De nieuwe AVI-toetsen en AVI-bepalingen Het leren lezen van kinderen begint met een goede technische leesvaardigheid. Dit is een essentiële voorwaarde voor begrijpend lezen. Het is belangrijk dat kinderen niet alleen nauwkeurig, maar ook vlot leren lezen. Met de nieuwe AVI-toetsen volgt u de technische leesontwikkeling van uw leerlingen op een nieuwe manier. Met dit nieuwe systeem meet u nauwkeuriger en wint u aan tijd. Voor wie? Deze toetsen kunnen ingezet worden in het reguliere onderwijs, in het buitengewoon onderwijs en in de logopedie. Hoe werken de nieuwe AVI-toetsen? Met de toetsen Technisch lezen bepaalt de leerkracht klassikaal van alle leerlingen hun technisch leesniveau (Stap 1). Uit die toetsen volgt het nieuwe AVI-niveau, waarop de leerkracht de leesboeken afstemt. De zwakke lezers en/of de leerlingen waarover twijfels ontstaan, worden verder getoetst met de Drie-Minuten-Toets en de AVI-leeskaarten. Zo krijgt de leerkracht meer diagnostische informatie (Stap 2).
Stap 1: Technisch lezen Hoe pakt u klassikaal toetsen aan? De toetsen Technisch lezen worden in stilte afgenomen. Hierdoor kunt u ze klassikaal afnemen. De resultaten op deze toetsen geven u informatie over de vorderingen van uw leerlingen. Indien gewenst krijgt u ook een beeld van de ontwikkeling van de groep als geheel en van het onderwijs in technisch lezen bij u op school. Opgelet: de toetsen Technisch lezen van het eerste leerjaar wijken af van die voor het tweede tot en met zesde leerjaar. In het eerste leerjaar heten die toetsen dan ook Leestechniek, vanaf het tweede leerjaar heten ze Leestempo. Wanneer neemt u de toetsen af? De toetsen Technisch lezen kunt u groepsgewijs op elk moment afnemen. De toetsen zijn wel genormeerd voor twee afnamemomenten per jaar: in de maanden januari/februari (M) en mei/juni (E). Om te weten welke toets u het beste op welk moment afneemt, kijkt u dus naar de aanduiding M of E en naar het getal dat ernaast staat: dit getal verwijst naar de Nederlandse groepen, en kan door er twee getallen van af te trekken omgezet worden in leerjaren. In het vierde leerjaar heeft u dus een toets M6, die u halverwege het schooljaar afneemt, en een toets E6 voor het einde van het schooljaar. Ook de AVI-niveaus zelf zijn op deze manier ingedeeld: M6 staat dus voor het niveau dat kinderen gemiddeld in het midden van het vierde leerjaar bereiken.
Hoe neemt u de toets af in het 1 ste leerjaar? Voorbeelden van een opgave uit het boekje M3 Hoe ziet de toets Leestechniek eruit? Tijdens de afname krijgen de leerlingen een reeks afbeeldingen voorgelegd waarbij zij telkens een keuze moeten maken uit vijf op elkaar lijkende woorden: het juiste woord (het grondwoord) en vier daarvan afgeleide woorden. Deze afleiders zijn bestaande woorden die gevormd zijn door typische, technische leesfouten ten opzichte van het grondwoord aan te brengen. Een woord als kat kan dus dat en ka als afleiders hebben. Hoe verloopt de toetsafname? Na de klassikale afname stelt u van elke leerling de startscore vast. Op basis daarvan beslist u welke vervolgtoets de leerling zal maken: vervolg 1 is voor leerling met lagere scores, vervolg 2 voor leerlingen met hogere scores. Deze vervolgtoetsen zijn op dezelfde manier opgebouwd als de starttoets. U neemt ze ook op dezelfde manier af. Door deze differentiëring kunt u leerlingen meer toetsen op maat en beter aansluiten bij wat zij wel en niet kunnen. Hoe lang duurt de afname? Er is er geen tijdsdruk, maar wel een niet-meegedeelde tijdslimiet van 12 minuten. Hoe berekent u de toetsscore? Door de som te maken van de startscore en de vervolgscore, krijgt u de totale toetsscore.
