Onderwerp: Sluiting luchtruim vanwege Vulcanic Ashes vanaf donderdagmiddag 15 april 2010. Communicatie binnen GA en tussen GA en overheid.

Aan: Bestuur NACA Onderwerp: Sluiting luchtruim vanwege Vulcanic Ashes vanaf donderdagmiddag 15 april 2010. Communicatie binnen GA en tussen GA en overheid. LS, Het was wat lastig voor mij om jullie als bestuursleden op de hoogte houden van de communicatie die er afgelopen dagen heeft plaats gevonden. Doel van die communicatie was om in ieder geval het VFR verkeer weer mogelijk te maken. Hetgeen dus pas laat zondagmiddag (18/4) is gelukt. Binnen de GA werd Coert Munk (NVL) aangezocht door IVW als contact persoon. Hij hield ruggespraak met NACA en AOPA en ook de KNVvL. Maar ook werd hij vanuit de sector gevoed met informatie en ideeën. Ik heb getracht hieronder een leesbare samenvatting te maken van de diverse communicatie stromen (de mailtjes gegroepeerd en chronologisch geplakt in dit document). Ik hoop op deze manier de informatieachterstand bij jullie te kunnen wegwerken. 1. Inleiding (donderdag 15/4) 15-04-2010 11:05 Schiphol Press Office <Press@schiphol.nl> Meer annuleringen op Schiphol verwacht Gezamenlijk persbericht Luchtverkeersleiding Nederland, KLM en Amsterdam Airport Schiphol Het vliegverkeer op Schiphol zal zoals het er nu uitziet vanaf 14.00 uur steeds meer hinder ondervinden van de vulkanische aswolk die ontstaan is als gevolg van de vulkaanuitbarsting op IJsland in het gebied Eyjafallajoekull. De aswolk verspreidt zich zuidwaarts en de verwachting is dat op Schiphol daardoor nog meer vluchten worden geannuleerd. In de loop van de dag zal naar verwachting meer duidelijkheid komen voor de omvang van de gevolgen. Schiphol en de luchtvaartmaatschappijen verzoeken passagiers de berichtgeving nauwlettend in de gaten te houden en contact op te nemen met hun luchtvaartmaatschappij en voor vertrek van huis te controleren of hun vlucht kan vertrekken. Op dit moment is al een groot deel van het luchtruim van Noord Europa tot nader order niet beschikbaar voor luchtverkeer waardoor diverse vluchten zijn vertraagd of geannuleerd vanaf Schiphol. 2. Vragen vanuit GA (donderdag 15/4) Coert Munk <c.munk@teuge-airport.nl> 15-04-2010 19:52 1 van 15

G nmiddag, Is vanmiddag in LVC Staf eo nog wat over het besluit gemeld? Voor Volksgezondheid spelen de lagere luchtlagen geen rol, maar de collega minister verbiedt VFR verkeer, incl zweefvliegen. Ik hoop het formele besluit van IVW te krijgen, is het een optie om gezamenlijk te bekijken of het bezwaarwaardig is? Coert 3. Een paar van de reacties door de GA (16/4) info Heli Holland <info@heliholland.nl> 16-04-2010 14:37 To: rene.meijer@mvvl.martinair.com, Eugenie Kalshoven <eugenie.kalshoven@gmail.com>, Coert Munk <c.munk@teugeairport.nl>, herman.vonk@mvvl.martinair.com, Jan de Vries <jandevries@solcon.nl>, Jan de Vries <jandevries@bmcgroep.nl>, Liesbeth Koster <liesbethkoster@bmc.nl>, Mark Rademaker <rademair@gmail.com>, secretary AOPA <secretary@aopa.nl>, fpaymans@knvvl.nl, Bert.van.den.Berg@benp.nl, erwin.lute@lutent.com, operations@knvvl.nl, arysti@xs4all.nl CC: Bert AIS Flight Academy <bert@pilotinfo.nl>, info@wingsoverholland.nl, hoekstra@lelystad-airport.nl, oudeweernink@lelystad-airport.nl, info@aerosevice.nl, acg@bemolt.nl, heuvelr@kls.nl, assink@kls.nl Mee eens! Hoezo EU?! In Duitsland mag VFR OP EIGEN RISICO GEVLOGEN worden. Waarom moeten wij dan tot FL 0 de zaak dicht gooien? Met vriendelijke groet / Kind regards / Mit freundliche Grüssen, Ted Heinen Operations -----Oorspronkelijk bericht----- Van: rene.meijer@mvvl.martinair.com [mailto:rene.meijer@mvvl.martinair.com] Verzonden: vrijdag 16 april 2010 14:32 Aan: Eugenie Kalshoven; Coert Munk; herman.vonk@mvvl.martinair.com; Jan de Vries; Jan de Vries; Liesbeth Koster; Mark Rademaker; secretary AOPA; fpaymans@knvvl.nl; Bert.van.den.Berg@benp.nl; erwin.lute@lutent.com; operations@knvvl.nl; arysti@xs4all.nl CC: Bert AIS Flight Academy; info@wingsoverholland.nl; hoekstra@lelystadairport.nl; oude-weernink@lelystad-airport.nl; info@aerosevice.nl; acg@bemolt.nl; info Heli Holland; heuvelr@kls.nl; assink@kls.nl Onderwerp: Re: Vulkaanas Het is weer zo ver, zonder na te denken rennen we weer als kippen zonder kop achter elkaar aan! De ene FIR wordt nog eerder dicht gegooid dan de ander. We zijn kennelijk wereldwijd aangeland in een tijdperk, waarin we elkaar zoveel mogelijk ellende aanpraten en vervolgens wordt er in de paniek overkill gepleegd, of het nu over vogelgriep, q-koorts, Mexicaanse griep of vulkaanas gaat. Let wel, dat je met gasturbine motoren niet door vulkaanas moet vliegen, dat snap ik. Maar dat je gelijk ook het luchtruim sluit voor zuigermotoren, die in onze FIR onder de 5000ft geen enkel probleem zullen ondervinden, dat is naar mijn bescheiden mening ondoordachte overkill! 2 van 15

