Installateurs drijvende kracht achter innovatie Gezondheidszorg moet ICT beter benutten Verkerk Groep: trendsetter op zorggebied
Inhoudsopgave 3 Uneto-VNI en VEBON gaan dialoog aan met zorgsector Installateurs drijvende kracht achter innovatie 7 Verkerk Groep: trendsetter op zorggebied De veelzijdige specialisten 11 Woonzorgcentrum Nebo als eerste uitgerust met VSS-concept Zorg zonder zorgen Meer handen aan bed 14 Gezondheidszorg moet ICT beter benutten Overheid streeft naar innovatie 16 Adverteerdersindex / Colofon Inleiding door Ernst Delfos, uitgever De vergrijzing grijpt in rap tempo om zich heen. De vraag is of de installatiebranche en de technische detailhandel aan de toekomstige vraag in de zorgsector kunnen voldoen. Hiertoe moet de installatiesector voldoende inzicht hebben in het zorgproces, terwijl zorginstellingen en potentiële investeerders moeten weten wat de mogelijkheden zijn. Installatietechniek speelt een essentiële rol in het realiseren van een zorgsector die de toekomstige vraag aan kan. Installateurs kunnen er met hun systemen voor zorgen dat de zorg efficiënter gaat verlopen. Tegelijkertijd kunnen zij middelen bieden om mensen langer zelfstandig thuis te laten wonen. De sector telt diverse innovatieve installatiebedrijven die op deze ontwikkelingen inspelen, zoals de Verkerk Groep. De zorgsector doet steeds vaker een beroep op de uitgebreide expertise van het bedrijf, dat zich o.a. richt op het ontwikkelen, produceren, leveren, het in bedrijf stellen en het onderhoud van intelligente zorgsystemen voor de gezondheidszorg. Hierdoor, en mede door de ruime ervaring heeft de Verkerk Groep een voorsprong opgebouwd binnen dit marktsegment. De ontwikkelingen in de installatiesector zijn aanleiding voor het redactieteam van Technical Insights om deze branche uitgebreid te belichten. Het resultaat leest u nu. Een informatieve uitgave, die inzicht geeft in een snel veranderende markt.
Uneto-VNI en VEBON gaan dialoog aan met zorgsector Installateurs drijvende kracht achter innovatie De vergrijzing grijpt in rap tempo om zich heen. Uneto-VNI, de ondernemersorganisatie voor de installatiebranche en de technische detailhandel, zet in op een zorgsector die aan de toekomstige vraag kan voldoen. Hiertoe moet de installatiesector voldoende inzicht hebben in het zorgproces, terwijl zorginstellingen en potentiële investeerders moeten weten wat de mogelijkheden zijn. Wij slaan de brug tussen de verschillende partijen en prijzen ons gelukkig dat er diverse innovatieve installatiebedrijven zijn zoals de Verkerk Groep, aldus Peter Helmink van Uneto-VNI. Peter Helmink Momenteel zijn er vier miljoen Nederlanders van 75 jaar of ouder. De verwachting is dat dit aantal de komende jaren stijgt met 20 procent. Vakgroepmanager Peter Helmink van Wonen, welzijn en zorg van Uneto-VNI, legt met cijfers uit hoe groot de druk op de zorgsector de komende jaren wordt. Volgens hem gaat het fout als er niets verandert in de opzet van de sector zoals die nu is. De vraag is dan of we het allemaal nog kunnen financieren en of er voldoende handen zijn om de gevraagde zorg te verlenen. Installatietechniek kan volgens hem een essentiële rol spelen in het realiseren van een zorgsector die de toekomstige vraag aan kan. Installateurs kunnen er met hun systemen voor zorgen dat de zorg efficiënter gaat verlopen. Tegelijkertijd kunnen zij middelen bieden om mensen langer zelfstandig thuis te laten wonen. Wat Uneto- VNI doet, is zichtbaar maken hoe de zorg optimaal kan worden uitgerust en ingericht. Dat doen we via business cases, kennisoverdracht, demonstratieprojecten en workshops, maar ook door te laten zien wat de marktmogelijkheden zijn. In het geval van kennisoverdracht hebben we bijvoorbeeld een convenant gesloten met Actiz (voorheen Arcares) om over en weer kennis uit te wisselen over zorgprocessen en technieken die het mogelijk maken langer zelfstandig te wonen. Blauwdruk Hij noemt het ingezette traject een complex proces van zeer lange adem, niet in de laatste plaats omdat de zorgwereld weinig kennis heeft van de mogelijkheden die de techniek biedt. Maar ook aan de zijde van de techniek moet voldoende inzicht zijn in hoe een zorgproces verloopt, wil de techniek iets goeds neerzetten. Om het nog complexer te maken zijn er talloze verschillende partijen die in de zorg investeren. Zo kan het volgens Helmink een particulier zijn die zijn eigen huis opwaardeert met nieuwe toepassingen zodat hij betere zorg vanuit een centrale zorgunit kan krijgen, maar het kan ook een woningbouwcorporatie of een zorginstelling zijn. Wij willen ervoor zorgen dat deze investeerders een blauwdruk of een checklist in hun hoofd krijgen, waarop staat wat nodig is aan installatietechniek en -toepassingen voor de juiste zorg.
