Jaarverslag Leerplicht 2013-2014
Inhoudsopgave pagina 1 Samenvatting/conclusie pagina 2 1. Inleiding pagina 4 1.1 Doelstelling pagina 4 1.2 Primaire taken pagina 4 2. Functie leerplichtambtenaar in de Gemeente Maasdriel pagina 6 2.1 Formatie pagina 6 2.2 Leerplichtadministratie pagina 6 2.3 Ambtsinstructie pagina 6 3. Statistische gegevens pagina 7 3.1 Aantal leerplichtige jongeren pagina 7 3.2 Aantal scholen in de Gemeente Maasdriel pagina 9 3.3 Aantal meldingen pagina 9 3.4 Bemiddelde jongeren pagina 9 4. Bemiddelde jongeren naar reden van aanmelding pagina 13 4.1 Reden van aanmelding pagina 13 4.2 Gegevens behandelde meldingen pagina 15 4.3 Opvallende stijgingen en dalingen pagina 17 5. Samenwerkingsverbanden pagina 20 5.1 Bilaterale contacten met scholen pagina 20 5.2 Zorg Advies Team Cambium Zaltbommel pagina 20 5.3 Zorg Advies Team Jeroen Bosch College Den Bosch pagina 20 5.4 Regionaal overleg leerplichtambtenaren pagina 20 5.5 Regionaal Meld- en Coördinatiefunctie Voortijdig Schoolverlaten pagina 21 5.6 Justitie en politie pagina 21 5.7 Jeugd Preventie Netwerk 12+ pagina 21 5.8 Dag van de leerplicht pagina 21 6. Beleid en aanpak leerplicht schooljaar 2014-2015 Pagina 23 6.1 Passend onderwijs Pagina 23 6.2 Verzuim Pagina 23 6.3 Administratie Pagina 24 6.4 Netwerk Pagina 24 6.5 Handhaving Pagina 24 7. Begrippenlijst Pagina 25 1
Samenvatting / conclusie In artikel 25, lid 1 van de gewijzigde leerplichtwet 1969, is bepaald dat het college jaarlijks vóór 1 oktober verslag uitbrengt aan de Raad over het gevoerde leerplichtbeleid. Dit verslag dient inzicht te bieden in de problematiek van het schoolverzuim en de wijze waarop de gemeente daarmee is omgegaan. Aantal leerlingen die gemeld zijn (waarvoor leerplichtambtenaar in actie voor is gekomen): 2013-2014 110 leerlingen 2012-2013 100 leerlingen 2011-2012 113 leerlingen 2010-2011 99 leerlingen In het schooljaar 2013-2014 zijn er 152 meldingen gedaan. Van de 152 meldingen is de leerplichtambtenaar voor 128 meldingen in actie gekomen. De overige 24 meldingen behoefde geen actie. Deze konden voor kennisgeving worden aangenomen of konden worden volstaan met een brief, telefoontje of mail. De leerplichtambtenaar is bij 110 leerlingen in actie gekomen vanwege verschillende oorzaken. In totaal is er over 95 leerlingen 1 melding ontvangen, van 13 leerlingen zijn er 2 meldingen ontvangen, van 1 leerling is er 3 meldingen ontvangen en tenslotte is er van 1 jongere 4 meldingen gedaan. Na een daling van het aantal leerlingen in 2012-2013 is er nu weer een stijging waarneembaar. Het aantal meldingen neemt weer toe. Absoluut verzuim/thuiszitters: 2013-2014 11 2012-2013 8 2011-2012 8 2010-2011 4 Er is een stijging waarneembaar van het aantal absoluut verzuimers/thuiszitters. Oorzaak hiervan is dat gebleken is dat scholen beter gaan melden aan de leerplichtambtenaar. Zonder melding van scholen, is de leerplichtambtenaar niet op de hoogte van het feit of een leerling een school bezoekt. Verzuim: Signaal verzuim/ relatief verzuim/ 16 uur per 4 weken Beginnend verzuim Luxe verzuim 2013-2014 48 40 10 5 2012-2013 47 43 8 8 2011-2012 41 30 18 6 Ziekteverzuim 2
2010-2011 27 39 10 onbekend Afgelopen schooljaar heeft er een geringe stijging plaats gevonden m.b.t. signaal en relatief verzuim. Het aantal meldingen van beginnend verzuim is afgenomen. Dit zijn vooral de leerlingen die te laat komen. Luxe verzuim is toegenomen maar daarentegen is het gemelde ziekteverzuim afgenomen. Vrijstellingen / gedoogsituaties: Vrijstellingen Vrijstellingen Vrijstellingen Vervangende Gedoogsituaties art 5 onder a art 5 onder b art 5 onder c leerplicht 2013-2014 4 1 0 1 5 2012-2013 6 1 0 1 1 2011-2012 2 2 0 0 1 2010-2011 1 3 0 6 7 Het aantal vrijstellingen o.g.v artikel 5 onder a (psychische/lichamelijke ongeschiktheid) is dit schooljaar afgenomen. De overige vrijstellingen zijn gelijk gebleven. Afgelopen schooljaar zijn er wel meer gedoogbeschikkingen afgegeven. Dit ook op verzoek van scholen zelf die hier om vragen voor hun leerling. De leerling blijft wel ingeschreven op school maar kan zich, vaak na het maken van een verkeerde keuze, gaan oriënteren op een nieuwe opleiding. Scholen vragen hier vaak advies over bij de leerplichtambtenaar. Handhaving Proces-verbaal Halt-afdoening 2013-2014 3 6 2012-2013 11 4 2011-2012 8 7 2010-2011 7 6 Het aantal processen-verbaal is sterk afgenomen. Dit komt door de nieuwe richtlijnen van het Openbaar Ministerie. Voordat een proces-verbaal opgemaakt kan worden, is er eerst overleg met de Raad vd Kinderbescherming. Insteek is dat er eerst zorg komt voor een leerling. Als dit niet lukt, dan kan er een proces-verbaal opgemaakt worden. De daling is gekomen doordat een aantal leerlingen dus een zorgtraject in zijn gegaan en zo een proces-verbaal zijn ontlopen. 3
