november 2013 MARKTCOMMENTAAR
INHOUD Inleiding 2 In het kort 3 Marktcontext in Europa 4 Marktcontext in de Verenigde Staten 5 Monetair beleid 6 INLEIDING De kalmte van de maand november staat in schril contrast met de woelige periodes van de voorbije jaren. Het is mogelijk dat de markten reeds anticipeerden op het jaareinde, maar de hypothese van een afzwakking van de Europese schuldencrisis lijkt geloofwaardig gezien het vertrouwensherstel bij de economische actoren in Europa. Deze context is dus relatief gunstig voor een economisch herstel, dat echter nog zeer onzeker blijft, zoals de recente renteverlaging van de Europese Centrale Bank aantoont. Kortetermijnrentes 7 Overheidsobligaties 8 Covered bonds 10 Bedrijfsobligaties 11 Aandelen 12 Wisselkoersen en grondstoffen 14 Bijlage 15
IN HET KORT De aandacht van de beleggers is nog steeds gericht op het Amerikaanse monetaire beleid. Meer nog dan op de bedrijfsresultaten of de activiteitsindicatoren blijven de beleggers gefocust op de voortzetting van een soepel monetair beleid in de Verenigde Staten. Ook al wijzen de vertrouwensindicatoren op een economisch herstel in de eurozone, dit herstel is nog steeds broos en ongelijkmatig. In deze context besliste de ECB tot een nieuwe verlaging van haar richtrente. Op de markt van de overheidsschuld bleven de meeste core- en perifere rentevoeten stabiel. De spreads op de covered bonds bleven verder dalen, in het bijzonder op de nietcorelanden. De credit spreads daalden lichtjes dankzij een sterk aanhoudende vraag naar bedrijfsobligaties en ondanks het permanente aanbod op de primaire markt (nieuwe uitgiften). De spreads zouden vrij stabiel moeten blijven tot het einde van het jaar. In de VS blijven de aandelenindices verder stijgen, terwijl zij in Europa eerder consolideren. Specifieke financiële termen worden verklaard in een lexicon : www.ethias.be/lexicon 3
MARKTCONTEXT IN EUROPA In de eurozone wordt de conjunctuurverbetering vooral gekenmerkt door een vertrouwensherstel bij de economische spelers, en zelfs door een stabilisatie van de werkloosheidsgraad, met name in de perifere landen. De gemengde cijfers van het BBP in het derde kwartaal toonden evenwel dat er veeleer sprake was van een traag herstel dan van een krachtige heropleving van de activiteit in de eurozone. De Oost-Europese landen blijven de meest dynamische economiën binnen de eurozone. Duitsland weet zich ook te redden dankzij een stijging van zijn BBP met 0,6 %. Frankrijk bevindt zich in een meer delicate situatie met een groeirente die weer in het negatief daalt (-0,1 %). Concreet zouden er minder strengere kredietvoorwaarden en een duurzame verbetering van de werkloosheidsgraad moeten zijn opdat het vertrouwen sneller zou toenemen. Wat de prijzen betreft, leidde de deflatiedruk tot een inflatievoet die zijn laagste peil bereikt sinds 4 jaar. Deze daling is niet enkel te wijten aan de energieprijzen, maar ook aan het gebrek aan activiteit. 4
MARKTCONTEXT IN DE VERENIGDE STATEN In de Verenigde Staten blijven de economische indicatoren gunstig ook al hangt de kracht van het herstel nog steeds af van de afloop van de begrotingsonderhandelingen voorzien in januari 2014. Op het vlak van de activiteit was er in november een daling van de industriële productie, maar de algemene tendens blijft gunstig voor het 4de kwartaal, met name dankzij de dollarzwakte en de gunstige vertrouwensindicatoren. Bovendien zorgde de Amerikaanse arbeidsmarkt voor een mooie verrassing met de creatie van 204.000 nieuwe banen en een opwaartse herziening van de cijfers van de voorbije twee maanden. In oktober daalde de inflatie van 1,2 % naar 1,0 %, hetgeen de stabilisatie van de prijzen in de Verenigde Staten bevestigt. 5