Mijn voorstel voor een volgende keer luidt: laat zuigermotoren gewoon vliegen, maar check desnoods na iedere vlucht, of ten minste elke dag, het luchtfilter. Ik heb nog geen auto vanwege vulkaanas langs de weg zien staan, jullie wel? Over en uit, René Meijer 4. Coördinatie communicatie GA met overheid (16/4). Coert Munk <c.munk@teuge-airport.nl> 16-04-2010 17:05 To : "Paymans F. (KNVvL) (E-mail)" <fpaymans@knvvl.nl>, "A. Stigter (AOPA) (E-mail)" <arysti@xs4all.nl>, "herman.vonk@mvvl.martinair.com" <herman.vonk@mvvl.martinair.com> Ter curieuze informatie Van: Coert Munk Verzonden: vrijdag 16 april 2010 16:57 Onderwerp: Ontwikkelingen Collega s, Een uurtje geleden werd ik door IVW gebeld met de vraag of zij mij als contactpersoon mochten gebruiken voor het doorgeven van ontwikkelingen in de sluiting van het luchtruim. Heb daar in toegestemd, check dus met regelmaat de mail (en blijf vooral ook lachen)! Meegedeeld werd ook dat bij LVNL overlegd wordt over (ondermeer) het opheffen van een deel van de beperkingen voor het VFR verkeer. Coert Munk 5. Reactie op een tussentijdse steunbetuiging (16/4). Coert Munk <c.munk@teuge-airport.nl> 16-04-2010 17:26 TO: Lex Oude Weernink <Oude-Weernink@lelystad-airport.nl>, "rene.meijer@mvvl.martinair.com" <rene.meijer@mvvl.martinair.com>, "Eugenie Kalshoven" <eugenie.kalshoven@gmail.com>, etc.. Dank Lex, Daaraan wordt sinds gisteravond al gewerkt. Wij gaan daarnaast aandringen op een gedegen evaluatie van de gang van zaken met werkbare afspraken voor de toekomst. I'll safe you the details. Groet'n en een goed weekend, Coert -----Oorspronkelijk bericht----- Van: Lex Oude Weernink [mailto:oude-weernink@lelystad-airport.nl] Verzonden: vrijdag 16 april 2010 17:08 Aan: rene.meijer@mvvl.martinair.com; Eugenie Kalshoven, etc.. 3 van 15

Onderwerp: RE: Vulkaanas Het bestuur van de NVL heb ik inmiddels verzocht e.e.a. in het overleg met de betrokken overheden aan de orde te stellen. Met vriendelijke groet, Lex Oude Weernink. -----Oorspronkelijk bericht----- Van: rene.meijer@mvvl.martinair.com [mailto:rene.meijer@mvvl.martinair.com] Verzonden: vrijdag 16 april 2010 14:32 Aan: Eugenie Kalshoven; Coert Munk; herman.vonk@mvvl.martinair.com; Jan de Vries; etc.. Onderwerp: Re: Vulkaanas Het is weer zo ver, zonder na te denken rennen we weer als kippen zonder kop achter elkaar aan! De ene FIR wordt nog eerder dicht gegooid dan de ander. We zijn kennelijk wereldwijd aangeland in een tijdperk, waarin we etc 6. AOPA berichtgeving aan de leden (16/4) "AOPA NL news" <news@aopa.nl> 16-04-2010 18:21 Geachte lezers, Het nieuws van de dag is natuurlijk het gesloten luchtruim door het vulkanische as. We hebben niet veel toe te voegen aan wat de media hierover zeggen. We weten dat het sluiten van het luchtruim door de autoriteiten in en groot aantal Noord-Europese landen een zwaar besluit is met zeer ingrijpende gevolgen. Sluiting op deze schaal is niet eerder voorgekomen, behalve tijdens simulatie-oefeningen, die in het ICAOschema staan. Het is goed dat de veiligheid in de luchtvaart terecht op een hoog niveau gehandhaafd wordt. Wij kunnen u wel melden dat wij als deelnemer van het overlegplatform GA in direct contact staan met IVW. Ons gezamenlijke uitgangspunt is dat het luchtruim voor GA VFR en IFR in de lagere niveaus op korte termijn weer opengesteld kan worden. U kunt het best geïnformeerd blijven van de ontwikkelingen via de NOTAMS die te vinden zijn op www.ais-netherlands.nl Uiteraard is www.luchtvaartmeteo.nl waar u op kunt inloggen met uw lidmaatschapsnummer ook een prima bron voor informatie. Inlog procedure vergeten kijk dan op http://www.aopa.nl/index.php?pagina_id=135&ph=7 7. Zaterdag: UK en Duitsland keren op hun schreden terug (17/4) Coert Munk <c.munk@teuge-airport.nl> 17-04-2010 07:44 To: oostwold-airport info@oostwold-airport.nl 4 van 15