1. Inleiding 1.1 Doelstelling In de Leerplichtwet 1969 (LPW) is vastgelegd dat ouders en/of wettelijke verzorgers ervoor moeten zorgen dat hun leerplichtige kinderen bij een school staan ingeschreven en dat zij die school geregeld bezoeken. Vanaf de leeftijd van 12 jaar zijn leerplichtige jongeren ook zelf verantwoordelijk voor geregeld schoolbezoek. De uitvoering van de Leerplichtwet is, door de centrale overheid opgedragen, aan de gemeenten. Als zich verzuim voordoet, heeft een school de wettelijke plicht dit te melden bij de woongemeente van de desbetreffende jongere. De gemeente voert de leerplichtadministratie uit en ziet toe op de uitvoering van de Leerplichtwet. In ernstige gevallen doet de school en gemeente een beroep op andere hulpverlenende instanties. In het uiterste geval maakt de leerplichtambtenaar proces-verbaal op en worden Justitie en de Raad voor de Kinderbescherming ingeschakeld. Het is essentieel schoolverzuim tegen te gaan, want in ernstige gevallen kunnen hardnekkige spijbelaars of leerlingen met ernstige schoolproblemen voortijdig uitvallen, waardoor ze geen startkwalificatie behalen. Hierdoor zullen ze moeilijkheden ondervinden met de aansluiting op de arbeidsmarkt. Een ander gevaar is dat dit soort jongeren verzeild kunnen raken in een crimineel milieu. 1.2 Primaire taken Rode draad in het werk van de leerplichtambtenaar is er mede zorg voor te dragen dat jongeren (uiteindelijk) met een startkwalificatie de arbeidsmarkt gaan betreden. De kerntaken van de leerplichtambtenaar kunnen als volgt worden getypeerd: Primaire taken zoals genoemd in de Leerplichtwet: - controle absoluut verzuim; - beroep op vrijstelling; - vervangende leerplicht; - verlofaanvragen; - meldingen Raad voor de Kinderbescherming; - relatief verzuim; - jaarverslag. In de praktijk betekent dit dat de leerplichtambtenaar: - ouders/verzorgers en jongeren informeert, adviseert en begeleidt inzake het naar school gaan ; - een bemiddelende rol heeft tussen scholen en gezinnen; - meewerkt aan (her)plaatsing van dreigende uitvallers; - zo nodig intervenieert in gezinssituaties; - nauw samenwerkt met jeugdhulpverleningsinstanties; - in voorkomende gevallen doorverwijst; 4
- eventueel proces- verbaal opmaakt; - informatie verstrekt aan de directies van scholen en betrokken instellingen en advies geeft over de betrokken jongeren. De leerplichtambtenaar van Maasdriel geeft ook vorm aan en verricht onderzoek ten behoeve van beleid op het terrein van de leerplicht. Verder signaleert en analyseert de leerplichtambtenaar lokale en landelijke ontwikkelingen en adviseert over de inhoud en vertaling hiervan in het leerplichtbeleid. Samengevat kan worden gezegd, dat de leerplichtambtenaar een justitiële, voorlichtende, preventieve, controlerende, signalerende, adviserende, besluitvormende en een maatschappelijke zorgfunctie heeft. In de afgelopen schooljaren is de trend ontstaan, dat de nadruk op de maatschappelijke zorgfunctie steeds groter wordt. Dit uit zich onder andere ook in het ontstaan van Zorg Advies Teams op scholen en in de regio, waar de leerplichtambtenaar ook in deelneemt. 5
2. Functie leerplichtambtenaar in de gemeente Maasdriel 2.1 Formatie In het schooljaar 2013-2014 heeft de leerplichtambtenaar 0,66 fte beschikbaar voor het uitoefenen van de leerplichttaken. Daarnaast is er een administratieve kracht (0,3 fte) die de leerplichtondersteuning uit voert. 2.2 Leerplichtadministratie De gemeente Maasdriel werkte met het leerplichtadministratiesysteem Civision onderwijs en CMO van PinkRoccade. Dit systeem voldeed niet meer aan de laatste wet- en regelgeving op onderwijsgebied. Daarom is er een nieuw systeem ontwikkeld. De implementatie van dit systeem heeft plaats gevonden en momenteel is Civision Samenlevingszaken in gebruik genomen. 2.3 Ambtsinstructie Artikel 16, lid 4, geeft aan het college van burgemeester en wethouders de verplichting een instructie vast te stellen voor de leerplichtambtenaar. De gemeente Maasdriel heeft hieraan voldaan. Met het oog op het streven naar meer uniformiteit in de regio op leerplichtgebied, is het van belang dat de ambtsinstructies van de gemeenten uit de regio niet te veel van elkaar afwijken. In maart 2011 is een nieuwe ambtsinstructie door het college vastgesteld. Deze ambtsinstructie is een regionale ambtsinstructie die door alle gemeenten in regio Rivierenland is samengesteld en vastgesteld. Onlangs is er, mede door veranderde wet- en regelgeving, de ambtsinstructie aangepast. Deze wordt voorgelegd aan het college. 6
3. Statistische gegevens Gemeentelijke gegevens 3.1 Aantal leerplichtige jongeren Op peildatum 1 oktober 2013 kende de gemeente Maasdriel de volgende aantal leerplichtigen uitgesplitst naar leeftijd en geslacht. Volledig leerplichtigen 1 van 5 tot en met 12 jaar Schooljaar 2013-2014 Schooljaar 2012-2013 Leeftijd Man Vrouw Totaal Leeftijd Man Vrouw Totaal 5-jarigen 147 110 257 5-jarigen 152 119 271 6- jarigen 153 120 273 6- jarigen 152 128 280 7- jarigen 151 130 281 7- jarigen 145 125 270 8- jarigen 146 128 274 8- jarigen 168 140 308 9- jarigen 168 140 308 9- jarigen 155 159 314 10-jarigen 157 161 318 10- jarigen 160 134 294 11-jarigen 162 136 298 11- jarigen 180 163 343 12-jarigen 181 165 346 12- jarigen 172 164 336 Subtotaal 1265 1090 2355 Subtotaal 1284 1132 2416 1 Een kind is volledig leerplichtig vanaf de eerste dag van de maand volgend op de vijfde verjaardag en eindigt na 12 volledige schooljaren of aan het einde van het schooljaar waarin hij/zij de leeftijd bereikt van 16 jaar. 7
Volledig leerplichtigen van 13 tot en met 15 jaar Schooljaar 2013-2014 Schooljaar 2012-2013 Leeftijd Man Vrouw Totaal Leeftijd Man Vrouw Totaal 13-jarigen 173 166 339 13-jarigen 148 164 312 14-jarigen 148 160 308 14-jarigen 165 143 308 15-jarigen 165 146 311 15-jarigen 158 149 307 Subtotaal 486 472 958 Subtotaal 471 456 927 Kwalificatieplichtigen 16 en 17 jarigen 16-jarigen 154 150 304 16- jarigen 163 156 319 17-jarigen 167 153 320 17-jarigen 140 133 273 subtotaal 321 303 624 303 289 592 subtotaal totaal 2072 1865 3937 totaal 2058 1877 3935 8
