Inleiding Door Michiel Barendregt.

Inhoudsopgave Inleiding blz. 3 Golfoorlog blz. 4 - Hoe begon de Golfoorlog en waarom? Blz. 4 - Nu weten we waarom Irak Koeweit bezette, maar hoe raakte de VS er bij betrokken? Blz. 4 - De Verenigde Staten zijn er bij betrokken, wat is het verdere verloop? Blz. 6 - Chronologie blz. 6 - Operation Desert Shield blz. 8 - Operation Desert Storm blz. 8 - Conclusie blz. 9 - Bronvermelding blz. 9 Vietnamoorlog blz. 10 - Inleiding van de Vietnamoorlog blz. 12 - Hoe raakte de VS betrokken in de ontstane situatie in Vietnam? Blz. 10 - De oorlog kon beginnen blz. 12 - Het Tet-offensief blz. 14 - Deëscalatie blz. 14 - Aanval op de Ho Chi Minh Trail blz. 15 - Conclusie blz. 17 - Bronvermelding blz. 17 Irak tegen Amerika blz.18 -Verenigde Staten blz. 18 Israël, Palestina en de VS blz.21 - Wat is de rol van de VS in het vredesproces tussen Israël en Palestina? Blz. 21 - Balfour-verklaring blz. 21 - De conflictpunten blz. 21 - Jeruzalem blz. 22 - De grenzen blz. 22 - De vluchtelingen blz. 22 - Golan-Hoogvlakte blz. 22 - Onafhankelijkheidsoorlog blz. 23 - Verovering Sinai-Woestijn blz. 23 - Zesdaagse oorlog blz. 23 - Burgeroorlog Jordanië blz. 23 - Het vredesproces blz. 24 - Conclusie blz. 25 Conclusie op de algemene hoofdvraag blz. 27 Nawoord blz. 27 2

Inleiding Door Michiel Barendregt. Pax USA, beschermend en controlerend Amerika. Waarom bemoeit en kan de VS zich overal mee bemoeien, als je naar het verleden kijkt en zelfs de recente gebeurtenissen, zie je dat de VS zich met veel conflicten bemoeit die hun niet direct aangaan. Vaak zijn een heleboel mensen tegen, zelfs de Amerikaanse bevolking, bijv. Vietnam. Toch bemoeien ze zich ermee, en niet veel mensen die ze kunnen tegenhouden. Maar waar gaat het de VS nou om, economische redenen? Of de internationale veiligheid? We hebben een aantal conflicten gekozen waarbij de VS een grote rol speelde en aan de hand van die conflicten gaan we kijken waarom de VS zich ermee bemoeit en of het effect heeft gehad op de internationale vrede. Benoemingen: Groepsleider: Michiel Barendregt Onderwerp: De Golfoorlog en inleiding. Secretaris: David Kers Vietnam en de lay-out. Overige: Mike Oudehuyzen Israël, Irak van nu en nawoord. Welk effect heeft de golfoorlog gehad op de vrede in het Midden-Oosten? door Michiel Barendregt Hoe begon de golfoorlog en waarom begon het? Irak had 3 redenen waarom ze Koeweit binnenvielen, 1. Irak vond dat Koeweit altijd al deel uit maakte van Irak, ook is er gezegd dat Saddam Hoessein z n invasie van Iran had gefaald en nu naar zwakkere zuidelijke buurlanden ging. 2. Irak beschuldigde Koeweit ervan olie te hebben gestolen uit een olieveld dat op de grens ligt, dit is in een woestijn waardoor een goede grens maken heel moeilijk is. 3. Het beging van de eerste golfoorlog tussen Irak en Iran forceerde Koeweit relaties met Irak. De oorlog begon met een invasie van Irakezen in Iran, het werd een bloederige oorlog en langzaam dreven de Iraanse de Irakezen terug naar Irak. Koeweit en vele andere Arabische landen steunden Irak tegen het islamitische revolutionaire bestuur van Iran, vrezend dat als Saddam verslagen zou worden dan zou er een door Iran geïnspireerde revolutie in de Arabische landen komen. Tegen het einde van de oorlog verslechterde de relatie tussen Irak en Koeweit. Dat kwam door weinig dank voor de steun aan Koeweit en het aanwakkeren van oude conflicten. 3

Enkele belangrijke data. 1961- President Qasim bedreigt Koeweit over het grondgebied, Engeland steunt Koeweit 1973- Irak bezet een grenspost tussen de landen, andere Arabische landen overtuigen Irak om terug te trekken. 1980-1988- Koeweit steunt Irak in de eerste Perzische golfoorlog tegen Iran. Nu weten we waarom Irak Koeweit bezette, maar hoe raakte de VS er bij betrokken? Op 2 Augustus 1990 begon Irak met een invasie op Koeweit, het kleine land was zo verslagen en Irak was er de baas. De VS en de VN beval na een aantal dagen terugtrekking uit Koeweit, dit deden ze niet en onder toestemming van de VN werden er een half miljoen soldaten geplaatst in Saoedi-Arabië en in andere delen rond de Perzische Golf. Het plaatsen van de soldaten gebeurde in Januari 1991. Intense diplomatiek tussen de VS en Irak faalde de VS om Irak te laten terugtrekken, De VS stelde een deadline voor Irak om terug te trekken dit negeerde Irak, als gevolg hierop bombardeerde de VS Irak zwaar, en zo kwam de VS er bij betrokken. De Verenigde Staten zijn er bij betrokken, wat is het verdere verloop? Irak wilde niet terug trekken uit Koeweit, oorlog dus. De VS lanceerde operation desert shield/storm, hier vertel ik straks nog wat over. De aanvallen begonnen met een luchtoorlog, op 17 Januari acht over halfdrie s nachts (lokale tijd) begonnen apache helikopters met de aanval. Bombardementen zijn gericht op Irakese troepen in Koeweit, militaire doelen in Irak en op de infrastructuur van de aanvoer linies van Irak. Ook waren de bombardementen een zware klap op de moraal van zowel Irakese burgers en militairen. Als tegenaanval besluit Saddam zijn gevreesde SCUD raketten af te vuren op Saoedi- Arabië en Israël. Irak hoopte erop dat Israël terug zou slaan zodat de Arabische landen zouden scheiden over de coalitie van anti-irak. Israël zou terugslaan als George Bush hun niet gestopt had en als gevolg daarop beloofde hij Patriots neer te zetten ter verdediging tegen de SCUDS. Amerikaanse patriot in actie. chronologie: Belangrijke data 1990 Saddam beschuldigt op 17 juli Koeweit van olie overproductie en het stelen van olie uit het Roemajla-olieveld. 4

