Halfjaarrapportage 1 januari 30 juni 2014 Stichting Vluchtelingen Steunpunt Groene Hart
Inhoudsopgave 1. Inleiding... 2. Werkzaamheden en kernactiviteiten... 3. Feiten en cijfers/eerste opvang... 4. Feiten en cijfers/maatschappelijke en juridische begeleiding... 5. Feiten en cijfers/taalondersteuning... 6. Feiten en cijfers/ Aantal vrijwilligers... 7. Samenwerking met andere (zorg)organisaties... 8. Vergroten sociaal netwerken eigen kracht van vluchtelingen 9. Knelpunten... 10. Prognose voor tweede helft van 2014 verhoging taakstelling...
1. Inleiding Voor u ligt de rapportage over het eerste halfjaar van 2014 van Stichting Vluchtelingen Steunpunt Groene Hart. Getracht is dit zoveel mogelijk te schrijven in de vorm zoals dat volgens de nieuwe richtlijn van ons verwacht wordt door de gemeenten Woerden en Oudewater. Er zijn punten waarop wij in deze verantwoording nog niet tegemoet kunnen komen aan deze nieuwe richtlijn. Dit betreft met name de mate van uitvoering gegeven aan preventie en vroeg signalering van meervoudige problematiek (= aantal aanmeldingen bij WoerdenWijzer). Dit is voor ons een nieuwe werkwijze. Hiertoe zal de coördinator van de stichting op korte termijn contact hebben met WoerdenWijzer en afspraken met hen maken over aanmelding van cliënten. 2. Werkzaamheden van de stichting Vluchtelingen Steunpunt levert: Een uitgebreid introductieprogramma aan vluchtelingen en vergunninghouders waar een preventieve werking vanuit gaat, doordat mogelijke knelpunten in een vroegtijdig stadium worden gesignaleerd; Een goede sociale introductie waardoor vluchtelingen en vergunninghouders sneller in de gemeenten integreren; Veel deskundigheid en ervaring ten aanzien van interculturele hulpverlening; Een laagdrempelige voorziening, herkenbaar voor de cliënten; Een compleet beeld van een vluchteling of vergunninghouder of zijn/haar familie; Advies en voorlichting naar externen: Vluchtelingen Steunpunt wordt vaak geraadpleegd door andere hulpverleningsorganisaties die de cliënt meestal slechts op één gebied ondersteuning bieden; Een ervaren beroepskracht met veel vakkennis ten aanzien van een breed veld; Deskundige en betrokken vrijwilligers die zorgen voor een breed draagvlak in de gemeenten en die in staat zijn door een flexibele tijdsinvestering de nieuwkomer effectief te ondersteunen;
Inzicht in de asielprocedure en de juridische aspecten van het vluchtelingen schap en het vergunningenstelsel. Bovenstaande werkzaamheden vertalen zich naar 4 Kerndiensten: 1. Eerste Opvang / introductie in de gemeente 2. Maatschappelijke Begeleiding 3. Juridische Begeleiding 4. Integratie bevorderende activiteiten/taalondersteuning 3. Feiten en cijfers: Eerste opvang/introductie in de gemeenten Aantal gehuisveste statushouders in de periode 1 januari 1 juli 2014 per gemeente: Woerden Volwassenen: 7 Kinderen: 4 Oudewater Volwassenen: 1 Kinderen: 2 Er is één gezinshereniging gerealiseerd in deze periode met een al in Woerden gehuisveste statushouder. Er is één uitgenodigd vluchtelinge gehuisvest in Woerden via het programma van de Verenigde Naties waarbij Nederland zich tot taak heeft gesteld 500 uitgenodigde vluchtelingen per jaar op te nemen. Begeleidingsplan Voor elke vluchteling/gezin wordt bij binnenkomst een persoonlijk begeleidingsplan opgesteld. Er zijn in de periode 1 januari 2013 1 juli 2013 7 nieuwe begeleidingsplannen opgesteld. 1 voor Oudewater en 6 voor Woerden. 4. Feiten en cijfers: Maatschappelijke en juridische begeleiding Aantal vluchtelingen in begeleiding per 1 januari 2014: 149
