Jaargang 5 nr. 1, 2014 Het andere vakblad voor de boomkwekerij Wat kan de boomkweker leren van de retailer en andersom? Tuinplantenkwekerij Vreugdenhil Boom in Business- Kwekerspanel over Verkoop in de boomkwekerij Gebr. Van Oirschot Verkoop wortelgoed via de post GLB en gevolgen voor boomkwekerij Tweegesprek met Infogroen en TSD Elektrische snoeischaren in de praktijk bij Huverba Proefresultaten afdekmiddel Greenprotect
At the Foundation of Growth Bas van Buuren B.V. Coldenhovelaan 10 2678 PS De Lier NL T +31 (0) 174 53 54 55 F +31 (0) 174 53 54 50 Euroveen B.V. Californischeweg 10-B 5971 NV Grubbenvorst NL T +31 (0) 77 366 93 90 F +31 (0) 77 366 13 13 Bij BVB Substrates zijn we er vast van overtuigd dat alleen een optimale basis garant staat voor een gezonde groei. Elke dag zorgen wij dan ook voor de productie en levering van die optimale basis: het substraat. Met onze kennis, ervaring en moderne productiefaciliteiten zijn wij een betrouwbare leverancier voor kwekers in binnen- en buitenland. Bent u benieuwd wat BVB Substrates voor u kan betekenen? Kom dan gerust eens langs of bel ons voor een vrijblijvend gesprek. www.bvb-substrates.nl At the Foundation of Growth
14 Een eind aan het faxen-tijdperk Iemand die ik recent sprak over de Nederlandse boomteelt, verbaasde zich met een forse dosis ironie over de professionaliteit van boomkwekers: Het stenen tijdperk net ontgroeid, maar blijven steken in het het faxen tijdperk. Nederlandse kwekers zijn aan de ene kant internationaal toonaangevend in kwaliteit en handelsgeest en aan de andere kant werken veel kwekers nog ronduit ouderwets. Boom-In- Business praat met John Willemsen en Gert Koster van respectievelijk Infogroen en TSD. Zij betogen dat een moderne bedrijfsvoering feitelijk niet mogelijk zou zijn zonder een modern voorraadsysteem. 3
Colofon Boom in Business wordt 10 keer per jaar in een gemiddelde oplage van 3250 exemplaren verspreid onder boomkwekers en toeleveranciers. 18 Waarschijnlijk geen toeslagrechten voor containervelden Ziekten & plagen Redactie & commercie NWST NeWSTories bv Postbus 569 Fransestraat 41 6500 AN Nijmegen 6524 HT Nijmegen T 024-3602454 F 024-3602464 Hoofdredacteur: Hein van Iersel (hein@nwst.nl) Vakredactie: Ruud Jacobs (ruud@nwst.nl) Santi Raats (santi@nwst.nl) Broer de Boer (broer@nwst.nl) Vormgeving: Marie Cecile Oosterhout Advertenties: Peter Jansen (peter@nwst.nl) Alberto Palsgraaf (alberto@nwst.nl) Abonnementen 68,- per jaar. De abonnementsperiode loopt tot en met 31 december van ieder jaar en uw abonnement zal jaarlijks automatisch worden verlengd, tenzij uw schriftelijke wederopzegging uiterlijk 31 oktober voorafgaand aan de nieuwe abonnementsperiode in ons bezit is. Voor opgave van een nieuw abonnement belt u met (024) 360 24 54. Op alle abonnementen zijn onze leveringsvoorwaarden van toepassing. Deze vindt u op www.boom-in-business.nl/abonnement In het kader van het nieuwe Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB) krijgen alle boomkwekers en vasteplantentelers in de vollegrond te maken met toeslagrechten. Voor de sector op zich een prettig vooruitzicht. De vraag is echter hoe snel het nieuwe systeem ingevoerd wordt, en hoe het zit met pacht? 32 Onkruid voorkomen is beter en verder Teelttechniek Actueel De afgelopen jaren heeft Cultus 7 Nieuws Agro Advies proeven uitgevoerd met Greenprotect, een middel om onkruid in de boomkwekerij te voorkomen in Verkoop 14 Een eind aan het faxen tijdperk plaats van te bestrijden. Greenprotect 42 Webshop kan verkoop booming maken is een vloeibare suspensie op basis van houtvezels, bedoeld om de bodem af 46 Gebr. Van Oirschot zweren bij vrouwelijk schoon en vrachtauto's te dekken en onkruidkieming te voorkomen. Column 50 Hoofdredactioneel ISSN: 2211-9884 Alle auteursrechten en databankrechten ten aanzien van (de inhoud van) deze uitgave worden uitdrukkelijk voorbehouden. Deze berusten bij Boom in Business c.q. de betreffende auteur. Niets uit deze uitgave mag zonder schriftelijke toestemming van de uitgever worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, scan, fotokopie, elektronisch of op welke wijze dan ook. Boom in Business wordt tevens elektronisch opgeslagen en geëxploiteerd. Alle auteurs van tekstbijdragen in de vorm van artikelen of ingezonden brieven en/of makers van beeldmateriaal worden geacht daarvan op de hoogte te zijn en daarmee in te stemmen e.e.a. overeenkomstig de publicatie- en/of inkoopvoorwaarden. Deze zijn bij de redactie ter inzage of op te vragen. 4
inhoud Kwekerspanel over 27 Verkoop in de boomkwekerij Kwekerspanel Sterke, gezonde kwaliteitsbomen en -planten kweken is zeker een kunst. Maar al deze met zorg gekoesterde producten tegen een zo goed mogelijke prijs op de juiste plek krijgen is ook een vak apart. Door het raadplegen van een geselecteerd kwekerspanel steekt vakblad Boom in Business de thermometer in de boomkwekerij. Voor dit eerste kwekerspanel over Verkoop in de boomkwekerij hebben we een kleine 50 boomkwekers naar hun ervaringen en meningen gevraagd. 10 Particuliere verkoop als vanzelfsprekend Verkoop Op menig boomkwekerij wordt de particuliere klant met een bordje als Geen verkoop aan particulieren ontmoedigd om nog verder te komen. Zo niet in het Drentse Eldersloo. Op Tuinplantenkwekerij Vreugdenhil is de particulier een graag geziene gast. Een gesprek met Jan Vreugdenhil (56) over hoe een Westlandse rozenkweker uiteindelijk in Drenthe als tuinplantenkweker aan de slag is gegaan. Een verhaal over vallen en toch maar weer opstaan. 22 Electrocoup wint Boom in Businessgebruikerstest voor elektrische snoeischaren Techniek Bij boomkwekerij Huverba in Opheusden zijn vijf elektrische snoeischaren in de dagelijkse praktijk getest: Electrocoup F3010, Pellenc Lixion Evolution, Pellenc Treelion M45, Felco 801 en Felco 820. Hoe zijn de ervaringen van de professionals die er dagelijks mee aan de slag gaan? 5