Arjen Koole Hij benadrukt dat Uneto-VNI contacten heeft met de verschillende ministeries die betrokken zijn bij de toekomst van de zorgsector. Ook zitten we om de tafel in regionaal verband met gemeenten, zorginstellingen, woningbouwcorporaties en installateurs. Kriskras door het land hebben we proefprojecten. Elke keer weer is sprake van een complex aan partijen die allemaal op hun beurt bij kunnen dragen aan de zorg van de toekomst. VEBON Naast Uneto-VNI maakt ook de Zorgsectie van de Vereniging van BeveilingsOndernemingen in Nederland (VEBON) zich sterk voor een zorgsector die volop gebruik gaat maken van ICT-toepassingen. De sectie is vrij jong bijna twee jaar en vertegenwoordigt dertien leden die als producenten, importeurs en leveranciers actief zijn op de markt van controle-, oproep- en beheersystemen voor de zorgsector. Volgens Arjen Koole van de Zorgsectie vertegenwoordigen de lidbedrijven waaronder Verkerk Service Systemen qua omzet het merendeel van de markt. VEBON, de paraplu waar de Zorgsectie met vijftien andere secties onder hangt, profileert zich als organisatie voor Beveiliging Nederland voor zowel inbraak, brand als andere beveiligingssystemen. De secties zijn de specifieke toepassingsgebieden waarin bedrijven werkzaam zijn. Zo zijn er naast de Zorgsectie bijvoorbeeld de secties Branddetectie en CCTV. Koole benadrukt dat VEBON dé partij is en wil zijn voor overheden, regelgevende organisaties en consumentenorganisaties. Zorgsectie Hij vertelt dat de Zorgsectie momenteel de pijlen richt op het verbeteren van het kwaliteitsniveau binnen de branche. Er wordt gewerkt aan een onafhankelijk keurmerk binnen de branche zodat er, voor met name de gebruikers, een herkenbaar basiskwaliteitsniveau komt voor zorgsystemen. Tot nu toe bestaat zo n keurmerk niet, er is ook nooit op aangedrongen vanuit de zorg of vanuit de overheid. Wij vinden het essentieel dat het er komt. Deze systemen worden toegepast in situaties waar ze levensreddend kunnen zijn. Als iets niet goed functioneert, kunnen de gevolgen dramatisch zijn. Ook wordt hard gewerkt aan het geven van gedegen voorlichting aan voorschrijvende instanties (zoals architecten) en gebruikers en dan vooral gericht op de nieuwe ontwikkelingen in de telecomhoek. Momenteel houdt bijna niemand rekening met de gevolgen die de overgang van analoge lijnen naar ADSL en IP heeft voor de systemen in de zorgsector. Het is allesbehalve standaard dat bij overschakeling de systemen daarin meegaan. Door als VEBON in gesprek te zijn met telecomproviders en gebruikersgroepen, kunnen we veel schade voorkomen, aldus Koole. Innovatie Hij benadrukt dat de zorgsector geen standaard sector is om voor te werken, de zorg benadert de branche zelden. Het initiatief moet vooral vanuit de leveranciers komen. Zorginstellingen zien installateurs als bedrijven met een sterk commerciële insteek. Ze denken dat ze opereren uit puur winstbejag en niet zo zeer het beste systeem willen ontwikkelen voor de zorg. Het is een terugkerend probleem als je met publieke partijen praat. Volgens hem is het daarom zo dat leveranciers de drijvende krachten zijn achter innovatie en niet de gebruikers zoals vaak het geval is in andere sectoren. De leveranciers geven zo goed mogelijk vorm aan nieuwe ontwikkelingen zoals de overgang van analoog naar ADSL. Vandaar dat wij als branche veel tijd steken in het bereiken van een dialoog met de gebruikershoek, aldus Koole. www.uneto-vni.nl www.vebon.org