Jongeren tussen de 18 en 23 jaar (niet leer- of kwalificatieplichtig) Schooljaar 2013-2014 Schooljaar 2012-2013 Leeftijd Man Vrouw Totaal Leeftijd Man Vrouw Totaal 18-jarigen 137 128 265 19-jarigen 138 129 267 20-jarigen 131 108 239 21-jarigen 135 106 241 22-jarigen 152 106 258 23-jarigen 141 112 253 Subtotaal 834 689 1523 18-jarigen 149 149 298 19-jarigen 134 113 247 20-jarigen 138 119 257 21-jarigen 154 111 265 22-jarigen 138 110 248 23-jarigen 140 134 274 Subtotaal 853 736 1589 3.2 Aantal scholen in de gemeente Maasdriel Er zijn in de gemeente Maasdriel 11 scholen voor basisonderwijs. Vijf van deze scholen hebben een rooms-katholieke signatuur. Verder zijn er vier openbare scholen, 1 protestants-christelijke school en 1 school op reformatorische grondslag. Leerplichtgegevens 3.3 Aantal meldingen De leerplichtambtenaar heeft in het schooljaar 2013-2014 152 meldingen ontvangen. De melding kan variëren van een melding schoolverzuim tot een melding van schorsing. Ook notoire te laatkomers worden steeds meer en beter gemeld. Niet in alle gevallen heeft de leerplichtambtenaar actie hoeven ondernemen, 19 meldingen zijn voor kennisgeving aangenomen of konden worden afgehandeld met een enkel telefoontje, gesprek of mailtje, omdat het ondernemen van actie niet noodzakelijk was. 5 Meldingen gingen om schorsingen. Dit zijn alleen mededelingen vanuit school. De leerplichtambtenaar hoeft hiervoor niet in actie te komen. 128 Meldingen zijn daadwerkelijk in behandeling genomen. 9
3.4 Bemiddelde jongeren De leerplichtambtenaar is in het schooljaar 2013-2014 voor 110 leerlingen in actie gekomen. Dit vanwege een melding van school, van ouders of een hulpverleningsinstantie. Van 13 leerlingen zijn er 2 meldingen gedaan, van 1 leerling is er 3 meldingen gemaakt en tenslotte is er van 1 leerlingen 4 keer een melding gemaakt. Van de overige 95 leerlingen is 1 melding ontvangen. Aantal meldingen Aantal leerlingen die gemeld zijn en waar actie bij ondernomen is Wel actie - 128 meldingen Geen actie - 24 meldingen 95 leerlingen met 1 melding 13 leerlingen met 2 meldingen 1 leerling met 3 meldingen 1 leerling met 4 meldingen Totaal 152 meldingen Totaal 110 leerlingen Hieronder staat een onderverdeling naar leeftijd, geslacht en naar schoolsoort. Ook is aangegeven hoeveel jongeren niet staan ingeschreven op een school of instelling of hoeveel jongeren een vrijstelling hebben gekregen. De verdeling naar leeftijd: Aantal bemiddelde leerlingen Schooljaar 2013-2014 Schooljaar 2012-2013 4 t/m 11 jaar 8 6 12 t/m 15 jaar 44 43 16 t/m 17 jaar 58 51 18 jaar en ouder 0 0 Totaal 110 100 De verdeling naar geslacht: Geslacht Schooljaar 2013-2014 Schooljaar 2012-2013 Meisjes 40 42 Jongens 70 58 Totaal 110 100 10
Verdeling naar schoolsoort of instelling: Schoolsoort Schooljaar 2013-2014 Schooljaar 2012-2013 (speciaal) Basisonderwijs 8 4 Voortgezet onderwijs 71 69 Speciaal onderwijs totaal Onderverdeeld in: 1. speciaal onderwijs 2. voortgezet speciaal onderwijs 0 5 0 5 Beroepsonderwijs (MBO) 17 12 Volwassenonderwijs (VAVO) 1 0 Elzengaard/medisch kinderdag 1 1 verblijf/kinderdagcentrum ed. Praktijkonderwijs 4 - Vrijstelling 2 4 Niet op school ingeschreven 1 2 Totaal 110 100 Tot slot is er nog gekeken op welke scholen de jongeren zitten die naar leerplicht zijn verwezen afgelopen schooljaar: Naam school Aantal leerlingen Cambium College Zaltbommel 49 Jeroen Bosch College 's-hertogenbosch 5 ROc de Leygraaf Veghel 2 Koning Willem 1 College s-hertogenbosch VAVO 8 1 ROC Tilburg 2 Pierson College s-hertogenbosch 1 SBO Toermalijn Zaltbommel 3 VSO de Rietlanden 's-hertogenbosch 4 Sancta Maria s-hertogenbosch 1 Pax Christi College Druten 1 Duhamel College s-hertogenbosch 2 11
Helicon vo Helicon mbo 5 2 Praktijkschool De Brug Zaltbommel 4 De Rooi Pannen Tilburg 2 ROC Rivor Tiel 2 Gomarus Gorinchem 4 Kristallis Nijmegen 1 Luzac College s-hertogenbosch 1 AOC West Brabant 1 Deken Wehmeijerschool Velddriel 1 Mgr. Zwijssenschool Kerkdriel 2 De Leeuwenkuil Beneden-Leeuwen 1 Pollenhof Hedel 1 Vrijstellingen/ niet op school/ Elzengaard 4 12
4. Bemiddelde jongeren naar reden van aanmelding 4.1 Reden van aanmelding Hieronder is in het kort aangegeven wat de redenen zijn geweest waardoor de leerplichtambtenaar in aanraking komt met een leerling. 4.1.1 Relatief schoolverzuim Van relatief schoolverzuim is sprake als een ingeschreven leerling, op grond van de Leerplichtwet, zonder geldige reden les- of praktijktijd verzuimt. Scholen zijn verplicht dit verzuim te melden bij de leerplichtambtenaar van de woongemeente van de leerling als het verzuim langer duurt dan drie dagen of als er gedurende enige tijd sprake is van geregeld terugkerend verzuim. In de praktijk wordt niet ieder verzuim gemeld. Scholen proberen in eerste instantie zelf een einde te maken aan het verzuim. Aan de ene kant is dit natuurlijk niet slecht, maar aan de andere kant leidt dit er nogal eens toe dat de leerplichtambtenaar in een (te) laat stadium wordt ingeschakeld. Het verzuim is dan al zo n gewoonte geworden dat het voor de leerling en de school moeilijk is het