Hoe neemt u de toets af in het 2 de tot en met 6 de leerjaar? Hoe ziet de toets Leestempo eruit? Tijdens de afname krijgen de leerlingen een tekst voorgelegd waarin zij telkens een keuze moeten maken uit drie op elkaar lijkende woorden: het juiste woord (het grondwoord) en twee daarvan afgeleide woorden. Deze afleiders zijn bestaande woorden die gevormd zijn door typische, technische leesfouten ten opzichte van het grondwoord aan te brengen. Een woord als bezwaard zou dus bewaard en bezwaar als afleiders kunnen hebben. Voorbeeld van een tekst uit het boekje M6 Hoe lost de leerling deze toets op? Om erachter te komen welk van de drie woorden in de zin past, heeft de leerling genoeg aan de informatie in de zin zelf. Het gaat dus niet om het begrijpen van een tekst zoals dat gemeten wordt in een toets Begrijpend lezen, waarbij leerlingen verbanden moeten leggen over zinsgrenzen heen of waar zij conclusies moeten trekken op basis van informatie uit verschillende delen van de tekst. De taak die de leerling krijgt, is eerst en vooral een decodeertaak: uit drie op elkaar lijkende woorden het juiste woord kiezen. Hoe lang duurt de afname? De leerlingen krijgen een tijdslimiet van 8 minuten. Hoe berekent u de toetsscore? Voor deze toets heeft elke leerling slechts één opgaveboekje nodig; er is geen vervolgtoets. Door het aantal fouten af te trekken van het totaal aantal opgeloste opdrachten, krijgt u dus meteen de toetsscore. Wat als de leerling de opdracht niet goed uitvoert? Het komt voor dat sommige leerlingen uw instructie bij de toetsafname niet goed opvolgen. Deze halen dan een ongeldige score (dit wordt in de handleidingen aangeduid als een nietacceptabele score). Deze leerlingen kunt u tot tweemaal toe een Extra-toets geven. Slaagt de leerlingen ook niet voor deze extra toetsen, dan neemt u hem mee naar het individuele gedeelte.
Stap 2: DMT en AVI-kaarten Wat is de bedoeling van DMT en AVI-kaarten? De nieuwe AVI-kaarten en een vernieuwde versie van de Drie-Minuten-Toets (DMT) zet u in nadat u met de nieuwe toetsen Technisch lezen heeft vastgesteld dat voor een of meer leerlingen in uw groep nadere analyse van hun technische leesvaardigheid noodzakelijk is. Doordat de leerlingen bij deze afname hardop lezen, krijgt u meer diagnostische informatie over hun technische leesvaardigheid en hun eventuele leesproblemen. De toetsen kunnen op elk moment van het jaar afgenomen worden. Ze zijn genormeerd voor de periodes van januari en juni, en voor het zesde leerjaar (groep 8) enkel in januari. Hoe neemt u DMT af? Bij de DMT ligt de nadruk op de snelheid waarmee leerlingen afzonderlijke woorden kunnen verklanken. Het pakket bevat drie verschillende leeskaarten: op leeskaart 1 staan klankzuivere woorden (type km, mk en mkm); op leeskaart 2 staan andere eenlettergrepige woorden; op leeskaart 3 staan twee- of meerlettergrepige woorden. Om te voorkomen dat leerlingen de woorden van iedere kaart onthouden en al op voorhand kunnen opzeggen, zijn er van elke kaart drie parallelversies. In totaal bevat het pakket dus negen leeskaarten. Deze leeskaarten zijn inhoudelijk niet aangepast ten opzichte van het oude toetspakket DMT, wel zijn er bij alle kaarten nieuwe normeringsgegevens verzameld. Tijdens de afname van een leeskaart leest de leerling gedurende één minuut de woorden hardop. Tijdens het lezen houdt u op een scoreformulier bij welke woorden de leerling fout leest. De scores kunt u vastleggen in een leerlingrapport. Hoe neemt u AVI-kaarten af? Bij de AVI-kaarten gaat het vooral om de vlotheid waarmee leerlingen teksten kunnen verklanken. Het pakket bevat 10 leeskaarten: AVI-M3, AVI-E3, AVI-M4, AVI-E4, AVI-M5, AVI- E5, AVI-M6, AVI-E6, AVI-M7 en AVI-E7. Van iedere kaart bestaan er twee versies: A en B. Op de kaarten staan teksten die opklimmen in leesmoeilijkheid. Zowel de teksten als de normeringsgegevens van de AVI-kaarten zijn volledig vernieuwd. Tijdens de afname leest de leerling de tekst hardop. U houdt op een scoreformulier bij welke woorden in de tekst fout gelezen worden en noteert na afloop hoelang de leerling over het lezen van de kaart gedaan heeft.