Boomkwekerij H. KNOL B.V. Jodendijk 51, 7211 EM Eefde NL. Telefoon: +31-575-540279 Telefax: +31-575-540232 E-mail: b.knol@planet.nl Internet: www.knolplant.nl Hereweg 344a 9651 AT Meeden T: 06-21804886 F: 0598-35 2232 www.boomkwekerijboneschansker.nl DEN MULDER Boomteelt 5971NL Grubbenvorst T: 077 3662289 F: 077 3662784 www.denmulderboomteelt.com Onze kwaliteit is onze toekomst leverancier van Buxusstek Sempervirens, Faulkner & Prunus Novita www.wilbertstek.nl Smidstraat 1-6691 ES - Gendt Tel. 0481-425543 Mob. 06-54255446 Fax 0481-422963 info@wilbertstek.nl Vaste plantenkwekerij Eldertstraat 8 Zundert T: 076-5973026 F: 076-5972888 info@marijnissenvasteplanten.nl Gespecialiseerd in beworteld stek en plantgoed van Azalea japonica. Leucothoe in soorten, ook gepantenteerd Pieris japonica in soorten. Vaccineum vitis Idaea gepatenteerd. Grotebaan 6, 5428 NH Venhorst M: 06-53141408 mbloemenvof@hetnet.nl Voor al uw gewortelde stekken Gommelsestraat 2 5074 NG Biezenmortel T: +31 (0)135113396 F: +31 (0)135114183 M: +31 (0)651222823 www.hecostekcultures.nl info@hecostekcultures.nl Boomkwekerij Boomkwekerij H. KNOL H. B.V. KNOL B.V. 10 ha pot- en containerteelt, 6.5 ha recirculatie. 1.5 miljoen plantgoed/uitgangsmateriaal. 1.5 miljoen heesters en rozen als leverbaar product. 800024 www.knolplant.nl info@knolplant.nl Van Aart Boomkwekerijen Handveredelingen van loofhout en coniferen Groene Woud 33B 4731 GT Oudenbosch Tel/Fax 0031(0)165310190 www.vanaartboomkwekerijen.nl info@vanaartboomkwekerijen.nl Vollegronds plantgoed en container, o.a. Prunus laur. cult., Taxus, coniferen, Buxus en div. Ilex var. Maalbergenstraat 12 4884 MT Wernhout T: 076 5972920 F: 076 597 0720 M: 06 221 171 25 Inschrijvingsnr. K.v.K. 08073225 Handelsvoorwaarden HBN/ANTHOS EG kwaliteit EG Plantenpaspoort, NL Naktuinbouwkwaliteitscontrole Naktuinbouwnummer 21852 BTW nr. NL 8110 04 521 B Postbank: 94 06 45 ING Bank Deventer: rek.nr. 65 79 54 640 Swiftcode: ING BNL 2A IBAN NL 36 INGB 0657 95 Op al onze offertes en overeenkomsten zijn de HBN voor Nederland van toepassing. Deze voorwaarden zijn gedeponeerd op 10 juni 1994 ter Griffie Arrondissementsrechtbank te s Gravenhage onder nummer 95/1994. Voor het buitenland gelden de ANTHOS voorwaarden. Op verzoek worden deze toegez Betalingen binnen 45 dagen netto. zwart 361 Kwekerij Meuter Geusert 7a 6093 NR Heythuysen Tel. 0031-0653750573 www.kwekerijmeuter.nl info@kwekerijmeuter.nl Gespecialiseerd in bijzondere coniferen. vanderslikkerentmeesters Hoornaar/Ellemeet T 0111 671735 www.vdslikke.nl onteigening bemiddeling bij aan- en verkoop schade-expertise aan gewassen Prijzenregister Boomkwekerij Gespecialiseerd in spillen en lichte laanbomen voornamelijk eigen wortel Servennenstraat 5 5066 PS Moergestel T: 013-5131555 / 06-50874190 F: 013-5133819 www.jvanroesselboomkwekerij.nl Gespecialiseerd in alle gangbare Rhododendrons, van 50 cm tot XL. Europaweg 269 7766 AJ Nieuw Schoonebeek T: 06-10393307 F: 0524-541239 info@kerperien.nl www.kerperien.nl Laan-, Sier- en Parkbomen Solitair en meerstammigen 100 ha. Volle grond en 4 ha. container Hoofdstraat 74-76 4041 AE Kesteren T: 0488-482450 F: 0488-482858 E: info@bpboomkwekerijen.nl www.bpboomkwekerijen.nl Laan- en vruchtbomen Langstraat 19 5863 BG Blitterswijck info@boomkwekerijendemaas.nl www.boomkwekerijendemaas.nl T: +31(0)478 531 545 F: +31(0)478 532 040 Gespecialiseerd in teelt van vaste planten in pot Antoniusstraat 32 6011 SE Ell (L) Telefoon: +31 (0)495 555000 Fax: +31 (0)495 555001 E-mail: info@linderskwekerijen.nl www.linderskwekerijen.nl Zeer uitgebreid assortiment Koepelstraat 3 4884 MV Wernhout T: 076-5974349 M: 06-51519763 F: 076-5976152 domenweijgers@hetnet.nl Akkerstraat 2a 5084 HL Biest-Houtakker T: 0135054084 M: 0622777615 info@vromanskwekerijen.nl www.vromanskwekerijen.nl 300 Ha met o.a. Coniferen, Buxus, Prunus, Taxus, Kerstbomen en Rhododendrons. Zowel volle grond als potgekweekt. Eperweg 52 8167 L J Oene T: +31(0)578-641422 F: +31(0)578-641404 info@debuurte.nl www.debuurte.nl Gespecialiseerd in Cornus Salix bijzondere heesters De Hege Bouwen 1a 8566 JB Nijemirdum T: 0514-571809/ 06-22144806 F: 0514-593272 Info@eurodogwoods.com www.eurodogwoods.com Heesters in volle grond Biggelaarstraat 1 4881 JA Zundert T: 076-5975071 M: 06-51426755 F: 076-5976708 E: info@boomkwekerijkwillemsenbv.nl www.boomkwekerijwillemsenbv.nl makes your world green Handelskwekerij G. Hoogenraad B.V. Rijksweg 30 a 6744 WB Ederveen tel. 0318 571665 info@hoogenraadplant.nl www.hoogenraadplant.nl Kwekerij 't Plantloon Groot assortiment coniferen, buxus, taxus en prunus lauro in soorten Plantloonseweg 3 5171 RD Kaatsheuvel T: 0416 339996 F: 0416-348516 6
BOOMBAND/BINDBUIS Hakvoort Westzaan Telefoon 075-616 59 41 Email info@boomband.nl www.boomband.nl "Uw partner voor de beste start" Geusert 13 6093 NR Heythuysen (NL) T. +31 (0)475 49 86 00 F. +31 (0)475 49 86 09 E. info@bergs.nl I. www.bergs.nl Boot & Co gaat samenwerken met Diamant-groep Groen Xtra Diamant-groep Groen Xtra gaat op haar kwekerij aan de Eindhovenseweg in Berkel- Enschot voor Boot & Co Boomkwekerijen 200.000 potten opkweken en daarnaast circa 900.000 stek oppotten op de kwekerij van Boot & Co in Zundert. Dit is vastgelegd in een overeenkomst die dinsdag 25 februari jl. is ondertekend door Karel van Remunt, namens Groen Xtra en Jan de Vries namens Boot & Co. Naast het leveren van kwaliteit is het voor Boot & Co ook van belang dat de gehele productie voldoet aan de eisen van Milieukeur, zodat er op efficiënte wijze en duurzaam geproduceerd wordt. Diamantgroep Kwekerij werkt inmiddels een aantal jaar volgens het Milieukeur certificatieschema en voldoet daarmee aan de eisen van Boot & Co. Boot & Co wil door de samenwerking met breed leerwerkbedrijf de Diamant-groep ook een invulling geven Nieuwsaan maatschappelijk verantwoord ondernemen. Door deze samenwerking levert Boot & Co een extra bijdrage om mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt naar een baan te leiden. Boot & Co behoort met een totaal areaal van ruim 130 ha tot de grootste Nederlandse boomkwekerijbedrijven. Naast productie en afzet van stedelijk en landschappelijk groen in Nederland behoort de export naar tal van Europese landen al meer dan 65 jaar tot de kernactiviteiten van Boot & Co. Groen Xtra is een bedrijfsonderdeel van de Diamant-groep. De Diamant-groep biedt als breed leerwerkbedrijf passend werk en ontwikkeling aan ca. 3.000 mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. We streven ernaar de kansen van onze medewerkers op een reguliere baan zoveel mogelijk te vergroten. Ontwikkeling is daarbij een belangrijk en continu proces. Voor de gemeenschappelijke regeling bestaande uit de gemeenten Tilburg, Dongen, Hilvarenbeek, Goirle, Alphen-Chaam, Gilze en Rijen, voert de Diamant-groep primair de Wet sociale werkvoorziening uit. VOOR ALLE SOORTEN VARENS! www.vitroplus.nl Tel: 0111-468088 Gespecialiseerd in vaste planten in p9. Tevens kruiden, grassen en varens. info@plantenkwekerij-veroude.nl Horstedijk 116 5973 PR Lottum T: 077-366 4080 F: 077-366 4081 E: info@rotjes.com I: www.rotjes.com Ongeworteld stek EversGroen Gerrit Achterbergstraat 13 4043 GH Opheusden Tel/Fax: 0488-428095 Mob: 06-21886091 Prijslijst: www.eversgroen.nl 2 medewerkers van Diamant-groep Krijn Heezemans en Jean Pierre Brok. 7