1990 Op 25 juli VS Ambassadeur naar Irak, April Glaspie, vertelt Hoessein dat de Irak/Koeweit ruzie een Arabisch probleem is, niet een die de VS aangaat. 1990 Hussein in valt Koeweit binnen op 2 Augustus, De VN eist terugtrekking. 6 Aug, 1990 Economische sancties zijn toegestaan. 7 Aug, 1990 Secretaris van Defensie bezoekt Saoedi-Arabië. De 82e Airborne en verscheidene vecht squadrons worden uit de weg geruimd. 8 Aug, 1990 Irak annexeert Koeweit. 9 Aug, 1990 De VN verklaart Irakese annexatie ongeldig. 12 Aug, 1990 De Verenigde Staten kondigen interdictie programma van Irakese scheepsvaart aan. 22 Aug, 1990 President Bush geeft toestemming om reserves op re roepen. 25 Aug, 1990 De Verenigde Naties geven permissie tot militaire interdicties. 14 Sep, 1990 Irakese troepen bestormen een aantal van diplomatische missies in Koeweit stad. 8 Nov, 1990 Bush beveelt aanvullende stellingen om "offensief optie" te geven aan VS troepen. 20 Nov, 1990 In Washington word besproken of president Bush beter goedkeuring van het Congres van militaire missies kan vragen. 22 Nov, 1990 President Bush bezoekt de troepen met Thanksgiving. 29 Nov, 1990 VN veiligheidsraad machtigt geweld als Irak niet terugtrekt uit Koeweit voor midden nacht op 15 januari oostelijke standaard tijd. 30 Nov, 1990 Bush nodigt Tariq Aziz uit naar Washington en bied aan om de Secretaris van buitenlandse zaken James Baker naar Bagdad te sturen.. 9 Jan, 1991 Baker en Aziz ontmoeten in Geneva. De vergadering duurt 6 uur, maar geen resultaten. 5

12 Jan, 1991 Het congres stemt om VS troepen te gebruiken in offensieve operaties. 15 Jan, 1991 De deadline gezet door de VN Resolutie 678 voor Irak om zich terug te trekken. 16 Jan, 1991 Eerste VS regering standpunt gemaakt over operatie desert storm. Marlin Fitzwater vertelt, "De bevrijding van Koeweit is begonnen..." De lucht oorlog begon 17 Jan om 2:38 (lokale tijd) of 16 Januari om 18:38 oostelijke standaard tijd doordat er een 8 uur tijd verschil is, Met een apache helikopter aanval VS oorlogsvliegtuigen vallen Bagdad aan, Koeweit en andere militaire doelen in Irak. 17 Jan, 1991 Het aantal VS troepen in de Golf passeert de 500000. 30 Jan, 1991 Jordan King Hoessein woedend om Amerikaanse bombardementen en steunt Irak. 6 Feb, 1991 Bommenwerpers van de Verenigde Staten vernietigen een bunker complex in Bagdad met honderden burgers. Bijna 300 doden. 13 Feb, 1991 Tariq Aziz reist naar Moskou om een mogelijk onderhandeld einde van de oorlog te bespreken. 17 Feb, 1991 President Bush zet een ultimatum neer voor Irakese troepen om zich terug te trekken uit Koeweit op 23 Februari 22 Feb, 1991 Grond oorlog begint met de marine, het leger en Arabische troepen die zich verplaatsen naar Irak en Koeweit. 23 Feb, 1991 Irakese SCUD raket raakt een barak in Al Khobar waarbij er 27 doden vallen. 25 Feb, 1991 Koeweitse partij leiders verklaren dat zij de macht hebben over de stad Koeweit. 26 Feb, 1991 President Bush geeft orders om het vuren te staken om middernacht. 27 Feb, 1991 Irakese leiders accepteren de termen voor het staken van vuur. 3 Mar, 1991 Het aantal VS troepen in de Golf passeert de 500000. 6

4 Mar, 1991 Tien POW's (prisoner of war) bevrijd. 5 Mar, 1991 35 POWs bevrijd. 8 Mar, 1991 Eerste Amerikaanse troepen keren terug naar huis. 7

Operation Desert Shield/Storm. Desert Shield Operation Desert Shield was als eerste gelanceert en de bedoeling was Saudi-Arabië te beschermen, er werden soldaten gestationeert en het groeide al snel uit tot de grootste stationering sinds de Zuid-oost Azische conflict. De golfregio was onder verantwoording van de US Central Commands (CENTCOM). Uiteindelijk kwamen er ruim 30 naties en 18 landen die economisch en humanitair steunden. De VS marine speelde een hele grote rol in het vervoeren van troepen en ander materieel. Gedurende 6 maanden de coalitie bouwde een machtig leger op in het Arabische land en operation Desert shield kon worden gevolgt door operation Desert Storm zodra het duidelijk was dat Saddam Hoessein niet zou terug trekken. Operation Desert Storm Operation Desert shield zijn de oorlogen die in Koeweit zijn gevochten, de rol van ieder onderdeel, land en luchtmacht en de marine zijn van ieder groot belang geweest. Vanuit de lucht waar ook mee werd begonnen werd Irakese infrastructuur zwaar gebombardeerd en de marine was daar ook bij betrokken. Vliegtuigen vertrokken vanaf vliegdek schepen en werd vanaf battlecruisers computer gerichte raketten geschoten. De Irakese waren al verslagen voordat het grondoffensief begon omdat ze geen voorraden meer kregen en niet opgewassen waren tegen de moderne en beter getrainde Amerikaanse soldaten. Nadat de Irakese verslagen waren in Koeweit en waren terug getrokken, keerden ook de Amerikaanse troepen terug naar huis. Ze gingen niet verder Irak in, Saddam was verslagen in Koeweit maar was niet verslagen in eigen land, hij was er nog wel. Waarom President Bush niet verder gegaan is, is naar mijn mening niet duidelijk. Conclusie Heeft de golfoorlog effect gehad op de vrede in het midden-oosten. Ja, met toestemming van de VN heeft de coalitie Saddams troepen weggejaagd uit Koeweit. Het verschil in klasse van de legers was al vanaf het begin te merken, Irak was niet opgewassen tegen de moderne beter getrainde Amerikanen. Toch had de coalitie toen al Saddam Hoessein moeten afzetten, waarom ze dat niet gedaan hebben is mij niet goed duidelijk geworden, ik denk zelf dat de VN er geen toestemming voor heeft gegeven. 8