Onderverdeeld in Kinderen: 59 Volwassenen: 86 Aantal nieuwe statushouders: 15 Aantal uitgestroomde vluchtelingen: 12 Aantal vluchtelingen in begeleiding per 1 juli 2014: 152 Uitgestroomde vluchtelingen en redenen van uitstroom: 12 volwassen vluchtelingen zijn in deze periode uitgestroomd. 1 door een verhuizing naar een andere gemeente 1 door overlijden 10 door het bereiken van een voldoende mate van zelfstandigheid, kennis van de taal en de Nederlandse samenleving De stichting kiest ervoor om de begeleiding van vluchtelingen niet officieel te beëindigen. Een officiële beëindiging heeft in het verleden voor paniek bij vluchtelingen gezorgd en dat is niet wat wij willen bewerkstelligen. Volgens vaste momenten in het door ons gehanteerde begeleidingssysteem wordt gekeken of vluchtelingen nog een vast contactpersoon nodig hebben. Als blijkt dat een vluchteling zich op verschillende gebieden in voldoende mate zelfstandig kan redden in de Nederlandse samenleving heeft hij/zij geen vaste contactpersoon meer bij de stichting. Wel kan hij/zij altijd een beroep doen op de vrijwilligers van de stichting als dat nodig is en mag hij/zij ook de inloopspreekuren bezoeken. Het Vluchtelingen Steunpunt streeft naar een totale begeleiding van twee jaar. Na die twee jaar moeten vluchtelingen in staat zijn zich zelf te redden in de Nederlandse samenleving. In veel gevallen blijkt die periode te kort voor vluchtelingen om zich zonder de begeleiding van het vluchtelingen steunpunt te kunnen redden. De vrijwilligers werken aan de hand van een individueel begeleidingsplan en evalueren op vaste momenten of de door hen geboden begeleiding voldoet. Is de begeleiding te intensief, of niet intensief genoeg? In sommige gevallen zullen zij doorverwijzen naar andere instanties zoals maatschappelijk werk of psychologische hulpverlening. Andersom gebeurt het regelmatig dat andere instanties, zoals maatschappelijk werk, scholen of huisartsen bij ons aankloppen met een hulpvraag. Dan vloeit daar vaak weer een intensievere begeleiding uit voort voor langere of kortere tijd. Soms zijn vluchtelingen al jaren in Woerden, maar zijn er redenen, vaak in overleg met eerder genoemde instanties, om de begeleiding te continueren of te hervatten. Ook
springen wij in op signalen van scholen, buren, wijkagenten en anderen in de samenleving die ons benaderen over vluchtelingen. Mocht er uit een vraag of doorverwijzing door een andere instantie een intensievere begeleiding voor langere tijd voortkomen, dan kunnen wij de begeleiding ook weer oppakken. Vluchtelingen die zich over het algemeen goed kunnen redden en nog af en toe binnen komen lopen met vragen of hulp bij uiteenlopende problemen worden niet meegeteld als zijnde in begeleiding. Uiteraard vervult de stichting wel een functie voor deze vluchtelingen als vraagbaak voor juridische, financiële en maatschappelijke zaken en het Vluchtelingen Steunpunt merkt dat het daarin in een belangrijke behoefte voorziet. Ook staat de stichting hen bij bij het aanvragen van verlengingen van verblijfsvergunningen. Meestal na vijf jaar. 5. Feiten en cijfers: Integratie bevorderende activiteiten Taalondersteuning In november is de stichting gestart met een taalproject Nederlands voor vluchtelingen. Er zijn op 1 juli 8 vrijwilligers die vluchtelingen, naast of in aanvulling op de inburgeringslessen Nederlandse les geven. De 8 vrijwilligers verzorgen tezamen 20 lesuren aan vluchtelingen. De stichting evalueert deze lessen regelmatig en streeft naar een hoge kwaliteit van deze lessen. Om zicht te houden op kwaliteit en intensiteit en een goed contact met de hiertoe aangetrokken vrijwilligers streven wij ernaar om de lessen zoveel mogelijk op ons kantoor te laten plaatsvinden. Door ruimtegebrek maken wij hiertoe dankbaar gebruik van de door de RAWB aangeboden ruimten. Soms moeten wij echter uitwijken naar Nederlandse les bij vluchtelingen thuis. Wij zoeken naar een oplossing. Op dit moment zijn wij de taalondersteuning aan het uitbreiden. Daarnaast onderzoeken wij hoe wij als stichting een grotere bijdrage kunnen leveren in het taalonderwijs aan inburgeraars. 6. Feiten en cijfers: Aantal vrijwilligers Op 1 juli 2014 zijn in Woerden en Oudewater 29 vrijwilligers actief. Er nemen 2 vrijwilligers afscheid en er zijn 3 nieuwe enthousiaste vrijwilligers begonnen in deze periode.