Nieuws Brienen Brienissen: Stop met het rommelen met iepen op een onderstam van glabra Volgens een expertpanel in de komende uitgave van Boomzorg is het iepenprobleem van de toekomst niet iepenziekte, maar onverenigbaarheid. Boomkweker Brienen Brienissen heeft hier een duidelijke mening over: 'Er wordt nog teveel gerommeld met glabra als onderstam met alle gevolgen van dien.' Brienissen: Er is veel vraag naar Iepen de laatste jaren en met name de nieuwe soorten doen het goed: New horizon en Rebona. Vanuit Amerika wordt ook geïmporteerd. Onder andere Princeton en New Horizon. Alhoewel dat laatste illegaal is. Hierin ontstaat ook gelijk het gevaar dat we moeten oppassen geen monoculturen toe te passen, maar vooral te kiezen uit meerdere variëteiten bij aanplant. Er wordt nog teveel gerommeld met glabra als onderstam met alle gevolgen van dien. Ulmus X Hollandica belgica is een goed alternatief. Alleen zijn deze laatste bijna niet meer verkrijgbaar. Ulmus laevis zie je ook steeds meer verschijnen op eigen wortel. De trend is het liefst uitgangsmateriaal op eigen wortel, hieraan wordt op dit moment door verschillende kwekers veel aandacht besteed. Er is met betrekking tot iepen is nog veel te doen voor kwekers. Deze zullen een voortrekkersrol moeten spelen Onder andere door voorlichting te geven en de juiste keuzes maken rondom onverenigbaarheid. de onderkant aan te vullen. Dat hebben wij ook altijd duidelijk gemeld aan Yanmar en er waren hiertegen nooit bezwaren van hun kant. Nu heeft Yanmar besloten het import te stoppen. Er is ons niet gemeld wie het import overneemt, maar ik schat in dat ze dit zelf gaan doen.' Lozeman is zeventien jaar actief geweest als Yanmar importeur. Wat zijn de gevolgen van de warme winter De natuur loopt ruim een maand voor op schema door de warme winter. Bloemen en planten komen al in bloei, omdat de gemiddelde temperatuur zo'n 2,5 graden hoger ligt dan normaal. Deze winter kan de op een na warmste winter ooit in Nederland worden, sinds de metingen begonnen 300 jaar geleden. Met een gemiddelde van 5,9 graden staat deze winter tot nu toe op de derde plaats. Acer giftig voor paarden Er komt steeds meer onderzoek beschikbaar dat aantoont dat zaden van Acer negundo en Acer pseudoplatanus bij paarden een dodelijke ziekte kunnen veroorzaken. De officiële naam van deze spierziekte is atypische myopathie. Paarden die in de herfst als zaad valt de hele dag in de wei worden gelaten en niet worden bijgevoerd lopen het ergste gevaar. Het middel dat sterfte zou veroorzaken in hypoglycine. Yanmar tractoren stopt met Lozeman Lozeman Tuin- en Parkmachines meldt in een brief aan haar relaties dat het bedrijf niet langer zal optreden als importeur van Yanmar traktoren. Gerben Lozeman hierover: 'Wij constateerden al geruime tijd dat het programma tractoren dat Yanmar heeft goedgekeurd voor Europese markt relatief smal is. Wij importeren daarom om het programma compleet te houden al bijna veertig jaar Ferrari tractoren en sinds kort ook het Chinese merk Chery om het programma aan Onze redactie wil graag een artikel schrijven over deze uitzonderlijk zachte winter (of moeten we zeggen voorjaar). Wat zijn de gevolgen hiervan voor het werk, de aanbestedingen, het planten van bomen, ziekten en plagen, de natuur en natuurlijk uw bedrijf of uw dagelijkse werkzaamheden? Hoe gaat u hiermee om en welke voorzorgsmaatregelen neemt u? Laat het ons weten en stuur een e-mail naar hein@nwst.nl. 8
helicopter Anahita Khosravipour, promovenda aan de Universiteit Twente, heeft een nieuwe methode ontwikkeld om de omvang en dichtheid van bomen te meten. Vanuit een helikopter richt ze een laserstraal op een bos om gegevens te verzamelen. Dat is goedkoper en nauwkeuriger dan bestaande methoden. Khosravipour heeft een algoritme opgesteld waardoor het meten van bijvoorbeeld de omvang, de vorm, de hoogte en de dichtheid van bomen kan worden gemeten met een laserstraal vanuit de lucht. De onderzoeker van de faculteit ITC testte haar model vanuit een helikopter boven een bos in de Franse Alpen. Het laserlicht kaatst terug van de bomen. Een sensor zet het gereflecteerde licht om in bruikbare data. Het meten van bomen is belangrijk voor bosbouw en klimaatonderzoek. Bosbeheerders en wetenschappers gebruiken de gegevens over omvang van stammen en dichtheid van het bladerdek onder andere om te berekenen hoeveel CO 2 een bos kan opnemen. Nu worden metingen aan bomen vaak met de hand gedaan of op basis van satellietbeelden. Die methodes zijn duurder, tijdrovender en minder nauwkeurig. Khosravipour stelt haar algoritme voor iedereen vrij beschikbaar. De lichtste kettingzaag ter wereld Husqvarna introduceert de 543XP motorkettingzaag. Deze machine weegt slechts 4,5 kg en dat is 0,2 kg minder dan de lichtste kettingzaag van andere aanbieders in dezelfde klasse. Het lichte gewicht is het voornaamste kenmerk van de nieuwe Husqvarna 543XP kettingzaag. Zeker wanneer langdurig gewerkt wordt met een kettingzaag is de 0,2 kg een merkbaar verschil. Het resultaat is minder vermoeidheid bij de gebruiker en lagere fysieke belasting. Dankzij het lage gewicht en optimaal zwaartepunt ligt de 543XP lekker in de hand is hij zeer goed handelbaar. De verbeterde handgrepen zorgen voor een nog betere wendbaarheid. Het starten van de kettingzaag is extra eenvoudig en snel door de smart start-functie. De Husqvarna 543XP kettingzaag is verkrijgbaar vanaf e 635,- (ex btw). De versie met handvatverwarming 543XPG is er vanaf e 676,- (ex btw). Boomdichtheid meten met laser en Bekijk onze actuele voorraad op www.rotjes.com Gewortelde stek van Hebe - Rosa - Vinca sier-, en bodembedekkende heesters Horsterdijk 116, 5973 PR Lottum, T 077 366 4080, F 077 366 4081, E info@rotjes.com