proces te doorbreken. In schooljaar 2013-2014 is er met een aantal scholen voor voortgezet onderwijs en scholen voor beroepsonderwijs gewerkt aan verbetering van communicatie tussen scholen en leerplichtambtenaren. Op het Koning Willem I College te 's-hertogenbosch hebben leerplichtambtenaren en mentoren/studieadviseurs regelmatig overleg gepleegd. De leerplichtambtenaar van de gemeente Maasdriel neemt hier ook aan deel. Op deze manier zijn de lijntjes een stuk korter geworden en zijn veel knelpunten reeds besproken en in zekere mate opgelost. Het Cambium in Zaltbommel heeft een Zorg Advies Team (ZAT). Dit is een multidisciplinair team waarin ook de leerplichtambtenaar deelneemt. Op deze manier komt een snellere en meer efficiënte overlegstructuur tot stand. Verder heeft de leerplichtambtenaar ook regelmatig contact met de afdelingsleiders. De leerplichtambtenaar neemt ook deel aan het Zorg Advies Team van het Jeroen Bosch College te 's-hertogenbosch. Reden hiervan is dat een groot aantal leerlingen deze school bezoekt. In schooljaar 2013-2014 is er 2 keer een ZAT op het Jeroen Bosch College gehouden waar leerplicht Maasdriel aan heeft deelgenomen. Bij relatief schoolverzuim kan onderscheid gemaakt worden in beginnend verzuim en signaal verzuim: Beginnend verzuim is een gering aantal uren spijbelen (minder dan 16 uur per 4 weken) en/of te laat komen. Te laat komen bij aanvang van de schooldag en/of bij aanvang van een tussentijds lesuur. Reden zijn onbekend of niet legitiem. Met scholen is afgesproken dat zij contact opnemen met ouders en/of een brief sturen als een leerling 6 keer te laat komt. Bij 9 keer te laat komen, wordt de leerplichtambtenaar ingeschakeld. De leerling moet dan op gesprek komen en ontvangt een officiële (schriftelijke) waarschuwing. Als het te laat komen na de waarschuwing blijft toenemen, krijgt de leerling een Halt verwijzing. Signaal verzuim is de ongeoorloofde afwezigheid die zich uit in spijbelgedrag. Veelal betreft het leerlingen met een problematische achtergrond. Hierbij valt te denken aan opvoedings- en gezinsproblemen, problemen op school of problemen in het functioneren van de leerling. 13
4.1.2 Luxe verzuim Luxeverzuim is ongeoorloofde afwezigheid (meestal door de ouders/verzorgers veroorzaakt), doordat de leerplichtige buiten de schoolvakanties op vakantie gaat. Het beleid van de gemeente Maasdriel is dat bij een eerste melding van luxeverzuim ouders/verzorgers een brief thuis krijgen, die de status heeft van een laatste waarschuwing. Bij een eerstvolgende melding van luxeverzuim zal procesverbaal worden opgemaakt. 4.1.3 Absoluut verzuim Van absoluut verzuim is sprake als een leerplichtige niet staat ingeschreven op een school of onderwijsinstelling. Veel ouders weten niet dat leerlingen die een diploma hebben behaald, maar nog 18 moeten worden, in het volgend schooljaar nog kwalificatieplichtig zijn als zij geen startkwalificatie hebben. Een startkwalificatie houdt in dat een leerling een diploma havo, vwo of mbo niveau 2 of hoger heeft behaald. Een andere reden kan zijn, dat een leerling is verwijderd vanwege zijn gedrag of vanwege het ontbreken van een werkplek. Dat laatste doet zich voor bij leerlingen die een leer-werkovereenkomst hebben en 4 dagen in de week werken en 1 dag in de week naar school gaan. Als zij, om wat voor reden dan ook, worden ontslagen, vervalt automatisch ook het onderwijs. Vaak kunnen zij dan niet geplaatst worden op een andere opleiding. Absoluut schoolverzuimers worden middels maandelijkse controle via het leerplichtsysteem (een kloppende administratie is hiervoor noodzakelijk) naar voren gebracht. Deze verzuimers worden hierna opgeroepen door de leerplichtambtenaar. Naast de controle door de leerplichtambtenaar is er ook een samenwerking met de brugwachters (deze mensen controleren overstappers van het VO naar het MBO) van het RMC Regio Rivierenland en van het Koning Willem 1 College te 's-hertogenbosch. In samenwerking met de brugwachters worden risico jongeren in beeld gebracht en schooluitval getracht tegen te gaan. 4.1.4 Schoolproblemen Leerlingen kunnen door school of door ouders gemeld worden als zich problemen voordoen op school. De leerplichtambtenaar kan bijvoorbeeld gevraagd worden te bemiddelen bij conflicten tussen jongeren, ouders en/of scholen. Vaak ligt de oorzaak van de problemen in de persoonlijke of in de schoolinhoudelijke aard. De bemiddeling heeft als doel te voorkomen dat een leerling van school wordt verwijderd of dat er signaal verzuim gaat plaats vinden. Ook kan de leerplichtambtenaar de leerling doorverwijzen naar of aanmelden bij een zorginstelling. 4.1.5 Verwijdering Met de Wet op het Voortgezet Onderwijs is het voor scholen voor voortgezet onderwijs pas mogelijk een leerling te verwijderen nadat een andere school is gevonden die de leerling wil opnemen. Wordt er geen andere school gevonden, dan blijft de huidige school verantwoordelijk voor de opvang van de leerling. Niettemin wordt in deze situaties geregeld de leerplichtambtenaar ingeschakeld. Waar het voor de wetswijziging vaak betekende dat een verwijdering de leerplichtambtenaar veel tijd kostte, is dat nu door de inspanningsverplichting van scholen een stuk minder. Voor de andere vormen van onderwijs geldt wel een inspanningsverplichting van 8 weken. Dat betekent dat, als er binnen deze 8 weken geen andere school is gevonden, de leerling uitgeschreven mag worden van school. Op dat moment is het een absoluut verzuimer en dus ook een leerplichtgeval. 14
