Wetenschappelijk jaarverslag 2011

Wetenschappelijk jaarverslag 2011 Faculteit Rechtswetenschappen Open Universiteit maart 2012

Wetenschappelijk jaarverslag 2011 Voorwoord Bij dezen presenteer ik het Wetenschappelijk verslag van de faculteit Rechtswetenschappen van de Open Universiteit voor het jaar 2011. Uit het verslag zal blijken dat 2011 een goed jaar geweest is als we kijken naar de wetenschappelijke productie. Het aantal wetenschappelijke publicaties stemt tot grote tevredenheid. Door middel van een mooi aantal vakpublicaties dragen de onderzoekers van de faculteit bij aan de verspreiding van nieuwe wetenschappelijke inzichten, onder meer voor juridische professionals, studenten en een groot publiek. Wetenschappelijke hoogtepunten waren natuurlijk de vijf promoties en de zeven oraties, die verderop apart aangeduid zullen worden. Het gastheerschap van de nationale Staatsrechtconferentie mag verder niet ongenoemd blijven. Dat geldt evenzeer voor de frequentie en het niveau van de activiteiten die in samenwerking met het Amsterdam Centre for Insurance Studies ontplooid zijn. De faculteit geeft op deze productieve wijze uitvoering aan het vakgebiedoverstijgende onderzoeksprogramma 'Kennis en verantwoordelijkheid in het recht'. Met dat programma wordt gestreefd naar samenhang van het juridisch onderwijs met deugdelijk onderzoek in de onderwezen vakgebieden. Dat hierin succes geboekt is, werd in 2011 ook door de landelijke Visitatiecommissie Rechtsgeleerdheid (onderwijs) opgemerkt in haar rapport van mei 2011. Een duidelijk verbeterpunt noemde de commissie ook: het aandeel gepromoveerden in de vaste staf. De verbetering daarvan is ter hand genomen door het selectiebeleid aan te scherpen en ten aanzien van de lopende promotietrajecten van vaste stafleden te koersen op afronding binnen afzienbare tijd. In de loop van het jaar 2011 heeft de facultaire onderzoekscommissie zich beraden over de gevolgen die voor programma en beleid verbonden zouden moeten worden aan het rapport van de Midterm Review (commissie Dorresteijn) van oktober 2010 en daarover advies uitgebracht aan de decaan. Inhoudelijke adviezen zullen vooral meegenomen worden bij de vernieuwing van het programma die voor de tweede helft van 2012 gepland staat. Andere suggesties zijn vertaald in nieuwe uitgangspunten voor het facultaire HRM-beleid. Voor haar streven een klein maar niettemin volwaardig instituut voor wetenschappelijk onderwijs en onderzoek in het recht te zijn, kan de faculteit voor 2011 een positieve balans opmaken. Het is daarom met gepaste trots dat dit document aangeboden wordt. Achtereenvolgens worden de oraties en de promoties aangegeven en daarachter is de publicatielijst opgenomen, ingedeeld volgens de in de sector gangbare criteria. Een lijst met overige activiteiten sluit dit verslag af. Prof. mr. Evert F. Stamhuis Decaan faculteit Rechtswetenschappen Leden onderzoekscommissie Prof. mr. Jac Rinkes (vz.) Prof. mr. Anka Ernes Mr. Astrid Jordaans Prof. mr. Jos Teunissen 3

Open Universiteit Faculteit Rechtswetenschappen Oraties en promoties 2011 ORATIES Van Rossum Hendrikse Ernes Tonnaer Sap Mertens Kolthoff M.M. van Rossum, De redelijkheid en billijkheid bij commerciële contracten in het bijzonder in het kader van precontractuele onderhandelingen en uitleg, 18 maart 2011; bijzondere leerstoel Theorie en praktijk van (internationaal) contracteren (ingesteld met steun van Deterink Advocaten & Notarissen) M.L. Hendrikse, Eigen schuld, proportionaliteitsbeginsel en causaliteitstoerekening; een proportionele benadering bij eigen schuld in het (schade)verzekeringsrecht, 29 april 2011; bijzondere leerstoel Handels- en verzekeringsrecht (ingesteld met steun van JPR Advocaten) A.L.H. Ernes, Und die Moral von der Geschicht..., 20 mei 2011; bijzondere leerstoel Dogmatiek Civiel en Handelsrecht (ingesteld met steun van JPR Advocaten) F.P.C.L.Tonnaer, Qua vadis; over vertrouwen in het omgevingsrecht, 27 mei 2011; leerstoel Omgevingsrecht J.W. Sap, De Europese passie voor de gelijkheid van de burgers, 18 november 2011; leerstoel Europees Recht R.F.H. Mertens, Ontginning van woeste gronden, 2 december 2011; bijzondere leerstoel Zakelijke rechten (ingesteld met steun van Paulussen Advocaten NV) E.W. Kolthoff, Moedwil, misverstand of onvermogen, 9 december 2011; bijzondere leerstoel Criminologie (ingesteld met steun van Avans Hogeschool) 4