Veel is er niet van deze oorlog geleerd en mensen die er tussen zitten, niet trouw aan Saddam en niet willend dat de VS de dienst uitmaakt, lijden het meeste, ze zitten nog onder de plak bij Saddam en zijn bang om de coalitie te helpen omdat hun dan iets word aangedaan of iets aan hun familie leden. Koeweit is bevrijd van Saddam Hoessein maar het regime leeft nog steeds voort. Ook het bezit van biologische wapens waren bekent, er werd niet verder ingegrepen. Bronvermelding http://www.jacobus.nl/geschiedenis/ict/aklink65.htm http://www.uw-keuze.nl/oorlog.html http://www.planet.nl/news/0,2031,80_1622_536838,00.html http://moderne-tijd-_-midden-oosten.oorlog.klup.nl/ http://www.pvda.be/solidair/n0598/irak.htm http://members1.chello.nl/~w.kobus/golfoorlog/ http://www.hoskinson.net/gulfwar/ http://www.pbs.org/wgbh/pages/frontline/gulf/ http://www.ptb.be/scripts/center.phtml?section=a2aaabbs http://www.offensief.demon.nl/geenoorlogomolie.html http://www.edith.nl/rouwen/klas4g/robinpeters/ http://www.findarticles.com/cf_dls/m1272/2670_129/72272568/p1/article.jhtml http://www.wsws.org/articles/2002/feb2002/iraq-f16.shtml http://news.indiainfo.com/2002/03/21/21war.html 9

Vietnamoorlog van David Kers Hoofdvraag: welke rol heeft de VS gespeeld bij het bewaren van de vrede in Vietnam? Inleiding Van De Vietnamoorlog Bij de Akkoorden van Geneve waren de meningen over onafhankelijkheid in Vietnam erg verdeeld, daarom moesten er verkiezingen gehouden worden in Zuid-Vietnam. Toen die verkiezingen in het zuiden van Vietnam afgelast werden nam de onrust daar toe. In Vietnam heerste toen dictator Ngo Dinh Diem en de Vietcong, een bevrijdingbeweging van Zuid-Vietnam, begon een guerrilla tegen Ngo Ding Diem. In 1961 riep president Diem de noodtoestand uit. De VS vond dit scenario op de Koude Oorlog lijken en steunden om die reden Zuid- Vietnam. Als Vietnam communistisch zou worden zouden de andere Zuid-Oost-Aziatische landen ook volgen. Hoe raakte de VS betrokken in de ontstane situatie in Vietnam? Tussen 1945 en 1954 hadden de Fransen een oorlog in Vietnam uitgevochten met de Vietminh, die van de Franse kolonie Vietnam een vrij land wilden maken. De Vietminh was een communistische groep onder leiding van Ho Chi Minh. De Amerikanen bekostigden een vrij groot deel voor de Franse troepen, maar dit kon niet voorkomen dat ze in de pan werden gehakt bij Dien Bien Phu. De twee partijen kwamen toen tot de overeenkomst dat ze Vietnam tijdelijk in tweeën zouden op moeten splitsen en in 1956 vrije verkiezingen te houden. De Amerikanen plaatsen toen een veramerikaniseerde Vietnamees genaamd Ngo Dinh Diem in Zuid-Vietnam, maar de Vietnamese populatie aanvaardde hem niet. Toen de VS daarna weigerden de verkiezingen door te laten gaan, begonnen Vietminh guerrilla s uit het Zuiden (genaamd Vietcong) in het openbaar te gaan rebelleren. 10

Ngo Dinh Diem Toen John F. Kennedy in 1960 president van Amerika werd liet hij de kwestie Vietnam escaleren. (escaleren=trapsgewijs heviger worden) Hij stuurde Amerikaanse soldaten naar Vietnam die hij zelf adviseurs noemde. In 1961 waren er ruim 3200 adviseurs en twee jaar later in 1963 waren dat er ruim 16 000, de Vietnamoorlog was toen eigenlijk al een feit. Diem was toen eigenlijk meer een last voor Amerika, hij was eigenlijk een echte dictator geworden en was erg streng over de overwegende godsdienst (het Boeddhisme. In november 1963 stond Kennedy daarom toe dat Vietnamese generaals Diem afzetten en vermoordden. Drie weken later werd Kennedy zelf vermoord en werd Lyndon B. Johnson president. Johnson had zichzelf als vice-president meerdere malen tegen de escalerende situatie in Vietnam uitgesproken, maar nu kreeg hij de controle over de Amerikaanse aanwezigheid in Vietnam en maakte ook ongeveer dezelfde fouten als Kennedy. 11

Intussen verslechterde de situatie in Vietnam voor de Amerikanen, de Vietcong die tegen de Amerikanen strijdden trokken op naar het Zuiden van Vietnam. Johnson wist zeker dat als hij zijn troepen terug zou roepen uit Vietnam zijn politieke carrière over zou zijn en met zijn honger naar macht besloot hij de Amerikaanse oorlogstroepen uit te breiden. Bij de verkiezingen in 1964 vertelde Johnson dat hij de jonge soldaten niet de dood in zou sturen maar hij zou ze erheen sturen om Vietnam tegen het communisme te beschermen, maar tijdens zijn verkiezingscampagne om president te worden had hij al toestemming gevraagd een open oorlog tegen Vietnam te beginnen. Een incident bij Tonkin werd daarom door Johnson aangegrepen. Bij dit incident in augustus 1964 was een Amerikaans schip de Noord-Vietnamese wateren ingevaren en beschoot zelf aankomende Noord-Vietnamese boten, die daarop natuurlijk terugschoten. Johnson gebruikte dit om zijn Vietnamoorlog door de regering te krijgen, waarbij hij veel leugens vertelde over het Tonkin-incident. Het Amerikaanse Congres geloofde alles en gaf Johson onbeperkte macht in de situatie Vietnam. De oorlog kon beginnen In 1965 waren er ruim 23 000 Amerikaanse soldaten, maar dat waren voornamelijk vrijwilligers. Als de oorlog zou escaleren zou dat snel veranderen, alleen Johnson kon hier geen besluit om nemen; hij wilde de oorlog wel willen maar dan zonder al te veel politieke gevolgen. Daarom stuurde hij bommenwerpers naar Vietnam om zowel in het Noorden als in het Zuiden van Vietnam (waar de Vietcong actief was) doelen te bombarderen. Bij deze bombardementen stierven veel burgers, zelfs burgers die de VS hielpen tegen Vietnam. En naarmate de luchtaanvallen toenamen en harder werden gingen de Vietnamezen ook harder vechten, de luchtoorlog was dus niet genoeg. De bommenwerpers van de VS 12