4.1.6 Vrijstellingen en vervangende leerplicht De leerplichtambtenaar heeft ook een besluitvormende functie. Op grond van de Leerplichtwet is in bijzondere omstandigheden vrijstelling van de leerplicht mogelijk. De leerplichtambtenaar toetst deze aanvragen en vraagt eventueel advies op van een extern deskundige. Vrijstellingen kunnen aangevraagd worden door zowel de volledig leerplichtig als de kwalificatieplicht. Redenen van vrijstelling of vervangende leerplicht kan variëren van het lichamelijk of psychisch niet in staat zijn onderwijs te volgen tot het volgen van een andere vorm van onderwijs. 4.1.7 Verlof onder schooltijd Aanvragen voor verlof voor meer dan 10 schooldagen, oftewel 2 weken aansluitend, worden altijd afgehandeld door de leerplichtambtenaar. Betreft het een aanvraag voor verlof voor een periode van 10 dagen of minder, dan beslist de directeur van de school. 4.2 Gegevens behandelde meldingen Zoals eerder al is vermeld zijn er in het schooljaar 2013-2014 110 leerlingen door de leerplichtambtenaar behandeld. Het aantal meldingen waarbij de leerplichtambtenaar in actie is gekomen, is 128 meldingen. Dit komt omdat er van een aantal leerlingen meerdere meldingen zijn gedaan afgelopen schooljaar. In het schema hieronder zijn de hierboven beschreven redenen schematisch weergegeven in aantallen. Signaal- en beginnend verzuim staan afzonderlijk vermeld. Tabel Redenen Schooljaar 2013-2014 Signaal verzuim 29 Relatief verzuim 12 16 uur per 4 weken 7 Beginnend verzuim 40 Luxe verzuim 10 Absoluut verzuim 3 Thuiszitters 8 Ziekte verzuim 5 Verwijdering 0 Vrijstellingen 5 vervangende Leerplicht 1 Gedoogbeschikking 5 Advies 1 Verlof 2 Totaal 128 Van 5 leerlingen is een melding van schorsing ontvangen. Dit zijn mededelingen die gedaan worden aan de leerplichtambtenaar. Hier is geen actie van de leerplichtambtenaar voor nodig. 15
De oorzaken van verzuim zijn van velerlei aard, variërend van verkeerde schoolkeuze tot bijvoorbeeld faalangst. In het overzicht hieronder is schematisch aangegeven wat de oorzaken waren van het verzuim. Tabel Oorzaken verzuim Schooljaar 2013-2014 Psychosociale aard (faalangst, te geringe weerbaarheid en sociale vaardigheden) 12 Problemen thuissituatie 3 Gedragsproblematiek (oa door indicaties als ADHD/ADD/ autisme ed) 24 Schoolinhoudelijke aard (niet welbevinden op een school, onjuiste schoolkeuze, inadequaat 33 vakkenpakket), geen motivatie Medische aard (gezondheidsproblemen, drugs, alcohol) 12 Identiteitsproblemen (zowel in gezin, als in subcultuur of leeftijdsgroep) 0 Eerder op vakantie/verlof 4 Moeite uit bed komen, te laat van huis vertrokken of tussen de lessen door te laat 12 komen Overig Vervoers problemen 21 7 Totaal 128 De behandeling van alle meldingen waarbij de leerplichtambtenaar betrokken is geweest heeft tot de volgende resultaten geleid: Tabel Resultaten Schooljaar 2013-2014 Weer naar dezelfde school 92 Naar andere school/voorziening 2 RMC (Regionaal Meldpunt en Coördinatie 0 Voortijdig Schoolverlaters) Vrijstelling 5 vervangende leerplicht 1 Gedogen situatie / thuiszitters 10 Proces-verbaal 1. bureau Halt 6 2. kantonrechter 3 Leer-werk-traject 0 Doorverwijzing naar hulpverlening: Patch CJG (Centrum Jeugd&Gezin) MEE 1 1 16
Uit huis geplaatst JouwMentor 1 1 Vertrokken naar: 1. buitenland 1 2. andere gemeente 1 Totaal 128 4.3 Opvallende stijgingen en dalingen Het aantal leerlingen dat gemeld wordt vanwege verzuim zijn weer toegenomen. In het schooljaar 2011-2012 ging het om 113 leerlingen, het schooljaar 2012-2013 om 100 leerlingen en dit schooljaar ging het om 110 leerlingen. In het schooljaar 2011-2012 waren er 126 meldingen gedaan, in 2012-2013 waren dat 123 meldingen en in 2013-2014 128 meldingen. Ook hier is sprake van een lichte stijging. Het aantal Processen-verbaal (PV s) welke naar het OM gaan is afgenomen. Reden hiervan is dat er nieuwe richtlijnen zijn opgesteld door het OM. Vanaf nu moet de leerplichtambtenaar, voordat hij/zij een proces-verbaal opmaakt, overleggen met de Raad vd Kinderbescherming (en bureau Jeugdzorg). Tijdens dit overleg wordt gekeken of er een proces-verbaal opgemaakt moet worden of dat er ook andere mogelijkheden zijn, zoals bijvoorbeeld het inzetten van hulpverlening waarbij de leerling misschien beter gebaat is. Daarnaast wordt de leerplichtambtenaar steeds vaker vroeger g ingeschakeld en gevraagd om advies. Doordat de leerplichtambtenaar er in een vroeg stadium bij betrokken wordt, kan daadwerkelijk schooluitval voorkomen worden. Dit is een goede ontwikkeling. Het aantal Halt-afdoeningen is toegenomen. In het schooljaar 2011-2012 ging het om 7 afdoeningen. In het schooljaar 2012-2013 zijn 4 jongeren naar Halt verwezen en in het schooljaar 2013-2014 6 jongeren. 17
Vrijstellingen: Artikel 5 onder a : vrijstelling van inschrijving van de jongere die op lichamelijke of psychische gronden niet geschikt is om tot een school of instelling te worden toegelaten. Artikel 5 onder b : vrijstelling wegens overwegend bezwaar tegen de richting van het onderwijs binnen een redelijke afstand van hun huis. Artikel 5 onder c : vrijstelling wegens het volgen van onderwijs in het buitenland. Artikel 15 : vrijstelling wegens het volgen van ander onderwijs. Verzuim: 18