CC. "herman.vonk@mvvl.martinair.com" herman.vonk@mvvl.martinair.com Tom, k Heb het aan Edwin Griffioen doorgestuurd met verzoek asap mij te bellen. Je hoort van me Coert Van: oostwold-airport [mailto:info@oostwold-airport.nl] Verzonden: zaterdag 17 april 2010 7:33 Aan: 'Kruiswijk, G. (Gert) - IVW' CC: Coert Munk; herman.vonk@mvvl.martinair.com Onderwerp: RE: Nederlandse luchtruim gesloten voor burgerluchtverkeer TIL 1004171200 DUE TO VOLCANIC ASH CLOUD NW LINE 48N 003W TO 56N 020E, FURTHER FLOW MEASURES WILL BE APPLIED TO IFR FLTS BY ZERO-RATE, WHICH MEANS NO IFR-FLTS WILL BE ACCEPTED, PENETRATING CONTAMINATED AREA. NOTAM ED/A1242/10 DUE TO SIGNIFICANT VOLCANIC ACTIVITY FROM VOLCANO EYAFJALLAJOKULL,ICELAND, VFR FLIGHTS ARE STRONGLY ADVISED TO MONITOR THE RELEVANT GERMAN SIGMETS, ASHTAMS AND NOTAMS. DETAILED INFORMATION CAN BE OBTAINED FROM DFS AIS-C AND FLIGHT INFORMATION SERVICE. ACCORDING TO ICAO EUR DOC 019 (VOLCANIC ASH CONTINGENCY PLAN EUR REGION) A NUMBER OF HAZARDS TO AIRCRAFT ENCOUNTERING VOLCANIC ASH CLOUDS MAY BE OBSERVED. IT HAS TO BE NOTED, THAT THE CONTAMINATED AREA MUST NOT NECESSARILY BE VISIBLE. THE RESPONSIBILITY TO CONDUCT A FLIGHT RESTS WITH THE PILOT-IN-COMMAND. FOR ALL IFR FLIGHTS, ATC WILL NOT ISSUE CLEARNCES TO TRAFFIC PENETRATING CONTAMINATED AREAS BASED ON THE ACTUAL SIGMET INFORMATION LOWER LIMIT: SFC UPPER LIMIT: UNL : NOTAM ED/A1202/10 IN RESPECT TO THE CURRENT SIGMETS FOR GERMAN AIRSPACE, MAASTRICHT UAC WILL ISSUE IFR CLEARANCES FOR FLIGHTS AT OR ABOVE FL360.PILOTS ARE REMINDED, THAT IN ACCORDANCE WITH CURRENT SIGMETS THE AIRSPACE BELOW FL360 IS CONSIDERED TO BE CONTAMINATED WITH VOLCANIC ASH. IFR FLIGHTS HAVE TO BE CONDUCTED ON PILOTS OWN RISK, SHOULD THE NECESSITY OCCUR TO DESCENT BELOW FL360 DUE TO AIRCRAFT MALFUNCTIONS. LOWER LIMIT: FL245 UPPER LIMIT: UNL : NOTAM ED/A1241/10 Gert, Dit is de Duitse NOTAM, waarin staat date er wel VFR en IFR gevlogen kan worden maar op verantwoordelijkheid van de vlieger. Waarom moet het luchtruim in Nederland gesloten blijven, onbegrijpelijk en volstrekt onnodig. 5 van 15