Ook moesten de bases van de bommenwerpers beschermd worden, dit was heel moeilijk omdat de vijanden al overal waren en zich met gemak als burgers konden verkleden. Het aantal soldaten bij de bases was dus erg hoog, de grote basis bij Da Nang werd al snel versterkt met 24 000 soldaten en later bij de andere bases ook zo. Amerikaanse versterkingen Tussen 1965 en 1968 werd de Amerikaanse aanwezigheid in Vietnam steeds verder opgebouwd en begon de oorlog ook andere vormen aan te nemen, want naast aanvallen moest nu ook verdedigd worden tegen de steeds heviger wordende aanvallen van de Vietcong. In 1965 waren er 184 300 troepen en 636 Amerikaanse slachtoffers en in 1968 waren er 536 000 troepen en 30 600 Amerikaanse doden. De media was aanvankelijk positief over de oorlog, rond 1966 begonnen ze al kritischer te worden, de oorlog escaleerde namelijk snel en daarom begonnen de kranten en tv-zenders vragen te stellen over het politieke opzicht van Johnson over de Vietnamoorlog. De berichtgeving werd ook steeds onnauwkeuriger, waardoor de indruk ontstond dat de Amerikanen gruwelijke moorden pleegde, geen overwinningen maakten en dat het voor Amerika een hopeloze oorlog was (of anders zou gaan worden). Hierdoor ontstond een grote dienstweigering, omdat men dacht dat het toch allemaal hopeloos en zinloos was. De Amerikaanse regering dwong daarom steeds meer mensen,vooral armen en zwarten zonder connecties, om in dienst te gaan. Rijke mensen konden de dienstplicht makkelijk ontlopen, dit maakte veel mensen kwaad. Tussen 1967 en 1971 steeg het percentage mensen dat dienst weigerde van 8% naar 43%, een ongeëvenaard percentage. 13

Het Tet Offensief Maar er was een gebeurtenis die de hele oorlog als het ware compleet omgooide: het Tet Offensief. Op 30 januari 1968 begon deze gebeurtenis. Tet was het begin van het nieuwe maanjaar voor de Vietnamezen en dit was een dag waarop nooit gevochten werd, dit feit werd door de Vietcong gebruikt om de Amerikanen ongeveer de grootste klap in de Vietnamoorlog te geven: ze vielen in grote getallen aan. Tot het Tet Offensief hadden de Amerikanen een overwinning altijd voor mogelijk gehouden, maar na Tet dacht men vooral aan het terugtrekken zonder (al te veel) gezichtsverlies. Veel Amerikaanse bevelhebbers maakten altijd openlijk bekend dat ze de vijand bijna verslagen hadden en dat de Amerikanen de Vietnamoorlog bijna gewonnen hadden. Na Tet wist iedereen wel dat dit niet meer dan een illusie was geworden, terwijl de Vietcong ondanks de grote verliezen nog steeds harde offensieven kon opzetten. Nu leek het alsof Tet een militaire overwinning was voor de Vietcong, maar toch viel dit behoorlijk tegen: ze hadden 40 000 van hun beste troepen en vele wapens verloren, maar de Amerikanen een psychologisch grote klap hadden toegebracht. Dat de Vietnamoorlog door de Amerikanen verloren had kunnen worden had niemand kunnen denken, maar het Tet Offensief toonde aan dat dit dus wel kon. Het Tet Offensief maakte een einde aan de escalatie van de Vietnamoorlog en vormde het begin van de pogingen van Amerika om zich terug te trekken uit de oorlog. De publieke mening had zich tegen Johnson en zijn Vietnamoorlog gekeerd en Johnson zei openlijk dat hij bereid was tot vredesbesprekingen met de Vietcong. Ook zei hij dat hij niet meedeed aan de presidentsverkiezingen die hetzelfde jaar nog gehouden werden. Deëscalatie van de Vietnamoorlog In 1969 werd Richard Nixon de opvolger van Johnson en dus de president van de VS, hij kreeg dus van zijn voorgangers (Kennedy en Johnson) het probleem van de Vietnamoorlog mee. De Vietnamoorlog waarin ruim een half miljoen Amerikaanse mannen en vrouwen betrokken waren en die op alle punten vastliep. Deze situatie en de hoog oplopende Amerikaanse verliezen leidden ertoe dat het moraal van de Amerikaanse troepen erg laag waren; de afwezigheid en verzuim van de soldaten waren erg aan de orde. In de Verenigde Staten zelf was het ook niet veel beter: de roep om een beëindiging van de oorlog werd steeds luider. 14

Demonstranten In Nixon s verkiezingscampagne beloofde hij eerzame vrede, waarin velen al lang niet meer in geloofde, maar er waren er toch nog wel genoeg om hem de overwinning te geven. Nixon zette zijn plan door en kwam in 1969 met de Nixon Doctrine (doctrine=leerstelling) waarin hij stelde dat de Zuid-Vietnamezen steeds meer hun eigen oorlog maar moesten vechten. Terwijl steeds meer Amerikanen zich terugtrokken werd de financiële en materiele hulp aan Zuid-Vietnam ook steeds groter. Amerikaanse experts leerden het zwakke Zuid-Vietnamese leger op eigen benen te staan terwijl Nixon tot een overeenstemming met Noord-Vietnam probeerde te komen. Aanval op de Ho Chi Minh Trail Maar Nixon die zich ervan bewust was dat Zuid-Vietnam de druk niet aankon, bombardeerde de Vietcong in Noord-Vietnam en Cambodja, wat natuurlijk niets hielp aan de onderhandelingstafel. Daarom vertelde Nixon het publiek in 1970 dat het leger de Vietcong in Cambodja zou aanvallen, ook al was het maar voor een maximum van 60 dagen. Soldaten vechten tussen de ruines De Vietcong maakte veelvuldig gebruik van een weg door Cambodja om aan te vallen en voorraden te vervoeren genaamd de Ho Chi Minh Trail. Ze wisten dat ze daar niet geraakt konden worden en zelfs toen de bombardementen begonnen had dat niet veel invloed op het vervoer door Cambodja. 15