Voorbeeld van een tekst uit AVI-kaart E7 A Hoe analyseert u het leesgedrag? Verloopt de leesontwikkeling niet naar wens, dan is het verstandig na te gaan hoe de leerlingen bij het lezen te werk gaan. Op basis van het aantal fouten en de leestijd bepaalt u of de leerling de kaart op beheersings-, instructie- of frustratieniveau heeft gelezen. Vervolgens kunt u remediërende oefeningen aanbieden op het hoogst behaalde instructieniveau. Voor leerlingen van het eerste leerjaar met hardnekkige leesproblemen, zijn in het pakket twee aanvullende toetsen opgenomen waarmee u deelvaardigheden voor het lezen in kaart kunt brengen: de Grafementoets en de Toets voor Auditieve Synthese. Weet u welke problemen er zijn, dan kunt u een oefenprogramma samenstellen. Kunt u een AVI-boek kiezen op basis van de toetsuitslag? De scores van uw leerlingen op de toetsen Technisch lezen en op de AVI-kaarten worden omgezet in een vaardigheidsscore. Deze vaardigheidsscore ligt aan de basis van de nieuwe AVI-niveaus. AVI is niet alleen een index voor het niveau van de vaardigheid technisch lezen, maar ook voor de technische moeilijkheid van teksten (hoeveel technische leesvaardigheid nodig is om een boek te kunnen lezen). Dit maakt het - in het kader van een individueel leesadvies - mogelijk om voor een leerling leesteksten te selecteren met een moeilijkheidsgraad die is afgestemd op de technische leesvaardigheid van de leerling. Hoe gaat die afstemming op de leerling in de praktijk in zijn werk? Een toenemend aantal jeugdboeken wordt van een AVI-niveau voorzien. De uitgevers van deze boeken verwerken deze index, samen met het CLIB-niveau voor de begripsmatige moeilijkheid, in het beeldmerk dat in hun boeken is afgebeeld.
Vergeet het leesplezier niet! Het AVI- en CLIB-niveau van een boek is zeker niet het enige waar u bij het kiezen van boeken op zou moeten letten. Het belangrijkste is dat een kind plezier heeft in het lezen. Het is daarom goed om te kijken of een boek past bij de belevingswereld van een kind en of het boek aansluit bij zijn of haar interesses. Een kind kan een bepaald onderwerp zó leuk vinden dat het een moeilijk boek over dat onderwerp toch uitkiest en met heel veel plezier leest. Een verschil tussen het AVI- of CLIB-niveau van een leerling en dat van een boek mag dan ook nooit een reden zijn om te adviseren een boek niet te lezen. Want uiteindelijk staat plezier in lezen natuurlijk voorop! Hoe start u met het nieuwe systeem? Wij raden aan om de nieuwe AVI-toetsen geleidelijk aan in te voeren in uw school. U kunt beslissen om in het eerste leerjaar met de nieuwe toetsen te starten, waarbij u per schooljaar uitbreidt met één jaargroep. Op zes jaar tijd werkt dan de hele school met het nieuwe AVI-systeem. U kunt er ook voor kiezen om de invoering in het eerste én tweede leerjaar tegelijkertijd te starten, zodat het systeem na vijf jaar volledig is ingevoerd. Welk materiaal heeft u nodig? Voor elk leerjaar is er één toetspakket LOVS Technisch Lezen, voor de eerste stap van de klassikale afname. Als u het toetspakket Technisch lezen bestelt, dan ontvangt u een leerkrachtmap met een handleiding, opgavenboekjes, registratieformulieren en een inhoudsverantwoording. De registratieformulieren- leerlingrapport, groepsrapporten, groepsoverzicht en AVI-overzicht - kunt u kopiëren. De opgavenboekjes voor de kinderen, die nodig zijn voor alle toetsen Technisch lezen, kunt u bijbestellen. Deze opgavenboekjes worden aangeboden in sets van 5 dezelfde boekjes. Bij bestelling is het belangrijk om te kijken voor welk toetsmoment u wilt bestellen (vb. M4 voor midden tweede leerjaar), en of u een basistoets wilt (geen verdere specifiëring) of een Extratoets (gespecifieerd met Extra 1 of Extra 2). Voor het eerste leerjaar moet u een onderscheid maken tussen de Start-toets, Vervolg 1 en Vervolg 2 (zie Hoe neemt u de toets af in het 1 ste leerjaar? ). Voor de individuele fase is voor alle leerjaren slechts 1 map nodig: LOVS DMT en AVI. Het nieuwe pakket DMT en AVI voor groep 3 t/m 8 bestaat uit een leerkrachtmap met een handleiding, 20 AVI-kaarten, negen DMT-kaarten, de Grafementoets, de Toets voor Auditieve Synthese, kopieerbare registratieformulieren en een inhoudsverantwoording.
Waar kunt u bestellen? Via de telefoon op 03 760 31 00. Via fax op 03 760 31 09. Via e-mail op bestel@abimo.net. Via de website op www.abimo.net. Meer informatie? U kunt alle mappen komen inkijken in onze toonzaal. Deze kunt u elke dag bezoeken tussen 9u en 17u, of na een telefonische afspraak. Het adres is Europark Zuid 9, Sint-Niklaas. Om het nieuwe AVI- systeem beter te leren kennen en begrijpen richten we speciaal voor alle gebruikers nascholingen in, zowel individuele nascholingen als teamgerichte nascholingen op de school zelf. Inschrijvingen en meer inlichtingen: www.onderwijsservice.be