Groenestein 23 9301 TP RODEN telefoon: 050 5010342 website: www.qroennoordenveld.nl e-mail: groennoordenveld@home.nl Bankrekening: 3558.83.406 t.n.v. Groen Noordenveld Ingeschreven KvK Meppel nr. 04087156 Roden, 2 October 2012 Deloitte Accountants B.V. t.a.v. de heer P. Rienks RA Postbus 980 9700 AZ Groningen Betreft: klacht over verklaring bij de jaarrekening 201 1 van de gemeente Noordenveld. Geachte heer, Onze vereniging zet zich in voor het behoud van rust, ruimte, natuur, mooie woon- en leefomgeving in en om de dorpen van de gemeente Noordenveld en probeert de aantasting van de waardevolle kenmerken van het groene karakter van de gemeente Noordenveld, veroorzaakt door grootschalige woningbouw, wegenaanleg en aanleg van bedrijventerreinen tegen te gaan. De vaststelling van een zeer omstreden Intergemeentelijke Structuurvisie (IGS) is naar ons oordeel strijdig met zulke uitgangspunten en daardoor heeft de gemeente Noordenveld aanzienlijke risico's genomen, met name op het gebied van de grondexploitatie. Voor onze vereniging is dat aanleiding om aandacht te besteden aan de inzichtelijkheid en correctheid in de financiële verslaggeving over dit onderwerp. Op 28 november 201 1 hebben wij een klacht ingediend tegen Aksos BVIde heer S. Hofsteenge RA., de vorige accountant van de gemeente Noordenveld. Deze klacht betrof hoofdzaak twee onderdelen: 1. De waardering van de gronden, waarbij jarenlang ondanks het ontbreken van bestemmingsplannen, jaarlijks 5% aan de kostprijs van de gronden werd toegekend en algemene bijdragen aan een stuurgroep Regiovisie Groningen - Assen werden geactiveerd. In een later stadium werden de geactiveerde bijdragen afgeboekt van de reserve grondexploitatie. 2. Het functioneren van Aksos BV als accountant van een gemeenschappelijke regeling Novatec. Als accountant van ook de gemeente Leek is uw kantoor voldoende op de hoogte van de onder 1 en 2 genoemde problematiek. Wij zullen derhalve afzien van de nadere detaillering van de klacht en alleen ingaan op de ons inziens ontoereikende rapportage over de jaarrekening 201 1 van de gemeente Noordenveld. Waar in deze klacht verwezen wordt naar pagina's betreft dit de jaarstukken 201 1 van de gemeente Noordenveld. Verwijzing naar pagina's in uw verslag van bevindingen worden specifiek vermeld.
Dat wij deze klacht nu indienen wordt mede ingegeven door het feit dat het college van Noordenveld een voorstel voor planninglijsten woningbouw heeft ingediend. Hierbij wordt verwezen wordt naar de relatie van afgewaardeerde gronden en provincie en regio gelden. Door de volgens ons te summiere en deels ontbrekende informatie in de jaarrekening 201 1, met name waar het het voorwaardelijke karakter van de toegezegde gelden, kunnen wij als vereniging daar geen oordeel over geven. In uw verslag van bevindingen (pagina 14) zegt u daarover "Vooruitlopend op de definitieve besluitvorming is de bijdrage wel reeds verwerkt in de jaarrekening. Het is duidelijk dat uw gemeente hier een aanzienlijk financieel risico loopt, mocht de bijdrage alsnog niet (volledig) tot uitkering komen. Ook in de jaarrekening 201 1 ontbreekt informatie over die voorwaarden. Of het indienen van deze planninglijsten onderdeel is van dat risico wordt niet door het college aangegeven. Dan gaan wij nu in op de details van de klacht. Artikel 3 van het BBV geeft aan: De begroting, de meerjarenraming, de jaarstukken en de productenraming en de productenrealisatie geven volgens normen die voor gemeenten en provincies als aanvaardbaar worden beschouwd een zodanig inzicht dat een verantwoord oordeel kan worden gevormd over de financiële positie en over de baten en de lasten. In het bijzonder provinciale staten en de raad moeten in staat zijn zich een zodanig oordeel te vormen. Ten aanzien van bovenvermeld punt 1., waardering van de gronden, zijn wij van mening dat de jaarrekening niet voldoet aan het in het BBV vereiste inzicht, dit geldt met name ten aanzien van de mutaties vaste activa en de financiële situatie. Over de waardering van in exploitatie genomen gronden geeft de BBV de volgende aanbeveling: Het is ook denkbaar dat een aanvankelijk winstgevende prognose van een grondexploitatiebegroting omslaat naar een verliesgevende begroting, bijvoorbeeld als gevolg van conjuncturele omstandigheden, noodgedwongen planwijzigingen en degelijke. De tot dan toe geactiveerde grondexploitatie krijgt dan een lagere waarde. Die lagere waarde kan in de verslaggeving (en boekhouding) op twee manieren worden gepresenteerd, namelijk: of via een (niet-herstelbare) afboeking, of via het treffen van een voorziening, die wordt afgetrokken van de waarde van het actief In feite is de voorziening, naar analogie van de voorziening voor oninbare vorderingen, een waardecorrectie op de actiefpost Bouwgrond in exploitatie. Om die reden moet deze voorziening dan ook onder deze post worden opgenomen en toegelicht in de toelichting van de balans. Voor de IGS gronden is nog geen bestemmingsplan vastgesteld en dus evenmin een grondexploitatie. Onze algemene klacht is dat de gemeente Noordenveld in haar financiële verslaggeving deze gronden heeft behandeld alsof er sprake is van een exploitatiebegroting. Dit geldt zowel voor de gronden 1GSlRegiovisie als voor de afwaardering van de gronden Achteromweg te Peize, waarop wij onderstaand nog terugkomen.