Dit kost mijn bedrijf 15.000 tot 25.000,- T.K. van der Meulen Van: Coert Munk [mailto:c.munk@teuge-airport.nl] Verzonden: vrijdag 16 april 2010 7:59 Aan: oostwold-airport Onderwerp: RE: Nederlandse luchtruim gesloten voor burgerluchtverkeer Hoi, Bel de FIO even, da s de enige manier. We werden eerst door Dutch Mil gebeld, andere velden ook, SPL kreeg een belletje van LVNL. Zorg er voor dat FIO jouw informeert! Wij hebben overigens overal hard aan moeten trekken om enige info te krijgen. Er is nu alleen deze notam en dat is geen besluit waartegen bv bezwaar gemaakt kan worden. Hoop dat vandaag te krijgen. Ben met AOPA (Ary), KNVvL (nog geen reactie) en NACA (Herman) ism Hans Houtman een dossier aan het bouwen. Zelfs zweefvliegen mag niet dit slaat nergens op. n Klassiek IVW besluit. Coert Van: oostwold-airport [mailto:info@oostwold-airport.nl] Verzonden: vrijdag 16 april 2010 7:55 Aan: Coert Munk Onderwerp: RE: Nederlandse luchtruim gesloten voor burgerluchtverkeer Coert, Hoe kunnen wij op de mailinglist van de FIO terechtkomen, het lijkt me wel handig dat ik daarvan ook rechtstreeks op de hoogte wordt gebracht i.p.v. via via. Iets anders is de impact van de maatregel, deze is naar mijn idee is het overtrokken en zou het uitsluitend betrekking hebben op tubine/straal verkeer op hoogten groter dan 15.000. Onze zuiger motoren zij hetzelfde als de motor in een auto dus als je de parallel door trekt zou je helemaal geen gemotoriseerd verkeer meer kunnen toestaan. Dus een verbod op luchtverkeer boven de de 10.000 of 15.000 zou logischer zijn. Dus ik denk dat er bij het ministerie weer niet verder gedacht is dan hun neus lang is.. Tom Van: Coert Munk [mailto:c.munk@teuge-airport.nl] Verzonden: donderdag 15 april 2010 19:31 Aan: Teuge Airport Onderwerp: Nederlandse luchtruim gesloten voor burgerluchtverkeer AAN GEBRUIKERS LUCHTHAVEN TEUGE 6 van 15

Goedenavond, Een uur geleden kwam telefonisch het bericht van Dutch Mil, later per fax door FIO Schiphol bevestigd, dat het Nederlandse luchtruim is gesloten voor alle burgerluchtverkeer. De txt van de NOTAM luidt: DUE TO VOLCANIC ACTIVITY IN ICELAND AND THE RESULTING ASHCLOUDS IN THE AMSTERDAM FIR, ALL CIVIL IFR AND VFR OPERATIONS ARE PROHIBITED. POLICE AND SAR FLIGHTS ARE EXEMPTED. VALID FROM 100415 1640UTC TILL 100416 1600UTC, FROM SFC TO FL245. Het besluit is genomen door de ministers van Defensie en VenW in overleg met het DCC van VenW en IVW. Namens de minister van VenW zal IVW het besluit op schrift zetten. Telefonische navraag bij het DCC leert dat de sluiting enkele dagen zou kunnen gaan duren, daarover wordt morgenmiddag meer bekend. Als gevolg hiervan is Teuge morgen beperkt open, alleen voor politie en SAR. De havendienst Teuge is morgen in afgeslankte bezetting bezet voor het beantwoorden van eventuele vragen. Meer kunnen wij er op het moment niet van maken. Met vriendelijke groet, Coert Munk 8. AOPA Samenvatting berichtgeving (16/4) "secretary AOPA" <secretary@aopa.nl> 16-04-2010 13:47 To: "'Coert Munk'" <c.munk@teuge-airport.nl>, "'Hans Houtman'" <hans@aviationlegislation.info>, "'Paymans F. \(KNVvL\) \(E-mail\)'" <fpaymans@knvvl.nl>, "'A. Stigter \(AOPA\) \(E-mail\)'" <arysti@xs4all.nl>, herman.vonk@mvvl.martinair.com Beste collega s, Bijgaand een document dat de verschillende reacties over dit onderwerp samenvat. Indien er nog significant nieuws komt zal ik dat toevoegen. En weer verzenden. Met vliegersgroet, Best regards Ary Stigter Secretariaat, office AOPA-NL NB Het document is als bijlage bij deze samenvatting toegevoegd. 7 van 15

