen ontsnappen aan de revisies 3 optieken van het bbp: productieoptiek, bestedingsoptiek, inkomensoptiek Andere zogenaamde herverdelings -transacties Bbp (niveau + samenstelling) Financieringssaldo van de sectoren (en intermediair saldo zoals besparing) Rekeningen van de overheid Herziene ratio's: tellereffect + noemereffect (herziening bbp of andere noemer) 4 / 41
ESR 2010: retrospectieve herzieningen In de mate van het mogelijke werden alle herzieningen opgenomen in de reeksen vanaf 1995 Betalingsbalans enkel herzien vanaf 2008 -> mogelijke verschillen 5 / 41
ESR 2010: kalender van de herziene rekeningen September 2014 : jaarrekeningen Trimestriële rekeningen moeten geijkt worden op de nieuwe jaarlijkse reeksen (lopend) QNA (quarterly national accounts): eind oktober 2014 (Q3-2014) QSA (quarterly sectoral accounts): half januari 2015 (Q4-2014) Latere vervaldata Regionale rekeningen : december 2014 (2013) Supply and Use Tables : december 2014 (2011) 6 / 41
Timing van de publicatie ESR 2010-rekeningen per land Duitsland Letland Estland Kroatië Portugal België* Bulgarije Tsjechië Griekenland Spanje Italië Cyprus Litouwen Luxemburg Hongarije Malta Oostgenrijk Polen Roemenië Slowakije Verenigd Koninkrijk Frankrijk Nederland Ierland Finland Slovenië Denemarken Zweden Eurogebied Europese Unie Mei 2014 Juni 2014 Juli 2014 Augustus 2014 September 2014 Oktober 2014 November 2014 * Eind september. 7 / 41
ESR 2010: andere ontwikkelingen Niet enkel ESR 2010 is nieuw Gelijktijdige invoering van nieuw handboek voor betalingsbalansstatistieken en de externe positie (Balance of Payments Manual v6 BPM6) 8 / 41
ESR 2010: de wijzigingen in de cijfers Productieoptiek Bestedingsoptiek Inkomensoptiek Sectorrekeningen Rekeningen van de overheid Herzieningen in andere landen 9 / 41
Enkele sleutelvariabelen (referentiejaar 2010 lopende prijzen) Indicator Herziening (mln ) Nieuwe waarde (mln, behalve %) Bruto binnenlands product (bbp) +2,8% +10.007 365.747 Bruto nationaal inkomen (BNI) +2,9% +10.610 372.560 Spaarquote van de huishoudens (bruto besparing/bruto beschikbaar inkomen (BBI)) +0,6 ppt 15,8% Investeringsquote van de huishoudens (investeringen/bbi) -0,2 ppt 10,3% Margevoet van de venootschappen (bruto exploitatie overschot (BEO)/Bruto toegevoegde waarde (BTW)) +1,8 ppt 41,4% Investeringsquote van de venootschappen (investeringen/btw) +4,2 ppt 24,2% Bruto investeringen in vaste activa (totale economie) +14,0% +10.028 81.537 Overheidsschuld +5,8% +20.275 364.147,9 Overheidstekort +6,9% -941,9-14.543 10 / 41
Productieoptiek 11 / 41
Totale herziening: invloed op het niveau van het bbp 3,5% Impact op bbp (in %; lopende prijzen) 3,0% 2,5% 2,0% 1,5% 1,0% 0,5% 0,0% -0,5% 95 96 97 98 99 00 01 02 03 04 05 06 07 08 09 10 11 ESR2010 illegale economie zwart overige totaal 12 / 41
Totale herziening: effect op de evolutie van het bbp 6,0% 5,0% 4,0% (verandering in %; lopende prijzen) Lopende prijzen ESR 1995 Gemiddeld groeipercentage van het bbp op jaarbasis (1995-2011) 3,0% ESR 2010 2,0% 1,0% 0,0% Naar volume Gemiddeld groeipercentage van het bbp op jaarbasis (1995-2011) -1,0% ESR 1995-2,0% ESR 2010 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 Bbp vóór revisie Bbp na revisie Verschil 13 / 41
Detail van de ESR 2010 -herzieningen met gevolgen voor het niveau van het bbp 3,0% ESR 2010 (in % bbp; lopende prijzen) 2,5% 2,0% 1,5% 1,0% 0,5% 0,0% -0,5% 95 96 97 98 99 00 01 02 03 04 05 06 07 08 09 10 11 R&D markt R&D niet markt militair materieel verzekeringen productie voor eigen finaal gebruik fisim totaal ESR2010 14 / 41
Kapitalisatie van R&D De uitgaven in verband met R&D moeten niet langer worden beschouwd als input (lopende uitgaven) in het productieproces Hierdoor stijgt de toegevoegde waarde De uitgaven voor R&D worden beschouwd als finale bestedingen voor investeringen (ze creëren een kapitaalgoederenvoorraad van intellectueel eigendom ), dit wordt kapitalisatie genoemd 15 / 41
