Protocol Methode-onafhankelijke toetsen

Transcriptie

1 Protocol Methode-onafhankelijke toetsen Sint Maartensschool Wijkerlaan EP Voorburg November 2016

2 Inhoud 1 INLEIDING METHODE-ONAFHANKELIJKE TOETSEN EN DE TOETSKALENDER ALGEMENE RICHTLIJNEN EEN PASSENDE TOETS VOOR ELKE LEERLING BIJ DE KEUZE VAN DE TOETS REKENING HOUDEN MET DE SPECIALE KENMERKEN VAN EEN LEERLING BIJ DE KEUZE VAN EEN TOETS AANSLUITEN BIJ HET NIVEAU VAN DE LEERLING ZELF KLEINE AANPASSINGEN DOEN AAN DE TOETSOMSTANDIGHEDEN SPECIFIEKE RICHTLIJNEN PER TOETS TAAL VOOR KLEUTERS REKENEN VOOR KLEUTERS GOVK DMT AVI BEGRIJPEND LEZEN WOORDENSCHAT SPELLING REKENEN EN WISKUNDE TEMPO TEST AUTOMATISEREN SCOL NSCCT BIJLAGEN Bijlage 1: Globale toetsplanning Bijlage 2: Afnameschema DMT vanaf groep

3 1 Inleiding Op de Sint Maartensschool nemen we de toetsen af die behoren bij de lesmethodes die we gebruiken. Daarnaast nemen we methode-onafhankelijke toetsen af om onze leerlingen te volgen in hun ontwikkeling. Deze toetsen gebruiken we om de ontwikkeling van een leerling over langere tijd te volgen en om leerlingen te vergelijken met een normgroep. In dit protocol staat beschreven welke methodeonafhankelijke toetsen worden afgenomen en welke procedure daarbij gehandhaafd wordt. Met dit protocol willen wij de procedure inzichtelijk maken voor de leerkrachten en ervoor zorgen dat de methode-onafhankelijke toetsen in elke groep op dezelfde manier worden afgenomen. Daarnaast willen we voor ouders duidelijk vastleggen welke aanpassingen gedaan worden bij leerlingen met specifieke ondersteuningsbehoeften. Allereerst zullen er algemene richtlijnen beschreven worden die voor de afnames van de toetsen gelden. Daarna zullen specifieke richtlijnen voor een aantal toetsen beschreven worden. 2 Methode-onafhankelijke toetsen en de toetskalender. In bijlage 1 vind je het overzicht van toetsen die we afnemen en de planning daarvan. In de jaarplanning voor de leerkrachten staat specifiek in welke schoolweek de toets wordt afgenomen. 3 Algemene richtlijnen De Intern Begeleider draagt zorg voor de jaarlijkse bestelling van Cito. De leerkracht zorgt ervoor dat de toetsen worden afgenomen conform de richtlijnen die horen bij de toets. Deze richtlijnen staan vermeld in de handleiding behorende bij de toets. De leerkracht zorgt ervoor dat de verschillende toetsen conform de toetskalender worden afgenomen. De toetsresultaten worden door de leerkracht ingevoerd in het computerprogramma Esis. We voeren als afnamedata altijd 15 januari en 15 juni in, zodat kleine verschillen in afnamedata geen verschil maken in de scoring van de toetsen. Indien bij de afname van de toets aanpassingen zijn gemaakt die afwijken van de algemene richtlijnen ( digitaal toetsen, individuele afname, opknippen in meerdere 3