MONETAIR BELEID Tijdens de monetaire beleidsvergadering van begin november kondigde de ECB een verlaging van haar richtrente aan met 25 bpn tot 0,25 %. De ECB herbevestigde ook haar in juli aangekondigde «forward guidance» waarvan het principe erin bestaat een indicatie te geven over het toekomstige monetaire beleid. Als belangrijkste redenen voor een nieuwe daling van de richtrente vermeldde Mario Draghi de algemene zwakte van de Europese economie,de aanhoudende neerwaartse druk op het prijsniveau en een aanhoudend zwakke kredietdynamiek. Bij lezing van de verschillende verklaringen van de h. Bernanke en mevr. Yellen, die hem zal opvolgen, springt een element in het oog: de Amerikaanse centrale bank wil nog meerdere trimesters, en zelfs meerdere jaren, een zeer soepel monetair beleid aanhouden. Dit inschikkelijke discours wordt verklaard door een zeer negatieve economische visie: Het deflatierisico in de economie houdt aan. De inflatie is momenteel te zwak en vertaalt nog steeds een groot onevenwicht tussen vraag en aanbod. De werkloosheidsgraad blijft hoog en daalt slechts met mondjesmaat. 6
KORTETERMIJNRENTES Afgezien van enkele bijzonderheden bleven de interbancaire rentes bijna ongewijzigd ten opzichte van de maand oktober. Bovendien kondigde de ECB aan dat de «full allotment» (de banken kunnen zo veel liquiditeiten vragen als zij willen) van toepassing zal zijn tot minstens medio 2015. De heer Draghi herinnert er ook aan dat de ECB indien nodig nog meer wapens, waaronder de negatieve rentes, kan inzetten. Het is dus nog steeds de wil van de ECB om de kortetermijnrentes op een laag niveau te handhaven opdat de banken zich gemakkelijk zouden kunnen financieren op de interbancaire markt. 7
OVERHEIDSOBLIGATIES De maand november werd gekenmerkt door een abnormale stabiliteit op de langetermijnrentes. De Duitse rente bleef vrijwel ongewijzigd ten opzichte van de vorige maand (+2 bpn) en schommelde tijdens de hele maand in een vork tussen 1.65 en 1.80 %. De grootste beweging op de langetermijnrentes moet worden toegeschreven aan de onverwachte renteverlaging van de ECB, maar de impact ervan werd de dag nadien al tenietgedaan door de gunstige werkgelegenheidscijfers in de VS. De stabiliteit van de rentes staat in contrast met de activiteit van het agentschap S&P dat de AAA-rating van Nederland schrapte op basis van de zwakker dan verwachte groeivooruitzichten. In de eurozone genieten alleen nog Duitsland, Luxemburg en Finland de hoogste notering. 8
Het agentschap S&P verlaagde ook de notering van Frankrijk van AA+ naar AA. Deze dalingen zijn niet echt verrassend. De impact op de rentevoeten van deze landen was dan ook miniem, en zelfs nihil. In België verkocht de Staat al haar aandelen in BNP Fortis (25 %) voor 3.25 miljard. Dit volledige bedrag zal worden aangewend voor de schuldvermindering. Het is echter niet zeker of dit voldoende zal zijn om de ratio Schuld/BBP terug onder de 100 % te brengen. Een daling van het schuldenniveau is evenwel altijd een gunstig bericht voor de obligatiehouders. Wat de perifere landen betreft, verhoogde het agentschap S&P daarentegen de vooruitzichten van Spanje van negatief naar neutraal op haar rating BBB-. Tot slot kondigde Ierland via zijn eerste minister aan geen gebruik te zullen maken van een kredietlijn van het EMS na afloop van haar huidige steunprogramma. Deze beslissing is gebaseerd op het feit dat het land zich op de markten zou kunnen financieren en bovendien over een toereikende liquiditeitsbuffer beschikt om meer dan een jaar financiering te dekken. 9
