Koersdocument 2014-2017 Zelfregie als leidende nieuwe uitdaging: van zorgen voor naar zorgen dat L. nsen Directeur-bestuurder Oktober 2013 Koersdocument, versie 1, ingangsdatum 01-01-14 verloopdatum 01-01-15 Pagina 1 van 11
1. Inleiding Op 1 januari 2013 bestond SMO Breda 10 jaar. Zowel onze stakeholders als medewerkers van SMO Breda constateren dat de organisatie zich in de afgelopen jaren enorm heeft ontwikkeld. De cliënt en zijn herstelproces dient centraal te blijven staan. Onder de geformuleerde prestatie-indicatoren, waarbij we door de jaren heen een positieve ontwikkeling zien, is die van de cliënttevredenheid het belangrijkste. Daar hebben we de prestatienorm van gemiddeld een 7 bereikt. Maar er is verbeterruimte! SMO Breda is sinds 4 jaar aangesloten bij de Academische Werkplaats Opvang x OGGz, speerpunt Sociale Uitsluiting en Dakloosheid o.l.v. Judith Wolf. Daaraan ontlenen wij nieuwe inzichten en methodieken die wij benutten teneinde cliënten te ondersteunen bij een duurzaam herstel. Eind 2013 loopt de 4 jaar geleden bepaalde strategische koers teneinde. Samen met cliënten, stakeholders, medewerkers, staf, management en Raad van Toezicht hebben wij in het voorjaar van 2013 in een aantal bijeenkomsten terug geblikt op de afgelopen jaren, het belang van de huidige ontwikkelingen gewogen en de koers voor 2014-2017 bepaald. In dit document is de nieuwe uitdaging die wij de komende jaren willen realiseren vastgelegd. Koersdocument, versie 1, ingangsdatum 01-01-14 verloopdatum 01-01-15 Pagina 2 van 11
2. Missie en visie In 2012 hebben wij met alle geledingen in de organisatie de missie en visie herijkt. We hanteren de volgende missie en visie: Onze missie (Dreigend) dak- en thuislozen als burger ondersteunen bij het toewerken naar een zo volwaardig mogelijke participatie aan de samenleving. We gaan daarbij uit van: Zelfregie op basis van eigen kracht en verantwoordelijkheid van cliënten; Zo vroegtijdig als mogelijk ingrijpen; Een herstelgericht benadering; Een programmatisch aanbod, samengesteld uit het aanbod van SMO Breda en ketenpartners, waaruit de cliënt zelf een keuze kan maken om aan zijn herstel te werken; Het handelen van de cliënt en het ondersteunen/faciliteren door de medewerker dient het stijgen op de ladders te bevorderen (toegevoegde waarde = maatschappelijke baat) o Woonladder; o Verantwoordelijkheidstrap; o Participatieladder. Daarbij streeft SMO Breda de komende 4 jaren na om de zelfredzaamheid van de cliënten te bevorderen middels het werken aan de volgende 3 kerndoelen: Duurzaam herstel van dak- en thuisloosheid; Elke cliënt beschikt zo snel mogelijk maar zeker bij vertrek over een vorm van zinvolle dagbesteding; Elke cliënt beschikt over een steunend sociaal netwerk. Koersdocument, versie 1, ingangsdatum 01-01-14 verloopdatum 01-01-15 Pagina 3 van 11
3. Externe ontwikkelingen, markt en omvang doelgroep SMO Breda heeft te maken met de volgende externe ontwikkelingen die van belang zijn voor de koers: De bezuinigingen op de AWBZ en het Justitieel budget. Beleidskader van Ziek en Zwak naar Gezond en Gedrag, meer beroep op eigen kracht van burgers. Naar verwachting het schrappen van een aantal functies in de AWBZ: begeleiding, dagactivering en ZZP s en het overhevelen (decentralisatie) van het budget naar de gemeenten en (mogelijk ook zorgverzekeraars)ondergebracht in een aangepaste WMO per 1-1-2015. De gemeenten komen daarmee in de regierol. Voor de cliënt vervalt daarmee het recht op zorg en is de vraag of het compensatiebeginsel gehandhaafd blijft. De gemeente Breda wordt met deze ontwikkeling weer de belangrijkste financier van SMO Breda. Innovatie en ICT ter ondersteuning van de zelfredzaamheid o.a. domotica en e- health. Toenemende ambulantisering (w.o. Housing First) en het afbouwen van intramurale plaatsen door het toepassen van het principe van scheiden van wonen en zorg. Gevolg is het krimpen van het vastgoed. De