Vaste Activa. Hierbij maken wij de volgende kanttekeningen: Overiae voorraden De jaarrekening over 201 0 geeft geen sluitend overzicht zoals vermeld in art 52 BBV, maar in de paragraaf grondbeleid (pag. 11 5) wordt onder overige voorraden een boekwaarde vermeld van 1.O54 miljoen. In de jaarrekening over 201 1 wordt geen enkele melding gemaakt van de mutaties betreffende het project Carré. Onze vereniging heeft in het verleden diverse malen vragen gesteld over de afwikkeling van Carré en vind dus geen enkele verantwoording daarvan in de jaarrekening 201 1. De gemeente heeft een subsidie ontvangen van f 75.000, waardoor 10 woningen met een korting verkocht zouden kunnen worden. Uit niets blijkt dat die subsidie ook bij kopers terecht is gekomen. Nog niet in exploitatie ziinde complexen In de jaarrekening 201 1 ontbreekt een sluitend overzicht van de mutaties bij de niet in exploitatie genomen grondenloverige voorraden. Dit betreft met name de onderdelen B en C op de pagina's 109 in de paragraaf grondbeleid. Een dergelijk overzicht ontbreekt ook voor onderdeel A (pagina 108). In dit verband merken wij nog op dat de boekwaarde van de gronden RegiovisieIlGS eind 201 0 E 11.530 miljoen bedroeg en in de jaarrekening over 201 1 deze boekwaarde zonder toelichting gesteld wordt op 13.280 miljoen, als basis voor de noodzakelijk geachte af- / waarderingen. Dan nog enkele opmerking over de reserves volkshuisvesting, grondexploitatie, bovenwijkse voorzieningen en riolering. De informatie daarover in de jaarrekening is ons inziens ontoereikend en deels misleidend. Het BBV legt het onderscheid tussen (bestemmings)reserves en voorzieningen bij de mogelijkheid dat de raad de bestemming kan wijzigen. Zolang de bestemming veranderd kan worden, is er sprake van een (bestemmings)reserve; zodra dit niet meer kan, is er sprake van een voorziening. De reserve volkshuisvesting bedraagt eind 201 1 4.393.000. (pagina 134) In uw verslag van bevindingen hebt u het volgende vermeld: (pagina 16) "In bet jaarverslag is bij bet programma Ruimtelijke Ordening en Volkshuisvesting een voorstel opgenomen voor de aanwending van de bestemrningsreset-ve Volkshuisvesting. Door het vaststellen van de jaarrekening wordt ook dit voorstel aangenomen (totaal besteding 2,8 miljoen). Naar onze mening is het minder wenselijk om in de jaarstukken ook beleidsvoorstellen op te nemen. De jaarstukken vormen immers het verantwoordingsdocument van bet college over bet uitgevoerde beleid. Nieuwe voorstellen kunnen beter in de begroting worden verwerkt of bij een afzonderlijk raadsvoorstel. "
Wij zijn het eens met uw opmerking met betrekking tot beleidsvoorstellen, maar in uw verslag maakt u geen melding van het feit dat door deze besluitvorming de reserve volkshuis vesting een negatief saldo zal krijgen Pagina 55/56 geeft aan dat er nog 2.800.000 vrij beschikbaar is. Voorgesteld wordt om dat bedrag te delen E 1.400.000 voor de woningcorporatie Actium en E 1.400.000 te gebruiken als afwaardering van de gronden Achteromweg te Peize. Deze afwaardering heeft ook conform pagina 118 plaatsgevonden voor de dekking van het verlies 201 1. Afwaardering van gronden, zonder dat daar exploitatie overeenkomsten aan ten grondslag liggen ten laste van een reserve volkshuisvesting vinden wij niet in overeenstemming met het karakter van een dergelijke reserve en strijdig met de regelgeving zoals neergelegd in de BBV ten aanzien van afwaarderingen. Op pagina 135 wordt gemeld dat de reserve volkshuisvesting na verdeling van het jaarresultaat nog E 1.375.500 bedraagt. Gezien