Veelzijdigheid, daar draait het om bij de Verkerk Groep. Het bedrijf met vestigingen in Zwijndrecht en Hoevelaken is ijzersterk in elektrotechnische dienstverlening en specialist op velerlei gebied. Elektrotechniek, regeltechniek, industriële automatisering, paneelbouw, beheer, onderhoud, inspectie, communicatie, beveiliging, telematica, ICT, domotica en hoogfrequenttechniek zijn onze specialisaties. We kloppen onszelf niet graag op de borst, maar we doen het allemaal en we doen het goed, zegt Peter Schneiders, directeur Technische en Commerciële Zaken. Verkerk Groep: trendsetter op zorggebied De veelzijdige specialisten Schneiders is zichtbaar trots op de Verkerk Groep. In de hoofdvestiging in Zwijndrecht vertelt hij hoe het familiebedrijf in 1923 van start ging onder de bezielende leiding van Piet Verkerk. Hij begon destijds als reparatie-inrichting voor rijwielen in het huis van zijn moeder en opende vervolgens in 1926 een fietsenwinkel waar hij ook elektrische apparaten verkocht. Vervolgens legde Verkerk zich toe op de aanleg van elektrische installaties en maakte het bedrijf twee groeispurten door: de eerste tijdens de jaren van wederopbouw na de Tweede Wereldoorlog en de tweede tijdens de herstelwerkzaamheden na de watersnoodramp van 1953. Ruim een halve eeuw later telt het bedrijf 365 medewerkers en bewerkt het succesvol de industriële en utilitaire markt via vijf afzonderlijke gespecialiseerde productie-eenheden Utiliteit, Industrie, Regeltechniek AC, Verkerk Service Systemen (VSS) en Beheer en Onderhoud. Daarnaast heeft de Verkerk Groep een afdeling paneelbouw waar regel- en besturingspanelen worden gebouwd en een afdeling Inspectie voor het inspecteren van arbeidsmiddelen en installaties. Schneiders vertelt dat de zorgsector steeds vaker een beroep doet op de uitgebreide expertise van het bedrijf. VSS houdt zich al sinds 1984 bezig met het ontwikkelen, produceren, leveren, het in bedrijf stellen en het onderhoud van intelligente zorgsystemen voor de gezondheidszorg. We hebben een voorsprong binnen dit marktsegment opgebouwd en ik durf ons zelfs trendsetter te noemen. Dit wordt gelukkig ook door andere partijen beaamd. Flexibel Hij schrijft het succes van het bedrijf toe aan de bedrijfsmentaliteit. Ondanks onze groei zijn we altijd flexibel gebleven en spelen we in op de wensen van de klant en marktontwikkelingen. Tegelijkertijd vergeten we de burger niet. We gaan niet alleen voor de grootste projecten, maar leggen ook de elektrotechnische installatie aan in een woning van een particulier. Dat beslaat nog maar een klein gedeelte van onze activiteiten, maar het geeft wel Directie Verkerk Groep: (vlnr) Peter Schneiders, Pieter Visser en Pleun van den Berg
aan wie we zijn en hoe we denken. Daarbij staat de klant altijd centraal. We proberen de eisen en wensen van de klant zo goed mogelijk op efficiënte en effectieve wijze in te vullen. Vanzelfsprekend voldoet ons bedrijf aan alle mogelijke kwaliteitscertificeringen. Tevens is Verkerk een erkend branddetectiebedrijf, Installatiebedrijf Brandmeldinstallaties, Borg Beveiligingsbedrijf en een erkend ICTinstallateur. De lijst van referenties van de Verkerk Groep is lang en indrukwekkend. Zo is het bedrijf gemiddeld bij zeven van de tien zorgprojecten betrokken die op elk willekeurig moment gaande zijn in Nederland. Meest recente voorbeelden zijn het Zorg- en dienstencentrum Vianen, het Multifunctioneel Zorgcentrum Carnisselande in Barendrecht en het Zorgcentrum Nebo in Zwijndrecht. Laatstgenoemde wordt uitgerust volgens het concept Zorg zonder Zorgen van Verkerk Service Systemen (zie ook pag. 11). Andere opvallende projecten waaraan de verschillende disciplines van het bedrijf hebben meegewerkt, zijn onder meer de totstandkoming van de Hogesnelheidslijn Zuid, diverse gebouwen van de Philips High Tech Campus in Eindhoven, Oceanium in Blijdorp en de bouw van het Zwemcentrum de Tongelreep in Eindhoven, een zwemarena van internationale allure. Mond-tot-mondreclame Bovenaan de lijst van aansprekende projecten staat de betrokkenheid bij de realisatie van de toekomstige Maastoren in