kanteling waarbij van burgers wordt gevraagd te bezien of zij problemen zelf dan wel m.b.v. hun sociaal netwerk kunnen oplossen (eigen kracht). Pas daarna mag een beroep op professionals worden gedaan. De kanteling waarbij van hulpverleners wordt gevraagd eerst de burger te helpen het zelf en samen te doen, voordat professionele ondersteuning mag worden gegeven (van zorgen voor, naar zorgen dat). Daarmee wordt ook toenemend beroep op de informele zorg (mantelzorg/ vrijwilligers) gedaan. Hanteren van het principe van 1 cliënt, 1 plan en 1 hulpverlener (cliëntmanager), waardoor de cliënt beter geholpen wordt en de organisatiegrenzen niet relevant zijn voor de cliënt. In het belang van de hulp aan cliënten de cure (behandeling) en care (zorg en begeleiding) met elkaar en met wonen en welzijn verbinden. Het succes en de doorontwikkeling van de Stedelijk Kompassen in Nederland. De roep om vermindering van de bureaucratie. Herinrichting gezondheidszorg met grote verschuivingen in de zorgsegmenten. Als we kijken naar de ontwikkelingen in de sector van dak- en thuislozen zorg dan kunnen we het volgende constateren: De aandacht en effecten van het Stedelijk Kompas in Nederland en als afgeleide daarvan in de regio Breda en de toenemende professionalisering van de sector, heeft er toe geleid dat de opvangsector zich definitief in het veld heeft gevestigd. Met andere woorden, de sector hangt er niet meer bij maar is serieuze partner geworden in het veld van zorg, wonen en welzijn. In de afgelopen 2 jaar is er meer concurrentie gekomen in de regio Breda in de vorm van kleinere AWBZ gefinancierde (extramurale begeleiding en dagactivering) organisaties die cliënten die in de wijk wonen ondersteunen. In de afgelopen jaren zijn er zowel in het vrijwillig kader als professioneel meer bureaus die zich op schuldhulpverlening richten. Financiers zijn van mening dat dit aanbod vanuit informele zorg of vrijwillig kader uitgevoerd dient te worden. De verwachting is dat er zich in de komende jaren steeds meer ZZP-ers op de markt gaan vestigen. De GGZ instellingen hebben zich de afgelopen jaren op het gebied van de behandeling van dak- en thuislozen positief ontwikkeld. Met name de ACT en FACT teams vormen een belangrijke toegevoegde waarde voor de zorg aan de doelgroep. Koersdocument, versie 1, ingangsdatum 01-01-14 verloopdatum 01-01-15 Pagina 4 van 11
De verwachting is dat de ontwikkeling van ACT en FACT teams versterkt zullen worden. De organisaties waarmee SMO Breda te maken heeft, staan open voor samenwerking vanuit de principes en het gedachtegoed dat binnen de alliantie Meedoen&Samenwerken is ontwikkeld. Gezamenlijk doel is met minder budget meer cliënten te helpen. Deze ontwikkelingen zullen het vervagen van grenzen tussen organisaties verder versterken. De concurrentie dreiging zit dus met name op het ambulante aanbod. Uit onderzoek blijkt dat 20% van de Nederlandse bevolking moeite heeft om een geheel zelfstandig leven te leiden. Deze burgers zijn vanwege (meervoudige) problemen als fysieke of geestelijke beperkingen, schulden of verslaving tijdelijke of langdurig afhankelijk van professionele hulpverlening (Movisie, februari 2013). Bij 15% van hen gaat het om een tijdelijke situatie. De overige 5% van het totaal heeft permanente ondersteuning nodig om in regie te blijven. Een klein deel van de dak- en thuislozen behoort tot deze doelgroep. Voor SMO Breda reden om de vorm van beschermd wonen voor een beperkt deel van onze cliëntengroep te handhaven. Voor hen vormt dit een belangrijk randvoorwaarde om een aanvaardbaar bestaan te leiden en naar de mate van het mogelijke in regie te blijven. Ook in onze woonvoorzieningen werken wij daarom, naar de mate van het mogelijke, vanuit het principe van zelfregie. We houden rekening met aanwezige beperkingen. Met andere woorden: soms kan professioneel ingezette drang ondersteunend zijn voor de cliënt. We moeten dit kunnen en