Verkeersongevallen met (land)bouwvoertuigen Anneke Bovens (Onderzoeksmanager) Ellen Berends (Projectleider) Cumela Bestuurdersdag 2010 Beekbergen 1
De OvV in het kort Uitsluitende doel: lering trekken. Toekomstige voorvallen voorkomen of gevolgen beperken. Achterliggende oorzaken Geen strafrecht, civiele aansprakelijkheid of toezicht Integraal onderzoek naar oorzaken en mogelijke gevolgen van rampen, zware ongevallen en incidenten van reeks ongevallen (themastudies) Onafhankelijk 2
Organisatie Voorzitter: prof. mr. Pieter van Vollenhoven 4 raadsleden Bureau: Management Team Onderzoekers Analisten Opvolging aanbevelingen Ondersteuning/bedrijfsvoering 3
Werkterreinen Wegverkeer Railverkeer Binnenvaart Zeescheepvaart Luchtvaart Buisleidingen Netwerken Industrie Defensie Bouw en dienstverlening Gezondheid Crisisbeheersing en Hulpverlening Water (stille portefeuille) 4
Wat onderzoekt de Raad niet? De Onderzoeksraad onderzoekt NIET: Verstoringen van de openbare orde Handhaving van de rechtsorde door bevoegde autoriteiten Optreden van de krijgsmacht in oorlogssituaties 5
Aanbevelingen Reacties op de aanbevelingen na publicatie Ondernemingen moeten reageren binnen 1 jaar Overheden moeten reageren binnen 6 maanden Implementatie van de aanbevelingen wordt bewaakt De Onderzoeksraad heeft de bevoegdheid om onderzoek in te stellen naar de opvolging van aanbevelingen De Raad geeft jaarlijks een overzicht aan de 2e Kamer 6
Wat zijn (land)bouwvoertuigen? Toepassing Categorie Landbouwtrekker Landbouw Bouw- en groenwerk MMBS of zelfrijdend werkmaterieel 7
Aanleiding Jaarlijks 16 doden en 100 ernstig gewonden aantal blijft constant, terwijl de totale verkeersveiligheid enorm verbeterd is -30% sinds 1990 Slachtoffers vallen voornamelijk bij de tegenpartij bijna 90% 8
Onderzoeksvragen 1. Welke factoren zijn van invloed op de ongevallen (ontstaan/afloop)? 2. Welke partijen hebben daarbij welke bijdrage geleverd? 9
Methode Welke factoren zijn van invloed? Onderzoek 11 ongevallen politie-informatie, interviews, locatiebezoek, voertuiginspectie analyse van de ongevallen -> ongevalsfactoren analyse 73 processen-verbaal, statistieken Welke partijen hebben daarbij welke bijdrage geleverd? Onderzoek en analyse van het systeem betrokken partijen en relatie in kaart gebracht interviews en documentanalyse Regelgeving 10
Ongevalsfactoren Zicht Risicoperceptie en acceptatie Zichtbaarheid herkenbaarheid Breedte Voertuig Ongevalsfactoren Bestuurder Snelheid Functioneel gebruik (land)bouwvoertuig Botsagressiviteit Verwijderen en/of afschermen uitrustingsstukken Infrastructuur Wegontwerp Separatie (land)bouwverkeer 11
Hoe veilig is het voertuig? Zicht 12
Hoe veilig is het voertuig? Zicht vanuit de graafmachine 13
Hoe veilig is het voertuig? Scootmobiel niet zichtbaar op < 15 m voor tractor 14
Hoe veilig is het voertuig? Zicht fietser op de wiellader 15
Hoe veilig is het voertuig? Zicht vanuit de wiellader Voertuig heeft tijdens gebruik (tijdelijk) onvoldoende zicht 16
Ontbrekende voertuigregelgeving geen toelatingseisen aan zelfrijdend werkmaterieel; geen goedkeuring, toelating en registratie van landbouwtrekkers en zelfrijdend werkmaterieel (geborgd met een kenteken); geen verplichte periodieke keuring voor (land)bouwvoertuigen (om kenteken te behouden); permanente en gebruikseisen onvoldoende duidelijk en specifiek ten behoeve van handhaving. 17
Regelgeving Nederland vs. Europa wel een rijbewijs in andere landen maar niet in NL; geen registratie en kenteken in NL, terwijl in de meeste andere landen alle of een deel van de (land)bouwvoertuigen geregistreerd moeten zijn en een kenteken hebben; maximaal toegestane breedte in NL 3 meter is (en met ontheffing 3,5 meter), terwijl in de meeste andere landen 2,55 meter is of minder. 8-3-2013 Partijen slagen DE er ONDERZOEKSRAAD niet in progressie VOOR VEILIGHEID te boeken. 18
Stand van zaken maatschappelijk en politiek debat Wat is er tot nu toe besloten? trekkerrijbewijs voor iedereen die niet in bezit is van een B-rijbewijs Wat is er nog niet beslist? kentekeken/herkenningsplaat/snelheidsbordje maximumsnelheid Waar gaat de discussie niet over? voertuigveiligheid 19
Aanbevelingen minister van Infrastructuur en Milieu: waarborgen voertuigveiligheid (eisen, toelating, periodieke keuring) en veilig gedrag bestuurders (exameneisen), vooral gericht op risico s andere verkeersdeelnemers kenteken en rijbewijs, zodat ook betere handhaving door politie mogelijk is verhoog de maximumsnelheid pas als dit het voorgaande is geregeld 20
Aanbevelingen minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid: schep duidelijkheid over verplichting werkgevers om gevaren (land)bouwvoertuigen voor andere verkeersdeelnemers te voorkomen (artikel 10, Arbowet) 21
Aanbevelingen werkgevers en ondernemers (via LTO, CUMELA, Bouwend Nederland, TLN en EVO): zorg vooruitlopend op nieuwe wet- en regelgeving voor: tegengaan van onnodig gebruik (land)bouwvoertuigen gebruik van (land)bouwvoertuigen die aan voertuigeisen voldoen verdere verbetering voertuigveiligheid (zicht, herkenbaarheid, botsagressiviteit) permanente opleiding en voorlichting voor bestuurders van (land)bouwvoertuigen, gericht op risico s voor andere verkeersdeelnemers 22
Meer informatie Rapport en persbericht staan op www.onderzoeksraad.nl 23