Wetenschappelijk jaarverslag 2011 PROMOTIES (INCL. BIJDRAGE AAN HET PROGRAMMA) Kesteloo Deelneming aan een criminele organisatie. Een onderzoek naar de strafbaarstellingen in art. 140 Sr. A.N. Kesteloo Promotiedatum: 18 februari 2011 Het proefschrift heeft in belangrijke mate bijgedragen aan kennis omtrent de vormgeving van het moderne risicodelict, uitwerking van het programmaonderdeel waarin de functie van kennis en risico voor aansprakelijkheid onderzocht wordt. Art. 140 Sr heeft daarvoor een goede case study geleverd. Toetsing van de adequatie van dat delictsontwerp is uitgevoerd door het tegen de noden van de huidige praktijk, de alternatieven in het nationale materiële recht en in andere jurisdicties af te zetten en aan het legaliteitsbeginsel te toetsen. Vastgesteld is dat er juridisch geen belemmeringen zijn om art. 140 Sr meer in te zetten bij de vroegtijdige bestrijding van de gevaren van georganiseerde criminaliteit en dat zo n beleid ook een betere expressie zou zijn van het bijzondere karakter van dat delict. De conclusie, dat art. 140 Sr ook geschikt is om moderne netwerkachtige organisatievormen aan te pakken, is voor de praktijk van belang. De Hoge Raad en de doctrine zullen er oog voor moeten hebben, dat tegenwoordig minstens evenveel risico schuilt in organisatievormen die niets gemeen hebben met de pyramidale maffiastructuren van weleer. Art. 140 lid 1 Sr is daarvoor in het huidige strafrecht zelfs de beste vorm, zo wordt in deze studie geconcludeerd. Stadermann Enige vraagstukken van verzekeringsdekking F. Stadermann Promotiedatum: 1 april 2011 Dit proefschrift behandelt enige vraagstukken in het verzekeringsrecht die tot nu toe niet of te weinig aandacht hebben gekregen. Het verbindende element tussen die vragen is dat het in alle gevallen om verzekeringsdekkingsvraagstukken gaat. De auteur komt met praktische en wetenschappelijke verantwoorde oplossingen voor deze vragen/problemen. De schrijver behandelt onder andere de volgende vragen: 1) Wat is de reikwijdte van de omstandighedenmelding onder een claims made aansprakelijkheidsverzekering?, 2) Wanneer is er sprake van ontdekking in de zin van art. 7:929 lid 1 BW en 3) Wat is de reikwijdte van de severability-clause in bestuurdersaansprakelijkheidsverzekeringen? Het proefschrift levert derhalve een belangrijke bijdrage aan de verzekeringsrechtelijke wetenschap nu het ingaat op enige nieuwe vragen en daar antwoorden op geeft. Het proefschrift is ook maatschappelijk van belang aangezien er in de verzekeringsbranche een dringende behoefte bestond aan de beantwoording van de onderhavige vragen. Voor het programma draagt het bij aan verbreed inzicht in rechtsverhoudingen in het verzekeringsrecht, waar meld- en zorgplichten in vaak meervoudige rechtsrelaties geoperationaliseerd worden. Lamers Contracteren door intermediairs in de muziekindustrie A.H. Lamers Promotiedatum: 2 september 2011 In het proefschrift, uitgegeven in de prestigieuze serie Recht en Praktijk Contractenrecht van Kluwer, verenigt de promovendus twee werelden. De wereld van het recht enerzijds en de wereld van de muziek anderzijds. Het proefschrift bevat diverse schema s en tekeningen waarmee Lamers de weerbarstige materie van lastgeving, opdracht en bemiddeling verheldert. Samenhangende rechtsverhoudingen zijn dogmatisch gezien zeer lastig en vormen een belangrijk aan- 5

Open Universiteit Faculteit Rechtswetenschappen dachtpunt in het onderzoeksprogramma. Lamers onderscheidt lineaire, stervormige, driehoekige en circulaire structuren. Horizontale verhoudingen zet hij af tegen verticale. Er zijn diverse soorten contractengroepen en daarnaast nog contractenkettingen. De muziekwereld wordt in de dissertatie vergeleken met de bouwwereld, waarbij bovendien wordt gekeken naar België, Frankrijk en het Europese contractenrecht. De Jong De privaatrechtelijke en publiekrechtelijke positie van de verzekeringstussenpersoon en de gevolmachtigd agent C.J. de Jong Promotiedatum: 2 september 2011 De positie van verzekeringstussenpersonen en gevolmachtigd agenten is sinds 2006 aanmerkelijk veranderd. Nieuwe toezichtwetgeving en nieuwe maatstaven voor publiekrechtelijk toezicht naast privaatrechtelijke zorgplichten hebben, naast maatschappelijke discussie en voorgenomen regelgeving over het provisieverbod, gezorgd voor een geheel nieuwe positionering van de (verzekerings-) intermediair. Dit betekent andere rollen en functies, een gewijzigd verdienmodel en nieuwe gedragsregels. Cees de Jong geeft in dit proefschrift mede gebaseerd op zijn omvangrijke ervaring in deze branche heldere en uitdagende inzichten betreffende deze vernieuwingen (die niet altijd verbeteringen zullen zijn, aldus de auteur). Het proefschrift beschrijft aldus de privaatrechtelijke en publiekrechtelijke positie van de verzekeringstussenpersoon en de gevolmachtigd agent, hun rol in het financiële dienstverleningsproces en de voor hen geldende gedragsnormen. Programmatisch draagt deze studie bij aan de kennis van meervoudige rechtsverhoudingen, zowel publiek als privaat, die vormgegeven worden, onder meer met het klassieke contractenrecht, gericht op maatschappelijk wenselijke en economisch verantwoorde uitkomsten. Leerink Premiebetaling in het verzekeringsrecht P.M. Leerink Promotiedatum: 25 november 2011 Onderwerp van het onderhavige proefschrift is de premiebetaling in het verzekeringsrecht. Aan de orde komen onder andere de volgende vragen: 1) Is de verplichting tot premiebetaling een essentieel bestanddeel van de verzekeringsovereenkomst?, 2) Kan de verzekeraar bij te late premiebetaling de dekking direct schorsen, 3) Hoe bewijst de verzekeraar dat hij heeft gewaarschuwd en 4) Wanneer bestaat er recht op premierestitutie? Na een rechtsvergelijkende verkenning doet de auteur een voorstel om de huidige wettelijke bepalingen inzake premiebetaling aan te passen. Het proefschrift is wetenschappelijk van belang nu er nog geen (diepgaand) onderzoek bestond naar premiebetaling in het verzekeringsrecht maar de verzekeringspraktijk wel liet zien dat er vele knelpunten waren op het onderhavige terrein. De onderhavige dissertatie geeft een antwoord op die vragen. Het mooie en belangwekkende proefschrift is ook maatschappelijk van belang nu er in de verzekeringsbranche een dringende behoefte bestond naar de beantwoording van de onderhavige vragen. 6