willen verantwoorden. Tevens is de verwachting dat er gemiddeld genomen cliënten met de zwaarste problematiek (>ZZP3) zullen wonen bij SMO Breda en dat cliënten met lichtere problematiek in de wijk opgevangen dienen te worden (bij deze cliënten kan nog steeds sprake zijn van zwaardere problematiek, zoals de voormalige ZZP 1 en ZZP2). De doelgroep die door SMO Breda wordt ondersteund en begeleid bestaat uit burgers die dakloos zijn geworden en doorgaans meerdere problemen hebben die zij niet zelf of m.b.v. het eigen netwerk opgelost krijgen. In het kader van het Stedelijk Kompas is in 2008 een inschatting gemaakt van de omvang van de potentiële doelgroep. Bij gebrek aan regiogegevens is destijds een inschatting gemaakt op basis van een schattingsmethode van Judith Wolf. Dit leidde tot een omvang van 3069 dak- en thuislozen voor de regio Breda. In de meting van 2006 kwamen we uit op 1386. Bij de 1-meting monitor Stedelijk Kompas 2012 komen we uit op 1015 cliënten met een herstelplan. We zien dat door de crisis meer burgers in de problemen komen en we moeten er rekening mee houden dat door de ambulantiseringsbeweging van de GGZ mogelijk meer cliënten/burgers dan nu het geval is in de wijk in de problemen zullen raken. De druk op de voordeur zal dus mogelijk groter worden, waarop met minder middelen een antwoord gegeven moet worden. Waar mogelijk wordt preventief ingegrepen (preventieve woonbegeleiding) om het aantal personen dat gebruik dient te maken van de woonvoorzieningen te beperken. Koersdocument, versie 1, ingangsdatum 01-01-14 verloopdatum 01-01-15 Pagina 5 van 11
4. Wie we willen zijn Zelfregie gaat over het richting geven aan je leven, ook wanneer je een beroep op anderen moet doen voor steun bij je zelfredzaamheid. Mensen ervaren zelfregie als volgt: ze de richting van hun leven kunnen baseren op hun eigen waarden en drijfveren; ze (mede)zeggenschap hebben over wat ze doen en wat er met hen gebeurt; ze daarin optimaal gebruik kunnen maken van hun eigen kracht; ze daarin de erkenning en steun ondervinden van hun eigen netwerk. SMO Breda heeft als doel om dak- en thuislozen te ondersteunen bij hun herstelproces om als burger zo volwaardig mogelijk te kunnen participeren. Wij geloven in de mogelijkheden en kracht van mensen. Daarom helpen wij hen vanaf de eerste ontmoeting hun eigen verantwoordelijkheid te nemen. De cliënt kan daarbij zelf aangeven welke zijn/haar krachten en zwakten zijn en welke ondersteuning hij/zij van ons wil ontvangen in het herstelproces. Niet de medewerker heeft de regie over het cliëntproces, maar de cliënt zelf. Dat wil niet zeggen dat de medewerker werkt vanuit het principe: "u vraagt en wij draaien". Wat de organisatie en dus het handelen van onze medewerkers richting geeft, zijn onze normen en waarden, missie en visie en het programmatische aanbod. Dat aanbod bestaat uit wat SMO Breda en ketenpartners te bieden hebben. Vanuit de normen en waarden, professionaliteit en wat wij zien aan gedrag bij cliënten, gaan wij in gesprek met de cliënt. We bieden hen de ruimte om hun eigen proces te volgen. Waar nodig geven wij de grenzen van onze hulpverlening aan. Het voeren van een agogische dialoog, die inspireert, motiveert en hen sterkt in het maken van hun eigen levenskeuzes, het ontwikkelen van vaardigheden en het toegroeien om als burger (weer) volwaardig te kunnen participeren. In de praktijk kunnen er situaties ontstaan waarin zelfregie strijdig lijkt te zijn met een concept als 'de vrijblijvendheid voorbij' (bijv. deelname aan het programmatisch aanbod is niet vrijblijvend; als een cliënt bij SMO Breda wil verblijven dan dient hij te werken aan herstel). In dit soort situaties is het voor medewerkers extra van belang om terug te grijpen op het gemeenschappelijke normenkader (burgerschap: ieder mens heeft 'rechten en plichten') en hun professionaliteit. Dergelijke voorvallen stellen medewerkers voor de uitdaging om zich