de besluitvorming is dit onjuist. De reserve grondexploitatie bedraagt eind 201 1 E 1.886.000 (pagina 134) Dit bedrag wordt ook vermeld op pagina 13 in uw verslag van bevindingen als reserves specifiek bestemd voor grondexploitaties. Op deze reserve wordt de algemene bijdrage aan het Regiofonds in mindering gebracht. Aangezien deze bijdrage in geen relatie staat tot de grondexploitaties zijn wij van mening dat dit onjuist is en ten laste van het resultaat moet komen. Na resultaat bestemming zou dit dan ten laste van de algemene reserve komen. Op pagina 134 wordt verder vermeld dat de reserve na verdeling van het resultaat nog E 1.630.000 bedraagt, waarop een begroot beslag ligt van eveneens E 1.630.000 voor vijf jaar bijdrage aan het regiofonds. Aangezien hier feitelijk geen andere bestemming aan gegeven kan worden heeft deze post meer het karakter van een schuld en zou niet meegeteld mogen worden bij de berekening van de reservepositie van de gemeente Noordenveld. Op pagina 117 wordt E 821.O00 aan de reserve grondexploitatie onttrokken. In uw verslag van bevindingen maakt u geen melding van het feit dat de reserve bovenwijkse voorzieningen groot E 565.000 bij de resultaatbestemming is toegevoegd aan de reserve grondexploitatie en vervolgens per saldo mede geoormerkt als bestemmingsfonds bijdrage regiofonds. Het BBV zegt: Zowel een voorziening als een reserve bovenwijkse kosten heeft een relatie met bovenwijkse "voorzieningenjj (wegen, riolering). Gebruikmaking van deze reserve voor de afwaardering van niet in exploitatie genomen gronden lijkt dus strijdig met de regelgeving. De reserves bovenwijkse voorzieningen, volkshuisvesting en grondexploitatie zijn daarmee volledig leeggehaald, (volkshuisvesting zelfs negatief) met alle gevolgen voor het kunnen realiseren van sociale woningbouw in de komende jaren. De voorziening riolering eind 2010 groot f 1.057.000 is toegevoegd aan de reserve riolering. Hoewel wellicht in overeenstemming met het BBV lijkt deze eenmalige verhoging van de reserves ingegeven door de wens om een meer positief beeld te geven van de reservepositie van de gemeente Noordenveld.
Novatec In de jaarrekening wordt geen/onvoldoende aandacht besteed aan de gevolgen van het faillissement van een deelneming van Novatec en de juridische gevolgen daarvan. De waardering van Novatec houdt volgens ons onvoldoende rekening met de nasleep van dit faillissement. Wij gaan verder niet in op de gevolgen van bekende lopende geschillen als de claim door de verkoper van een fabriekscomplex, maar achten het niet onwaarschijnlijk dat bij handhaving van noodzakelijke reserves grondexploitatie, volkshuisvesting en vanwege het effect van de zoals door de gemeente Noordenveld genoemde ontschotting van reserves, feitelijk een negatieve algemene reserve ontstaat. Financiële situatie Door deze wijze van rapportage zijn wij van mening dat de raad van Noordenveld onvoldoende geïnformeerd is en dat uw overzicht op pagina 6 van uw rapport onvoldoende inzicht geeft in de feitelijke financiële situatie van de gemeente Noordenveld. Gezien bovenstaande opmerkingen betreft onze klacht uw verklaring dat de jaarrekening van de gemeente Noordenveld een getrouw beeld geeft van de grootte en samenstelling van zowel de baten en last als van de activa en passiva alsmede dat de balansmutaties in overeenste ming zijn met relevante wet en regelgeving. P Met vrien&t$ke groeten, Voorzitter V C.C. : College van Burgemeester en Wethouders van de gemeente Noordenveld Gemeenteraad van Noordenveld Gedeputeerde staten van Drenthe