Wetenschappelijk jaarverslag 2011 Wetenschappelijke publicaties C.L.G.F.H. Albers Het Wetsvoorstel aanpassing bestuursprocesrecht. Knippen en plakken in plaats van een fundamentele herbezinning, Gst. 2011, 50, p. 231-242. Hardheidsclausules in het bestuursrecht, in de bundel: In de regel, red. R.J.N. Schlössels, A.J. Bok, e.a., Deventer: Kluwer, p. 89-111 (in print) HR 15 april 2011, JB 2011/129, Bestuurlijke boete. Bewijslast beboetbaar feit. Omkering bewijslast, p. 675-691. HR 12 juli 2011, JB 2011/207, Cassatie in belang der wet. Aanscherping rechtspraak wat betreft veranderingen in regels van sanctierecht. Lex mitior. Uniforme toepassing rechtspraak Hoge Raad in strafrecht en bestraffend bestuursrecht. Rechtseenheid, p. 1032-1041. ABRvS 9 maart 2011, JB 2011/91, onderdelenfuik, verruiming, p. 459-469. ABRvS 5 oktober 2011, JB 2011/261, Precisering beginselplicht tot handhaving, p. 1347-1352. CRvB 22 februari 2011, JB 2011/107, Horen, Adviescommissie bezwaarschriften, p. 561-565. W.H.B. Dreissen Hoger beroep: partijautonomie of eigen verantwoordelijkheid van de rechter? (rechtspraak), Delikt & Delinkwent 2011, p. 866-882. Schakelbewijs in Nederland en de Verenigde Staten, in: F. Koenraadt en R. Wolleswinkel (red.), Homo ludens en humaan strafrecht, Den Haag: Boom Lemma uitgevers 2011, p. 213-223. A.L.H. Ernes Und die Moral von der Geschicht, oratie Open Universiteit, 2011. De bevoegdheid van de rechter, in: Burgerlijk Procesrecht Praktisch Belicht, Deventer: Kluwer, p. 61-83 (samen met A.W. Jongbloed). Een vervalste handtekening, NTHR 2011/3, p. 101-108. Hoge Raad houdt meer rekening met belangen koper bij onderzoeksplicht en klachtplicht (met M.M. Van Rossum), NJB 2011, nr. 25, p. 1616-1621. C.B.M. van Haaren-Dresens Local government in the Netherlands, in: Local government in the Member States of the European Union: a comparative legal perspective, Ed. Angel Manuel Moreno Molina, Universidad Carlos V, Public Administration Institute (INAP), Madrid, Spanje, 20 pp. Spontane vernietiging wegens strijd met het algemeen belang. Wanneer is sprake van een algemeen belang dat vernietiging rechtvaardigt? (met R.J.M.H. de Greef), Gst. 2011/116, 13 pp. The Reception of the European Charter of Local Self-Government in the legal system of the Netherlands, Contribution to the General report on the Reception of the European Charter of Local Self-Government in the legal systems of the ratifying countries by.francesco Merloni, University of Perugia, Italy. Council of Europe, Congress of Local and Regional Authorities, Governance Committee Committee, Group of Independent Experts on the European Charter of Local Self-Government, CG/GOV(20)2 rev.strasbourg, 6 September 2011, 19 pp (rapport) 7

Open Universiteit Faculteit Rechtswetenschappen D.P.C.M. Hellegers Klachtenbehandeling en geschillenbeslechting in het verzekeringsrecht. In: M.L. Hendrikse en J.G.J. Rinkes (red.), Verzekeringsrecht praktisch belicht, Deventer: Kluwer 2011, p. 119-144. M.L. Hendrikse Verzekeringsrecht en algemene voorwaarden, in: Verzekeringsrecht praktisch belicht, Deventer: Kluwer 2011, p. 23-72 (met J.G.J. Rinkes). De mededelingsplicht bij het aangaan van verzekeringen, in: Verzekeringsrecht praktisch belicht, Deventer: Kluwer 2011, p. 157-213 (met J.G.J. Rinkes). Polis en mededelingen van de verzekeraar, in: Verzekeringsrecht praktisch belicht, Deventer: Kluwer 2011, p. 215-248 (met H.P.A.J. Martius en J.G.J. Rinkes). Medewerkingsplicht na de verwezenlijking van het risico, in: Verzekeringsrecht praktisch belicht, Deventer: Kluwer 2011, p. 303-327. Verjaring en contractueel verval van de vordering tot uitkering, in: Verzekeringsrecht praktisch belicht, Deventer: Kluwer 2011, p. 329-357. Risicoverzwaring en risicovermindering in het verzekeringsrecht, in: Verzekeringsrecht praktisch belicht, Deventer: Kluwer 2011, p. 435-485 (met J.G.J. Rinkes) Bereddingsplicht en bereddingskosten, in: Verzekeringsrecht praktisch belicht, Deventer: Kluwer 2011, p. 487-518. De vernieuwde verzekeringsrechtelijke verjaringsregeling ex art. 7:942 BW kritisch beschouwd, NTHR 2011-5, p. 181-189. Eigen schuld, proportionaliteitsbeginsel en causaliteitstoerekening: een proportionele benadering bij eigen schuld in het (schade)verzekeringsrecht, RM Themis 2011-2 (oratie Open Universiteit), p. 48-71. 1 De opzetclausule: een nadere analyse, in: De aansprakelijkheidsverzekering, Zutphen: Uitgeverij Paris 2011, p. 29-41. Juridische aspecten van elektronisch verzekeren (VR1), Deventer: Kluwer 2011 (201 p.) (met J.G.J. Rinkes) Een rechtsvergelijkende analyse aangaande de verzekerbaarheid van opzet in het schadeverzekeringsrecht, in: Over grenzen (Liber Amicorum Herman Cousy), Antwerpen/Cambridge: Intersentia 2011, p. 465-474. Samenloop van zeeverzekeringen in rechtsvergelijkend perspectief, in: Free on Board (Liber Amicorum Marc A. Huybrechts), Antwerpen/Cambridge: Intersentia 2011, p. 363-386. Redelijk handelen en titel 7.17 BW: een verborgen criterium in het huidige verzekeringsrecht, NTHR 2011-2, p. 68-74. C.J. de Jong Publiekrechtelijke zorgplichten voor verzekeringstussenpersonen, NTHR 2011-1, p. 12-32. De verzekeringstussenpersoon en de gevolmachtigd agent. De privaatrechtelijke en publiekrechtelijke positie van de verzekeringstussenpersoon en de gevolmachtigd agent, hun rol in het financiëledienstverleningsproces en de voor hen geldende gedragsnormen, (diss. Heerlen), Zutphen: Uitgeverij Paris 2011. 1. Dit artikel verscheen onmiddellijk na publicatie aangevuld met een dankwoord ook in boekvorm in de NTHR-reeks: M.L. Hendrikse, Eigen schuld, proportionaliteitsbeginsel en causaliteitstoerekening (oratie Heerlen), Zutphen: Uitgeverij Paris 2011 (NTHR-reeks deel 13). (53 p.). 8