dagelijks maximaal in te spannen en de voorwaarden te creëren zodat cliënten optimaal aan hun herstel kunnen werken met als uiteindelijke doel bevordering van zelfregie. Dit zal regelmatig onderwerp van gesprek zijn. Interventies als coaching en methodische werkbegeleiding kunnen daarbij onze medewerkers ondersteunen. Cliënten en SMO Breda zijn van mening dat alle doelen van het Stedelijk Kompas regio Breda gerealiseerd moeten worden. Dat ondanks de bezuinigingen de woonladder (gedifferentieerd aanbod) in stand blijft, dan wel wordt uitgebreid en we zullen dat gezamenlijk actief uitdragen. Dit maakt het voor cliënten mogelijk hun verantwoordelijkheid (verantwoordelijkheidstrap) te nemen en weer toe te werken naar participatie (participatieladder). SMO Breda werkt (vanaf 2010) aan het afbouwen van de intramurale plaatsen en zal dit doorzetten totdat 20% van deze plaatsen is omgezet naar ambulant. Desalniettemin zal het aanzien van SMO Breda voornamelijk worden bepaald door de differentiatie in opvang plaatsen waardoor maatwerk mogelijk blijft, in combinatie met ons programmatisch aanbod. Om de eigen regievoering door cliënten in praktijk te ondersteunen, is het noodzakelijk om zelfbeschikking als recht en eigen kracht als vermogen en uitgangspunt te hanteren. Het Koersdocument, versie 1, ingangsdatum 01-01-14 verloopdatum 01-01-15 Pagina 6 van 11
zelfbeschikkingsrecht staat voor het menselijk recht om vanuit eigen perspectieven te leven en de eigen kracht voor de competenties die nodig zijn om eigen keuzes te creëren en uit te voeren (Verkooijen, 2010). Zelfregie in de dialoog tussen cliënt en professional betekent voor SMO Breda dat: de cliënt beslist en de leiding heeft de professional volgt en ondersteunt de kracht van de cliënt minstens zo belangrijk is als zijn problemen de professional vertrouwen toont en vraagt naar de kracht de motivatie van de cliënt, een goed leven in eigen ogen, maatstaf is voor een goede keuze de professional de cliënt helpt zijn motivatie te vinden contacten met anderen cruciaal zijn voor mensen de professional de cliënt ondersteunt bij het in kaart brengen en versterken van zijn contacten Vorengaande betekent dat de organisatie dient te beschikken over medewerkers nieuwe stijl. Deze medewerker is in staat taakvolwassen, vanuit persoonlijk leiderschap of verantwoordelijkheid, waarden en een moreel kompas te werken. Hij/zij faciliteert de cliënt in zijn herstelproces, coördineert, regisseert en is in staat in netwerken te opereren. De medewerker nieuwe stijl levert maatwerk en werkt vanuit zorgen dat. Hij/zij voelt zich verantwoordelijk voor het eindresultaat: een cliënt die zelfstandiger kan leven. Tevens zal SMO Breda zorgen dat de organisatie dit type medewerker goed faciliteert om optimaal te kunnen functioneren. Omdat meer regie door de cliënt vraagt om meer situationeel maatwerk en handelingsvrijheid van de medewerker, zal het werken vanuit zelforganisatie door de medewerkers en management invulling gaan krijgen. Koersdocument, versie 1, ingangsdatum 01-01-14 verloopdatum 01-01-15 Pagina 7 van 11
5. Doelen en strategische ambitie 2014-2017 In 2017 wil SMO Breda de volgende strategische doelen hebben behaald: a. Het aanbod van SMO Breda is gebaseerd op het principe van Zelfregie van de cliënt. In overleg met cliënten bepaalt de organisatie opnieuw hoe de begeleiding en toezicht zowel in woonvoorzieningen als ambulant vorm krijgen en ontwikkelt de organisatie een toereikend programmatisch aanbod met ketenpartners. Daardoor ontstaan naar verwachting meer maatwerkmogelijkheden. b. Om maatwerk met minder medewerkers mogelijk te maken zal zelforganisatie ook voor de medewerkers en management worden ingevoerd. c. Als gevolg van de bezuiniging en scheiden wonen en zorg wordt het aantal plaatsen in woonvoorzieningen (afhankelijk van de bezuinigingen) beperkt (van 270 (2010) naar waarschijnlijk 200 (2017)). De ambulante