Eén vacature in het bestuur van de stichting is ingevuld en het bestuur bestaat nu uit 5 personen. De Nederlandse lessen zijn uitgebreid. Er zijn nu 8 vrijwilligers actief die vluchtelingen ondersteunen bij het verwerven van de Nederlandse taal. De 4 stagiaires hebben eind juni afscheid genomen. In de maanden juli en augustus werkt de stichting zonder de ondersteuning van stagiairs. Stagiairs lopen in de regel 10 maanden stage. De periode juli/augustus wordt overbrugd door extra inzet van de andere vrijwilligers. Op 1 juli waren er 2 nieuwe stagiaires aangenomen. Sollicitatiegesprekken met potentiële kandidaten zijn nog gaande. De stichting hecht aan de kwaliteit van de kandidaten en minder aan de kwantiteit van het aantal stagiairs. Het is op het moment van schrijven van deze rapportage nog niet duidelijk hoeveel stagiairs er nog zullen worden aangenomen voor het komende studiejaar 2014/2015. Samenstelling vrijwilligers en betaalde krachten op 1 juli 2014 Op 1 juli 2014 zijn 28 vrijwilligers en 0 stagiaires actief. Activiteit Aantal personen Bestuur 5 Begeleidersteam (maatschappelijk begeleiders) 10 Stagiairs (per 1 september) 2 Sociaal-Culturele Activiteiten team vacature (en stagiairs) PR & voorlichting Nederlandse les 8 Systeembeheerder 1 Boekhouder 1 Incidenteel (allerhande klussen) 3 Betaalde krachten: Coördinator 36 uur
7. Samenwerking met andere (zorg)organisaties - Gemeenten Woerden en Oudewater - Scholen (basisonderwijs en middelbare scholen) - Inburgeringsscholen - Maatschappelijk Werk - Thuiszorg (Careyn) - Huisartsen, specialisten, psychologen, consultatiebureaus, tandartsen - Jeugdzorg/NIDOS - FermWerk - WoerdenWijzer - Diaconie beraad van kerken - De Meerpaal - Welzijn Woerden - Hart voor Woerden - NIO - Wijkagenten - IND (Immigratie- en Naturalisatiedienst) - Advocaten - Ambassades Deze opsomming is niet uitputtend, maar bestaat uit de belangrijkste contacten die er zijn en op dagelijkse, wekelijkse of maandelijkse basis plaatsvinden. Sommige contacten spreken voor zich, andere worden hieronder kort toegelicht. Sinds de overheveling van de werkzaamheden van sociale zaken van de gemeenten Woerden en Oudewater naar FermWerk zijn de contacten van de medewerkers over vluchtelingen met betrekking tot werk en inkomen automatisch overgegaan naar deze organisatie. De stichting heeft regelmatig contact met de gemeentelijke basisadministratie. Over inschrijvingen in het GBA, over naturalisaties e.d. Door het bestuur van de stichting worden op regelmatige basis gesprekken gevoerd met de beleidsadviseur van de gemeenten Woerden en Oudewater. Tevens vinden er gesprekken plaats met de betrokken wethouders. Met basisscholen en middelbare scholen zijn contacten over de in de gezinnen aanwezige kinderen. Deze contacten zijn er in ieder geval in de eerste fase na huisvesting. Daarna worden er afspraken gemaakt over contact of er wordt contact door de scholen met de stichting opgenomen.