4 afnamemomenten etc.) vult de leerkracht dit in Esis in bij de toets. Leerkrachten doen geen andere aanpassingen dan beschreven in hoofdstuk 5. 4 Een passende toets voor elke leerling Een toets is bedoeld om de vaardigheid die we willen meten zo goed mogelijk in kaart te brengen. Eerlijk en betrouwbaar meten is mogelijk door de toets af te nemen volgens de afname-instructies. We laten hierbij de toets zoveel mogelijk aansluiten bij de mogelijkheden van de leerling. Dit kan op drie manieren: 4.1 Bij de keuze van de toets rekening houden met de speciale kenmerken van een leerling. Cito heeft toetsen ontwikkeld voor verschillende doelgroepen bijvoorbeeld voor leerlingen met visusproblemen of zeer moeilijk lerende kinderen. Bij leerlingen met dyslexie, dyscalculie en leerlingen met een beperkte aandachtsspanne is er sprake van kleine aanpassingen als bedoeld in 4.3. Op dit moment zijn er geen leerlingen op school die in aanmerking komen voor speciale toetsen. 4.2 Bij de keuze van een toets aansluiten bij het niveau van de leerling. Dit noemen we toetsen op maat. We willen immers met een toets meten wat een leerling kan. Zowel een te moeilijke als een te makkelijke toets levert nauwelijks informatie over de mogelijkheden van een leerling op. Als een leerling bijvoorbeeld alle opgaven in een toets goed maakt, weten we niet of de leerling moeilijkere opgaven ook goed kan maken. Wanneer het niveau van de toets aansluit bij het niveau van de leerling, wordt de vaardigheid van de leerling op de meest betrouwbare manier gemeten. Wanneer het functioneringsniveau van een leerling meer dan een jaar afwijkt van het niveau van de toets die u heeft afgenomen, is de meting van de toets niet meer voldoende nauwkeurig. De leerling heeft in dit geval immers (bijna) alle vragen fout gemaakt en heeft dus in deze toets niet kunnen laten zien wat hij wel kan. Bij deze leerlingen nemen we een toets van een lager niveau af om zo het vaardigheidsniveau van de leerling beter in beeld te brengen. Hierbij houden we rekening met de vorige toetsscore, het leerstofaanbod in de afgelopen periode aan deze leerling, de toets die de rest van de groep maakt en de ondersteuningsbehoeften van de leerling (bv. faalangst). Voor deze leerlingen wordt in het OPP vastgelegd welke toets in de volgende periode zal worden afgenomen. In een aantal gevallen zal het voorkomen dat de afgenomen toets te gemakkelijk is en leerlingen (bijna) alle vragen goed maken. In onze schoolorganisatie komen we tegemoet aan de ondersteuningsbehoeften van deze leerlingen en hebben we daarbij geen verdere informatie uit de niet methodegebonden toetsen nodig. We nemen alleen toetsen af van een hoger niveau als we denken aan een versnelling. 4

5 4.3 Zelf kleine aanpassingen doen aan de toetsomstandigheden. In sommige gevallen mag de leerkracht zelf kleine aanpassingen aan de toetsomstandigheden doen om de toets aan te laten sluiten bij de leerlingen. Uitgangspunt hierbij is steeds dat het te meten concept hierdoor niet verandert. Leerkrachten mogen daarom alleen aanpassingen doen die staan beschreven in de toetshandleidingen. In hoofdstuk 5 staan de specifieke richtlijnen die we op school hanteren hiervoor per toets beschreven. 5 Specifieke richtlijnen per toets 5.1 Taal voor kleuters We gebruiken bij deze toets de afnamemomenten M2 en E2. De eigen leerkracht neemt de toets af in een klein groepje. Aan de toets nemen de leerlingen van groep 2 deel. Na overleg met ouders en intern begeleider kunnen ook leerlingen van groep 1 deelnemen of wordt besloten dat leerlingen van groep 2 niet deelnemen. 5.2 Rekenen voor kleuters We gebruiken bij deze toets de afnamemomenten M2 en E2. De eigen leerkracht neemt de toets af in een klein groepje. Aan de toets nemen de leerlingen van groep 2 deel. Na overleg met ouders en intern begeleider kunnen ook leerlingen van groep 1 deelnemen of wordt besloten dat leerlingen van groep 2 niet deelnemen. 5.3 GOVK De onderbouw is op dit moment op zoek naar een nieuw instrument ter vervanging van de GOVK. Zodra er een keuze is gemaakt, zullen de afspraken worden opgenomen in dit document. 5