begeleiding wordt minder individueel en meer groepsgericht aangeboden. Al deze maatregelen zijn noodzakelijk om met behoudt van geringer budget meer cliënten te helpen en meer kwaliteit te kunnen leveren. d. Het cliëntmanagement voor de groep van dak- en thuislozen ligt v.w.b. de 2e lijn bij SMO Breda. Op deze wijze voert SMO Breda binnen de 2 e lijns netwerken de regie op de zorg- en hulpverlening aan (dreigend) dak- en thuislozen. Daarbij hanteren we het principe van '1 cliënt, 1 plan, 1 hulpverlener (cliëntmanager)'. e. SMO Breda legt in het belang van de cliënten die terugkeren naar de wijk, verbinding met die organisaties en wijkvertegenwoordigers die verschillende vormen van participatie en wonen in de wijk organiseren. f. De inzet van informele zorg (familie, vrienden, vrijwilligers) en ervaringsdeskundigen gaat nadrukkelijker een rol spelen in ons aanbod. Daarmee wordt tevens een deel van de bezuinigingen opgevangen. g. We ontwikkelen een set aan waarden die wij nastreven in het werk waardoor sprake zal zijn van een waardengestuurd (maatschappelijke baat) aanbod en bedrijfsvoering. Koersdocument, versie 1, ingangsdatum 01-01-14 verloopdatum 01-01-15 Pagina 8 van 11
6. Positionering organisatie SMO Breda positioneert zich als een 2 e lijns netwerkorganisatie. Als laatste vangnet en dé organisatie die de dak- en thuisloze rechtstreeks of indirect via andere hulpverleners en informele zorg kan ondersteunen c.q. faciliteren bij het herstelproces richting volwaardig burgerschap. Wij zijn in de regio bij uitstek de expert en spil als het gaat om cliëntmanagement/ casemanagement, opvang, zorg en begeleiding alsmede activering. We willen zichtbaar/ aantoonbaar goede resultaten bereiken, zodat men graag met ons wil samenwerken. In de afgelopen jaren heeft SMO Breda zich onderscheiden in het kunnen omgaan met deze cliëntengroep. Daarin staan kennis van de doelgroep, omgaan met onaangepast gedrag, het vinden van creatieve oplossingen, het voorkomen van ongepland vertrek en realiseren van duurzaam herstel centraal. Daarop willen wij ons verder versterken en blijvend onderscheiden. Maar we willen en kunnen datgene wat de cliënt nodig heeft niet alleen waarmaken. We kiezen er niet voor om zelf behandelexpertise te ontwikkelen of te bieden. Daarom investeren wij in de samenwerking met ketenpartners die een belangrijke bijdrage (toegevoegde waarde) kunnen leveren aan het herstel van de cliënten. We denken daarbij met name aan de GGz, Verslavingszorg, Verpleeghuis expertise en het Veiligheidshuis. SMO Breda biedt cliënten aan, hen te helpen bij het realiseren van de voorwaarden om als burger volwaardig te kunnen terugkeren en participeren in de wijk. SMO Breda vraagt andere organisaties om in de wijk te voorzien in participatie- en woonmogelijkheden. Daarin zal SMO Breda de belangen van de doelgroep (civil society/ inclusief beleid) uitdragen naar zowel de gemeenten, 0 e - als 1 e lijns organisaties. Onze cliëntmanagers en woonbegeleiders vormen de verbindingsofficiers naar de wijk. Het sociaal netwerk van cliënten zal actief worden betrokken bij de begeleiding (mantelzorg). Veelal is er geen sprake meer van een steunend sociaal netwerk bij onze doelgroep. Een uitdrukkelijk aandachtspunt in de begeleiding is dan ook de opbouw van een steunend sociaal netwerk. Daarnaast zullen ervaringsdeskundigen en vrijwilligers een uitdrukkelijke rol spelen in de begeleiding. De medewerkers van SMO Breda zullen de verbinding vormen (mediator) tussen de cliënt, het sociaal netwerk en vrijwilligers en ervaringsdeskundigen. SMO Breda blijft zich inzetten voor de regio s Breda (12 gemeenten) vwb maatschappelijke opvang en zwerfjongeren en Bergen Op Zoom (6 gemeenten) vwb zwerfjongeren. In de toekomst willen we nadrukkelijker communiceren wie we zijn en wat wij bieden. In zijn algemeenheid zichtbaarder zijn en te boek staan als een cliëntgerichte, transparante, betrouwbare (we doen wat we zeggen) en innovatieve organisatie. Maar belangrijker nog: een organisatie die dak- en thuisloze cliënten helpt resultaat te bereiken. Wij zullen onze cliënten vragen ons hierbij te helpen. Daarbij gebruiken wij de slogan buitengewoon van binnen Koersdocument, versie 1, ingangsdatum 01-01-14 verloopdatum 01-01-15 Pagina 9 van 11