9. Legal advice (17/4) Coert Munk <c.munk@teuge-airport.nl> 17-04-2010 08:17 To: Hans Houtman <hans@aviationlegislation.info>, 'secretary AOPA' <secretary@aopa.nl>, "'Paymans F. (KNVvL) (E-mail)'" <fpaymans@knvvl.nl>, "'A. Stigter (AOPA) (E-mail)'" <arysti@xs4all.nl>, "herman.vonk@mvvl.martinair.com" herman.vonk@mvvl.martinair.com Môge, Dank Hans, helder. Kijk ook naar http://www.knmi.nl/cms/content/79870/ijslands_vulkanisch_zwavel_en_as die kennelijk is gebruikt voor de onderbouwing van de beslissing(en). Het zal een lange dag worden. Coert Van: Hans Houtman [mailto:hans@aviationlegislation.info] Verzonden: zaterdag 17 april 2010 7:58 Aan: 'secretary AOPA'; Coert Munk; 'Paymans F. (KNVvL) (E-mail)'; 'A. Stigter (AOPA) (E-mail)'; herman.vonk@mvvl.martinair.com Onderwerp: RE: Notam LONDON FIR Heren, Met name het laatste stukje in het overzicht van AOPA is interessant: kom met een risk assessment dat het veilig is om te vliegen (populair gezegd). Maar is het niet vreemd dat de overheid niet komt met een risk assessment om vast te stellen dat het onveilig is om te vliegen? Het KNMI heeft donderdagmiddag in een persbericht al aangegeven dat de aswolk boven 5 km hoogte ligt. Daaruit kan je dus afleiden dat de hoeveelheid as beneden die hoogte afwezig dan wel gering is. Dat impliceert dan weer dat niet alle verkeer verboden had moeten worden, maar alleen dat verkeer wat een risico zou lopen: dit is het verkeer dat richting aswolk gaat vliegen. Dat dus een vlucht van een luchtvaartmaatschappij naar Noorwegen en naar IJsland wordt gestopt, lijkt mij duidelijk maar het moge ook helder zijn dat de luchtvaartmaatschappij daar zelf het meeste belang bij heeft. De risk assessment van de overheid zou dan ook de basis moeten zijn voor een besluit en dat moet dan weer terug te vinden zijn in een besluit rond de sluiting, dat gepubliceerd hoort te worden. Voor de volledigheid: een NOTAM is niet meer dan wat het zegt, een bericht aan luchtvarenden. Het is geen juridische grondslag om het luchtruim te sluiten en wie dus doorvliegt, kan m.i. niet beboet worden. Daarnaast telt, wat bij het Zweedse stukje staat en wat ik al eerder tegen Coert zei, dat er een groot verschil zit in de motoren die gebruikt worden: een jetmotor is open, heeft geen luchtfilter en heeft verbrandingstemperaturen die op het niveau liggen van het weer kunnen smelten (en daarna vastzetten) van de as in de motor met als gevolg dat de motor stopt (ref.: het geval van de Speedbird 009 bij Jakarta op 24 juni 1982). Bij zuigermotoren zit om te beginnen al een filter op de motor. Als er verder mechanische risico s zitten aan het vliegen nabij wolken vulkaanas met vliegtuigen met een zuigermotor, dan moet de overheid dat aangeven in de risk assessment. 8 van 15

Als het RIVM vervolgens stelt dat de as, vanwege de hoogte, geen reden is om te veronderstellen dat er gezondheidsrisico s voor de mens zijn, hoe zit dat dan met de machine? Uiteraard zijn er verschillen, maar de as is hetzij gevaarlijk (voor mens en machine) of niet gevaarlijk. Ook het RIVM heeft het over as op hoogte. Dat er op IJsland een gevaar is voor alle vliegtuigen (vanwege de zichtomstandigheden) lijkt mij helder. Voor Nederland zou dat dan moeten betekenen dat GA-verkeer vanaf donderdagmiddag al mogelijk zou moeten zijn gebleven. Het aanvechten van het besluit (dat nog steeds niet gepubliceerd is, gecontroleerd op 17-04 kort voor het versturen van deze email) is dus de beste oplossing; voorstel is om dat ook te combineren met een grove schatting van de schade die veroorzaakt is door het besluit. By the way: gelden de risico s niet voor de toestellen die genoemd worden in de uitzondering (politie en HEMS)? De politie vliegt met helikopters met jetmotoren, HEMS operaties is bij mijn beste weten ook met helikopters met jetmotoren, beide organisaties vliegen ook veelvuldig boven de bebouwing van gemeenten. Geeft dat niet te denken? Met vriendelijke groet, Hans J.W.G.M. Houtman Aviation Legislation Information www.aviationlegislation.info 10. Comms GA met IVW (17/4) Coert Munk <c.munk@teuge-airport.nl> 17-04-2010 10:07 To : "'A. Stigter (AOPA) (E-mail)'" <arysti@xs4all.nl>, "'Paymans F. (KNVvL) (E-mail)'" <fpaymans@knvvl.nl>, "herman.vonk@mvvl.martinair.com" <herman.vonk@mvvl.martinair.com> Ter info nu er weer niet VFR gevlogen mag worden. C Van: Coert Munk Verzonden: zaterdag 17 april 2010 10:07 Aan: 'Griffioen, E. (Edwin) - IVW'; 'Zanten, T. van (Ties) - IVW' Onderwerp: RE: Besluiten Urgentie: Hoog Môge, Begrijp dat de situatie helaas niet wijzigt: RAC B)1004170705 C)1004171800 EST (A0450/10) DUE TO VOLCANIC ACTIVITY IN ICELAND AND THE RESULTING ASHCLOUDS IN THE AMSTERDAM FIR, ALL CIVIL IFR AND VFR OPERATIONS ARE PROHIBITED. 9 van 15

