s t u d i e Perceptie van de fiscaliteit Perceptie van de fiscaliteit November 2009
Doelstellingen De perceptie van de belastingwetten en van de overheidspremies bij de consumenten meten. 2
Methodologie Kwantitatieve studie 632 interviews (20 ), telefonisch afgenomen in België van mensen van 18 jaar en ouder. Field : oktober 2009. Aselecte gelaagde gecorrigeerde steekproef. De maximale totale foutmarge op de steekproef bedraagt 3,9%. Enkel de betekenisvolle resultaten worden voorgesteld. Elk gegeven werd echter geanalyseerd in functie van de locatie (Brussel, Vlaanderen, Wallonië), het geslacht, de leeftijd, de grootte en samenstelling van het gezin, de sociale groep en hoofdverantwoordelijke voor de aankopen (HVA) of niet. 3
Het fiscaal systeem 7% Wanneer u algemeen aan uw persoonlijke situatie denkt, vindt u het Belgische fiscaal systeem dan zeer, eerder, eerder niet of helemaal niet ingewikkeld? 17% 32% 7 op de 10 consumenten vinden het Belgische fiscaal systeem (zeer of eerder) ingewikkeld. 3 op de 10 Belgen vinden het niet ingewikkeld. 44% Zeer ingewikkeld Eerder ingewikkeld Eerder niet ingewikkeld Helemaal niet ingewikkeld Basis: respondenten 4
Het fiscaal systeem 41% 28% 31% LSG GSG HSG Wanneer u algemeen aan uw persoonlijke situatie denkt, vindt u het Belgische fiscaal systeem dan zeer, eerder, eerder niet of helemaal niet ingewikkeld? De perceptie van de complexiteit verschilt naargelang de sociale groep waartoe men behoort. Zo vinden 4 op de 10 van de consumenten in de lage sociale groepen het systeem ingewikkeld en gebruiken ze minder vaak de mechanismen van premies en belastingaftrek. De andere twee sociale groepen vinden de complexiteit van het systeem even groot, maar de hoge sociale groepen gebruiken vaker de premiestelsels. Basis: respondenten (% zeer ingewikkeld) 5
Het fiscaal systeem Houdt u over het algemeen rekening met de bestaande fiscale maatregelen (belastingaftrek, belastingverlagingen, BTWverlaging voor bepaalde sectoren,...) om over uitgaven en investeringen van uw gezin te beslissen? 62% 38% 2 op de 3 Belgen zeggen dat ze met de bestaande fiscale maatregelen rekening houden om over uitgaven en investeringen van hun gezin te beslissen. De leeftijdgroep van 50-64 jaar (+18%), de gezinnen met 3 personen (+11%), de inwoners van de Vlaamse kleine dorpen (+21%), de woningeigenaars (+10%) houden talrijker rekening met de fiscale maatregelen. De leeftijdgroep van 18-29 jaar (-29%), de lage sociale groepen (-10%), de huurders (-22%) houden minder vaak rekening met de fiscale maatregelen. Nee Ja Basis: respondenten 6
Het fiscaal systeem 65% 67% Houdt u over het algemeen rekening met de bestaande fiscale maatregelen (belastingaftrek, belastingverlagingen, BTWverlaging voor bepaalde sectoren,...) om over uitgaven en investeringen van uw gezin te beslissen? 52% LSG GSG HSG Of mensen rekening houden met de fiscale maatregelen om over uitgaven te beslissen, verschilt naar gelang van de sociale groep waartoe men behoort. Zo houden 52% van de consumenten in de lage sociale groepen er rekening mee. Bij de gemiddelde sociale groepen is dat 65% en bij de hoge sociale groepen 67%. Hoe hoger de sociale groep, hoe meer de consument rekening houdt met de fiscale maatregelen om over uitgaven en investeringen van het gezin te beslissen. Basis: respondenten (% ja) 7
Conclusies en aanbevelingen Het Belgische fiscaal systeem en de overheidspremies Voor de consumenten komt het fiscaal systeem als ingewikkeld over. Zou dat in zo sterke mate gelden dat de lage sociale groepen geen rekening houden met de bestaande fiscale maatregelen (belastingaftrek, belastingverlagingen, lager BTW-tarief voor bepaalde sectoren...) om over uitgaven en investeringen van hun gezin te beslissen? Ongetwijfeld, vooral wanneer de middelen om te investeren beperkt zijn. Anderzijds houden de gemiddelde en de hoge sociale groepen in quasi gelijke mate rekening met de bestaande fiscale maatregelen (belastingaftrek, belastingverlagingen, lager BTW-tarief voor bepaalde sectoren...) om over uitgaven en investeringen van hun gezin te beslissen. Een rechtvaardigere fiscaliteit Opdat elke consument in verhouding tot zijn bijdraagcapaciteit van de fiscale maatregelen zou kunnen genieten, zou de overheid de consumenten moeten helpen bij het zoeken naar de premies en de fiscale aftrekmogelijkheden ervan. Er zou één enkel (gecentraliseerd) loket in het leven geroepen moeten worden, met hulp van een globale simulator voor het zoeken naar overheidspremies en naar belastingaftrekmogelijkheden in functie van het profil van de consument. Als dat niet gebeurt, zal het fiscale systeem voor de minst opgeleide sociale groepen ingewikkeld blijven en zullen zij van de aangeboden premies geen gebruik kunnen maken. 8
Verantwoordelijke uitgever : Marc Vandercammen OIVO Stichting van openbaar nut Paapsemlaan 20-1070 BRUSSEL Tel. 02/547.06.11 - Fax. 02/547.06.01 www.oivo.be Uitgave 2009 Catalogusreferentie 985-09 D 2009-2492-113 OIVO Prijs: 9 Overnames voor niet-commerciële doeleinden toegelaten mits bronvermelding 9