Particuliere verkoop als vanzelfsprekend De Westlandse ex-rozenkweker Jan Vreugdenhil runt samen met echtgenote en zoons in het Drentse land een tuinplantenkwekerij: met verkoop aan huis Op menig boomkwekerij wordt de particuliere klant met een bordje als Geen verkoop aan particulieren ontmoedigd om nog verder te komen. Zo niet in het Drentse Eldersloo. Op Tuinplantenkwekerij Vreugdenhil is de particulier een graag geziene gast. Een gesprek met Jan Vreugdenhil (56) over hoe een Westlandse rozenkweker uiteindelijk in Drenthe als tuinplantenkweker aan de slag is gegaan. Een verhaal over vallen en toch maar weer opstaan. Auteur: Ruud Jacobs Op het afgesproken tijdstip heeft Jan Vreugdenhil nog even geen oog voor zijn bezoek. Op het containerveld krijgt een klant eerst nog de volledige aandacht met tekst en uitleg over haar nieuwste tuinaankoop: twee kleurrijke exemplaren van de Pieris Japonica. Bij het afrekenen gaat ondertussen ook een zak plantaarde mee en na de gedane zaken helpt Vreugdenhil nog even mee om de aankopen in de auto te laden. Service op maat en de klant is koning. Vreugdenhil: De mensen moeten nog een beetje wennen aan het gegeven dat ze hier ook welkom zijn voor het kopen van tuinplanten. Wij zijn echt een groencentrum, anders dan de bekende winkels waar je naast groen ook tuinstoelen, parasols en andere accessoires kunt kopen. Met onvervalst Westlandse tongval vertelt Vreugdenhil over het ontstaan van de huidige tuinplantenkwekerij. In De Lier hadden de Vreugdenhils een rozenkwekerij, maar door toedoen van een bepaalde schimmel in de kassen waarvoor echtgenote Nel (55) allergisch bleek, viel in 1998 het besluit om gezamenlijk iets nieuws te beginnen. Via een advertentie over een te koop staand boerenbedrijf met agrarische grond is de stap genomen om naar Drenthe te verhuizen. Voordat de koop was afgerond, had ik met de gemeente al overleg gehad over onze plannen om hier met een kwekerij aan de slag te gaan. Geen enkel probleem en alles leek in kannen en kruiken. Maar achteraf rezen er volgens Vreugdenhil steeds opnieuw problemen over de invulling van bestemmingsplannen en de daarbij behorende vergunningen. Het resultaat: na drie jaar was er totaal niks geregeld en zag Vreugdenhil zich genoodzaakt om in het Drentse land bij de agrarische bedrijfsverzorging aan de slag te gaan. Uiteindelijk, in het vijfde jaar na de verhuizing, kwam er toch schot in de zaak en kon ik met kweken aan de slag, aldus Vreugdenhil. In eerste instantie alleen maar kweken; de verkoopactiviteiten volgden op een later tijdstip. In 2007 hebben we een poging gewaagd en de gemeente overgehaald om toestemming te geven zodat we hier toch met particuliere verkoop mochten starten. Rondom de boerderij, nu inmiddels het domein van zoon Johan (26), verrees naast een containerveld ook een tuinhal, totaal 0,5 hectare. De hal fungeert als kweeklocatie en verkoophal, maar ook als overwinteringslocatie voor alle tuinplanten die buiten op het containerveld worden opgekweekt. Kweken Vreugdenhil kweekt jaarlijks zo n 30.000 tot 40.000 bewortelde stek van vele tientallen soorten op. De stek komt van diverse leveranciers, verspreid over het hele land. Alle stek wortelen we hier door in P9 en alles wat haag is, zoals buxus, laurier, photinia en coniferen, gaat naar de vollegrondkwekerij (6 hectare, red.) een stukje verderop. De overige borderbeplanting in P9 gaat daarna nog in C2, C3 en ook nog naar C5. Tuinplanten Van rozen in de kas naar tuinplanten in de volle grond. Was dat een gemakkelijke overstap? Vreugdenhil: Onze stekleverancier gaf in het begin ook adviezen over hoe te kweken. 10
Verkoop Bovendien heb ik toen ook cursussen gevolgd, maar door dagelijks met de producten aan het werk te zijn leer je het meest. Inmiddels hebben beide zoons Johan (26) en Frank (28) hun interesse voor de kwekerij getoond. Waar de jongste dagelijks op het land met groen actief aan de slag is, houdt Frank een actief en succesvol marathonschaatser zich bezig met pr en verkoopmarketing. Zo draagt hij onder meer zorg voor de website van het bedrijf. Afzet Naast de particuliere verkoop op het bedrijf zelf, veelal in handen van echtgenote Nel, verkoopt Vreugdenhil zijn product ook via de Groengroep van Floraholland in Eelde. Daar leveren we aan de cash-&-carry en aan de groothandel. Verder leveren we ook aan Pieter van der Linden in Noordscheschut, een private cash-&-carry. Om het assortiment in de winkel aan huis voor de particulier zo aantrekkelijk mogelijk te houden, koopt Vreugdenhil op deze verkooplocaties ook weer nieuwe soorten in. Particuliere verkoop Maar waarom dan ook die particuliere verkoop? Vreugdenhil: Je moet het doen omdat je daar aardigheid aan hebt. Hier zijn weinig kwekerijen in de omgeving. Mensen vinden het leuk om op een kwekerij rond te lopen en alles in groei en bloei te zien. De prijs-kwaliteitverhouding is voor De mensen moeten nog een beetje wennen aan het gegeven dat ze hier ook welkom zijn voor het kopen van tuinplanten veel mensen interessant en wij denken hierin dan ook nog behoorlijk te kunnen groeien. Dat mensen het interessant vinden om naar een kwekerij te komen, leidt Vreugdenhil onder meer af uit de jaarlijkse Boerenfietstocht, een initiatief van LTO. In de zomer wordt deze boerenfietstocht drie keer georganiseerd. Telkens doen er zo n acht tot tien agrarische bedrijven mee. Het is een soort Kom in de Kas en het is een stukje reclame, ook voor het bedrijf. Dat levert ons elk jaar toch weer enkele nieuwe klanten op. Om de particuliere verkoop verder te stimuleren, heeft Vreugdenhil ook een eigen website met uitgebreide gegevens over het leverbare sortiment. En ook op Facebook is de Drentse kwekerij actief. Dit alles is in handen van zoon Frank, die deze taak ondanks zijn schaatsverplichtingen ook elders kan verzorgen. Advisering Om de particuliere klant zo goed mogelijk van informatie over nieuw assortiment en plantadviezen te voorzien, vult Vreugdenhil de website zo n drie tot vier keer per jaar met van belang zijnde informatie. Alles om de potentiële klant zo goed mogelijk te bedienen. Niet alleen op het world wide web, ook op de kwekerij is de particuliere klant koning. De mensen die hier komen, vraag ik ook altijd hoe de tuin er qua ligging en afmetingen uitziet. En als mensen geen tekening hebben, dan teken ik op de vloer in de hal het plantvak precies in de juiste maat uit en zet er dan de planten in. Verder zeggen we tegen de klanten ook altijd dat ze thuis eerst alles in pot uit moeten zetten en pas planten als alles goed staat. Daar krijgen we goede reacties op terug. In 2007 hebben we de gemeente overgehaald om toestemming te geven zodat we hier toch met particuliere verkoop mochten starten Eigen kwekerij Even verderop, buiten de bebouwde kom van het dorpje Eldersloo, zwaait zoon Johan de scepter over 5 hectare vollegrond. Op de kwekerij worden zo n 150 soorten haagplantsoen opgekweekt, onder meer buxus, hulst en coniferen. Het zijn zeker niet de grote getallen die hier worden gekweekt. Voor massawerk zijn meer hecta- 11