7. Aanbod De uitdaging zal zijn om met minder financiële middelen meer cliënten te helpen met blijvend goede resultaten. Dit kan door het vertrekken vanuit de eigen regie van de cliënt, verbeteren van de doorstroom en het voor ambulante cliënten meer collectief aanbieden van de begeleiding. Daarnaast zal de inzet van vrijwilligers en (onbetaalde) ervaringsdeskundigen hierbij ook een rol spelen. Eigen regie en keuze door de cliënt in het herstelproces vormen het uitgangspunt bij het aanbod. De portfolio van SMO Breda ziet er in 2017 als volgt uit Type aanbod Vorm aanbod Deelname aan programmatisch aanbod* ja/nee Basale opvang Crisisopvang Nee Langdurig wonen voor cliënten met indicatie Ambulante woonbegeleiding Dag en nachtopvang Voor verslaafden (wonen voor gebruikers) Voor niet verslaafden met multiproblematiek (wonen) Preventieve woonbegeleiding Galerijwoningen/geclusterd wonen Wonen onder voorwaarden Zelfstandig wonen met ambulante woonbegeleiding Koersdocument, versie 1, ingangsdatum 01-01-14 verloopdatum 01-01-15 Pagina 10 van 11
8. Visie op leiderschap en bedrijfsvoering Bij de visie op leiderschap/bedrijfsvoering hanteren we de volgende punten: Uitgangspunt is en blijft vraag- en resultaatgericht werken. We ontwikkelen het waardengericht werken en zoeken naar een nieuwe balans tussen het werken op basis van waarden en ons kwaliteitssysteem (moet voldoen aan ISO). Handelen wordt bepaald door de toegevoegde waarde voor cliënten en maatschappelijke baat. Daarop wordt door iedere medewerker van de organisatie gestuurd. Hierbij spelen interventies als coaching en methodische werkbegeleiding een grote rol. Er wordt steeds meer zelforganisatie van medewerkers verwacht. Hiervoor is het van belang dat medewerkers weten vanuit welk normenkader ze dienen te werken. Professionaliteit en vakmanschap zijn hierbij onmisbaar. Er zal een accentverschuiving plaats vinden van meer collectief aanbieden van ondersteuning en minder individueel. Het programmatisch aanbod gaat hierin voorzien. We formuleren een percentuele verhouding tussen collectief en individueel werken. Zorgen dat de personele inzet van SMO Breda effectiever wordt aangewend, in de zin van meer ondersteunend aan het cliëntproces. Dit in plaats van inzet op beheersen van een groep, de medewerkers inzetten op de ondersteunende hulpverlening (programmatisch aanbod). Medewerkers richten zich met name op het versterken van de ondersteunende hulpverlening aan cliënten en faciliteren dit proces vanuit vernieuwende professionele kaders. Het sociaal netwerk en vrijwilligers worden optimaal ingezet om cliënten te ondersteunen. Medewerkers vervullen hierbij de rol van mediator. De leiding stimuleert de dialoog en stuurt vanuit de gezamenlijk bepaalde missie, visie en moreel kompas. We zoeken actief naar mogelijkheden om het werken binnen de organisatie te ontbureaucratisering ofwel regelarm (lean werken) te maken. We laten de organisatiestructuur aansluiten op de nieuwe koers (nieuw werkmodel). We blijven investeren in innovatie en onderzoek. Het budget dat resteert na de bezuiniging vormt het financiële kader voor het te realiseren aanbod. Dit betekent: We zijn op zoek naar samenwerkingsverbanden (sluitende ketens) die van waarde zijn voor de cliënt. We investeren in die ICT en technologische toepassingen die de medewerker faciliteren op een kwalitatief goed, vernieuwende en efficiënte manier een bijdrage te leveren aan het realiseren van de missie Dit alles doen wij omdat ieder mens telt! Koersdocument, versie 1, ingangsdatum 01-01-14 verloopdatum 01-01-15 Pagina 11 van 11