POLICE, SAR AND HEMS FLIGHTS ARE EXEMPTED. SFC/FL245. Wanneer wordt het VFR verbod opgeheven en gelijkgesteld met B, D en UK? Coert Munk Van: Coert Munk Verzonden: vrijdag 16 april 2010 21:47 Aan: 'Griffioen, E. (Edwin) - IVW'; Zanten, T. van (Ties) - IVW Onderwerp: RE: Besluiten Dank Edwin, Hoor graag van jullie als er besluiten zijn, diverse operators blijven me bellen. Coert Van: Griffioen, E. (Edwin) - IVW [mailto:edwin.griffioen@ivw.nl] Verzonden: vrijdag 16 april 2010 21:46 Aan: Coert Munk; Zanten, T. van (Ties) - IVW Onderwerp: Re: Besluiten Coert we zijn ermee bezig, Groet Van: Coert Munk <c.munk@teuge-airport.nl> Aan: Griffioen, E. (Edwin) - IVW; Zanten, T. van (Ties) - IVW Verzonden: Fri Apr 16 21:31:13 2010 Onderwerp: FW: Besluiten G navond, Gaat ie? Vallen er nog besluiten? Ik mag van IVW dat (sinds vanmiddag) aan de velden doorgeven en ben vooral benieuwd naar VFR mogelijkheden voor gemotoriseerd en zwevend morgen. Duitsland, België en UK mag <FL45, zag ik. Hoor je Groet n en sterkte in de barre tijden, Coert 11. Voorbeeld reactie(s) naar IVW van een NACA lid (17/4) jeannette van der bie <jvdbie@hotmail.com> 17-04-2010 11:57 From: info@ivw.nl To: jvdbie@hotmail.com Date: Fri, 16 Apr 2010 12:13:42 +0200 Subject: aswolk, sluiting volledige luchtruim. [Incident: 100415-000452] 10 van 15

Onderwerp aswolk, sluiting volledige luchtruim. Communicatie overzicht Reactie (Inspectie Verkeer en Waterstaat) Geachte mevrouw van der Bie De Inspectie Verkeer en Waterstaat en de Militaire Luchtvaart Autoriteit hebben op basis van een besluit van de ministers van Verkeer en Waterstaat en Defensie het Nederlandse luchtruim gesloten op donderdag 15 april om 18.00 uur. Het betreft een uitbreiding van de eerder door Luchtverkeersleiding Nederland genomen operationele maatregelen die inhouden dat steeds minder verkeersvliegtuigen werden toegelaten in de luchtlagen boven 3 kilometer. De additionele maatregel is nodig omdat de uit IJsland afkomstige vulkanische as - die een veiligheidsrisico betekent voor de luchtvaart - aan het dalen is en tot op de grond aanwezig kan zijn. Ik vertrouw erop u hiermee voldoende te hebben geïnformeerd. Met vriendelijke groet, IVW/Luchtvaart Inspectie Verkeer en Waterstaat Vraagstelling klant (aan Inspectie Verkeer en Waterstaat) Geachte dames en heren, wellicht kunt u me uitleggen waarom ik vanwege een aswolk op 15.000 ft niet meer mag vliegen op 1500 ft?????!!!! Voor mij is de beslissing om een luchtruim te sluiten vanaf de grond vanwege een aswolk op hoogte totaal onbegrijpelijk. Gaat u nu ook het autoverkeer stilleggen? Want, ja die as is toch wel heeeeel gevaarlijk!???? We hebben in het verleden vaker aswolken gehad, ook over ons land. Afgezien van een mooie zonsondergang heeft dat voor luchtverkeer op lage hoogte absoluut geen invloed! U beseft niet half wat de impact is de de kleine luchtvaart die moet zien te overleven in een tijd waarin we toch al door regelgeving doodgeknepen worden. Ik ben heel benieuwd naar uw uitleg. Jeannette van der Bie 15-04-2010 Vervolg Vraagstelling klant (aan Inspectie Verkeer en Waterstaat) From: info@ivw.nl To: jvdbie@hotmail.com Date: Fri, 16 Apr 2010 07:28:26 +0200 Subject: aswolk [Incident: 100416-000005] Deze maatregel is niet gestaafd op metingen, maar op een algemene aanname dat de as ooit wel 11 van 15