Vandaag besteld, morgen in huis! Bel of mail nu! Telermaat Zundert De Ambachten 27 076-5972532 zundert@telermaat.nl Telermaat Kesteren Spoorstraat 6 026-8800030 kesteren@telermaat.nl Telermaat Boskoop Zijde 135 0172-217040 boskoop@telermaat.nl 12
Verkoop Van de tien aanvragen is het acht keer niks. Via internet verkopen is moeilijk, want mensen gaan op internet voor de prijs en kiezen niet op kwaliteit. De vermelding op Facebook is volgens Vreugdenhil meer om actuele zaken onder de aandacht te brengen. Zeg maar een extra stuk reclame. In tegenstelling tot de digitale snelweg heeft Vreugdenhil nog steeds meer vertrouwen in een rechtstreekse directe benadering van mensen die het bedrijf bezoeken. Tuinontwerp, -aanleg en -onderhoud Behalve eigen kweek en de verkoop van het product, ook aan particulieren, richt de familie Vreugdenhil zich verder op de aanleg van tuinen en het onderhoud nadien. Het ontwerpen houden we wel simpel. Als de aanleg een beetje meer werk is, dan besteden we die klus uit aan een zzp er. Dat geldt ook voor het onderhoud. res nodig, maar dat is niet wat we willen. Liever nog een keer verplanten voor betere, zwaardere kwaliteit, dan nu nog een hectare erbij, zo licht Johan toe. Op de kwekerij wordt nauwelijks gespoten. Behalve bij buxus en laurier; daar spuiten we wel tegen meeldauw en hagelschot. We doen steeds meer met bladmeststoffen om de plant op die manier weerbaarder te maken en zo de ziekten en plagen verder terug te dringen. Mijn beslissingen over hoe te handelen neem ik deels naar eigen inzicht, maar ook in samenspraak met onze teeltadviseur van Telermaat. Verdere teelttechnische kennis doe ik op bij de studieclub Igrow en ook uit de vakbladen, zo licht Johan toe. Website, Facebook en Marktplaats Tuinplantenkwekerij Vreugdenhil beschikt op internet over een uitgebreide website met actuele onderdelen als voorraad, aanbiedingen en plantadviezen. De site is gebouwd door een derde partij en het beheer is in handen van de schaatsende telg van de familie, zoon Frank. Verder is de kwekerij ook op Marktplaats actief en niet geheel zonder succes. Jan Vreugdenhil: We zien daar wel veel van terug, onder meer aanvragen voor bepaalde planten die we via Marktplaats aanbieden. Ook zie je dat mensen ons later ook rechtstreeks benaderen, zoals bij de verkoop van kerstbomen. Toch is Vreugdenhil nog niet geheel overtuigd van het internet als verkoopkanaal. Toekomstplannen Op de website vermeldt de familie Vreugdenhil dat ze het bedrijf nog naar 12 hectare willen uitbreiden. Vreugdenhil: Van die 12 hectare is het nog niet helemaal zeker of dat gaat lukken. Wel wordt het containerveld groter en de vollegrond minder. Ook zijn er plannen voor een machineloods met bedrijfswoning. Over de vraag naar producten uit de tuinplantenkwekerij is Vreugdenhil positief gestemd, ondanks alle mindere berichten. Hier is het ieder jaar wel beter gegaan. De klantenkring is nog steeds gegroeid, zowel particulier als handel. Vanuit de binnenlandse handelsbedrijven gaan onze producten veelal naar het buitenland. Volgens mij zit er zeker nog potentie in de markt. En als het in de handel slecht gaat, hoeft het niet bij de particulieren ook slecht te zijn. Wij zitten qua prijzen duidelijk onder die van de tuincentra. Door de potten zijn de planten nu wel sneller leverbaar en ieder jaar zien we daarin weer een marginale stijging. We zijn zeker niet de goedkoopste, maar we kiezen echt voor kwaliteit en kweken liever iets langer door voor een zwaardere kwaliteit. Stuur of twitter dit artikel door! Scan of ga naar: http://www.boom-in-business.nl/artikel.asp?id=23-4439 13
Een eind aan het faxen tijdperk Software-aanbieders pleiten voor efficiëntie en snelheid van een modern voorraadsysteem Iemand die ik recent sprak over de Nederlandse boomteelt, verbaasde zich met een forse dosis ironie over de professionaliteit van boomkwekers: Het stenen tijdperk net ontgroeid, maar blijven steken in het het faxen tijdperk. Nederlandse kwekers zijn aan de ene kant internationaal toonaangevend in kwaliteit en handelsgeest en aan de andere kant werken veel kwekers nog ronduit ouderwets. Boom-In- Business praat met John Willemsen en Gert Koster van respectievelijk Infogroen en TSD. Zij betogen dat een moderne bedrijfsvoering feitelijk niet mogelijk zou zijn zonder een modern voorraadsysteem. Auteur: Hein van Iersel 14
Verkoop Bij Infogroen overal gratis toegang tot voorraadinformatie en overzicht. Beide heren zijn elkaars concurrent, maar zijn op verzoek van dit vakblad meteen bereid om op kosten van Boom-In-Business gezamenlijk een uitsmijter te eten. Meteen al in de eerste minuut van ons gesprek komt de zakelijke reden op tafel. Infogroen en TSD hebben in de boomkwekerij een gezamenlijk marktaandeel van naar schatting negentig procent. Aan de onderkant van de markt zijn er enkele regionale aanbieders met een te verwaarlozen aantal gebruikers, en onder de grote bedrijven is er een heel klein clubje van bedrijven die met maatwerkoplossingen of oplossingen op basis van Navision of SAP zijn ingericht. Ondanks dit gezamenlijke marktaandeel van bijna Noord-Koreaanse hoogte, is de marktpotentie nog heel veel groter. Beide heren hoeven eigenlijk niet na te denken over de vraag hoeveel bedrijven serieus vakmatig zijn geautomatiseerd. Dat is maximaal 30 tot 40 procent van de kwekers. Dat betekent dat de groeipotentie enorm is. Achter een sterk bedrijf zit een sterke vrouw Zowel Willemsen als Koster geeft meteen toe dat het niet altijd makkelijk is om kwekers te overtuigen van de meerwaarde van automatiseren. John Willemsen: Als ik bij een prospect kom en ik moet hem of haar overtuigen van de noodzaak