Wetenschappelijk jaarverslag 2011 A.N. Kesteloo Deelneming aan een criminele organisatie (dissertatie Heerlen), Nijmegen: Wolff Legal Publishers 2011 E.W. Kolthoff Basisboek criminologie. Den Haag: Boom Lemma. Moedwil, Misverstand of Onvermogen? Oratie Open Universiteit (Publicatie 2012, Den Haag: Boom/Lemma). A.H. Lamers Contracteren door intermediairs in de muziekindustrie (diss. Heerlen), serie Recht en Praktijk Contractenrecht deel 3, Deventer: Kluwer 2011 P.M. Leerink Schaderegelingsclausules in aansprakelijkheidsverzekeringen; ACIS-serie deel 8, Zutphen: Uitgeverij Paris 2011 Premiebetaling in het Verzekeringsrecht (diss. Heerlen), ACIS-serie deel 9, Zutphen: Uitgeverij Paris 2011. Verzekeringsrecht Praktisch Belicht, hoofdstuk 8 Premiebetaling en hoofdstuk 9 Premierestitutie, Deventer: Kluwer 2011. R.F.H. Mertens Ontginning van woeste gronden, oratie Open Universiteit, Maastricht 2011, ISBN 978-94-91417-00-9, 56 blz. M.L.H. Reumers Consolidatie opnieuw in de schijnwerpers, Ondernemingsrecht, 2011/58. J.G.J. Rinkes Juridische aspecten van elektronisch verzekeren, Serie Recht en Praktijk Verzekeringsrecht VR1, Deventer: Kluwer 2011 (195 p.) Europees consumentenrecht, in: E.H. Hondius & G.J. Rijken, Handboek Consumentenrecht, Zutphen: Uitgeverij Paris 2011, p. 31-67. Europese consumentenbescherming op financiële markten, in: E.H. Hondius & G.J. Rijken, Handboek Consumentenrecht, Zutphen: Uitgeverij Paris 2011, p. 257-269. De toepassing van de maatstaven van de redelijkheid en billijkheid in het verzekeringsrecht, in: M.L. Hendrikse & J.G.J. Rinkes (red.), Juridische aspecten van verzekeringsvoorwaarden, ACIS-Serie Deel 5, Zutphen: Uitgeverij Paris 2011, p. 29-58. Actuele rechtspraak van het Hof van Justitie EU op het terrein van oneerlijke handelspraktijken, Tijdschrift voor de Procespraktijk 2011, p. 40-48. Aansprakelijkheid en aansprakelijkheidsverzekering: alternatieven voor de aansprakelijkheidsverzekering?, in: M.L. Hendrikse & J.G.J. Rinkes (red.), De aansprakelijkheidsverzekering, ACIS-Serie Deel 8, Uitgeverij Paris 2011, p. 9-27. Verzekeringsrecht en algemene voorwaarden, in: M.L. Hendrikse, Ph.H.J.G. van Huizen & J.G.J. Rinkes, Verzekeringsrecht praktisch belicht, Serie Recht en Praktijk Verzekeringsrecht VR2, Deventer: Uitgeverij Kluwer, 2011, p. 24-72 (samen met M.L. Hendrikse) De mededelingsplicht bij het aangaan van verzekeringen, in: M.L. Hendrikse, Ph.H.J.G. van Huizen & J.G.J. Rinkes, Verzekeringsrecht praktisch belicht, Serie Recht en Praktijk Verzekeringsrecht VR2, Deventer: Uitgeverij Kluwer, 2011, p. 157-213 (samen met M.L. Hendrikse) 9

Open Universiteit Faculteit Rechtswetenschappen Polis en mededelingen van de verzekeraar, in: M.L. Hendrikse, Ph.H.J.G. van Huizen & J.G.J. Rinkes, Verzekeringsrecht praktisch belicht, Serie Recht en Praktijk Verzekeringsrecht VR2, Deventer: Uitgeverij Kluwer, 2011, p. 215-248 (samen met M.L. Hendrikse en H.P.A.J. Martius) Risicoverzwaring in het verzekeringsrecht, in: M.L. Hendrikse, Ph.H.J.G. van Huizen & J.G.J. Rinkes, Verzekeringsrecht praktisch belicht, Serie Recht en Praktijk Verzekeringsrecht VR2, Deventer: Uitgeverij Kluwer, 2011, p. 435-485 (samen met M.L. Hendrikse) M.M. van Rossum De redelijkheid en billijkheid bij commerciële contracten. In het bijzonder in het kader van precontractuele onderhandelingen en uitleg, oratie Open Universiteit 2011, Deventer: Kluwer. Hoge Raad houdt meer rekening met belangen koper bij onderzoeksplicht en klachtplicht, NJB, 2011 nr. 25, p. 1616-1621 (met A.L.H. Ernes). Consumenten en de koop van onroerende zaken, in: E.H. Hondius & G.J. Rijken, Handboek Consumentenrecht, 2011, Uitgeverij Paris, Zutphen, p. 147-160. De redelijkheid en billijkheid bij uitleg, TvPP, 2011 nr. 4, p. 117-123. Interpretation of Commercial Contracts in: EJCCL, 2011 nr. 2, p. 46-57. J.W. Sap Sociale zekerheid en gezondheidszorg: zijn de verwachtingen van EUmigranten financieel haalbaar?, SEW. Tijdschrift voor Europees en economisch recht. 59e jaargang, nummer 1, januari 2011, p. 18-28 (samen met R.A. Abdullah Khan). De Europese passie voor de gelijkheid van de burgers. Oratie Open Universiteit. Zutphen: Uitgeverij Paris, 2011. Het eindspel van de Europese Grondwet, in: Jan Herman Reestman, Annette Schrauwen, Manet van Montfrans en Jan H. Jans (red.), De regels en het spel. Opstellen over recht, filosofie, literatuur en geschiedenis aangeboden aan Tom Eijsbouts. Den Haag: Asser Press, 2011, p. 345-357. J.R. Sijmonsma De schriftelijke fase van de procedure na dagvaarding vóór vonnis: over conclusies, akten en producties, Hoofdstuk 7 in het boek Burgerlijk Procesrecht praktisch belicht, Kluwer 2011, pag. 151-182. H.C.G. Spoormans Verzorgingsstaat en moderne armoede, in: Frank van Dun (red.), Recht, Markt en Staat, Lulu, 2011, pp. 429-438 (met P. Caljé en F. van Dun) Europese eenmaking en mondialisering, in: Frank van Dun (red.), Recht, Markt en Staat, Lulu, 2011, pp. 474-497 (met A. Jettinghoff, S. Janssen en F. van Dun) Crisis en kritiek van de democratie, in: Frank van Dun (red.), Recht, Markt en Staat, Lulu, 2011, pp. 407-415. Ontstaan van partijpolitiek in Nederland, in: Frank van Dun (red.), Recht, Markt en Staat, Lulu, 2011, pp. 310-331. (met A.M.J.A. Berkevens en E. van Royen) F. Stadermann Enige vraagstukken van verzekeringsdekking (diss. Heerlen), ACIS-serie deel 6, Zutphen: Uitgeverij Paris 2011. 10

