LESMAP HET MOTTE MYSTERIE Bezoek aan de archeologische site Hoge Wal in Ertvelde. Voor leerlingen van het 5de en 6de leerjaar. D e leerlingen van je klas bezoeken de archeologische site Hoge Wal op een unieke en interactieve manier. Ze maken kennis met Zeger II op het internet en spelen daarna op locatie het mysterieuze spel met audiogidsen. De leerlingen leren meer over de periode van de volle middeleeuwen en voelen aan den lijve hoe het leven er in die tijd aan toe ging. 3 4 2 1 Lees verder meer: algemene informatie over de archeologische site Hoge Wal voorbereiding in de klas hoe verloopt het spel ter plaatse naverwerking in de klas Het Motte Mysterie kan enkel gespeeld worden van april tot oktober en duurt ongeveer 1u en 15 min. Het is noodzakelijk dat je vooraf reserveert via cultuurcentrum@evergem.be. LOCATIE Archeologische site Hoge Wal (naast Sportcentrum Hoge Wal) Guldensporenlaan 9940 Evergem-ERTVELDE CONTACT Cultuurcentrum Evergem Tel: 09/358 51 00 Mail: cultuurcentrum@evergem.be www.evergem.be/cultuurcentrum www.mottekasteel.be
1 ALGEMENE INFORMATIE OVER DE ARCHEOLOGISCHE SITE HOGE WAL H et mottekasteel is één van de oudste kasteelvormen en speelde een uiterst belangrijke rol in de geschiedenis van de kastelenbouw. Het was een versterkte woonplaats van een adellijk persoon. Een mottekasteel bestond uit een opperhof en een neerhof met een achtvormige wal er rond. Het opperhof was een grote kunstmatige aarden heuvel (een motte) meestal beschermd door doornstruiken en palissades (een houten omheining). Er stond een houten gebouw op dat zowel diende om in te wonen als om zich te verdedigen. Op het neerhof speelde zich het dagelijks leven af: er waren ondermeer een boerderij, een kapel, stallen, schuren en verblijfplaatsenvan ondergeschikten. Het geheel van grachten, aarden hellingen en palissades maakte van het mottekasteel een bijzonder indrukwekkende vesting. Het mottekasteel Hoge Wal in Ertvelde duikt voor het eerst in de geschreven bronnen op aan het eind van de 12de eeuw. Zeger II, de Burggraaf van Gent, zegt er dat hij een kapel heeft gesticht bij het kasteel dat hij bij zijn domein in Ertvelde heeft laten bouwen. Dankzij deze vermelding kan een bouwdatum rond 1190 naar voor worden geschoven. In 1200 deed Zeger II afstand van zijn titel en trad hij in bij de Orde van de Tempeliers. Zijn zoon Zeger III was niet geïnteresseerd in de Hoge Wal. In 1212 vestigde hij zich in Heusden. Hoogstwaarschijnlijk kwamen de burggraven nooit meer terug in Ertvelde. De archeologische site Hoge Wal vormt één van de best bewaarde mottes van Vlaanderen waarbij de vroegere motte-structuur ook vandaag nog duidelijk te herkennen is: het opperhof, het neerhof en de walgracht bestaan nog steeds als afzonderlijke elementen. Sinds 1994 is de Hoge Wal een beschermd monument. Uitgebreide informatie: Over elfenheuvels en kabouterbergen, Sam de Decker, uitgegeven door Provinciebestuur Oost-Vlaanderen, 2002.
2VOORBEREIDING IN DE KLAS V ertel de leerlingen dat ze binnenkort de archeologische site Hoge Wal zullen bezoeken. Geef de leerlingen hierbij een woordje uitleg: Wat is een archeologische site? Archeologen bestuderen de geschiedenis. Ze doen dit door allerlei overblijfselen uit het verleden (voorwerpen, stenen, scherven, muurresten, grondsporen, ) te onderzoeken. Opgravingen zijn vaak een belangrijk onderdeel van dit onderzoek. Archeologen zoeken dan in de aardbodem naar dingen die hen meer vertellen over de geschiedenis van die bepaalde plaats. Een archeologische site is dus een plaats waar archeologen onderzoek hebben verricht. Vraag aan de leerlingen of zij al eens zo n archeologische site hebben bezocht? Kunnen ze beschrijven hoe deze sites eruitzagen? Wat betekent Hoge Wal? Hoge Wal is de naam van een mottekasteel in Ertvelde. Een mottekasteel is één van de oudste kasteelvormen. Het was een versterkte woonplaats van een adellijk persoon. Hoge Wal werd gebouwd door Zeger II, Burggraaf van Gent. Dat gebeurde tijdens de middeleeuwen, in de 12de eeuw. Bekijk samen met de leerlingen een tijdsband. Kijk na in welke periode van de middeleeuwen Zeger II precies leefde. Wat is er nu nog te zien? Op de archeologische site Hoge Wal is er geen echt kasteel te zien zoals de kinderen zich een kasteel voorstellen. Tijdens de voorbije honderden jaren zorgden mens en natuur ervoor dat heel wat van het mottekasteel verloren ging. De archeologen hebben ervoor gezorgd dat je vandaag op de site Hoge Wal toch weer een beeld krijgt van hoe groot zo n mottekasteel moet zijn geweest. Je ziet er de motte (de aarden heuvel), de watergracht en de pallisades. Laat de leerlingen in de klas kijken naar het introductiefilmpje van het Motte Mysterie op www.mottekasteel.be. Vertel de leerlingen dat jullie met de klas de uitdaging aangaan om het Motte Mysterie te ontrafelen. Praktisch Het bezoek aan de archeologische site is een buitenactiviteit. Vraag de leerlingen om de gepaste kledij aan te trekken.