Detail van de herziening illegale economie 0,50% (in % bbp; lopende prijzen) 0,45% 0,40% 0,35% 0,30% 0,25% 0,20% 0,15% 0,10% 0,05% 0,00% 95 96 97 98 99 00 01 02 03 04 05 06 07 08 09 10 11 Drugs Prostitutie Smokkel De illegale economie doet het peil van het bbp gemiddeld met 0,4 % toenemen Dat is 1/8 e van de totale bbp-verhoging van de afgelopen jaren De belangrijkste factor in de illegale economie is de component drugs 16 / 41
Detail van de overige herzieningen met gevolgen voor het niveau van het bbp 0,5% Overige : bronnen en methodes (in % bbp; lopende prijzen) 0,4% 0,3% 0,2% 0,1% 0,0% -0,1% -0,2% -0,3% -0,4% -0,5% -0,6% 95 96 97 98 99 00 01 02 03 04 05 06 07 08 09 10 11 landbouw ziekenhuizen correcties IMMVA fiscale vertegenwoordigers zelfstandigen in fin. sector beheerskosten ICB's afschrijvingen S15 revisie S13 lopende revisie totaal overige 17 / 41
Herziening van de toegevoegde waarde volgens de institutionele sectoren 3,5% Herziening toegevoegde waarde per sector (in % bbp; lopende prijzen) 3,0% 2,5% 2,0% 1,5% 1,0% 0,5% 0,0% -0,5% 95 96 97 98 99 00 01 02 03 04 05 06 07 08 09 10 11 niet-financïele vennootschappen overheid IZWs t.b.v. huishoudens totaal financïele vennootschappen huishoudens productgebonden belastingen min subsidies 18 / 41
Herziening 2014: productieoptiek niet-financiële vennootschappen 2,5% (in % bbp) 2,0% 1,5% 1,0% 0,5% 0,0% 95 96 97 98 99 00 01 02 03 04 05 06 07 08 09 10 11-0,5% R&D productie voor eigen finaal gebruik zwart fiscale vertegenwoordigers ziekenhuizen perimeter S11 illegale economie overige totaal 19 / 41
Herziening 2014: productieoptiek financiële vennootschappen 0,3% (in % bbp) 0,2% 0,1% 0,0% 95 96 97 98 99 00 01 02 03 04 05 06 07 08 09 10 11-0,1% -0,2% -0,3% -0,4% -0,5% verzekeringen perimeter S12 fisim overige totaal 20 / 41
Herziening 2014: productieoptiek - overheid 0,6% (in % bbp) 0,5% 0,4% 0,3% 0,2% 0,1% 0,0% 95 96 97 98 99 00 01 02 03 04 05 06 07 08 09 10 11-0,1% -0,2% -0,3% R&D militair materieel perimeter S13 overige totaal 21 / 41
Herziening 2014: productieoptiek - gezinnen 0,6% S14 (in % bbp) 0,5% 0,4% 0,3% 0,2% 0,1% 0,0% 95 96 97 98 99 00 01 02 03 04 05 06 07 08 09 10 11-0,1% -0,2% zelfstandigen in fin. sector illegale economie zwart landbouw overige totaal 22 / 41
ESA 2010 impact overzichtstabel Belangrijke methodologische en / of statistische wijzigingen: impact op bbp COUNTRY: BELGIUM Change Impact on GDP (+/- x,x%) in 2010 Explanations or comments Total impact +2,81% Methodological changes, total of which: Capitalisation of research and development (R&D) Statistical changes, total of which: Integration of new or improved data sources (e.g. census, housing surveys,.) +2,54% +2,37% +0,27% -0,41% New benchmark figures for agriculture, hospitals, unincorporated financial enterprises and correction of errors. Illegal activities +0,37% Drugs (+0,25%), prostitution (+0,09%) and smuggling (+0,03%) 23 / 41
Bestedingsoptiek (lopende prijzen) 24 / 41
Totale herziening: impact op de bestedingsoptiek 3,5% 3,0% 2,5% 2,0% 1,5% 1,0% 0,5% 0,0% -0,5% Totaal Herziening bestedingsoptiek (in % bbp; lopende prijzen) -1,0% 95 96 97 98 99 00 01 02 03 04 05 06 07 08 09 10 11 netto uitvoer marktinvesteringen (ondernemingen en huishoudens) consumptieve bestedingen van de huishoudens consumptieve bestedingen en investeringen van de IZW's t.b.v. huishoudens consumptieve bestedingen en investeringen van de overheid totaal 25 / 41
Impact op de investeringen van de marktsector 2,5% (in % BBP) 2,0% 1,5% 1,0% 0,5% 0,0% 95 96 97 98 99 00 01 02 03 04 05 06 07 08 09 10 11 ESR 2010 overige 26 / 41