6 5.4 DMT De DMT werkt met 3 kaarten. In onderstaand schema staat aangegeven welke kaarten er per afnamemoment moeten worden afgenomen. Afnamemoment Kaart(en) M3 1 en 2 E3 1, 2 en 3 M4 1, 2 en 3 E4 1, 2 en 3 M5 1, 2 en 3 E5 1, 2 en 3 M6 t/m M8 3 (eventueel 1 en 2) E6 t/m E7 3 (eventueel 1 en 2) Vanaf groep 6 wordt alleen kaart 3 afgenomen. Leerlingen die daarop meer dan een bepaalde toetsscore (aantal goed gelezen woorden, zie schema in bijlage 2) behalen, hoeven kaart 2 en 1 niet meer te lezen. Leerlingen die beneden een bepaalde toetsscore vallen, moeten ook kaart 2 en 1 lezen (zie schema in bijlage 2). Voor leerlingen die in behandeling zijn voor dyslexie (externe organisatie) wordt in overleg met de behandelaar besloten wie er toetst. De leerkracht neemt hierover contact op met de behandelaar. De toetsgegevens moeten dan wel teruggekoppeld worden naar de leerkracht. Is contact met de behandelaar of het terugkoppelen van de toetsgegevens niet mogelijk, dan worden de toetsen door de leerkracht afgenomen.. Bij de afname van DMT bekijkt de leerkracht goed welke versie er wordt afgenomen. Is er bij de vorige afname versie A afgenomen, dan moet er bij een nieuwe afname gekozen worden voor de B of C versie. Leerlingen die in het bezit zijn van een dyslexieverklaring komen in aanmerking voor de volgende aanpassing: Vergroten van de woorden. De leerkracht overlegt met de leerling of de leerling hiervan gebruik wil maken. 6

7 5.5 AVI In groep 3 tot en met 6 worden de AVI-toetskaarten afgenomen bij alle leerlingen op beide meetmomenten. In groep 3 start je in januari met M3. Leest de leerling deze kaart op beheersingsniveau, dan toets je door tot de leerling een kaart op instructieniveau leest. Op alle toetsmomenten daarna start je met toetsen één niveau hoger dan de kaart die bij de vorige toetsafname op beheersingsniveau werd gelezen. Je stopt met de afname zodra de eerste kaart op instructieniveau wordt gelezen. In groep 7 en 8 worden de AVI-toetskaarten alleen afgenomen bij de leerlingen die onvoldoende op DMT scoren (IV en V) en/of die niet op het gewenste niveau van de groep lezen. Voor leerlingen die in behandeling zijn voor dyslexie (externe organisatie) wordt in overleg met de behandelaar besloten wie er toetst. De leerkracht neemt hierover contact op met de behandelaar. De toetsgegevens moeten in elk geval wel teruggekoppeld worden naar de leerkracht. Is contact met de behandelaar of het terugkoppelen van de toetsgegevens niet mogelijk, dan worden de toetsen door de leerkracht afgenomen. Leerlingen die in het bezit zijn van een dyslexieverklaring komen in aanmerking voor de volgende aanpassing: Vergroten van de tekst. De leerkracht overlegt met de leerling of de leerling hiervan gebruik wil maken. 5.6 Begrijpend lezen Leerlingen met een beperkte aandachtsspanne komen in aanmerking voor de volgende aanpassingen: De toets wordt digitaal of individueel afgenomen. De toets wordt opgedeeld in meerdere afnamemomenten. De leerling maakt gebruik van afdekbladen en/ of maakt de toets in het toetsboekje in plaats van op het antwoordenblad. Leerlingen die in het bezit zijn van een dyslexieverklaring komen in aanmerking voor een aantal aanpassingen: 7

8 Het digitaal afnemen van de toets Het bieden van meer tijd voor deze toets De toets opdelen in meerdere afnamemomenten Vergroten van de tekst en de vragen. De toets meet de vaardigheid begrijpend lezen. De tekst voorlezen is geen optie. Bij alle aanpassingen overlegt de leerkracht met de leerling van welke mogelijkheden de leerling gebruik wil maken. 5.7 Woordenschat Leerlingen met een beperkte aandachtsspanne komen in aanmerking voor de volgende aanpassingen: De toets wordt digitaal of individueel afgenomen. De toets wordt opgedeeld in meerdere afnamemomenten. Leerlingen die in het bezit zijn van een dyslexieverklaring komen in aanmerking voor de volgende aanpassingen: Het digitaal afnemen van deze toets Het bieden van meer tijd voor deze toets De toets opdelen in meerdere afnamemomenten Vergroten van de tekst en de vragen. De leerkracht overlegt met de leerling van welke mogelijkheden de leerling gebruik wil maken. 5.8 Spelling Leerlingen met een beperkte aandachtsspanne komen in aanmerking voor de volgende aanpassingen: De toets wordt digitaal of individueel afgenomen De toets wordt opgedeeld in meerdere afnamemomenten. 8