Absoluut verzuim: Schooljaar 2013-2014 had 3 absoluut verzuimers. 1 Leerling is uiteindelijk binnen het schooljaar ingeschreven bij den Boven schoolse Voorziening in Den Bosch en 1 leerling werd tijdens het schooljaar 18 jaar. Gedoogsituatie: Gedogen betekent in de praktijk dat leerlingen dermate ongemotiveerd zijn dat school hen niet meer heeft kunnen bewegen de laatste maanden van het schooljaar adequaat af te maken. De voorwaarde voor het gedogen is een dag invulling in de vorm van werk, indien nodig een assessment via een instelling voor het beroepsonderwijs en hieruit volgend een inschrijving voor een vervolgopleiding. Deze methodiek is ingezet om jongeren te laten zoeken naar een opleiding waarvoor zij wel gemotiveerd zijn. Met als achterliggende gedachte dat waar iemand gemotiveerd voor is, de kans groter is dat hij/zij de opleiding afmaakt. Immers een vrije keuze en leuk vinden wat je doet, maakt het makkelijker om onderwijs te volgen. Vaak is een verkeerde keuze voor een opleidingsrichting de oorzaak van het niet kunnen of willen afmaken. In dit schooljaar kregen 5 leerlingen een gedoogbeschikking omdat ze aan de voorwaarden voldeden. Alle leerlingen bleven ingeschreven bij hun huidige opleiding. Alle leerlingen zijn ingeschreven voor een nieuwe opleiding aankomend schooljaar. Thuiszitters: Thuiszitters zijn leerlingen die wel ingeschreven staan bij een school maar deze niet bezoeken (4 weken of langer afwezig). Helaas worden niet alle thuiszitters bij de leerplichtambtenaar gemeld. De laatste jaren zit hier een duidelijke verbetering in. Daarom is er ook sprake van een stijging. Dit hoeft niet te betekenen dat er meer leerlingen thuis hebben gezeten. Het gaat er ook om dat het aantal thuiszitters gemeld zijn en dus bekend zijn bij leerplicht. 1 Leerling zit momenteel nog thuis. Deze leerling heeft een proces-verbaal hiervoor gekregen. 7 Leerlingen zijn tijdens het schooljaar weer terug naar school gegaan of zijn overgestapt naar een andere school/voorziening. Ziekteverzuim: Het aantal meldingen van ziekteverzuim is afgenomen. Scholen zetten steeds vaker de schoolarts in tegen ziekteverzuim. Dit helpt preventief. Bij ongeoorloofd ziekteverzuim wordt het verzuim 19
omgezet in ongeoorloofd afwezig. De leerling wordt doorgestuurd naar leerplicht. Dit kan ook als er grote zorgen zijn omtrent de schoolgang door het vele afwezig zijn van een leerling. 5. Samenwerkingsverbanden Meerdere personen en organisaties zijn betrokken bij de aanpak van schoolverzuim en voortijdig schoolverlaten. Schoolverzuim en voortijdig schoolverlaten zijn geen op zichzelf staande onderwerpen. Relaties kunnen vanzelfsprekend worden gelegd naar het onderwijs ( in het bijzonder de leerlingbegeleiding), naar de (jeugd)hulpverlening, naar de arbeidsmarkt en naar politie en justitie. Voor de leerplichtambtenaar is samenwerking dan ook van groot belang. 5.1 Bilaterale contacten met scholen Er is in schooljaar 2013-2014 net als in voorgaande schooljaren gewerkt aan een betere samenwerking tussen scholen en de leerplichtambtenaar. De leerplichtambtenaar wordt steeds vaker in een vroegtijdig stadium ingeschakeld en wordt steeds meer als een partner gezien in de aanpak van schoolverzuim. De begeleiding is preventiever geworden. Er wordt veelal ingegrepen voordat de leerling daadwerkelijk is uitgevallen. Dit is vooral het geval op scholen waar de meeste leerlingen van gemeente Maasdriel zitten, namelijk het Cambium te Zaltbommel, Jeroen Bosch College te 's-hertogenbosch en het Koning Willem I College te s-hertogenbosch. 5.2 Zorg Advies Team (ZAT) Cambium De samenstelling van dit team bestaat uit de zorgcoördinatoren van het Cambium, de afdelingsleiders van de diverse afdelingen op het Cambium, de GGD, Bureau Jeugdzorg, Maatschappelijk Werk en de leerplichtambtenaren van Maasdriel en Zaltbommel. De medewerker van Patch (onderdeel Bureau Jeugdzorg) sluit sinds dit schooljaar ook aan bij het overleg. Voor dit overleg kunnen alle partijen namen van leerlingen inbrengen ter bespreking. De bedoeling is dat dit overleg de mogelijkheid biedt casussen te bespreken waarbij vanuit verschillende deskundige invalshoeken actie ondernomen kan worden. Om de 6 weken komen de leden van het ZAT bij elkaar. 5.3 Zorg advies Team(ZAT) Jeroen Bosch College De leerplichtambtenaar van de gemeente Maasdriel neemt deel aan het Zorg Advies Team van het Jeroen Bosch College in 's-hertogenbosch. Aanleiding hiervoor was, dat er diverse jongeren uit de 20