Rotterdam, het hoogste kantoorgebouw van Nederland. Schneiders noemt het een prestigieus project dat tot de verbeelding spreekt. Even prestigieus noemt hij de deelname aan de renovatie van het kleinste stadje van Nederland, Madurodam. Dat is alweer tien jaar geleden, maar we zijn nog steeds trots dat we daarvoor zijn uitgekozen. Op de vraag hoe het bedrijf opdrachten binnenhaalt, benadrukt hij dat geen sprake is van agressieve acquisitie. Dat past ook niet in onze bedrijfsfilosofie, we moeten het vooral hebben van tevreden klanten en mond-tot-mondreclame. Daarbij schreeuwen we zelf ook niet van de daken hoe goed we zijn. Dat kan vaak ook niet. Als we bijvoorbeeld met iets innovatiefs bezig zijn, wordt dat soms pas twee jaar later openbaar. Tegelijkertijd zoeken mensen die hoge mate van innovatie ook weer niet achter een elektrotechnisch installatiebedrijf. En dat maakt ons nu juist zo uniek en veelzijdig. Trouw Volgens Schneiders heeft het bedrijf een stevige en uiterst trouwe klantenkring. Talloze fabrieken, maar ook organisaties zoals Universiteit Utrecht en TNO Delft zijn vaste klanten. Hij heeft een goede verklaring voor de vaste klantenkring. Ze weten dat ze op ons kunnen rekenen en dat innovatie bij ons hoog in het vaandel staat. We leveren kwaliteit en nemen met minder geen genoegen. Daarom investeren we ook veel in ons personeel. Mensen kunnen bij ons doorgroeien, we vullen posities van binnenuit. Verder hebben we ons eigen Regionaal Branche Opleidingscentrum (RBOC). Jongeren kunnen daar aan de slag via leerwerkplekken wat uiteindelijk kan resulteren in een vaste baan bij ons. Schneiders legt uit dat het bedrijf desgewenst tekent voor elke willekeurige fase van een project, of het nu ontwikkeling, installatie of onderhoud is. Soms zijn we nevenaannemer in een project en soms partner bij het leveren van VSS-systemen of regel-en besturingspanelen. Daarop is onze organisatie afgestemd. We blinken echter vooral uit in het bouwteamwerk. Dan regelen we alles om een project heen, van A tot Z. We vervullen dan als het ware de rol van adviseur. Daarin zijn wij best uniek. De vraag naar bouwteams nam de afgelopen jaren sterk af vanwege minder goede economische omstandigheden: er was honger naar werk wat leidde tot opportunistische opdrachtgevers en slechte prijzen. Daarbij leed de branche onder de bouwfraude. Nu de economie weer opleeft, worden we wederom gevraagd in bouwteams. Dat geeft ons een goed gevoel. Niet alleen kunnen we onze expertise kwijt die we hebben op velerlei gebied, het versterkt tevens onze marktpositie. VSS Een marktgebied waarbinnen Verkerk excelleert, is de gezondheidszorg. Daarin zijn we een van de sterkste partners in Nederland, aldus Schneiders. Sinds Paneelbouw
Research & Development VSS midden jaren vijftig zijn we volop bezig met het realiseren van projecten in de gezondheidszorg. Dat varieert van ziekenhuizen tot aanleunwoningen en alles wat er tussenligt zoals verpleeginrichtingen, verpleeghuizen en instellingen voor de geestelijke gezondheidszorg. We hebben in de loop der jaren ruim tweehonderd projecten gerealiseerd, van engineering tot installatie. In 1984 zijn twee medewerkers begonnen met de ontwikkeling van het Verkerk Service Systeem 2000, een oproep- en communicatiesysteem voor ouderen en de gezondheidszorg. Tot die tijd installeerde Verkerk vooral systemen van andere leveranciers in hun projecten, tegenwoordig steeds meer eigen VSSsystemen. Nu, ruim twintig jaar later, telt de productie-eenheid Verkerk Service Systemen (VSS) tachtig man. Binnen VSS speelt de afdeling R&D een belangrijke rol. Acht man houdt zich hier continu bezig met de ontwikkeling van hardware en software voor de gezondheidzorg, afgestemd op de behoefte die er is en de wensen van de klanten die er zijn. Schneiders: We zijn het enige Nederlandse fabricaat wat nog is overgebleven. Toen we begonnen in 1984, hebben we ons eerst afgevraagd wat wij nu moesten op de markt als kleine speler tussen de grote gerenommeerde merken. Dat was het leveren van een systeem dat technisch niet onderuit te halen was, wat financieel RBOC aantrekkelijk was en waar meer functionaliteiten in zaten dan bestaande systemen. Het laatste noemt Schneiders doorslaggevend in de verovering van de markt door VSS. De vraag vanuit de markt veranderde destijds. Mensen eisten meer functionaliteit, maar de gerenommeerde merken verzuimden daar op in te spelen. Wij niet en dat heeft ons geen windeieren gelegd. Voorloper Na het succesvolle Verkerk Service Systeem 2000 trad het bekende sneeuwbaleffect op. VSS kreeg steeds meer aanvragen voor systemen en vandaag de dag is het bedrijf trendsetter binnen de zorgmarkt. Wat het systeem toen kenmerkte waren de integratiemogelijkheden die wij konden inbrengen. Tegenwoordig noemt men dit domotica. Als je het nu bekijkt, waren we onze tijd ver vooruit. Voorop staat dat we altijd goed hebben geluisterd naar de klant. Alles wat die wilde, maakten wij in principe mogelijk. En dat betekende dat softwarepakketten regelmatig werden uitgebreid, aldus Schneiders. Inmiddels is de derde generatie van het VSS-systeem een feit; het concept Zorg zonder Zorgen. Dit concept gaat uit van meerdere systemen die elkaar ondersteunen, geïntegreerd binnen één infrastructuur. Het gaat hierbij om het zorgsysteem (communicatie, alarmering etc.), de telefooninstallatie, de datainstallatie, draadloze informatie via GSM en PDA, domotica (het sturen van de zonwering en de verlichting bijvoorbeeld) en beveiligingsinstallaties (onder andere camerabewaking en toegangscontrole). Schneiders: Door wettelijke en praktische veranderingen binnen de gezondheidszorg wordt van een zorgsysteem meer gevraagd dan alleen een technische oplossing. Wij bieden die meerwaarde met het VSSconcept Zorg zonder zorgen. En dat geeft ons iedere keer weer een uitdaging om hierin te blijven meedenken. www.verkerkgroep.nl l Verkerk Elektrotechniek l Verkerk Beheer & Onderhoud l Verkerk Inspectie l Verkerk Service Systemen l Orbitron Communications. Statutaire naam: Installatietechniek P.A. Verkerk B.V.
Woonzorgcentrum Nebo als eerste uitgerust met VSS-concept Zorg zonder zorgen Meer handen aan bed Het Woonzorgcentrum Nebo in Zwijndrecht van de Stichting Gereformeerde Zorgcentra Zuid-Holland (SGZZH) is de eerste zorginstelling die wordt uitgerust met Zorg zonder zorgen, het nieuwe concept van Verkerk Service Systemen (VSS) gebaseerd op Internet Protocoltechnologie (IP). Facilitair manager Christian Izelaar: Net zoals andere zorginstellingen zien we dat de overheid marktwerking in de zorg hoog in het vaandel heeft staan. Met dit concept halen we de techniek in huis om aan toekomstige overheidseisen te voldoen. Christian Izelaar De timing van de lancering van het nieuwe concept van VSS Zorg zonder zorgen was perfect, aldus Izelaar. SGZZH had namelijk net het startsein gegeven voor vervangende nieuwbouw van het Woonzorgcentrum Nebo. In het nieuwe centrum wilden we het verpleeg-en oproepsysteem VSS II laten installeren. Toen we echter hoorden van de mogelijkheden van Zorg zonder zorgen ging daar onze voorkeur naar uit. Nu dienen we als pilot-project voor Verkerk, waardoor we het systeem kunnen integreren in het nieuwe gebouw. Dat is makkelijker dan een bestaand systeem herstructureren. Zodra nieuwbouw aan de orde is op onze overige drie locaties, implementeren we daar hetzelfde concept. Het nieuwe zorgcentrum telt 25 plaatsen verpleging, 45 plaatsen verzorging en vier tijdelijke opvangplaatsen. Bovenop het centrum komt een woontoren, Neborgh, met 44 appartementen. De mensen die hierin