om te automatiseren, dan is het eigenlijk altijd vergeefse moeite. Een automatiseringsproces is alleen mogelijk als er minimaal één iemand in het bedrijf zich breed maakt. Volgens zowel TSD als Infogroen hoeft dat overigens niet per se de boomkweker zelf te zijn. Willemsen begint te lachen en vertelt over een automatiseringsproces waarbij de kweker iedere keer wijselijk buiten de deur was als er iets besproken moest worden, en waarbij hij de zaken moest regelen met de vrouw van de kweker. Infogroen en TSD hebben in de boomkwekerij een gezamenlijk marktaandeel van naar schatting negentig procent Willemsen en Koster in koor: Wie maakt niet uit, maar er moet iemand achter het project staan en vaak is dat de vrouw, omdat die toch al de boekhouding doet. Diversiteit Het complexe aan automatiseren in de boomkwekerij is de veelheid van producten en het feit dat het product leeft. Een sortimentskweker heeft misschien honderden soorten op zijn kwekerij staan en per soort ook nog eens verschillende maatvoeringen. Willemsen pakt een voorverpakt 15
Dé elektrische snoeischaar voor de boomkwekerij www.adriaaninterntransport.nl 06 54904031-0174 270008 T +31 (0)488 44 28 28 E info@damcon.nl 3 wiel elektrotrekkers 4 wiel elektrowagens Prins heftrucks I www.damcon.nl Bekalken of.. méér dan bekalken! Inbreng van belangrijke sporenelementen Optimale haarwortelbezetting door aminopurines Snelle levering van direct beschikbare calcium Stimuleren van bodembiologie Verhoogt plantweerstand (celopbouw en transportfunctie) Hoog reactief en dus snelle ph stijging Voorjaarstoepassing door snelle werking Lage dosering van 400-800 kg/hectare Onze kwaliteit is onze toekomst leverancier van Buxusstek Sempervirens, Faulkner & Prunus Novita Telermaat Zundert Tel. 076 59 72 532 Telermaat Boskoop Tel. 0172 21 70 40 Telermaat Kesteren Tel. 026 88 000 30 www.telermaat.nl www.wilbertstek.nl Smidstraat 1-6691 ES - Gendt Tel. 0481-425543 Mob. 06-54255446 Fax 0481-422963 info@wilbertstek.nl
Verkoop ze samenwerken. De aantallen die een kweker opgeeft in zijn voorraadsysteem moeten dus keihard zijn, want hij heeft met de handelskweker afgesproken dat hij verplicht is te leveren. In de dagelijkse kwekerspraktijk is dat ingewikkeld. Hij moet zijn voorraad bij een handelskweker niet te hoog, maar vooral ook niet te laag maken. In het ene geval kan hij niet leveren; het andere betekent dat hij aan het eind van het seizoen met handel blijft zitten. In een ideale wereld waarin alle voorraadposities realtime via internet aan elkaar gekoppeld zouden zijn, is dat geen probleem, maar de huidige praktijk is duidelijk anders. Gert Koster: Er zijn nog steeds handelsbedrijven die de faxen van klanten en leveranciers netjes overtypen in hun automatiseringssysteem. Dat kost dit soort bedrijven vaak meerdere fte s en er is altijd de kans dat zaken fout worden overgenomen. Nog nooit gehoord dat een koekje van tafel en legt uit: Dit koekje zit met 500 stuks in een doos, 4 dozen op een laag en 4 lagen op een pallet. Meer is daar niet over te vertellen. In de boomkwekerij kunnen diezelfde koekjes los geleverd worden in een palletbox, naast elkaar staan op een Deense kar, in een drie-, vijf- of tienliterse pot, verpakt of onverpakt, met etiket of zonder etiket; en toch is het iedere keer fysiek hetzelfde product. Maximaal 30 tot 40 procent van de kwekers is vakmatig geautomatiseerd Gert Koster probeert met succes de verwarring nog wat groter te maken: Waar kwekers ook mee te maken hebben, is dat er eigenlijk drie standaardmethodes zijn om een product te beschrijven. De bekendste is waarschijnlijk is de VAR-B-methode. De tweede standaard, de VBNstandaard, wordt veel gebruikt door kwekers die via veilingen leveren, en dan heb je ook nog een derde, de Europese SAN-standaard, die van dezelfde naamvoering uitgaat als VAR-B, maar andere maatvoeringen kent. Uit een oogpunt van automatisering zijn de drie standaarden volgens Willemsen en Koster op zich niet ingewikkeld, maar voor de kweker zou één norm waar iedereen gebruik van maakt de voor- keur genieten. Nu is het zo dat de kweker bij het inrichten van een systeem aangeeft welke norm hij wil hanteren. Moet hij dan leveren aan een andere kweker of wordt hij beleverd door een kweker met een andere standaard, dan is het feitelijk een kwestie van handwerk om de verschillende standaarden aan elkaar te knopen. Koster vult aan: Dat is natuurlijk altijd nog een stuk makkelijker dan geen systeem hebben en alles steeds handmatig blijven doen. Dat is veel tijdrovender. Maar standaardisering van alle formaten zou de voorkeur genieten. Beide heren zijn overigens al voldoende door de wol geverfd om te kunnen verwachten dat zo n standaard er ooit komen. Willemsen: Uit principe vind ik het overigens niet de taak van het bedrijfsleven om de standaard te bepalen. Dat moet de sector zelf regelen. Zachte dwang In principe is een softwaresysteem een voorraadsysteem, hoewel de systemen van TSD en Infogroen ook andere functies kennen zoals orderen, uitleveren en factureren. De ontwikkeling van de laatste jaren is dat kwekers hun handel via steeds meer kanalen afzetten en dat voorraadposities voor die handelskanalen in zekere zin met elkaar concurreren. Willemsen legt uit: Handelskwekerijen willen in een zo kort mogelijke tijd hun lijst bij elkaar zoeken en varen inmiddels blind op de voorraad van kwekers waarmee kweker zijn investeringen niet in het eerste jaar had terugverdiend Zowel Willemsen als Koster ziet wel enige zachte drang van de handelskwekerijen jegens de kwekers om meer automatisering in te voeren, maar van dwang is eigenlijk nog steeds geen sprake. Willemsen: Veel handelaren zijn al blij als ze regelmatig een bijgewerkte Excel-lijst krijgen. De kosten van automatiseren zijn overigens zeer acceptabel. Een oplossing waarmee een kweker zijn voorraad kan bijhouden en koppelen aan die van zijn partners, is al mogelijk vanaf 1500. Zowel TSD als Infogroen levert de software en de nodige ondersteuning en opleiding. Willemsen: Als je dat afzet tegen de tijd die je daarmee wint Ik heb eigenlijk nog nooit gehoord dat een kweker zijn investeringen niet in het eerste jaar had terugverdiend. Stuur of twitter dit artikel door! Scan of ga naar: http://www.boom-in-business.nl/artikel.asp?id=23-4438 17