gemeente Maasdriel besproken werden. Vanuit school was de vraag of het mogelijk was mee te denken over deze jongeren. Daarom werd besloten vast aan te sluiten binnen het team. Afgelopen schooljaar is besloten om het ZAT in een andere vorm te gieten. Elke 6 weken zit de zorg coördinator rond te tafel met de GGD en maatschappelijk werk. De overige partners, o.a. leerplicht, sluiten twee keer per jaar aan in een breed overleg. Tussentijds is er overleg als dit nodig is. 5.4 Regionaal overleg leerplichtambtenaren Gemiddeld zes maal per schooljaar vindt een regionaal overleg van leerplichtambtenaren uit de Regio Rivierenland plaats. In dit overleg worden onderwerpen besproken die van nut (kunnen) zijn voor de uitoefening van het werk van de leerplichtambtenaar. Met dit overleg wordt gestreefd naar een meer eenduidige leerplichtuitoefening in de regio. Ook worden er met het oog op deskundigheidsbevordering regelmatig onderwerpen behandeld door een interne of een externe deskundige. 5.5 Regionale Meld- en Coördinatiefunctie Voortijdig Schoolverlaten (RMC) Er zijn samenwerkingsafspraken tussen het RMC en de leerplichtambtenaren in de regio. De leerplichtambtenaar begeleidt de leerplichtige voortijdige schoolverlaters die gemeld worden. Het RMC neemt de begeleiding van niet-leerplichtige schoolverlaters voor haar rekening. Verder bestaan er afspraken met betrekking tot de melding en registratie van voortijdige schoolverlaters tussen gemeenten en het RMC, en tussen scholen en het RMC. Deze afspraken zijn nog niet geheel sluitend. Zowel een gemeente als scholen kunnen niet-leerplichtige voortijdig schoolverlaters melden bij het RMC. Gemeenten zijn in ieder geval volgens de (leerplicht)wet verplicht voortijdig schoolverlaters in de leeftijd 17-23 te melden aan het RMC. Ieder jaar dient de gemeente het RMC informatie te leveren met betrekking tot de aantallen voortijdige schoolverlaters (volledig leerplichtigen, kwalificatieplichtigen en niet-leerplichtigen) in de gemeente. Deze gegevens worden opgenomen in de effectrapportage RMC welke ingediend moet worden bij het Ministerie van Onderwijs Cultuur en Wetenschap (OC&W). 5.6 Justitie en politie De leerplichtambtenaar in de gemeente Maasdriel heeft in 2012 het getuigschrift BOA (Buitengewoon Opsporings Ambtenaar) gehaald. Sinds haar beëdiging kan de leerplichtambtenaar zelf een proces-verbaal op maken. De leerplichtambtenaar is bevoegd tot 2017. Vanaf heden tot 2017 dient de leerplichtambtenaar ieder jaar een module te volgen en examen af te leggen in het domein Onderwijs. Worden alle 4 modules binnen 5 jaar gehaald, dan wordt de bevoegdheid voor 5 jaar verlengd en start het volgen van de modulen opnieuw. Gedurende het schooljaar heeft de leerplichtambtenaar regelmatig contact met de politie over jongeren die zowel bij politie als bij de leerplichtambtenaar bekend zijn. De leerplichtambtenaar is aanwezig bij zittingen in Arnhem als een jongere uit de gemeente Maasdriel moet voorkomen. De leerplichtambtenaar wordt tijdens de zitting gevraagd naar de stand van zaken tussen het opmaken van het proces-verbaal en de zitting. 21
Ook is een vaste persoon van de Raad voor de Kinderbescherming aangesteld om bij de zittingen aanwezig te zijn. Hierbij geldt ook, dat dit de samenwerking tussen de leerplichtambtenaar en de Raad voor de Kinderbescherming bevordert. 5.7 Jeugd Preventie Netwerk 12+ De leerplichtambtenaar sluit aan bij het Jeugd Preventie Netwerk 12+ in Zaltbommel. Deelnemers van dit netwerk zijn: politie, STMR, GGD, Iris zorg, project JouwMentor, Patch, en leerplicht. 5.8 Dag van de leerplicht Donderdag 20 maart 2014 was het de Landelijke Dag van de Leerplicht 2014. Team Leerplicht Regio Rivierenland en de leerplichtambtenaar van gemeente Maasdriel hadden ook dit jaar weer hun krachten gebundeld. Alle basisscholen in de gemeente Maasdriel ontvingen een brief waarin leerlingen van groep acht werden uitgenodigd om aan een schrijfwedstrijd mee te doen. Het thema is: Hoe bereik ik mijn toekomstdoelen?. In het opstel moesten de leerlingen specifieke elementen verwerken zoals: "Wat wil je later worden en waarom?"," Welke opleidingen moet je daarvoor volgen?". De wedstrijd startte op de Landelijke Dag van de Leerplicht en duurde tot 1 mei 2014. De leerplichtactie richtte zich dit jaar op leerlingen in de hoogste klas van het basisonderwijs, omdat zij rond deze tijd een beslissing moeten nemen over hun vervolgopleiding. Hierdoor zijn zij beter in staat om hun mogelijkheden voor de toekomst in te schatten. De uitslag van de wedstrijd verliep via een drietrapssysteem: school - gemeente - regio. Van elke deelnemende school hadden de leerplichtambtenaren van de deelnemende gemeenten een winnaar te kiezen. Deze schoolwinnaars diende vervolgens mee voor de gemeentelijke titel "Gemeentelijke winnaar schrijfwedstrijd Leerplicht", waaraan een mooie prijs was verbonden. De gemeentelijke winnaars streden vervolgens gezamenlijk door voor de titel "Regionale winnaar schrijfwedstrijd Leerplicht". Een leerling van de Deken Wehmeijerschool in Velddriel ging er met de gemeentelijke prijs vandoor. 22
6. Beleid en aanpak leerplicht schooljaar 2014-2015. 6.1 Passend onderwijs Vanaf 1 augustus 2015 gaat de wet Passend Onderwijs in werking. Ieder kind krijgt onderwijs dat bij hem of haar past. Kinderen hebben recht op zowel passend onderwijs als een veilige, evenwichtige en stimulerende opvoeding. Een goede samenwerking tussen onderwijs en (jeugd)zorg is daarom belangrijk. Dit betekent dat passend onderwijs ook veranderingen voor gemeenten met zich meebrengt. Bovendien krijgen de gemeenten er een aantal taken bij op het gebied van zorg, welzijn en werk. Om passend onderwijs te realiseren, gaan scholen samenwerken in regionale samenwerkingsverbanden. Vanuit de gemeente zijn wij aangesloten bij samenwerkingsverband de Meierij in s-hertogenbosch. Het samenwerkingsverband primair onderwijs de Meierij en het samenwerkingsverband voortgezet onderwijs de Meierij zijn verantwoordelijk voor de interne (onderwijs) ondersteuning. De gemeente is verantwoordelijk voor de externe ondersteuning, de zorg voor kinderen en jongeren, inclusief het inzetten van jeugdhulp op maat, indien noodzakelijk (alles om het onderwijs). De gemeente blijft zelf verantwoordelijk voor zijn of haar leerlingen en de inzet van leerplicht binnen de lokale zorgstructuur. Leerplicht en onderwijs werken nauw samen vanuit dezelfde doelstelling: een passende school voor iedere leerling met als doel optimale ontwikkelingskansen voor ieder kind. We willen geen verzuim, schooluitval en thuiszitters. Het uiteindelijke doel is kinderen en jongeren goed toerusten voor een duurzame participatie in de samenleving (vervolgopleiding, dagbesteding of arbeidsmarkt). 6.2 Verzuim Luxeverzuim 23