Het was ook geen grote weg, maar een paar meter breed pad, en de Vietcong gebruikte mensen te voet of mensen met fiets om spullen te transporteren. Het was ook nog eens overkoepeld door het regenwoud en tel daar bij op dat het pad honderden kilometers lang is, was het dus bijna onmogelijk om de Vietcong aan te vallen. Helikopterschutter neemt de jungle onder vuur Ook de 60 dagen durende aanval had weinig succes, er werd zelfs nog heviger geprotesteerd. Veel universiteiten sloten een tijdje hun deuren omdat duizenden studenten tegen de oorlog gingen protesteren. Rond 1972 begon het bij Nixon te dagen dat het enige wat hij moest doen was terugtrekken zonder al te veel gezichtsverlies. In 1972 begon de terugtrekking van de Amerikaanse troepen uit Vietnam: van 586.000 in 1968, 475.000 in 1969, 334.000 in 1970 en 156.000 in 1971 naar 24.400 in 1972. Tegelijkertijd probeerde Nixon de oorlog zo eerzaam mogelijk te beeindigen door de relaties met China en de Sovjet Unie, die volgens hem de Noord-Vietnamezen hielpen, te verbeteren. Dat leidde uiteindelijk eind januari 1973 tot een vredesovereenkomst; Amerika beloofde zich terug te trekken en het vuren te staken. Het staken van het vuren duurde niet erg lang; de Amerikanen waren nog niet weg of de Noord-Vietnamezen lagen weer in de clinch met de regering in het zuiden en openden de aanval. In 1975 klapte het Zuid-Vietnamese leger in elkaar, afgeranseld door de Vietcong en het reguliere Noord-Vietnamese leger trokken ze zich terug. In maart werd Da Nang veroverd, op 21 april vluchtte de Zuid-Vietnamese president Nguyen Van Thieu uit Saigon. De Amerikanen evacueerden de ambassade uit Vietnam en namen enkele Vietnamezen die hen gesteund hadden mee, maar de meeste bleven achter en zouden door de Vietcong vermoord worden. Dit was verreweg de grootste militaire vernedering voor de VS ooit. 16

Op 30 april tekende Zuid-Vietnam het verdrag: Vietnam was weer herenigd. De Vietnamoorlog was over maar de slachtoffers waren ontzettend hoog: 47.244 Amerikaanse doden, 153.329 gewonden, 2.483 vermisten. 365.000 Vietnamese burgers hadden het leven verloren, het Zuid-Vietnamese leger had bijna 224.000 doden en 570.000 gewonden te betreuren, het Noord-Vietnamese leger ruim 660.000 doden en een onbekend aantal gewonden. Conclusie: De VS heeft absoluut geen positieve rol gehad in het bewaren van de vrede in Vietnam, want zelfs toen ze bezig waren met vredesonderhandelingen vielen de Amerikanen de Vietcong toch weer aan. De Vietnamezen hebben eigenlijk de oorlog zelf tot een vredig eind gebracht. Bronvermelding Boek: Histo-Kort Site: http://www.allesamerika.com/vietnamoorlog.html#oorzaken Site: http://www.allesamerika.com/vietnamoorlog-2.html Site: http://www.allesamerika.com/vietnamoorlog-3.html Site: http://www.jacobus.nl/geschiedenis/ict/aklink65.htm 17

Irak tegen Amerika Hoe ontstond de aanloop naar een nieuwe oorlog in Irak? Waarom voert Amerika oorlog tegen Irak? Verenigde Staten De Amerikaanse president George W. Bush heeft een persoonlijke rekening te vereffenen met Saddam Hoessein. In 1993 brengt oud-president Bush senior, de vader van de huidige Amerikaanse president, een bezoek aan Koeweit. Amerikaanse en Koeweitse veiligheidsagenten ontdekken een verraad: Iraakse geheim agenten willen Bush senior doodschieten tijdens zijn bezoek aan Koeweit-Stad. De aanslag wordt voorkomen, de Iraakse spionnen worden gearresteerd. Ze zeggen te handelen in opdracht van Saddam Hoessein zelf. Tijdens de Golfoorlog in 1991 durft de Amerikaanse regering het niet aan om Saddam uit te schakelenen, want Washington vreest de chaos van een bevrijd Irak. Het zou ten prooi kunnen vallen aan de invloed van Iran, destijds een nog grote Amerikaanse vijand dan Irak. Er komt een wapenstilstand en Irak wordt gedwongen mee te werken aan de destructie van zijn massavernietigingswapens. VN-inspecteurs speuren in Irak naar wapens en vernietigen duizenden chemische granaten en honderden Schudraketten. Ze ontdekken dat Saddams regime werkte aan biologische wapens en de atoombom. In december 1998 komt er een abrupt einde aan de wapeninspecties: Bagdad beschouwt de inspecteurs als Amerikaanse spionnen. De Amerikanen en Britten straffen Irak met een vierdaagse bommencampagne, maar Irak is niet onder de indruk. De inspecteurs zijn niet meer in Irak geweest. Door de aanslagen van 11 september 2001 realiseren de Amerikanen zich dat ze kwetsbaar zijn. Het mysterie van de anonieme brieven, gevuld met anthrax, doet daar nog een schepje bovenop. De regering van Bush ontwikkelt een nieuwe strategie: De Preventieve Oorlog. In het geval van bedreiging van massavernietigingswapens moet er zo snel mogelijk worden opgetreden. De Amerikanen achten Saddam Hoessein in staat om De nieuwe aanslag op Irak massavernietigingswapens te produceren, gebruiken en te verkopen aan terreurorganisaties. Irak zou nog chemische en biologische wapens bezitten en die nooit hebben opgegeven aan de VN-inspecteurs. Volgens Amerika werkt Saddam weer in het diepste geheim aan de ontwikkeling van kernwapens. Ze beschouwen hem als een groot gevaar voor de wereld. Saddam Hoessein is in staat de wereldeconomie te beïnvloeden door de aanwezigheid van gigantische oliebronnen in Irak. Mocht Saddams regime van het toneel verdwijnen en worden vervangen door een prowesterse regering, dan zullen de olieprijzen zeker dalen. 18