komen te wonen, kunnen ook een beroep doen op de zorg van SGZZH. Dat geldt ook voor de bewoners van Borghave, de 31 aanleunwoningen grenzend aan het nieuw te bouwen zorgcentrum. De bedoeling is dat deze woningen worden gerenoveerd en geïntegreerd in de nieuwbouw. Izelaar is van mening dat Zorg zonder zorgen de extramurale zorgverlening aan deze cliënten vergemakkelijkt. IP-techniek Het concept Zorg zonder zorgen bestaat uit meerdere systemen die elkaar ondersteunen, geïntegreerd binnen één infrastructuur. Het gaat hierbij om het elektronisch zorgdossier, het zorgoproepsysteem, de data-installatie, de telefooninstallatie, draadloze informatie en communicatie via GSM en/of Personal Digital Assistant (PDA), domotica (sturen verlichting, sturen zonwering etc.) en beveiligingsinstallatie. Het datanetwerk waar alle systemen op aangesloten zijn is gebaseerd op Ethernet TCP/ IP-techniek. Hierdoor is het mogelijk een communicatieplatform te bouwen op basis van standaard ICT-technologie, met een Zorgsysteem VSS II IP 11
maximale beschikbaarheid van informatie, ongeacht de locatie van de apparatuur of systeemopbouw. Verder kent het concept een dermate open structuur dat het eenvoudig tegemoet kan komen aan toekomstige ontwikkelingen, bijvoorbeeld als het Elektronisch Patiënten Dossier wordt ingevoerd (zie ook blz. 14 ). Izelaar noemt Zorg zonder zorgen een groeimodel voor SGZZH. We gaan nu gebruik maken van iets meer dan de basis die het systeem biedt. Wat echter zo aantrekkelijk is aan het systeem is dat het mee kan groeien met onze behoefte. In eerste instantie wordt bij Nebo het verpleegoproepsysteem aangesloten. Daarnaast vindt integratie plaats met de telefooncentrale. Izelaar: Dit betekent dat de PDA waarmee de zorg wordt geregistreerd ook dienst doet als telefoontoestel, twee functies in een apparaat dus. Omdat het op Internet Protocol-technologie (IP) is gebaseerd, biedt het systeem ook mogelijkheden om de domoticatoepassingen zoals de toegangscontrole, de spreek-en luisterverbindingen en zelfs de telecommunicatie in de kamers van de bewoners op hetzelfde netwerk aan te bieden. Ideaal. Efficiencyvoordelen Het gesloopte zorgcentrum was uitgerust met het oproepcommunicatiesysteem VSS 2000 met tal van integraties. Volgens Izelaar hoeft SGZZH eerdere ICT-investeringen echter niet over boord te gooien. VSS integreert namelijk de softwarepakketten die SGZZH al gebruikte om de zorg te registreren en daarover te communiceren met het zorgkantoor in het nieuwe Zorgeloos-systeem. Izelaar: Dit systeem is een belangrijk onderdeel van Zorg zonder zorgen en neemt een voorschot op de toekomstige ontwikkelingen als het gaat om zorgregistratie en financiering van de zorg. Het geeft ons de tools om de toekomstige registratiebehoefte van onze zorgverlening daadwerkelijk te automatiseren. Hierdoor behalen we efficiencyvoordelen: we zijn minder tijd kwijt aan administratieve processen waardoor we meer tijd hebben voor primaire processen oftewel meer tijd voor onze bewoners. Izelaar noemt het gebruik van ICT in de zorg van toenemend belang, omdat in de toekomst de financiering van de zorg steeds meer op daadwerkelijke prestaties wordt afgestemd. Willen we de financiering straks überhaupt nog degelijk georganiseerd hebben, dan moeten we weten door te meten. We moeten weten hoeveel zorg daadwerkelijk is verleend bij de bewoner achter de voordeur. We moeten antwoorden hebben op vragen zoals waar bestond de zorg uit en door wie is die zorg verleend, een verpleegkundige of een huishoudelijke medewerker? Nu kunnen we dat niet bijhouden en is de noodzaak hiertoe minder aanwezig. Momenteel krijgen we per bewoner een bepaald bedrag van de overheid en hoeven we weinig rekenschap af te leggen over hoe de zorg daadwerkelijk is verricht. In de toekomst moeten we dat wel. Daarvoor hebben we instrumenten nodig. Verkerk Service Systemen geeft ons die. 13