Wetenschappelijk jaarverslag 2011 E.F. Stamhuis Enkele observaties over het Nederlandse strafproces, in P.H.P.H.M.C. van Kempen e.a. (red.) Levend strafrecht. Liber amicorum Ybo Buruma, Deventer: Kluwer 2011, p. 549-557. F.P.C.L. Tonnaer Quo Vadis? Over vertrouwen in het omgevingsrecht, Oratie Open Universiteit 2011, Amsterdam: Berghauser Pont Publishing, 171 p. J.M.H.F. Teunissen Handboek Milieurecht (ca. 900 pag.), uitgeverij Berghauser Pont Amsterdam. Commentaar op de artikelen 154b t/m 155e Gemeentewet (nieuw), in: Versteden/Teunissen. Tekst en commentaar Gemeentewet ( Van Loenen-bundel), Kluwer. Symptoombestrijding, Gst. 7353, 49. Afdeling bestuursrechtspraak Raad van State (AbRS) 01-09-2009, Gst. 7347. 5 (Gelderland). AbRS 21-09-2011, JB 2011/240 (Roerdalen) (met mr. P.C.M. Heinen). AbRS 09-03-2011, Gst. 7351, 36 (Boxmeer). AbRS 27-04-2011, Gst. 7357, 82 (Ubbergen). Hoge Raad (HR) 09-09-2011, Gst. 7360, 104 (leges ID-kaart). AbRS 18-05-2011, Gst. 7361, 109 (Limburg) (met mr. P.C.M. Heinen). AbRS 14-09-2011, Gst. 7361, 111 (Oegstgeest). AbRS 21-09-2011, Gst. 7361, 112. AbRS 21-09-2011, Gst. 7362, 122 (Amsterdam). AbRS 28-09-2011, Gst. 7363, 129 (Barneveld). AbRS 28-09-2011, Gst. 7363, 130 (Nijmegen). AbRS 02-02-2011, JB 2011/65, en Jurisprudentie In Nederland (JIN) 2011, 338 (NEN-normen). Hof Den Haag 16-11-2010, JB 2011/77 en JIN, 339 (NEN-normen). AbRS 21-09-2011, JB 2011/240 (Roerdalen). R. Verkijk Vrije advocatuur - de verhouding tussen de zesde kernwaarde en de autonomie van de advocaat, RM Themis 2011, p. 44-58. Joannes van der Linden: een ware pleiter, in: F. Bannier en R. Sanders, De keizer en de advocaten/tweehonderd jaar moderne advocatuur, Den Haag: SDU Uitgevers en Nederlandse orde van advocaten 2011, p. 83-98 11

Open Universiteit Faculteit Rechtswetenschappen Vakpublicaties C.L.G.F.H. Albers ABRvS 16 maart 2011, JB 2011/118, Tussenuitspraak, Relativiteit. Woon- en Leef klimaat, p. 623-627. ABRvS 23 maart 2011, JB 2011/131, vrij verkeer van diensten, gelijke behandeling, p.694-707. W.H.B. Dreissen Commentaar op de artt. 338-344a Sv en 357-360 Sv (6.22 Bewijsmiddelen en 8.2 Vonnis) M.L.C.C. de Bruijn-Lückers, G. Knobbout en A.E. van der Wal (red.), Sdu Commentaar Strafvordering eindonderzoek 2011, Den Haag: Sdu uitgevers 2011, p. 883-934 en 1049-1081. A.L.H. Ernes Burgerlijk Procesrecht Praktisch Belicht, vijfde druk, Deventer: Kluwer, 2011. (642 p.) (redactie, samen met A.W. Jongbloed) Redactioneel: Evaluatiewet modernisering rechterlijke organisatie, TvPP 2011/6, p. 177. Nawoord bij Reactie van H. Broeksteeg op: Raadsheer, vertel ons uw visie, Ars Aequi, maart 2011, p. 252. Rubriek Hulp- en tussenpersonenrecht, NTHR 2011/6, p. 252-256. Rubriek Hulp- en tussenpersonenrecht, NTHR 2011/5, p. 214-217. Rubriek Hulp- en tussenpersonenrecht, NTHR 2011/4, p. 165-168. Rubriek Hulp- en tussenpersonenrecht, NTHR 2011/3, p. 124-128. Rubriek Hulp- en tussenpersonenrecht, NTHR 2011/2, p. 82-86. D.P.C.M. Hellegers Annotatie bij Geschillencommissie Financiële Dienstverlening 11 april 2011, zaaknummer 85, TvC 2011-4, blz. 160-162. Positie Ombudsman Kifid onderwerp van discussie, NTHR 2011, p. 205-208. M.L. Hendrikse Het nieuwe Besluit elektronische mededelingen in het kader van een verzekeringsovereenkomst kritisch beschouwd, NTHR 2011-3, p. 117-121. De aansprakelijkheidsverzekering, Zutphen: Uitgeverij Paris (74 p.) (redactie samen met J.G.J. Rinkes) Verzekeringsrecht praktisch belicht, Deventer: Kluwer 2011 (741 p.) (redactie samen met Ph.H.J G van Huizen en J.G.J. Rinkes) Juridische aspecten van verzekeringsvoorwaarden, Zutphen: Uitgeverij Paris 2011 (116 p.) (redactie samen met J.G.J. Rinkes) C.J. de Jong Beloning bij betalingsbeschermers, Het Verzekeringsblad 2011-04, p. 34-35. Een nieuw jaar, nieuwe regels, de Compliance Officer 2011-6, p. 10-11. A.H. Lamers De schuldeisers weten je te vinden, Bandcoach nr. 9, s Heerenberg: Septime 2011, p. 28-29. Ondernemingsvormen, rechtsvormen en rechtspersonen, in A. van der Zee (red) Management in de Culturele Sector, Bussum: Coutinho 2011. Geen persoonlijke aansprakelijkheid, Bandcoach nr. 10, s Heerenberg: Septime 2011, p. 28-29. Muzikant en Kamer van Koophandel, Bandcoach nr. 11, s Heerenberg: Septime 2011, p. 28-29. 12