Saddam van Irak Meer dan twintig jaar nadat Saddam de macht greep, zit hij nog stevig in het zadel. Maar zal hij ook deze krachtmeting met Amerika doorstaan? Arabische diplomaten zeggen dat Saddam bij een eventuele oorlog massavernietigingswapens inzet. De Amerikaanse wraak vreselijke gevolgen zal hebben voor het Iraakse volk. Saddam beschouwt zichzelf als meester van de Arabische wereld. Een leider die durft op te staan tegen de Verenigde Staten en Israël.Hij betaalt familieleden van Palestijnse daders van zelfmoordaanslagen een bedrag van 25.000 dollar. In Irak laat hij moskeeën, paleizen en standbeelden van zichzelf neerzetten. Met massavernietigingswapens hoopt hij het imago te krijgen van een geduchte en gerespecteerde leider, één waar de wereld rekening mee moet houden. Tijdens de Golfoorlog met Iran (1980-1988) zette het Iraakse regime chemische wapens in tegen de oprukkende Iraanse soldaten. In 1988 gebruikte Saddam mosterdgas tijdens een opstand van koerdische bevolking in de stad Halabja in Noord- Irak. Naar schatting vijfduizend mensen kwamen om het leven. Na de Golfoorlog in 1991 vernietigden de VN-wapeninspecteurs in Irak 39.000 stuks chemische munitie, 625 ton chemische middelen en 817 Schudraketten (die een chemische lading kunnen dragen). De inspecteurs ontdekten dat Irak "zo n zes maanden was verwijderd van de atoombom" en "bijzonder hard werkte aan biologische wapens". In december 1998 moesten de wapeninspecteurs Irak verlaten. Bijna vier jaar later keren ze dus weer terug. Het is de vraag wat het regime in die tussentijd heeft gedaan. De Amerikanen beweren dat Irak grote hoeveelheden "duale middelen" heeft aangeschaft. Productiemiddelen waarmee zowel kunstmest, als chemische wapens gemaakt kunnen worden. Washington zegt dat Saddam nog steeds werkt aan de ontwikkeling van de atoombom en nooit zijn complete wapenarsenaal aan de VN-inspecteurs heeft overlegd. De verwachting is dat bij een eventuele Amerikaanse aanval op Irak Saddam en zijn regime zal van het toneel moeten verdwijnen. Zal Saddam, als een kat in het nauw, zijn massavernietigingswapens inzetten tegen Amerikaanse troepen? 19

20

Israël, Palestina en de VS Wat is de rol van de VS in het vredesproces tussen Israël en Palestina? De aanloop naar deze oorlog moeten we eerst weten om de rest te begrijpen: Balfour-verklaring De crisis in het Midden-Oosten begint in 1917 met een brief van de Britse minister van Buitenlandse Zaken(Arthur Balfour) aan de zionistische federatie in Groot-Brittannië. De federatie heeft de Britse regering steeds onder druk gezet om steun te verlenen aan de oprichting van een joodse staat in Palestina. Balfour stelt in zijn brief dat de Britse regering de vestiging van een nieuwe staat voor het joodse volk zal ondersteunen,maar de rechten van iedereen moeten hetzelfde blijven. Voor veel Europese joden is de Balfour-verklaring het begin van een eigen joodse staat.het duurde nog tot 1948 voordat het echt zover was. In 1942 laten ook de Amerikaanse zionisten van zich horen. Tijdens een conferentie in het Biltmore Hotel in New York eisen ze een joodse staat in Palestina op, met een eigen joods leger. Dit Biltmore-Program leidt tot conflicten in Palestina. Er ontstaan illegale terroristische organisaties aan beide kanten, waaronder een voorloper van Hamas. Het huidige Israël wordt in 1918 net als de provincie Palestina Brits gebied en komt in 1947 vervolgens in handen van de Verenigde Naties. In de Tweede Wereldoorlog vluchten veel joden uit Europa naar Palestina en eisen de provincie op. De VN stellen voor het gebied in tweeën te splitsen, maar de Palestijnen voelen daar weinig voor. Het verdelingsplan is min of meer bedacht door de joden en de joodse vertegenwoordiging stemt dan ook voor het plan. Dit leidt tot oproer bij de Palestijnen. De conflictpunten De joodse leider David Ben-Gurion roept in 1948 in Tel Aviv de zelfstandige staat Israël uit.wat volgens de omliggende Arabische staten Arabisch grondgebied is. Maar deze staten zijn niet van plan de aanwezigheid van een joodse staat 'binnen hun grenzen', toe te laten. Het gevolg is een bloedig conflict dat nu(een halve eeuw late) nog altijd niet is opgelost. De vredesonderhandelingen tussen de Israëliërs en de Palestijnen zijn tot nu toe, keer op keer stukgelopen. Conflicten zijn vooral de op drift geraakte Palestijnse vluchtelingen in de buurlanden, de onenigheid over de indeling van de joodse en de Palestijnse gebieden en de status van de stad Jeruzalem. Daarnaast is het bezit van de Golan-hoogvlakte een groot conflict tussen Israël en Syrië. 21

Jeruzalem Zowel de Palestijnen als de Israëliërs beschouwen Jeruzalem als hun hoofdstad. Ideeën om de stad op te splitsen in een Israëlisch en een Palestijns deel worden fel bestreden. Dat heeft te maken met het feit dat de heilige plekken van beide partijen, midden in de oude stad liggen. De belangrijkste heilige plaats is de heilige berg, die zowel de joden als de Palestijnen zich hebben toegeëigend. De joden noemen het de Tempelberg, de Arabische benaming is Al-Haram al-sharif. Deze onenigheid lijkt niet doorbreekbaar te zijn, omdat beide partijen het hoogte gezag willen over het deel van de stad waar de heilige plekken zijn. De grenzen Vele voorstellen, projecties en kaarten zijn er door de jaren heen al aan te pas gekomen. Maar een definitieve verdeling van land voor de Israëliërs en de Palestijnen is er nog lang niet. De Palestijnen willen op de hele Gazastrook en de Westelijke Jordaanoever inclusief Oost-Jeruzalem. Dit is precies het gebied dat door Israël werd bezet in de oorlog van 1967. Israël zegt dat het om veiligheidsredenen aanwezig moet blijven op strategische punten van de Westelijke Jordaanoever. Daarnaast zou het noodzakelijk zijn om sommige nederzettingen op Palestijns grondgebied, bij Israël te voegen. Israël zou bereid zijn om stukken land binnen de '1967-grenzen' in te ruilen voor de Westelijke Jordaanoever. De vluchtelingen Tijdens de Israëlische Onafhankelijkheidsoorlog van 1948 vluchten zeker een miljoen Palestijnen naar de buurlanden Jordanië, Syrië en Libanon. Volgens de Israëlische wet mogen zij niet meer terugkeren.nu wonen inmiddels zo'n 4 miljoen Palestijnen in vluchtelingenkampen. De buurlanden, met name Libanon, beschouwen de vluchtelingen als 'ongewenste vreemdelingen'. De Amerikaanse president Bill Clinton probeert vlak voor het einde van zijn tweede presidentschap in 2000 nog te regelen dat de Palestijnen afzien van het recht op terugkeer van de vluchtelingen, in ruil voor soevereiniteit over Oost-Jeruzalem. Maar Arafat kan het zich tegenover zijn aanhang niet veroorloven dit recht aan de onderhandelingstafel op te geven. En aan de andere kant is de formule 'recht op terugkeer' voor Israël onbespreekbaar. En daarmee is Clintons poging om op de valreep een oplossing te brengen in het Midden- Oostenconflict, mislukt. Golan-hoogvlakte De Golan-hoogvlakte, momenteel Israëlisch grondgebied, is van oudsher een gewilt en bevochten gebied. Het ligt ten noordoosten van het meer van Tiberias, in Libanon. Een strategische ligging, zeker voor wie Israël als vijand heeft. Bovendien is de hoogvlakte rijk aan water: het levert eenderde van het Israëlische drinkwater. Israël krijgt het gebied in 1967 in handen, als het Syrië na een bloedige strijd heeft verdreven. Syrië zet vanaf dat moment haar zinnen op het terugkrijgen van de Golan-hoogvlakte. Israël is weliswaar bereid de Golan terug te geven, maar wil eerst dat er vredesonderhandelingen gevoerd worden. Syrië wil eerst de hoogvlakte terug en wil dan pas officieel onderhandelen. 22