De stichting verwijst indien nodig door naar huisartsen en andere beroepsmatige zorgverleners. Ook nemen zij andersom contact met de stichting op voor ondersteuning of advies. Zoals al vermeld zal de coördinator op korte termijn contact hebben met WoerdenWijzer en afspraken met hen maken over doorverwijzing van cliënten. De coördinator en een bestuurslid van de stichting hebben onlangs een gesprek gevoerd met de manager, beleidsadviseur en een teamleider Participatie en Inkomen van FermWerk over de totstandbrenging van een zo goed mogelijke samenwerking. De stichting heeft concrete mogelijkheden en acties hiertoe aangereikt. Hier werd enthousiast op gereageerd en dit wordt door FermWerk opgepakt. Tevens zal, op een voorstel van het steunpunt op regelmatige basis overleg plaats gaan vinden tussen de coördinator van de stichting en teamhoofden van FermWerk over voortgang van (re)integratie van vluchtelingen en dan met name over casussen die extra aandacht verdienen. Een goede samenwerking zal de integratie van vluchtelingen bevorderen en versnellen. 8. Vergroten sociaal netwerken eigen kracht van vluchtelingen Alle activiteiten van de stichting zijn gericht op een zo snel mogelijke integratie van vluchtelingen. Dit komt tot uiting in alle aspecten van de werkzaamheden en in de begeleiding van vluchtelingen. Vluchtelingen die al iets langer in de gemeenten wonen worden zelf betrokken bij de ondersteuning van nieuwe statushouders. Dit gebeurt veelal in de vorm van het tolken voor landgenoten tijdens de regel dag en in de eerste periode na huisvesting. Er is één vluchteling actief als vrijwilliger bij de stichting. Wij streven ernaar vluchtelingen te betrekken bij vrijwilligerswerk in onze stichting en bij andere organisaties. De eigen kracht van vluchtelingen wordt vergroot door: - Werkwijze empowerment waarbij de eigen kracht van cliënten zoveel mogelijk wordt benut en vergroot; - het aanbieden van taalondersteuning door een aparte groep vrijwilligers; - betrekken van vluchtelingen bij de eerste opvang van landgenoten, o.a. door tolken; - het stimuleren van vluchtelingen naar (vrijwilligers)werk
Stichting Vluchtelingen Steunpunt Groene Hart is een vrijwilligersorganisatie. De vrijwilligers dragen allen bij aan het vergroten van de draagkracht in de gemeenten voor vluchtelingen. Tijdens de eerste opvang en introductieperiode zorgen zij voor goed contact tussen vluchtelingen en hun buren. Door het geven van voorlichting, de contacten met andere instellingen en het beantwoorden van vragen van bijvoorbeeld buren, wordt wederzijds begrip vergroot. 9. Knelpunten Sinds 1 januari 2014 kampen alle nieuwe statushouders onmiddellijk bij binnenkomst met grote financiële tekortkomingen. Wij zien ons gedwongen bijna alle nieuwe statushouders voor een periode van 3 maanden bij de voedselbank aan te melden. Enerzijds heeft dit te maken met het feit dat het toekennen van huur- en zorgtoeslag bij de belastingdienst in de regel een drietal maanden in beslag neemt. Anderzijds is het zo dat het vluchtelingen niet meer lukt het hoognodige voor hun inrichting aan te schaffen zonder een gedeelte daarvan te reserveren tot hun huuren zorgtoeslag toegekend en effectief is. Afgezien van deze startproblemen zien wij in toenemende mate dat vluchtelingen in financiële nood komen 10. Prognose voor tweede helft van 2014 verhoging taakstelling Het aantal vrijwilligers is op 1 juli voldoende voor de begeleiding van de huidige vluchtelingen. Ook is de verwachting dat er op 1 september voldoende stagiairs werkzaam zullen zijn. De taakstelling is onlangs echter aanzienlijk verhoogd. Met de achterstand in de taakstelling van 5 en de extra taakstelling moeten nu vóór 1 januari 2015 39 statushouders gehuisvest worden. Dat is een aantal dat normaliter in één jaar wordt gehuisvest. Taakstelling Woerden en Oudewater 2014 2014 Woerden Oudewater Totaal Stand op 1 januari 2014-5 2-3 Taakstelling 1e helft 2014 19 4 23 Totaal te huisvesten in 1e 14 6 20
halfjaar Gerealiseerd 1e kwartaal 2014 9 0 9 Gerealiseerd 2e kwartaal 2014 3 3 6 Gerealiseerd in het 1e halfjaar 12 3 15 Stand op 1 juli 2014 2 3 5 Taakstelling 2e helft 2014 20 4 24 Verhoogde taakstelling 8 2 17 Totaal te huisvesten in 2e halfjaar 30 9 39 Gerealiseerd 3e kwartaal 2014 1 Gerealiseerd 4e kwartaal 2014 Gerealiseerd 2e helft 2014 Stand op 1 januari 2015 Het spreekt voor zich dat de inspanningen van de stichting hiermee ook aanzienlijk zullen toenemen. Er zullen meer vrijwillige begeleiders moeten worden aangetrokken en de huidige begeleiders zal gevraagd worden meer uren te investeren. Meer vrijwilligers en meer uren investering door de huidige vrijwilligers betekent dat er meer begeleiding en sturing door de coördinator nodig zal zijn. Het huidig aantal vrijwilligers is al aan de maat, mede gezien de complexiteit en diversiteit van de werkzaamheden die ten behoeve van de begeleiding (en taalondersteuning) aan vluchtelingen nodig zijn. Hieruit vloeit voort dat de stichting hierin gefaciliteerd zal dienen te worden.