Waarschijnlijk geen toeslagrechten voor containervelden Maak tijdig afspraken bij huur en verhuur van gronden In het kader van het nieuwe Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB) krijgen alle boomkwekers en vasteplantentelers in de vollegrond te maken met toeslagrechten. Voor de sector op zich een prettig vooruitzicht. De vraag is echter hoe snel het nieuwe systeem ingevoerd wordt, en hoe het zit met pacht? Auteur: Dick van Doorn In het nieuwe GLB wordt de komende zes jaar naar een zogeheten flatrate toegewerkt, waardoor een hectaretoeslag ontstaat die voor heel Nederland gelijk is. Staatssecretaris Sharon Dijksma wil dat die flatrate in 2019 al bereikt is. LTO Nederland wil echter dat rekening gehouden wordt met boeren die er financieel fors op achteruitgaan. Gezinsbedrijven in de melkvee-, vleesvee- en kalverhouderij en aardappelzetmeeltelers gaan er in het nieuwe systeem namelijk soms tienduizenden euro's of nog meer per jaar op achteruit. Zoals het er nu naar uitziet, gaan de toeslagrechten alleen gelden voor de hectares vollegrond en niet voor de hectares met teelten uit de grond, zoals onder meer containervelden. In haar brief aan de Tweede Kamer van 6 december sloot staatssecretaris Sharon Dijksma alleen glastuinbouw uit. Klaas Johan Osinga van LTO Internationale Zaken: Dat kassen in het nieuwe GLB geen toeslagrechten krijgen, gebeurt overigens met instemming van LTO. Wij hebben in Brussel echter de nodige inspanning geleverd om teelten uit de grond in het systeem te krijgen. Dit is een typisch Nederlandse vraag. Vaak is een containerveld tijdelijk ingericht en is daarna weer sprake van vollegrondsproductie. Er wordt nog gewerkt aan de uitvoeringsregels van het nieuwe GLB, dus we doen nog wat we kunnen. Geen vergroeningseisen Hoe groot de toeslag per hectare precies zal zijn, is op dit moment nog niet bekend, maar in 2019 zal het gaan om ongeveer 370 euro per hectare, inclusief 120 euro per hectare voor vergroening. Volgens Osinga zal het in 2015 beginnen met zo'n 25 of 50 euro per hectare. In 2019 zal het gemiddelde bedrag uiteindelijk op ongeveer 370 euro per hectare liggen. Bedrijven (bijvoorbeeld boomkwekers met akkerbouw) die nu meer dan 370 euro per hectare op al hun percelen ontvangen, raken hun toeslag deels kwijt. Zij die eronder zitten, gaan erop vooruit. Osinga: Verwacht mag worden dat veel boomkwekers en vasteplantentelers nog veel naakte hectares landbouwgrond hebben, waardoor zij erop vooruit zullen gaan. Nog een enorme meevaller voor de boomkwekerij is dat zij niet hoeft te voldoen aan de vergroeningseisen zoals die wel gelden voor de akkerbouw. Hierbij gaat het om verplicht blijvend grasland, de teelt van minimaal drie verschillende gewassen en ecologische aandachtsgebieden van in eerste instantie vijf en op een later moment mogelijk zeven procent van het areaal akkerbouw en tijdelijk grasland. Van de 370 euro per hectare zal zo'n 120 euro gekoppeld zijn aan deze vergroeningseisen. Osinga: De reden dat boomkwekers niet aan de vergroeningseisen hoeven te voldoen, is dat zij werken met blijvende gewassen (teeltduur vier jaar of langer). En die zijn vrijgesteld. Boomkwekers die ook hectares met grasland of akkerbouw hebben, moeten voor dit gedeelte wel aan de vergroeningseisen voldoen. Ongeveer de helft van de boomkwekerijen in Nederland ontvangt nu al een hectarepremie, omdat ze bijvoorbeeld bieten, graan of maïs telen of grasland hebben. Nu ontvangen ze dus op een deel toeslagrechten en straks op alle hectares. Osinga: De eerste 10 hectare akkerbouw en tijdelijk grasland is overigens sowieso vrijgesteld. Heb je tussen de 10 en 15 hectare akkerbouw en tijdelijk grasland, dan hoef je alleen te voldoen aan de driegewasseneis. Pas als je méér dan 15 hectare 18
Ziekten & plagen Jan Michels akkerbouw en tijdelijk grasland hebt, moet je ook vijf procent ecologisch aandachtsgebied aanwijzen. Kassen blijven zoals gezegd uitgesloten. Huren/verhuren van grond Wat zijn ecologische aandachtsgebieden? Osinga: Onder druk van LTO en de Tweede Kamer heeft de staatssecretaris op 18 december 2013 toegezegd hierover nog eens met de sector in gesprek te gaan. Brussel geeft namelijk meer mogelijkheden dan het ministerie van Economische Zaken in eerste instantie zou willen benutten. Wat LTO betreft worden alle Brusselse mogelijkheden meegenomen, zoals bomen, sloten, oevervegetatie, groenbemesters en vanggewassen. Dijksma moet nu uiterlijk 1 mei 2014 aan de Tweede Kamer uitleggen hoe ze de vergroening precies gaat uitwerken. Boomkwekers die land huren van melkveehouders, dienen rekening te houden met de regels voor blijvend grasland. Het gaat hierbij om land dat vijf jaar achtereen is opgegeven als grasland. In Natura 2000-gebieden komt een ploeg- en keerverbod voor alle blijvende graslanden. Overigens tegen onze zin, zegt Osinga. Den Haag gaat hier veel verder dan wat in Brussel is afgesproken. Daarnaast moet het nationale areaal blijvend grasland op peil blijven. Het referentiejaar is 2012. Daalt het areaal blijvend grasland te veel, dan krijgt iedereen een referentie-areaal blijvend grasland. Daarvan zou je dan nog slechts vijf procent per jaar mogen scheuren. Tot het moment waarop referentie-arealen gaan gelden, is er voor individuele veehouders/boomkwekers weinig aan de hand. Onderscheid verdwijnt In een visie uit 2007 pleit LTO Nederland al voor toeslagrechten voor de boomteelt en de tuinbouw- en siergewassenteelt. Het GLB is in de jaren zestig en zeventig ontwikkeld voor bepaalde marktordeningsgewassen. De siergewassenteelt viel daar niet onder. Osinga: Wij vinden dat alle actieve agrariërs toegang moeten hebben tot het GLB. Het onderscheid tussen voedselproducerende en niet-voedselproducerende bedrijven, zoals ook boomkwekerijen, moet verdwijnen. Dit ook in het kader van de snel veranderende maatschappelijk context, waardoor het GLB steeds meer onder druk komt te staan. In het nieuwe GLB ziet Osinga overigens nog een kans voor de Nederlandse boomkwekerijsector. In de tekst staat dat sectoren, dus ook de boomkwekerij, producenten- en brancheorganisaties mogen oprichten die een overheidserkenning kunnen krijgen. Erkende producentenorganisaties kunnen gezamenlijk aan de slag met zaken als afzet, promotie, kwaliteit en kennisverbetering. Als een producentenorganisatie (PO) meer dan de helft van de telers vertegenwoordigt, dan kan zij de overheid vragen om bepaalde afspraken algemeen verbindend te verklaren, zodat niet-leden ook moeten meedoen. Volgens Osinga kan dit handig zijn nu het Productschap Tuinbouw verdwijnt. Als een sierteelt-po samenwerkt met de handel en verwerkers, dan kunnen zij ook een inter-branche-organisatie oprichten. Eis is dan wel dat tweederde van het volume in de sector vertegenwoordigd is. Osinga: Op zich is dit gunstige wetgeving. Zo kun je als boomkwekerijsector, net als in de GMO Fruit, gecoördineerd je afzet regelen. En je krijgt een sterkere juridische basis als het gaat om mededinging. Ik weet dat de boomkwekerij een zeer diverse sector is, maar ik raad de sector toch aan om hier in ieder geval serieus naar te kijken. 19