Oorlogen en aanslagen tot 1973 Een overzicht van de oorlogen en aanslagen in het Midden-Oosten tot 1973. Onafhankelijkheidsoorlog In mei 1948 verlaten de Britten het VN-mandaatgebied. Onmiddellijk roept de joodse leider David Ben-Gurion in Tel Aviv de staat Israël uit. Nog geen 24 uur later vallen Egypte, Jordanië, Syrië, Libanon en Irak de jonge staat binnen en begint een bloedige onafhankelijkheidsoorlog, de eerste in een reeks oorlogen die Israël met landen van de Arabische Liga zal voeren. Tijdens deze onafhankelijkheidsoorlog blijft de staat Israël gehandhaafd en dat is een nederlaag voor de Arabische Liga. Honderdduizenden Palestijnen zijn tijdens de oorlog naar de Arabische buurlanden gevlucht en daar in kampen ondergebracht. Verovering Sinaï-woestijn Als de Egyptische president Nasser in 1956 een dam in de Nijl wil bouwen, maar daarvoor geen geld krijgt van de westerse landen, nationaliseert hij het Suez-kanaal. Hiermee blokkeert hij een belangrijke route voor de internationale scheepvaart. Frankrijk en Groot-Brittannië besluiten hierop met behulp van Israël het kanaal te heroveren. Zonder de hulp van de westerse landen weet het Israëlische leger de Egyptische troepen terug te dringen tot achter de Sinaï-woestijn. Israël trekt zich terug op voorwaarde dat Egypte niet zal aanvallen. Een VN-vredesmacht wordt aan de grens gestationeerd om de grenzen te bewaken. Zesdaagse oorlog In 1967 verlaat deze VN-vredesmacht de Sinaïwoestijn en begint Israël zich onveilig te voelen. Als Egypte dan ook de Straat van Tiran afsluit voor de Israëlische scheepvaart, komt de joodse staat in actie. Tussen 6 en 12 juni verovert het de Gazastrook op Egypte, de Westelijke Jordaanoever en Oost-Jeruzalem op Jordanië en de Golan-hoogvlakte op Syrië. Tijdens deze Zesdaagse oorlog vluchtten veel Palestijnen naar Jordanië. Burgeroorlog Jordanië Daar zorgen militante Palestijnse groeperingen voor conflicten en komen daarbij in aanraking met Jordaanse troepen. Koning Hussein besluit de PLO het land uit te zetten en dat is in 1970 het begin van een burgeroorlog tussen de Jordaanse troepen en de Palestijnen. Om dit conflict op te lossen brengt de Egyptische president Nasser een delegatie samen van de Arabische Liga in Caïro. De onderhandelingen lijken te stranden in een ruzie tussen Arafat, koning Hussein, de Libische leider Khadaffi en koning Faisal van Saoedi-Arabië. President Nasser redt de onderhandelingen door een compromis in te dienen waarmee alle partijen akkoord gaan, maar hij sterft enkele uren na het overleg. Zonder zijn autoriteit verdwijnt het akkoord van tafel. De oorlog gaat door tot de PLO in 1971 verdreven is. Deze gedwongen uittocht is de aanleiding voor het ontstaan van de terroristische beweging Zwarte September, die zich in het begin voornamelijk richt op Jordanese doelen. Later breidt Zwarte September de terroristische acties uit naar Westerse landen met als dramatisch dieptepunt de aanslag 23

tijdens de Olympische Spelen van München in 1972. De beweging ontvoert en vermoordt elf Israëlische atleten. De wereld reageert geschokt en houdt de PLO verantwoordelijk Hier zie je een terroristische zelfmoordaanslag op een bus gepleegd door Zwarte September. Het vredesproces Na een lange periode van oorlogen lijkt de eerste stap naar vrede in het Midden- Oosten in 1977 gezet. Vele akkoorden later is er echter nog steeds geen vrede in het gebied. Na een lange periode van oorlogen lijkt de eerste stap naar vrede in het Midden- Oosten in 1977 gezet. De Egyptische president Sadat spreekt de Knesset het Israëlisch parlement toe. Dit is het begin van vredesonderhandelingen tussen Egypte en Israël onder leiding van de Amerikaanse president Jimmy Carter. Na zware onderhandelingen in Camp David zijn in 1978 de zogenaamde Camp David-akkoorden een feit. Hierin wordt overeengekomen dat de Palestijnse bevolking in de bezette gebieden van de Westoever en Gazastrook gedurende een overgangsperiode van vijf jaar zelfbestuur zullen krijgen. De PLO verwerpt, net als de Arabische landen, de akkoorden en roept opnieuw op tot vernietiging van de staat Israël. In 1979 volgt een vredesverdrag tussen Israël en Egypte, waarbij Egypte de Sinaïwoestijn terugkrijgt in ruil voor vrede. Sadat en de Israëlische premier Begin ontvangen voor hun inspanningen de Nobelprijs voor de vrede. De Golfoorlog in 1991 heeft een positieve invloed op het vredesproces in het Midden- Oosten. Israël en landen van de Arabische Liga staan zij aan zij tegen Irak. Hierdoor is er een opening gevonden voor het voeren van onderhandelingen. De partijen komen samen in Madrid; er worden geen akkoorden gesloten, maar de dialoog tussen de partijen is geopend. Dankzij koning Hussein van Jordanië kunnen ook de Palestijnen deelnemen aan de onderhandelingen. In het diepste geheim worden in januari 1993 in Oslo onderhandelingen gevoerd tussen Palestijnse en Israëlische delegaties. Dit leidt uiteindelijk tot de Osloakkoorden, die in Washington worden ondertekend door Arafat en de Israëlische premier Rabin. Het is de eerste keer dat de Palestijnen en Israëliers een akkoord sluiten. Israël erkent de PLO als gesprekspartner en de Palestijnen krijgen beperkt zelfbestuur in de bezette gebieden. Dit in ruil voor vrede en erkenning van de staat Israël door de PLO. Hangijzers als de status van Jeruzalem en de grenzen van Israël worden doorgeschoven naar volgende onderhandelingen. In 1994 worden de akkoorden ten uitvoer gebracht. De Gazastrook en de Westelijke 24