COVERED BONDS Over de maand november bleven de spreads van de covered bonds van de perifere segmenten inkrimpen, in het bijzonder deze van de Multi-Cédulas. Op het einde van de maand liet het jaareinde zich reeds voelen en stopten de spreads hun dalende tendens. De ratio kopers/verkopers van 1/3 op het einde van de maand wijst erop dat de dealers hun balansen willen afbouwen. De spreads van de Franse covered bonds reageerden vrijwel niet op de soevereine downgrade van Frankrijk naar AA door S&P. 10
BEDRIJFSOBLIGATIES De credit spreads zetten hun daling die begin oktober werd ingezet voort, maar deze maand aan een minder krachtig ritme. Geen enkel bericht kwam de markten verstoren. De risicoappetijt hield aan waardoor de credit spreads lichtjes daalden. De primaire markt bleef actief met onder meer een terugkeer van de banken die zich niet meer herfinancierden sinds meerdere maanden. Met een totale uitgifte van 264 miljard sinds het begin van het jaar ligt het uitgifterecord van 2009 ( 266 miljard) in het vooruitzicht. 11
AANDELEN Indices De aandelenmarkten genoten van de liquiditeitsovervloed gedragen door een soepel monetair beleid zowel in Europa (recente renteverlaging) als in de VS (geen imminente aankondiging van een rentestijging). De Amerikaanse indices bleven dus stijgen (S&P: +2.80 %, Dow Jones: +48 %). In Europa kent enkel de DAX een sterke stijging (+4.11 % over de maand), de andere indices wijzigden amper (Eurostoxx50 : +61 %). De evolutie van de DAX is een weergave van de gunstige macro-economische publicaties in Duitsland (vooruitgang ten opzichte van de maand oktober). De prestaties van de indices sinds het begin van het jaar zijn aanzienlijk: +17.1 % voor de Eurostoxx50 en +26.62 % voor de S&P. 12
Sectoren De Europese cyclische sectoren bleven goed presteren over de maand: Chemie (+4.27%), Grondstoffen (+3.60 %), Auto (+3.49 %), Technologie (+3.41 %). De laatste publicaties over de autoverkoop in Europa wezen op een sterke groei. De sectoren «Drank en Voeding», «Telecommunicatie» en «Aardolie» verliezen over de maand respectievelijk -2.12 %, -2.52 % en -2.68 %. 13
WISSELKOERSEN EN GRONDSTOFFEN Goud Het goud verloor 5.26 % over de maand en eindigt op 1253$ per ounce. Brent De brent stijgt weer lichtjes tot 100.57$ (+1,54 %). Eurodol Na een kleine correctie sluit de eurodol de maand vrijwel ongewijzigd af op 1,3586 (-0,09 %). 14
BIJLAGE Rentevoeten 15
Aandelen, grondstoffen en forex 16
DIRECTIE FINANCIËN front-office.finances@ethias.be Verantwoordelijke uitgever : Sébastien Gilis, rue des Croisiers 24 à 4000 LIÈGE Opmaak : infographie@ethias.be JURIDISCHE INFORMATIE Deze publicatie is van informatieve aard. Zij is gebaseerd op onze eigen analyse van de financiële markten alsook op inlichtingen van derden die als voldoende betrouwbaar worden beschouwd. Ethias geeft evenwel geen enkele garantie met betrekking tot de volledigheid, de juistheid, de relevantie en de actualiteit van de gepubliceerde informatie. Ethias draagt bijgevolg geen enkele verantwoordelijkheid met betrekking tot deze gegevens. Deze publicatie heeft als doel u te informeren over de situatie die op de financiële markten heerst. Zij houdt onder geen beding een professioneel advies, een voorstel of een aanbod van Ethias in om te investeren of te desinvesteren in bepaalde financiële markten of instrumenten. Ethias draagt geen enkele verantwoordelijkheid voor de eventuele schade opgelopen ten gevolge van een beslissing gebaseerd op de gepubliceerde informatie.