Wetenschappelijk jaarverslag 2011 Band en Stichting, Bandcoach nr. 12, s Heerenberg: Septime 2011, p. 29-30. Uitzendbureau en payrolling, Dans & Bedrijf (NBOB) nr. 36, september 2011, p. 1-4. Agency s Bookers en Impresario s, Bandcoach nr. 13, s Heerenberg: Septime 2011, p. 30-31. Artiestencontract 1: grondbeginselen en kernbedingen Bandcoach nr. 14, s Heerenberg: Septime 2011, p. 32-33. Algemene voorwaarden, Dans & Bedrijf (NBOB) nr. 37, december 2011, p. 1-5. R.F.H. Mertens Boekbespreking A.W. Jongbloed & A.L.H. Ernes (red.), Burgerlijk Procesrecht Praktisch belicht, 5e Druk, Deventer 2011, 664 blz., TvPP 2011, blz. 132-135 (met J. Folkertsma). J.G.J. Rinkes De aansprakelijkheidsverzekering, Zutphen: Uitgeverij Paris (74 p.) (redactie samen met M.L. Hendrikse). Verzekeringsrecht praktisch belicht, Deventer: Kluwer 2011 (741 p.) (redactie samen met Ph.H.J G van Huizen en M.L. Hendrikse). Juridische aspecten van verzekeringsvoorwaarden, Zutphen: Uitgeverij Paris 2011 (116 p.) (redactie samen met M.L. Hendrikse). M.M. van Rossum Nieuwsoverzicht - Overzicht van actuele ontwikkelingen op vermogensrechtelijk terrein, JutD, 2011 nr. 16, p. 2-6 (met K.C.J.T. Raaijmakers). Nieuwsoverzicht - Overzicht van actuele ontwikkelingen op vermogensrechtelijk terrein, in het bijzonder elektronisch contracteren, JutD, 2011 nr. 23, p. 2-7 (met V.H. Jurgens). J.W. Sap Een jaar na de inwerkingtreding van het Verdrag van Lissabon: voldoen de institutionele wijzigingen?, Ars Aequi. Juridisch maandblad. Jaargang 60, februari 2011, p. 112-117. Het gelijkheidsbeginsel als grondprincipe van de Europese Unie, in: P.J. Dijkman, H.-M.Th.D. ten Napel, M. Neuteboom en H. Vroom (red.), De last van gelijkheid [Zomernummer Christen Democratische Verkenningen], Amsterdam: Boom, 2011, p. 54-62. Migratie in een open samenleving. Christen Democratische Verkenningen, herfst 2011, Amsterdam: Boom, 2011, Hubert Beusmans, Pieter Jan Dijkman, Ab Klink, Jan Willem Sap (red.), 180 p. Gemeenschappelijk Europees immigratiebeleid gewenst, in: Hubert Beusmans, Pieter Jan Dijkman, Ab Klink en Jan Willem Sap (red.), Migratie in een open samenleving. Christen Democratische Verkenningen, herfst 2011, Amsterdam: Boom, 2011, p. 154-159. Europees Parlement moet one man, one vote invoeren, Friesch Dagblad, 21 november 2011, p. 9. Europa One man, one vote nodig, Het Goede Leven, 25 november 2011, p. 17. Het pleidooi voor het herstel van het dubbelmandaat doet ons beseffen dat er iets ontbreekt De Hofvijver. Politiek van Den Haag tot Brussel. Montesquieu-Instituut, Europa nummer, 19 december 2011 (www.montesquieuinstituut.nl/935302/o/vivaf2hw49vo.htm) 13

Open Universiteit Faculteit Rechtswetenschappen Mensenrechten hebben meer wortels dan alleen de Verlichting. Ieder is vrij in zijn religie, Christelijk Weekblad, 59e jaargang, nummer 51/52, 22 december 2011, p. 8-9. Dignity, in: Christen Democratische Verkenningen, winter 2011, p. 156. I. Sewandono Noot bij CBB 7 januari 2010, winkeltijdenwet, AB 2011/70. Noot bij CRvB 3 februari 2010, email bezwaar, AB 2011/88. Noor bij CRvB 22 februari 2011, samenstelling bezwaarcommissie, AB 2011/106. Noot bij CBB 5 april 2011, belanghebbende concurrent, AB 2011/112. Noot bij CBB 30 juni 2011, produktschap een vereniging?, AB 2011/113. Noot bij CBB 20 juli 2010, grondslag tarieven, AB 2011/121. Noot bij ABRvS 9 september 2010, bekendmaking, AB 2011/138. Noot bij CBB 12 mei 2011, subsidieplafond, AB 2011/172. Noot bij CRvB 22 april 2011, toetsing van regelgeving, AB 2011/241. Noot bij CRvB 22 september 2011, VWA-instructie, AB 2011/302. Noot bij CBB 7 oktober 2011, herhaald bezwaar, AB 2011/339. J.R. Sijmonsma Noot bij Rb Rotterdam 8 september 2010, JOR 2011, 14 (afl. 1). Noot bij hof Amsterdam 14 september 2010, JBPR 2011, 21 (afl. 2, pag. 195-199). Bespreking van 'De redelijkheid en billijkheid bij commerciële contracten in het bijzonder in het kader van precontractuele onderhandelingen en uitleg' door M. van Rossum, TvPP 2011, pag. 166-168. Het vonnis bevat de inhoud van de bewijsmiddelen, CJB (Caribisch Juristenblad) 2011, afl. 3, pag. 202-208. E.F. Stamhuis Bewerking van Boek I Titel IV, Inleidende opmerkingen, Eerste Afdeling, Tweede Afdeling, Tweede Afdeling A, in C.P.M. Cleiren en M.J.M. Verpalen, Strafvordering Tekst & Commentaar, 9e druk, Deventer: Kluwer 2011, p. 231-334. J.M.H.F. Teunissen Gemeenten als zondebok voor huizenprijsstijging (opinie), Gemeentestem 7361, 113. Herziening en aanvulling commentaar op de artikelen 108, 121 en 149 Gemeentewet in: Versteden/Teunissen. Tekst en commentaar Gemeentewet ( Van Loenen-bundel), Kluwer. R. Verkijk Reactie op Pieter Kuipers (rubriek Mededinging), Nederlands tijdschrift voor Europees recht 2011, p. 71-73. Advocaat 2.0, in: Advocaat 2.0, The next generation, Jonge Balie-congresbundel 2011, p. 29-39. De advocaat-cliëntrelatie in de ABA Model Rules of Professional Conduct: Op zoek naar het ongelijk van Bannier, in: W. Kernkamp (red.), Stof tot overpeinzing, Liber amoricum voor Floris Bannier, Den Haag: SDU 2011, p. 162 168. A. Wolthuis Twaalf jaar na de moord op je kind in gesprek met de dader, Aba Gayle op bezoek in Nederland (praktijkbericht), Tijdschrift voor Herstelrecht, nr. 4, p. 59-63. 14