Jordaanoever krijgen zelfbestuur en Israël moet haar leger terugtrekken uit deze gebieden. Yasser Arafat keert op 1 juli terug naar de Gazastrook als leider van de voorlopige Palestijnse regering. In oktober tekent Israël een vredesbepaling met Jordanië, hiermee is 46 jaar oorlog tussen de beide landen beëindigd. Arafat, Rabin en de Israëlische minister van Buitenlandse Zaken ontvangen de Nobelprijs voor hun vredesinspanningen. Na de moord op Rabin in 1995 stagneert het vredesproces. Shimon Peres maakt de ambtstermijn van Rabin vol. De verkiezingen aan het einde van Peres_ termijn leiden tot een nederlaag voor Rabins opvolger. Hij moet het afleggen tegen Netanyahu. Netanyahu deelt de inspanningen voor het vredesproces niet maar wil vooral bescherming van de joden. Het Wye-akkoord dat in 1998 door Netanyahu en Arafat wordt ondertekend is een interim-akkoord. Israël moet zich verder terugtrekken van de Westelijke Jordaanoever en uiterlijk september 2000 moet er een definitief vredesakkoord zijn. Het Palestijns Uitvoerend Comité accepteert het Wye-akkoord tijdens het bezoek van president Clinton aan Gaza-stad. De Israëlische regering wordt het niet eens over de uitvoering van het Wye-akkoord en de Knesset schrijft in 1999 vervroegde verkiezingen uit. Deze worden gewonnen door Ehud Barak, die eind 2000 na een motie van wantrouwen alweer kan vertrekken. Barak geeft nog opdracht tot terugtrekking van het Israëlische leger uit Zuid-Libanon. De zone tussen de twee wordt ingenomen door Hezbollah. Barak wordt opgevolgd door Ariel Sharon en het vredesproces raakt in een impasse. CONCLUSIE Irak Hoe ontstond de aanloop naar een nieuwe oorlog in irak? Waarom voert Amerika oorlog tegen Irak? De voornaamste reden is de aanval op het WTC.Na die aanval zou president Bush het terrorisme gaan bestrijden en hij begon in Afghanistan.Toen het terrorisme daar bestreden was wou hij Irak aanvallen, maar hij had daar redenen voor nodig. 1-Ze stuurden VN-wapeninspecteur, maar volgens de VS hield Saddam veel chemische wapens achter. Nu de oorlog is bezig is zijn de chemische wapen die Saddam achtergehouden zou hebben al gebruikt, dus dat is een pluspunt voor de Amerikanen. 2-Het volk werd onderdrukt door Saddam en daar moest ook een eind aan komen.(veel Irakezen zijn blij met de komst van Amerikanen dus weer een pluspunt.) Israël Wat is de rol van de VS in het vredesproces tussen Israël en Palestina? 1- Tijdens een conferentie in het Biltmore Hotel in New York eisen ze een joodse staat in Palestina op, met een eigen joods leger. Dit Biltmore-Program leidt tot conflicten in Palestina. Er ontstaan illegale terroristische organisaties aan beide 25

kanten, waaronder een voorloper van Hamas. 2- De Amerikaanse president Bill Clinton probeert vlak voor het einde van zijn tweede presidentschap in 2000 nog te regelen dat de Palestijnen afzien van het recht op terugkeer van de vluchtelingen, in ruil voor soevereiniteit over Oost- Jeruzalem. 2- Dit is het begin van vredesonderhandelingen tussen Egypte en Israël onder leiding van de Amerikaanse president Jimmy Carter. Na zware onderhandelingen in Camp David zijn in 1978 de zogenaamde Camp Davidakkoorden een feit. Hierin wordt overeengekomen dat de Palestijnse bevolking in de bezette gebieden van de Westoever en Gazastrook gedurende een overgangsperiode van vijf jaar zelfbestuur zullen krijgen. Dit is ook betrekking van de Amerikanen tot de oorlog van Israël en Palestina. 3. Het Palestijns Uitvoerend Comité accepteert het Wye-akkoord tijdens het bezoek van president Clinton aan Gaza-stad. De Israëlische regering wordt het niet eens over de uitvoering van het Wye-akkoord en de Knesset schrijft in 1999 vervroegde verkiezingen uit. Voor de rest doet Amerika niet zoveel dan deze onderhandelingen. 26

Conclusie op de algemene hoofdvraag Het gaat de Verenigde Staten dus vooral om de bescherming van de andere landen. Zoals men in Vietnam de situatie niet meer aankon hielp de VS en ook in Israel helpt de VS tegen de terreuraanslagen. Soms is het ook om politieke redenen, omdat het volk dan wil dat de terreur in bepaalde landen aangepakt wordt uit vrees om algemene oorlogen. NAWOORD De samenwerking tussen David en Michiel en mij verliep erg goed toen Yvonne uit de groep was geplaatst.iedereen had zijn onderwerp en ging gewoon aan de slag en we maakte allemaal ons werkstuk en lieten het aan elkaar zien.en maakte de laatste veranderingen en voor de rest is het maken van dit werkstuk vlekkeloos verlopen. 27