9 Leerlingen die in het bezit zijn van een dyslexieverklaring komen in aanmerking voor de volgende aanpassingen: Het digitaal afnemen van deze toets Het bieden van meer tijd voor deze toets De toets opdelen in meerdere afnamemomenten De leerkracht overlegt met de leerling van welke mogelijkheden de leerling gebruik wil maken. 5.9 Rekenen en Wiskunde Leerlingen met een beperkte aandachtsspanne komen in aanmerking voor de volgende aanpassingen: De toets wordt digitaal of individueel afgenomen. De toets wordt opgedeeld in meerdere afnamemomenten. We maken hiervoor gebruik van de knipmomenten in de toets. De leerling maakt gebruik van afdekbladen en/ of maakt de toets in het toetsboekje in plaats van op het antwoordenblad. Leerlingen die in het bezit zijn van een dyscalculieverklaring komen in aanmerking voor de volgende aanpassingen: De opgavenboekjes kunnen uitvergroot worden aangeboden. De opgavenboekjes kunnen als kopie worden aangeboden, zodat de leerlingen de berekeningen in het boekje bij de som kunnen schrijven. Krijgen extra tijd als dit nodig is. Deze toets is genormeerd zonder hulpmiddelen, alleen zonder het gebruik van extra hulpmiddelen kunnen we de leerling vergelijken met leeftijdgenoten. Leerlingen die in het bezit zijn van een dyslexieverklaring komen in aanmerking voor de volgende aanpassingen: Het digitaal afnemen van deze toets Het bieden van meer tijd voor deze toets De toets opdelen in meerdere afnamemomenten Vergroten van de tekst en de vragen. 9

10 Deze toets mag voorgelezen worden waarbij de leerkracht goed moet letten dat het stemgebruik niet leidend is naar het goede antwoord. Bij alle aanpassingen overlegt de leerkracht met de leerling van welke mogelijkheden de leerling gebruik wil maken Tempo Test Automatiseren Zie voor de afnamemomenten het schema in bijlage 1. Er worden geen aanpassingen gedaan bij deze toets. In de bouw en door het leerteam rekenen zijn afspraken gemaakt over vervolgacties naar aanleiding van de resultaten Scol Het afnamemoment in november gebruiken we voor alle leerlingen van groep 2 t/m 8. In april vullen we voor de volgende leerlingen de lijst nogmaals in: - Leerlingen die een D of E hadden in november op de leerkrachtlijst En/of - Leerlingen die een D of E hadden in november op de leerlingscol. De Scol wordt klaargezet om in te vullen door de Intern Begeleider. De leerkracht draagt zorg voor het (laten) invullen van zowel de leerkracht- als de leerlingscol. De resultaten worden door de leerkracht geanalyseerd op groeps- en leerlingniveau. In het IB-gesprek van november worden de resultaten besproken. Indien nodig wordt een groepsplan of individueel plan opgesteld NSCCT De NSCCT wordt afgenomen in groep 6 in januari. De Intern begeleider neemt de toets af, draagt zorg voor de voorbereidingen en het opsturen van de formulieren. De leerkracht observeert de leerlingen tijdens de afname. Doel van de NSCCT is het vinden van die leerlingen die meer leerpotentieel hebben dan hun leerprestaties tot nu toe laten zien. Voor deze leerlingen, die dus hoger scoren op de NSCCT dan op de Cito-toetsen, wordt een individueel handelingsplan opgesteld. 10

11 Bijlagen Bijlage 1: Globale toetsplanning november januari - februari april mei- juni Taal voor kleuters M2 E2 Rekenen voor kleuters M2 E2 Rekenen/wiskunde B8 M3-M7 E3-E7 Spelling B8 M4-M7 E3-E7 Begrijpend lezen B8 M4-M7 E3-E5 Woordenschat * M3-M6 E3-E6 alleen voor de leerlingen die een V scoorden op de M-toets DMT M3-M7 E3-E7 AVI M3-M7 E3-E7 Tempo Test Automatiseren 4 en 5 6 en 7 3, 4, 5 Scol , alleen voor de leerlingen die in november een D of E scoorden. NSCCT 6

12 Bijlage 2: Afnameschema DMT vanaf groep 6