Wetenschappelijk jaarverslag 2011 Internetpublicaties A.V.K. Goudzwaard Juridisch kader in relatie tot Eikenprocessierups-problematiek november 2011. Onderzoek verricht in opdracht van de Nieuwe Voedsel en Warenautoriteit. Medeauteur mr. B.M. Visser. Vindplaats www.vwa.nl/ Eikenprocessierups. Verder zoeken onder juridische aspecten. R.F.H. Mertens Nakoming van de akte van splitsing: noot bij rechtbank Maastricht 28 april 2010, VvErecht.nl, 1 november 2011(http://vverecht.nl/?p=1449) R. Verkijk Due Process and Transnational Litigation: The Netherlands, deel van het landenrapport Nederland van de IAPL 2011, zie http://iapl-2011-congress.com/ E.F. Stamhuis webcolumns op www.ou.nl/web/rechtswetenschappen/archive Week 28/2011 Blaming and Shaming after shopping mall shooting July 11 Week 30/2011 Hadzic to The Hague Week 32/2011 A debate on judges personal opinions; a sequel to the Wilders trial Week 37/2011 Help, a crisis! Judges and public confidence Week 41/2011 Minimum penalties Week 52/2011 Acquitted persons at risk of persistent persecution 15

Open Universiteit Faculteit Rechtswetenschappen (Co-)Promotorschappen J.G.J. Rinkes en M.L. Hendrikse F. Stadermann, Enige vraagstukken van verzekeringsdekking, Open Universiteit, 1 april 2011. P. M. Leerink, Premiebetaling in het verzekeringsrecht, Open Universiteit, 25 november 2011. J.G.J. Rinkes en A.L.H. Ernes A.H. Lamers: Contracteren door intermediairs in de muziekindustrie, Open Universiteit, 2 september 2011. C.J. de Jong: De privaatrechtelijke en publiekrechtelijke positie van de verzekeringstussenpersoon en de gevolmachtigd agent, hun rol in het financiële dienstverleningsproces en de voor hen geldende gedragsnormen, Open Universiteit, 2 september 2011. E.F. Stamhuis A. Kesteloo: Deelneming aan een criminele organisatie, Open Universiteit, 18 februari 2011. 16

Wetenschappelijk jaarverslag 2011 Beoordelingscommissies A.L.H. Ernes F. Stadermann, Enige vraagstukken van verzekeringsdekking, Open Universiteit, 1 april 2011. M.L. Hendrikse A.H. Lamers: Contracteren door intermediairs in de muziekindustrie, Open Universiteit, 2 september 2011. R.F.H. Mertens P.M. Leerink: Premiebetaling in het verzekeringsrecht, Open Universiteit, 25 november 2011. J.G.J. Rinkes G.W. Low, European Contract Law between the Single Market and the Law Market, Universiteit Maastricht, 2 december 2011. M.M. van Rossum A.H. Lamers: Contracteren door intermediairs in de muziekindustrie, Open Universiteit 2 september 2011. J.M.F.H. Teunissen A.N. Kesteloo, Deelneming aan een criminele organisatie, Open Universiteit 18 februari 2011. 17

Open Universiteit Faculteit Rechtswetenschappen Promotiecommissies W.H.B. Dreissen A.N. Kesteloo, Deelneming aan een criminele organisatie, Faculteit Rechtswetenschappen Open Universiteit 18 februari 2011. A.L.H. Ernes P.M. Leerink, Premiebetaling in het verzekeringsrecht, Faculteit Rechtswetenschappen Open Universiteit, 25 november 2011. E.W. Kolthoff A.N. Kesteloo, Deelneming aan een criminele organisatie Faculteit Rechtswetenschappen Open Universiteit 18 februari 2011 H.C.G. Spoormans Hendrik-Jan van Elmpt, Een besef van eigen kracht: Limburgse provinciale politiek 1962-2007, Faculteit Culturele en Sociale wetenschappen, Universiteit Maastricht, 29 juni 2011. Milo Schoenmaker, Bestuurlijk gedonder, Faculteit der rechtsgeleerdheid, Universiteit Maastricht, 22 september 2011. E.F. Stamhuis B.J.V. Keupink, Daderschap bij wettelijke strafrechtelijke zorgplichtbepalingen. Over het gedragingsbestanddeel zorgen in het materiële strafrecht, Erasmus School of Law, EUR, 17 februari 2011. 18

Wetenschappelijk jaarverslag 2011 Redactielidmaatschappen/vaste medewerker tijdschriften en boeken C.L.G.F.H. Albers Redactielid en redactiesecretaris JB (Jurisprudentie Bestuursrecht) Sdu (verschijnt zestien keer per jaar). Vast annotator JB (Jurisprudentie bestuursrecht) Lid redactieraad Bestuursrechtelijk Tijdschrift De Gemeentestem (double blind peer review van wetenschappelijke publicaties) A.L.H. Ernes European Journal of Commercial Contract Law Nederlands Tijdschrift voor Handelsrecht Tijdschrift voor de ProcesPraktijk M.L. Hendrikse Hoofdredacteur Nederlands Tijdschrift voor Handelsrecht Hoofdredacteur European Journal of Commercial Contract Law Redacteur Tijdschrift Vervoer & Recht Redactiemedewerker De Praktijkgids Medewerker Tijdschrift voor Consumentenrecht E.W. Kolthoff Redactielid Recht en Methode in onderzoek en onderwijs (ReM), uitgeverij BJU. R.F.H. Mertens Redacteur VvErecht.nl, een online kennissite (tevens lid Raad van toezicht stichting VvErecht.nl) J.G.J. Rinkes Kluwer Collegebundel, Wetteksten European Journal of Commercial Contract Law Nederlands Tijdschrift voor Handelsrecht Tijdschrift voor de ProcesPraktijk M.M. van Rossum Bijzondere overeenkomsten, Groene Serie Kluwer Juridisch Up to Date Tijdschrift voor de ondernemingsrechtpraktijk Sdu Commentaar Vermogensrecht J.W. Sap European Constitutional Law Review Philosophia Reformata Christen Democratische Verkenningen E.F. Stamhuis Sdu Verzameling Nederlandse Wetgeving J.M.H.F. Teunissen Bestuursrechtelijk Tijdschrift De Gemeentestem. Tijdschrift Jurisprudentie Bestuursrecht (JB). Losbladig commentaar De gemeentewet (Van Loenen-bundel) van Kluwer. 19