Gezondheidszorg moet ICT beter benutten Overheid streeft naar innovatie Nederland vergrijst, daar is niets tegen te doen. Een groeiend aantal ouderen betekent dat de toegankelijkheid, kwaliteit en betaalbaarheid van de zorg onder druk komt te staan. De overheid wil dit voorkomen en dringt daarom aan op versterking van het innovatief vermogen van de zorgsector. Met name de mogelijkheden die ICT biedt, moeten beter worden benut. en ontbreken een landelijke ICT-infrastructuur en standaarden voor ICT-toepassingen. Innovatie onder zorgaanbieders komt maar moeilijk van de grond. Het rapport Zorg voor Innovatie!, geschreven in opdracht van minister Hoogervorst van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS), stelt dat er ideeën genoeg zijn. Ze leiden echter tot niets omdat innoveren niet lonend is voor zorgaanbieder en zorgverleners; de juiste financiële prikkels ontbreken. Verder zegt het rapport dat de gefragmenteerde structuren in de zorg een snelle verspreiding van innovaties in de weg staan. Ook zet de heersende behoudende cultuur in de sector een rem op de vernieuwing. Daarbij kampt de zorg met jarenlange onderinvesteringen in ICT De oplossing schuilt volgens het rapport in een integrale aanpak waarbij doorvoering van marktwerking in de zorg topklinische zorg uitgezonderd noodzakelijk is. Dit betekent wel dat de prestaties van zorgaanbieders en zorgverleners transparant moeten zijn. Alleen op die manier kunnen zorgconsumenten een onderbouwde keuze maken. Verder moet de overheid toezicht op de markt creëren en is een inhaalslag op ICT-gebied vereist. Het rapport kijkt hiervoor naar de overheid. Die moet de landelijke ICT-infrastructuur in de zorg ontsluiten, een standaard vastleggen voor de elektronische uitwisseling van medische gegevens en informatie-uitwisseling tussen zorgaanbieders verplicht stellen. Ongewijzigd beleid leidt ertoe dat in 2025 één op de vijf Nederlanders in de zorg werkt, om aan de stijgende zorgvraag te voldoen, waarschuwt het rapport. EPD-standaard Eén van de belangrijkste aanbevelingen van het rapport is het afdwingen van een open standaard voor het elektronisch patiënten dossier (EPD). Minister Els Borst van VWS gaf in 1997 al het startsein voor het EPD, maar vooralsnog komt het systeem niet van de grond. Wat niet helpt is dat er bij zowel zorgaanbieders als leveranciers grote onduidelijkheid heerst over de standaarden die op korte en langere termijn moeten worden geïmplementeerd. Het rapport adviseert de over- 14
heid daarom per 1 januari 2007 een standaard voor het EPD vast te leggen op het gebied van EPD-informatiestructuur en semantische operabiliteit (eenheid van taal). Daarbij moet een roadmap voor ontwikkeling ervoor zorgen dat het landelijke EPD uiteindelijk aansluit op toekomstige internationale standaarden. Van essentieel belang is tevens dat de landelijke ICT-infrastructuur in de zorg reikt tot aan het ziekenhuisbed, aldus het rapport. Die infrastructuur is grotendeels aanwezig (de bestaande glasvezelnetwerken hebben een toereikende capaciteit om het dataverkeer tussen ziekenhuizen op te vangen), wat ontbreekt is de aansluiting van ziekenhuizen op het glasvezelnet. Ook is de ICT-infrastructuur binnen de ziekenhuizen sterk verouderd en toe aan vernieuwing. Ziekenhuizen moeten hiertoe ICT-beleid in hun strategische planning opnemen en structureel en aanzienlijk in ICT investeren. Ander aandachtspunt noemt het rapport dat zorginstellingen ICT nu voornamelijk inzetten voor administratieve doeleinden. Daarmee gaat een belangrijke kans verloren om ICT in te zetten als katalysator en versneller van innovaties die zich afspelen rond de patiënt en het bed. Voorbeelden van