eens omlaag zal komen. In welke dichtheid dit nog aanwezig is is maatgevend voor een eventueel veiligheidsrisico. Gezien de sterke verdunning die inmiddels al is opgetreden is het vliegveiligheidsrisico wat gelopen zou gaan worden door kleine vliegtuigen met zuigermotoren hoogstwaarschijnlijk geheel verwaarloosbaar! Ter vergelijk: de stofstormen die op lage hoogte in het vroege voorjaar regelmatig woeden in de noordelijke provincies brengen waarschijnlijk door de veel grotere deeltjesdichtheid in de onderste luchtlagen een veel groter risico met zich mee dan de huidige "aswolk". Ook die stofstormen hebben echter geen effect op de werking van de zuigermotoren van onze vliegtuigen. Het ergste wat ons zou kunnen overkomen is een dichtgeslibt luchtfilter die via een bypass omzeild kan worden. Mogelijk dat hierdoor een iets verhoogde slijtage zou kunnen optreden in de cylinders van de vliegtuigen, maar dat is afhankelijk van de deeltjesgrootte. Als die deeltjes klein genoeg zijn, zouden ze zelfs lubricerend kunnen werken... Een en ander is dus nog sterk onderhevig aan nader onderzoek. Leuk voor TNO. of voor Delft. Ondertussen neemt u maatregelen die hun doel ver voorbij streven. Ik zou maar snel het autoverkeer stilleggen en monddoekjes gaan uitdelen alsmede de bevolking adviseren ramen en deuren gesloten te houden. Dit ter bescherming tegen de "aswolk"die naar de grond toe komt! Let ook even op de metingen van fijn-stof in de steden bij droog weer... Die zijn waarschijnlijk in dichtheid vele malen groter dan de huidige "aswolk". Ik kan het cynisme niet meer onderdrukken. Ik hoop van harte dat er nog mensen bestaan met een flinke dosis gezond verstand. De aswolken van de Pinatubo zijn een paar jaar lang rond de aarde gegaan! Zullen we dan maar gewoon stoppen met vliegen? Heeft u wel eens nagedacht over de mogelijkheid dat een dergelijk bericht door "foute"groeperingen kan worden uitgegeven? Prima grap om het hele westen economisch plat te leggen! Jeannette van der Bie Daarna werd het onderstaande voor de goede orde nog eens gedeeld met IVW From: jvdbie@hotmail.com To: info@ivw.nl Subject: aswolk, ref ICAO EUR doc 019 Date: Sat, 17 Apr 2010 11:55:50 +0200 Geachte dames en heren, graag nog uw attentie voor ICAO EUR Doc 019: Dit document slaat op verkeersvluchten met grote vliegtuigen op grote hoogte! De beschreven effecten die op zouden kunnen treden hebben eveneens betrekking op vliegtuigen die met grote snelheid door een dichte aswolk vliegen. De aanbevolen maatregelen door ICAO hebben eveneens betrekking op IFR-verkeer op grotere hoogte! Wel met de toevoeging dat er geen "clearances zullen worden gegeven aan IFR verkeer wat zich wil of moet gaan begeven in gecontamineerde gebieden". IFR vluchten die (noodgedwongen) in of door een gecontamineerd gebied vliegen doen dat op eigen risico. VFR-verkeer wordt gewezen op mogelijke risico's maar is verder vrij om te vliegen zoals zij willen, in sommige area's met een hoogte-beperking. Ik heb ook de ons omliggende FIR's gechecked: EDWW, EDGG en EBBU hebben allen de ICAO-versie aangehouden. IN EDWW en EDGG is VFR vliegen vrij, in EBBU is VFR vliegen vrij tot 4500 ft. Notamnummers: EDWW; A1202/10, A1240/10 A1241/10 EDGG: A1202/10, A1235/10, A1240/10, A1241/10 en A1242/10 EBBU: A0733/10, A0739/10, A0744/10 Verder is er nog steeds geen aanwijzing dat er as is waargenomen op lage hoogte. 12 van 15

De MWO wordt in het document gewezen op het feit dat zij aswaarnemingen moeten staven aan waarnemingen door vliegtuigen... Die er dus nu al helemaal niet meer zijn. Ik denk dat hier een goede grondslag ligt om de draconische maatregelen die zijn getroffen door de Nederlandse overheid eens tegen het licht te houden. Jeannette van der Bie 12. Reactie NACA naar IVW (17/4) Herman Vonk/Martinair/EMEA 17-04-2010 13:08 To: edwin.griffioen@ivw.nl Cc: c.munk@teuge-airport.nl Goedemiddag Edwin, Ik weet dat Coert Munk als contact persoon optreed voor de sector General Aviation, maar als voorzitter van de NACA moet ik nu wel reageren. Gisteren heb ik de argumentatie aangehoord die ten grondslag lag aan de besluitvorming om ook het General Avition (zuigermoteren) aan de grond te houden. Het zal duidelijk zijn dat ik van stoel viel toen ik het pitotbuizen argument hoorde. Ik weet niet hoe iemand op het idee is gekomen en nog veel minder begrijp ik dat kennelijk een groep medebeslissers het argument voor zoete kok slikken. Maar er bestaat zoiets als 'common sense'. Tegen de tijd dat het echt zwaar heiig en/of mistig wordt van het stof, is er misschien iets voor te zeggen. Het General Aviation verkerr is niet blind en kan daaop reageren. Maar los daarvan zou ik dat het gebruikte argument graag wetenschappelijk bewezen zien. Want al het zo is, dan leggen we volgende keer ook de General Aviation plat als er weer eens zo'n wolk zand uit de Sahara komt overwaaien. Iedereen kent die situatie namelijk wel, dan zitten namelijk alle auto's zwaar onder het stof. Ik had gisteravond contact met een van je medewerkerkers en kreeg toen de hoop dat het vandaag nog goed zou komen. Vanochtend bleek dat ijdele hoop. Maar onze collega's in Duitsland, Engeland en Belgie mochten wel vliegen. Op zo'n moment denk je dan even terug aan onze bijeenkomst van afgelopen dinsdag. En je valt voor de tweede keer van je stoel. Het zal wel weer een interpretatie verschil zijn. Een verschil echter dat nergens mee kan worden onderbouwd en dat de sector onnodige schade berokkend. Dat vraag om aktie. Dus werd je direct daarna benaderd om deze omissie van de Nederlandse Autoriteiten te rectificeren. Helaas blijkt dat de 'deskundigen' bij de Nederlandse Luchtvaart autoriteiten beter zijn dan die in onze buurlanden. Men zorgt in Nederland weer goed voor onze veiligheid. Het is vroeger al een gezegd, het lijkt erop de Min VROM overal is geïnfiltreerd, niet vliegen is de veiligste vorm van luchtvaart. Met vriendelijke groet, Herman Vonk Voorzitter NACA 13 van 15