Open Universiteit Faculteit Rechtswetenschappen Lezingen/voordrachten/symposia/overig C.L.G.F.H. Albers Lezing Staatsrechtconferentie Revitalisering van het Kroonberoep, 16 december 2011. Lid en plaatsvervangend voorzitter van de bezwaarschriftenadviescommissie van de Provincie Limburg (plusminus 10 zittingen per jaar). A.L.H. Ernes Volmacht, in house cursus Deterink Advocaten Eindhoven, 8 februari 2011. Middellijke en onmiddellijke vertegenwoordiging, in house cursus JPR Advocaten Deventer, 10 november 2011. Docent Grotius Academie M.L. Hendrikse De opzetclausule bij aansprakelijkheidsverzekeringen, ACIS-symposium 4 november 2011, KNAW-gebouw te Amsterdam. De reikwijdte van het contra proferentem-beginsel in het verzekeringsrecht. Over beurspolissen, makelaarspolissen, onduidelijke vragenlijsten en een algemeen contra proferentem-beginsel in het verzekeringsrecht, ACIS-symposium Juridische aspecten van verzekeringsvoorwaarden, 4 maart 2011, KNAW-gebouw te Amsterdam. Redelijk handelen en titel 7.17 BW: een verborgen criterium in het huidige verzekeringsrecht, NTHR-symposium 2011, 5 jaar titel 7.17 BW (verzekeringsovereenkomst): een evaluatie, 15 april 2011, KNAW-gebouw te Amsterdam. ACIS-symposium De aansprakelijkheidsverzekering, 4 november 2011, KNAW-gebouw te Amsterdam (organisator). ACIS-symposium Juridische aspecten van verzekeringsvoorwaarden, 4 maart 2011, KNAW-gebouw te Amsterdam (organisator). ACIS-symposium Het zuivere marktmodel vanuit privaat- en publiekrechtelijk perspectief, 24 maart 2011, M-gebouw UvA Amsterdam Business School te Amsterdam (dagvoorzitter). NTHR-symposium 2011 5 jaar titel 7.17 BW (verzekeringsovereenkomst): een evaluatie, 15 april 2011, KNAW-gebouw te Amsterdam (organisator). E.W. Kolthoff Op zoek naar de oorzaken van corruptie. Paper presented at NVK Congres. Leiden, 16-17 June 2011. The quest for catalysts of corruption. Paper presented at the 11th Annual Conference of the European Society of Criminology. Vilnius, 21-24 September 2011. The quest for causes of corruption. Paper presented in the Ninth workshop of the Study Group of the European Group of Public Administration (EGPA) on Ethics and Integrity of Governance. Bucharest, 7-10 September 2011. R.F.H. Mertens Recente ontwikkelingen in het goederenrecht, in house cursus Deterink advocaten en notarissen, 25 januari 2011. VvE s en appartementsrechten in crisistijd, Cursus van het Instituut voor bouwrecht, 13 december 2011 te Eindhoven. N.M. van Oosterzee XIV Ibero-American Conference on Distance Higher Education, Loja, Ecuador: Virtual mobility at the OUNL, 30 september 2011 20

Wetenschappelijk jaarverslag 2011 J.G.J. Rinkes UvA/ACIS congres Amsterdam: De toepassing van de maatstaven van de redelijkheid en billijkheid in het verzekeringsrecht, 4 maart 2011. UvA/ACIS congres Amsterdam: Alternatieven voor de aansprakelijkheidsverzekering, 4 november 2011. A&M Masterclass Service-abonnementen, 8 september en 20 december 2011. A&M Masterclass elektronisch verzekeren, 29 september 2011. ACIS-congres Amsterdam: Kanttekeningen bij de beoogde wijzigingen van de Wet op het Financieel Toezicht, 25 oktober 2011. WWFT, lezing PAO cursus Universiteit Maastricht: Toezicht op en aansprakelijkheid van advocaten (tevens cursusleider), 8 november 2011. Lid landelijke Visitatiecommissie Rechtsgeleerd onderwijs 2010-2011. M.M. van Rossum Docent Grotius Academie Verzuim, ingebrekestelling en uitleg, in house cursus Deterink Advocaten en Notarissen, 21 april 2011. Actualiteiten vermogensrecht, in house cursus Deterink Advocaten en Notarissen, 8 november 2011. J.W. Sap De gevolgen van de Arabische revolutie voor het Europese migratiebeleid, Lezing Rotary Club Amsterdam-Zuid, Amsterdam, 25 juli 2011. De betekenis van een bindend EU-Handvest van de grondrechten, Lezing Law Link, Advocatenkantoor Schuit, Polak en Van den Hout, Amsterdam, 30 september 2011. Vice-voorzitter Vereniging Democratisch Europa Vice-voorzitter Nederlands Genootschap voor Internationale Zaken, afdeling Amsterdam Lid bestuur dr. A. Kuyperfonds I. Sewandono Interventie VAR jaarvergadering 2011 digitale overheid Lid bezwaarschriftencommissies Delft en Wageningen H.C.G. Spoormans The Transformation of Legal education in the Netherlands, 1960-2010, paper presented at the 2011 Annual Meeting of the Law and Society Association, San Francisco, California, USA, June 2-5. Keynote speech: Innovative teaching and learning methods in terms of professional and intercultural aspects, ERASMUS Intensive programmes Mobility and Innovation in the European Context Evaluation Conference, 22-23 November 2011, organised by Deutscher Akademischer Austausch Dienst (DAAD), Center of advancded European studies and research, Bonn- Bad Godesberg. Keynote speech: E-learning for judicial officers, meeting of the permanent council of the Union Internationale des Huissiers de Justice et Officiers Judiciaires, Institut Jaques Isnard, Paris, 24 November 2011. E.F. Stamhuis GGSL masterclass Juridisch onderzoek, object en methode. Groningen Graduate School of Law, januari 2011 (met M. Herweijer). Gastdocent Universiteit van Aruba, 22-10 tot 14-11 2011. 21

Open Universiteit Faculteit Rechtswetenschappen W. Temme W. Temme en H. Schoemaker, redactie van De toegang tot de rechter beperkt, Verslag van de algemene vergadering van de VAR Vereniging voor Bestuursrecht gehouden op 21 mei 2010, Den Haag, Boom Juridische Uitgevers, 2011 (VAR-reeks 145) J.M.H.F. Teunissen Inbreng als deskundige in rondetafelconferentie TK-commissie financiën over leefvormneutraal belastingstelsel, op 9 februari 2011, weergegeven in Kamerstukken II 32 740, nr. 2, p. 7-9. Lid staatsrechtkring (Nederlandse hoogleraren staatsrecht) Lezing studentendag fac. RW/OU 26 november 2011.\ Voorzitter Commissie voor de bezwaarschriften gemeente Brunssum. Adviseur Advocatenkantoor De Kempenaer. R. Verkijk Toezicht op de advocatuur, lezing PAO cursus Universiteit Maastricht, 8 november 2011. Algemene inleiding verschoningsrecht, lezing aan Instituut Kerckebosch, 2 december 2011. 22