toepassingen zijn onder meer decision support-systemen bij het stellen van een diagnose of telesurgery waardoor artsen op afstand kunnen opereren, aldus het rapport. Zorgeloos De overheid zegt niet alleen hoe het beter moet, maar geeft ook sturing aan projecten die gericht zijn op de ontwikkeling van ICT-toepassingen. Een voorbeeld hiervan is het Zorgeloos-project gesubsidieerd door het ministerie van Economische Zaken. Zeven partners waaronder Verkerk Service Systemen werken samen aan een ICT-oplossing die de administratieve lastendruk van het verzorgend personeel in zowel de intramurale als extramurale zorg moet verminderen met inachtneming van de aanscherpende wet- en regelgeving. De partners in Zorgeloos trekken het gebruik van mobile computers en Personal Digital Assistants (PDA s) naar een hoger plan. Beide apparaten worden al sinds een aantal jaren in de zorg gebruikt om verleende zorg te registreren, maar Zorgeloos vergroot de functionaliteit van de PDA s en mobile computers door een betere inrichting. Daarbij is het de bedoeling dat zorgverleners zoveel mogelijk de vingers van het toetsenbord houden ondanks de groeiende administratieve lastendruk in de zorg. Het is de bedoeling dat het systeem aan andere systemen wordt gekoppeld. De partners in het project benadrukken dat Zorgeloos verdergaat waar het EPD en andere administratieve systemen stoppen. Werkwijze Zorgeloos werkt als volgt: verzorgend personeel voorzien van PDA of mobile computer wordt automatisch gedetecteerd als het de kamer van een bewoner / zorgconsument binnengaat. Vervolgens verschijnt het relevante dossier op zijn of haar PDA of mobile computer. Verzorgers hoeven niet langer in te vullen wie ze bezoeken, het systeem registreert dat volledig automatisch. Ook kan het systeem van te voren worden geladen met de werkzaamheden die bij de afzonderlijke cliënten moeten gebeuren. Al wat rest is het afvinken van de werkzaamheden, waarna de PDA of mobile computer de gegevens automatisch naar een centraal computersysteem verzendt. Voor Verkerk Service Systemen is deelname aan het Zorgeloos-project een weloverwogen beslissing. De techniek die hierin wordt ontwikkeld op het gebied van zorgregistratie, is een essentieel onderdeel van het nieuw geïntroduceerde VSS-concept Zorg zonder zorgen. 15
Adverteerdersindex Colofon 4PS 10 Auto Indumij B.V. 12 Het vakblad Insights beschrijft brancheontwikkelingen, waarbij één toonaangevende organisatie centraal staat. Burgland Bouwmanagement 2 Ernst & Young Accountants 10 Installatie Ontwerp Centrum Ridderkerk 12 Handelsmaatschappij Jobarco bv Cover II KCS B.V. Cover III Mampaey Installatietechniek B.V. 12 Rexel Nederland B.V. 4 Rittal bv / Phoenix Contacts bv / Eplan bv 4 Technische Unie 6 Verkaart Groep B.V. 12 Verkerk Groep 6 Vossebelt & Kuijper B.V. (Zorgeloos) 12 Wagenbouw Accommodaties B.V. 2 Verkerk Groep Postbus 49 3330 AA Zwijndrecht Molenvliet 1 3335 LH Zwijndrecht T 078-610 77 00 F 078-610 77 99 I www.verkerkgroep.nl Insights is een uitgave van Goo Media BV T 071-407 30 00 F 071-401 26 11 I www.goomedia.nl Directie Ernst Delfos, Erik Eckhardt Realisatie en coördinatie Fred van Kuyen, Peter Molenaar, Nicoline van der Panne, Marinka Peeters, Harald Timmer, Udo de Vriend Tekstproductie Bak & Bakker cs. Journalisten Fotografie Verkerk Groep Vormgeving en productie SPIDER Media Goo Media BV oktober 2005 Niets in deze uitgave mag worden vermenigvuldigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm, of op welke wijze dan ook, zonder schriftelijke toestemming van de uitgever. Hoewel bij de samenstelling van deze uitgave de grootst mogelijke zorgvuldigheid wordt betracht kunnen uitgever en auteurs geen aansprakelijkheid aanvaarden voor de gevolgen van eventuele onjuistheden of onvolledigheden. ISSN: 1570-9876 16