Impact op de bestedingen (overheidsconsumptie en investeringen) van de overheid (in % BBP; lopende prijzen) 0,8% 0,7% 0,6% 0,5% 0,4% 0,3% 0,2% 0,1% 0,0% -0,1% 95 96 97 98 99 00 01 02 03 04 05 06 07 08 09 10 11 R&D militair materieel perimeter S13 overige totaal 27 / 41
Impact op de finale bestedingen van de gezinnen 1,0% (in % bbp) 0,8% 0,6% 0,4% 0,2% 0,0% -0,2% 95 96 97 98 99 00 01 02 03 04 05 06 07 08 09 10 11-0,4% -0,6% -0,8% -1,0% illegale economie fin. diensten en verzekeringsdiensten ziekenhuizen overige exogene herziening niveau's via HBS totaal 28 / 41
Inkomensoptiek (lopende prijzen) 29 / 41
Totale herziening: impact op de inkomensoptiek 3,5% (in % bbp; lopende prijzen) 3,0% 2,5% 2,0% 1,5% 1,0% 0,5% 0,0% -0,5% 95 96 97 98 99 00 01 02 03 04 05 06 07 08 09 10 11 beloning van werknemers bruto-exploitatieoverschot en bruto gemengd inkomen belastingen ongerekend subsidies totaal 30 / 41
Sectorrekeningen (lopende prijzen) 31 / 41
Spaarquote en investeringsquote van de huishoudens (S14+S15) Spaarquote (1) Investeringsquote (2) 21% 14% 20% 13% 19% 12% 18% 11% 17% 10% 16% 9% 15% 8% 14% 7% 13% vóór herziening na herziening 95 97 99 01 03 05 07 09 11 13 6% vóór herziening na herziening 95 97 99 01 03 05 07 09 11 13 (1) Brutobesparingen in % van het bruto beschikbaar inkomen. (2) Bruto-investeringen in vaste activa in % van het bruto beschikbaar inkomen. 32 / 41
Margevoet en investeringsquote van de vennootschappen (S11+S12) Margevoet (1) Investeringsquote (2) 43% 28% 42% 41% 26% 40% 39% 24% 38% 37% 22% 36% 35% 20% 34% 33% vóór herziening na herziening 95 97 99 01 03 05 07 09 11 13 18% vóór herziening na herziening 95 97 99 01 03 05 07 09 11 13 (1) Bruto exploitatieoverschot in % van de bruto toegevoegde waarde. (2) Bruto-investeringen in vaste activa in % van het bruto toegevoegde waarde. 33 / 41
Financieringssaldo van de huishoudens en de vennootschappen (% van het bbp) 8% Financieringssaldo van de huishoudens (S14+S15) Financieringssaldo van de vennootschappen (S11+S12) 5% 7% 4% 6% 3% 5% 2% 4% 1% 3% 2% 0% -1% 95 97 99 01 03 05 07 09 11 1% -2% 0% vóór herziening na herziening 95 97 99 01 03 05 07 09 11 13-3% vóór herziening na herziening 34 / 41
Aandeel van de bezoldigingen in de toegevoegde waarde van de vennootschappen (S11+S12) 67% 66% 65% 64% 63% 62% 61% 60% 59% 58% vóór herziening na herziening 95 96 97 98 99 00 01 02 03 04 05 06 07 08 09 10 11 12 13 35 / 41
Financieringssaldo van de overheid (in % bbp) 1% 0% -1% -2% -3% -4% -5% -6% 95 96 97 98 99 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 EDP-tekort ESR 1995 Tekort ESR 2010 36 / 41
Financieringssaldo van het Rijk 7% 6% 5% 4% 3% 2% 1% 0% 95 96 97 98 99 00 01 02 03 04 05 06 07 08 09 10 11 12 13-1% -2% vóór herziening na herziening 37 / 41
Overheidsschuld (% van het bbp) 140% 130% 120% 110% 100% 90% 80% 70% 60% 95 96 97 98 99 00 01 02 03 04 05 06 07 08 09 10 11 12 13 EDP-tekort ESR 1995 Tekort ESR 2010 38 / 41
Herzieningen in andere landen 39 / 41
Herzieningen in andere landen 2010 BE (2010) NL (2010) FR (2010) DE (2010) UK (2009) IT (2011) bbp +2,81 % +7,6 % +3,2 % +3,3 % +4,6 % +3,7 % waarvan: ESR 2010 +2,54 % +3,0 % +2,4 % +2,7 % +2,3 % +1,6 % p.m. R&D +2,37 % +1,8 % +2,1 % +2,3 % +1,6 % +1,3 % Andere +0,27 % +4,6 % +0,8 % +0,6 % +2,3 % +2,1 % p.m. Illegale economie +0,37 % +0,4 % n.b. +0,1 % +0,7 % +1,0 % Financieringssaldo van de overheid -0,2 ppt tot -4,0 % -0,1 ppt tot -5 % -0,3 ppt tot -6,8 % +0,2 ppt tot -4 % Overheidsschuld +3,0 ppt tot 99,6 % -4,4 ppt tot 59 % -1,5 ppt tot 80,8 % Eind sept. 40 / 41
Conclusies Verhoging van het bbp ESR 2010 impact R&D overige aanpassingen (saldo) Illegale activiteiten Impact op Overheidsfinanciën Schuldverhoging Daling van het financieringssaldo 41 / 41