3 HOE VERLOOPT HET SPEL TER PLAATSE Aangekomen op de Hoge Wal, ga je eerst naar het sportcentrum. Daar kan je jouw klas aanmelden en het nodige materiaal afhalen. Verdeel je klas in groepjes van 3 à 5. Elk groepje krijgt een audiogids en een codebordje met een stuk krijt. Wijs hen er op dat ze dit materiaal zeer goed moeten verzorgen en te allen tijde rond hun hals moeten laten hangen. Voor de leerkracht is er een noodpakket. Hierin kan je alle oplossingen en codes vinden van het spel. Dit is enkel voor het oog van de leerkracht! Zo kan je indien nodig de kinderen helpen of sturen in de juiste richting. Alle audiogidsen worden aangezet. Dat doe je door net zo lang te drukken op de bovenste knop aan de linkerzijkant, tot de lampjes gaan branden. Luider en stiller kan aan de rechterzijkant van de audiogids. ` In het sportcentrum drukken alle groepjes op nummer 0 en luisteren ze naar de uitleg van het spel. Op deze manier kan je opvolgen of alle materiaal werkt en of alle leerlingen de opdracht goed begrepen hebben. De kinderen kunnen steeds de nummers opnieuw indrukken om dingen te herbeluisteren. tekst nummer O audiogids Jij wil dus het raadsel van het Motte Mysterie ontrafelen! Begin dan maar alvast met het verzamelen van een heleboel informatie over de geschiedenis van mijn mottekasteel. Wat moet je doen? Bekijk de plattegrond op je bord. Op de plaatsen waar een kruis staat, liggen codestenen. Ga ze zoeken en doe bij elke steen volgende handelingen: 1.Doorstreep het gevonden codeteken op je bord 2.Op de codesteen staat een cijfer. Druk dit cijfer in op de audiogids, luister naar de informatie of voer de gevraagde opdracht uit. Wees aandachtig want zonder de informatie kan je het Motte Mysterie nooit ontraadselen! Als je de negen codestenen hebt gevonden en de bijhorende nummers hebt beluisterd, zal je op je codebord nog 3 codetekens zien staan. Kopieer deze overgebleven tekens op het raster aan de achterkant van je bord en doe verder wat er gevraagd staat. Zo bekom je een cijfercode. Misschien zal je nog wat moeten schuiven... In elk geval, als je de juiste cijfercode intikt op je audiogids krijg je toegang tot het raadsel van het Motte Mysterie. Veel succes en onthoud dit: het Motte Mysterie is een raadselachtig geheim dat alleen kan worden ontsluierd door de moedigste en slimste der strijders. Alleen zij kunnen lid worden van de geheime orde van de Hoge Wal. Neem alle kinderen mee naar de archeologische site die vlak naast het sportcentrum ligt. De groepjes kunnen nu op zoek gaan naar de codestenen en verder de opdrachten uitvoeren. Doelstelling van het spel: Door middel van een actieve zoektocht verzamelen de leerlingen informatie over de geschiedenis van het mottekasteel Hoge Wal. Met de juiste info kunnen ze een code bemachtigen die ze intikken in de audiogids. Ze krijgen het raadsel van het Motte Mysterie te horen. Wie goed heeft opgelet, kan het raadsel oplossen.
4NAVERWERKING IN DE KLAS D oor het raadsel van het Motte Mysterie op te lossen verkregen de leerlingen een nieuwe code van 4 cijfers. Die konden ze alvast intikken op de audiogids. Maar ook terug in de klas kan je deze code nog gebruiken. Op de website www.mottekasteel.be geeft de cijfercode toegang tot een geheime pagina. Op deze pagina kunnen de leerlingen hun naam noteren in het register van de Orde van de Hoge Wal. Ze vinden er meer informatie over de middeleeuwen.