Op grond van de Leerplichtwet 1969 ligt de bevoegdheid tot het verlenen van verlof tot en met tien schooldagen bij de directies van de scholen. De leerplichtambtenaar beperkt zich hierbij tot adviserend en ondersteunend optreden. Bij meer dan 10 schooldagen valt dit onder de bevoegdheid van de leerplichtambtenaar. Absoluut verzuim en signaal verzuim Het accent van de leerplichtfunctie ligt in de gemeente op de controle en aanpak van absoluut verzuim en op de bestrijding en behandeling van signaal verzuim. Beide soorten verzuim kunnen leiden tot voortijdig schoolverlaten en in het verlengde daarvan mogelijk langdurige werkloosheid. Tevens kan bestrijding van dit verzuim een bijdrage leveren aan de preventie van jeugdcriminaliteit. Signaal verzuim Goede samenwerking met scholen is absoluut noodzakelijk met betrekking tot signaal verzuim. Leerplichtambtenaren zijn veelal afhankelijk van scholen om meldingen binnen te krijgen. Belangrijk hierbij is, dat de leerplichtambtenaar niet in een te laat stadium wordt ingeschakeld. De lijnen met de studieadviseurs zijn kort en de verschillende afdelingen van de school wisten de leerplichtambtenaar te vinden. Net als elk jaar moet gewerkt blijven worden aan een verbeterde samenwerking met scholen. Ook als de contacten goed zijn, is het belangrijk deze te onderhouden. Ook voor het schooljaar 2014-2015 geldt dat er veel aandacht uitgaat naar deze vorm van verzuim. De combinatie van handhaving en begeleiding vormt de basis voor de wijze van het optreden van de leerplichtambtenaar voor het komend schooljaar. 6.3 Administratie Leerplichtadministratie In 2014-2015 zal opnieuw veel energie worden gestoken in het bijhouden van deze administratie. Als de administratie goed wordt bijgehouden, dan kan in komende jaren gekeken worden of er sprake is van een stijging of daling van het aantal voortijdig schoolverlaters. Hiermee worden in dit geval de niet meer leerplichtige schoolverlaters bedoeld in de leeftijd 18-23 jaar die niet meer op school zitten en ook geen startkwalificatie hebben behaald. Onlangs is er door PinkRoccade een nieuw leerplichtsysteem geïnstalleerd: Civision Samenlevingszaken. Dit is het derde systeem binnen 3 jaar waarmee gewerkt gaat worden. 6.4 Netwerken Het is voor een leerplichtambtenaar erg belangrijk te beschikken over een uitgebreid netwerk en goede contacten met scholen. Dit netwerk kan uiteenlopen van docenten op scholen tot zorginstellingen. Elk jaar wordt het netwerk uitgebreid. Ook in schooljaar 2014-2015 zal er verder gewerkt worden aan het leggen van contacten en het zoeken naar projecten/instellingen die uitkomst kunnen bieden in bepaalde probleemsituaties. 6.5 Handhaving De leerplichtambtenaar in de gemeente Maasdriel is BOA bevoegd (Buitengewoon Opsporings- Ambtenaar). Hierdoor kan, zo nodig, een proces-verbaal opgemaakt worden. Handhaven is één van de kerntaken van de leerplichtambtenaar. 24
7. Begrippenlijst Volledige leerplicht Vangt aan op de eerste dag van de maand volgend op de maand waarin een kind 5 jaar wordt en eindigt na twaalf volledige schooljaren of aan het einde van het schooljaar waarin het kind 16 jaar is geworden. Absoluut verzuim Een leerplichtige staat bij geen enkele school of onderwijsinstelling ingeschreven. Relatief verzuim Een ingeschreven leerplichtige verzuimt les- of praktijktijd zonder geldige reden. Luxe verzuim De ongeoorloofde afwezigheid doordat de leerplichtige buiten de schoolvakanties om met verlof gaat zonder dat daarvoor verlof verleend is. Signaal verzuim De ongeoorloofde afwezigheid die zich uit in spijbelgedrag, veelal met een problematische achtergrond. Kwalificatieplicht 25
Verplicht alle jongeren die na de volledige leerplicht (t/m het schooljaar waarin de jongere 16 wordt) nog géén startkwalificatie hebben, een geregelde vorm van onderwijs te volgen totdat zij wel een startkwalificatie hebben. Dit tot hun 18e verjaardag Startkwalificatie Hiervan is sprake als een jongere in het bezit is van het diploma van: - De Beroepsbegeleidende Leerweg (BBL): Niveau 2,3 of 4 - De Beroep opleidende Leerweg (BOL): Niveau 2,3 of 4 - HAVO of VWO Beginnend verzuim Ongeoorloofde afwezigheid die zich uit in regelmatig spijbelen, variërend van structureel te laat komen, uren verzuimen, tot regelmatig met vriend(in) en een dagdeel spijbelen. Wettelijk verzuim Het verzuim waarvan het schoolhoofd verplicht is het te melden aan de leerplichtambtenaar, te weten ongeoorloofd verzuim van drie achtereenvolgende schooldagen, dan wel verzuim van meer dan 1/8 deel van het aantal uren gedurende een periode van vier weken. 26