13. Voortzetting (1) discussie GA-IVW op zondag (18/4) Coert Munk <c.munk@teuge-airport.nl> 18-04-2010 09:48 To: "herman.vonk@mvvl.martinair.com" <herman.vonk@mvvl.martinair.com>, "Eugenie Kalshoven" <eugenie.kalshoven@gmail.com>, Ary Stigter <arysti@xs4all.nl>, "'Paymans F. (KNVvL) (E-mail)'" fpaymans@knvvl.nl Môge, Er wordt met grote verbijstering gereageerd op het besluit om heli s et laten vliegen tbv de race in Limburg: 1 zijn qua vliegkarakteristiek gevoeliger / gevaarlijker dan gemotoriseerde vleugelvliegtuigen (hebben nul aerodynamisch vermogen) 2 hebben gevoeliger motoren (straalmotoren) dan een met een zuigermotor uitgerust vleugelvliegtuig 3 vliegen boven mensenmenigten Dat in combinatie met het feit dat ook vandaag in B, D en UK het VFR verkeer geen (zware) beperkingen kent roept alom verbazing op. Graag asap een reactie, want de huidige notam loopt tot 1800utc en moet wat ons (de gehele sector) betreft, NU van tafel. Coert Munk 14. Voortzetting (2) discussie GA-IVW op zondag (18/4) Coert Munk c.munk@teuge-airport.nl, 18-04-2010, 10.09u To: oostwold-airport <info@oostwold-airport.nl> Hoi, Klopt, een algemene waarschuwing is naar onze mening voldoende. De KLM vlucht van gister en vandaag weer eentje en de Lufthansa vluchten van gister hebben oa de bedoeling gehad na et gaan of er echt vervuiling zit, soort contra-expertise. Over de NOS heli hebben we (NVL, NACA, AOPA, KNVvL) al aangegeven, dat de rest nu ook VFR kan, want (1) een heli is minder aerodynamisch, (2) heeft een jet voor de aandrijving en (3) vliegt over mensenmenigten. IVW vergadert vanochtend weer. Wij hebben per mail aangegeven dat de situatie niet uit te leggen is (waarom wel VFR in B D en UK). Daarnaast worden nu Kamervragen voorbereid, terwijl een brief aan de I-G, minister, etc wordt gemaakt. Check met Herman svp wat je binnen NACA verder kunt doen, binnen NVL ben je in de discussie ook van harte welkom, graag! Coert Van: oostwold-airport [mailto:info@oostwold-airport.nl] Verzonden: zondag 18 april 2010 10:03 Aan: Coert Munk CC: herman.vonk@mvvl.martinair.com 14 van 15

Onderwerp: RE: Ontwikkelingen Coert, Zoals ik al eerder aan je berichtte, vraag ik me af of er uberhaubt over is nagedacht of dat er een generieke maatregel is afgekondigd zo voor t gemak. Je kan ook een waarschuwing afgeven waarin het gevaar duidelijk omschreven staat maar dat het de afweging is van de eigenaar, hij/zij moet immers toch ook voor de eventuele schade opdraaien. Er zijn op geen enkele manier metingen gedaan waarop de airspace sluitingen gebaseerd zijn De motoren/luchtvaartuigen van de Politie/HEMS/ KLU zijn niet anders dan wat we in de GA gebruiken en me dunkt dat als het gevaarlijk is voor de GA motoren is het ook gevaarlijk voor de overheid. Hier meet de overheid dus met 2 maten. Er wordt voor de NOS helicopters een uitzondering gemaakt i.v.m. sportverslaglegging, is dit belangrijker dan Paravluchten, fotovluchten, rondvluchten etc, etc.????? Kennelijk zijn dit bijzondere heli s die geen last hebben van vulkaanstof. Er kan en moet onderscheid gemaakt worden tussen zuigermotoren en turbinemotoren en ook tussen hoog (kennelijk) boven de 15.000 en laag. Er is een totale NON communicatie, er wordt niet overlegd met de sector, zowel op luchthaven gebied als op operator gebied en absoluut geen eenheid is Europees beleid. Tenslotte ik ben graag bereid om deze discussie te voeren voor de NACA Tom 15. Reactie Overheid zondagmiddag 18/4. Zie Notam waarin de beperking voor GA VFR, onder voorwaarden en eigen risico, werd opgeheven. 15 van 15