Ziekten & plagen Naast een toeslag per hectare krijgt de boomkwekerij ook met flink wat extra regels te maken door het nieuwe GLB. Wanneer aanvragen? Boomkwekers kunnen vanaf 1 april tot 15 mei 2015 de nieuwe toeslagrechten aanvragen. Wat betreft het referentiejaar zijn er globaal gezien twee situaties: bestaande bedrijven en starters. Vanaf 2015 krijgen de starters rechtstreeks geld uit de nationale reserve. Zij krijgen uiteindelijk, in 2019, wel dezelfde nieuwe hectaretoeslag als bestaande bedrijven, aldus de medewerker LTO Internationale Zaken. Het referentiejaar voor starters en bestaande bedrijven wordt waarschijnlijk 2013. Of je in 2013 nu wel of geen rechten had, dat maakt niet uit. Iedereen krijgt in principe de toeslag. Hij voorziet wel problemen voor boomkwekers die ooit rechten hadden maar ze verkocht hebben. Die zouden in de huidige tekst van het nieuwe GLB geen recht hebben op een hectaretoeslag. Hier is op dit moment nog geen oplossing voor. Verder is voor de basisberekening het referentiejaar 2014 van belang voor boomkwekers die nu al toeslagrechten ontvangen. Het bedrag aan toeslagrechten dat je in 2014 bezit (dus inclusief wat je verhuurd hebt), is de basis voor de berekening van het compensatiebedrag (voor het verlies van je oude rechten) dat je van 2015 tot en met 2018 nog krijgt. Tijdig afspraken maken Een ander punt dat ook voor boomkwekers van belang is, is tijdig afspraken maken bij huur of verhuur van gronden. In 2014 geldt dat degene die de toeslagrechten bezit, recht heeft op de compensatie voor het verlies van die rechten in 2015-2018. Daar moet je tijdig afspraken over maken. De basis is dat de aanvrager in 2015 de betalingsrechten krijgt voor de hectares die hij aanvraagt. Als je dat niet wilt, kun je een (ver) huurcontract opstellen, waarin je opneemt dat je met de grond ook de aanspraak op betalingsrechten verhuurt. In dat geval worden de rechten eigendom van de verhuurder en worden ze meteen verhuurd aan de huurder van de grond. Na afloop van de huurperiode gaan de rechten met de grond terug naar de verhuurder. Van belang is dus om dit tijdig onderling overeen te komen, aldus Osinga. In de nieuwe situatie is er sprake van één recht per hectare. Er is geen regeling waarbij je de rechten kunt gaan stapelen. Dit onderdeel van het nieuwe GLB is ook 20
Het goede nieuws voor boomkwekers is dat ze niet aan die vergroeningseisen hoeven te voldoen belangrijk als je land pacht van een waterschap of gemeente. Als je in 2015 op die gronden toeslagrechten aanvraagt, maar een jaar later loopt de pacht af, dan moet de verpachter de pachter van deze grond compenseren voor het verlies van de rechten die hij anders in 2016-2020 nog had kunnen ontvangen. Laanboomkweker en akkerbouwer Jan Michels uit Venray-Heide krijgt straks ook te maken met het nieuwe GLB-beleid. Hij heeft in totaal 60 hectare laanbomen en 7,5 hectare akkerbouw. Ik heb zo'n 300 soorten in de maat 14-16 tot 30-40. Wij leveren wereldwijd, van de handel tot aan de eindgebruiker. De laanboomkweker vindt dat de boomkwekerijsector al veel eerder toeslagrechten had moeten krijgen. Waarom kregen al die andere sectoren wel steun en wij niet? Dat vind ik nog steeds opmerkelijk. Volgens Michels kunnen de nieuwe regels invloed hebben op zijn bedrijfsvoering. Hij huurt 10 hectare grond van een melkveehouder. Als het Nederlandse areaal blijvend grasland te veel daalt ten opzichte van 2012, zou ieder bedrijf een individuele referentie krijgen en daardoor beperkt worden in het scheuren van gras tot per jaar 5% van het areaal blijvend grasland in 2012. Blijvend wil zeggen: grasland dat minstens vijf jaar achtereen grasland is. Als het nog grasland zou zijn en de regels van een referentie-areaal zouden gelden, dan zou ik dus maar zeer beperkt kunnen scheuren en geen bomen meer kunnen planten. Dergelijke graslanden zou ik dan net zo goed niet meer kunnen huren, aldus de boomkweker. Het wordt volgens Michels een stuk lastiger voor de boomkwekerij als je weilanden die langer dan vijf jaar grasland zijn, niet meer kan scheuren. Dit zou voor onze sector een enorme beperking in de keuze van gronden betekenen. Michels zucht even. Als het zo ver zal komen dat iedereen een referentie-areaal krijgt, dan hebben wij dat al opgelost, omdat wij alleen de kopeinden van ieder perceel en de tussenpaden met gras inzaaien. Verder kan ik zonder problemen bijvoorbeeld ook Japanse haver of Tagetes zaaien, omdat daarvoor niet die regel van blijvend grasland geldt. Kleine 13.000 extra Er is ook nog het probleem rond de vraag wie de toeslagrechten krijgt. Nu krijgt de melkveehouder de toeslagrechten. Maar omdat ik de toeslagrechten ga aanvragen omdat ik het voor meerdere jaren huur, vier jaar achtereen, krijg ik vanaf 1 januari 2015 de toeslagrechten. Toch ziet Michels hiervan af. Hij kiest voor de optie om in het verhuurcontract de toeslagrechten aan de eigenaar van de grond te laten. Ik wil namelijk betrouwbaar blijven ten opzichte van degene van wie ik de grond huur. Dit is een van de eerste dingen die ik in dit kader ga regelen. De boomkweker rekent even gauw uit hoeveel hij vanaf 1 januari aan toeslagrechten krijgt over de 35 hectare grond die hij in bezit heeft. Als je uitgaat van 50 euro per hectare keer 35, is dat 1750 euro. In 2019 zal dit zo'n 35 keer 370 euro is 12.950 euro zijn. Michels vindt het als boomkweker met akkerbouwgrond wel lastig dat er in de nieuwe regels over vergroeningseisen wordt gesproken. Hier zullen veel collega's met akkerbouwgrond niet blij mee zijn. Ik zit gelukkig onder die 10 hectare, dus ik ben vrijgesteld. Anders had hij wellicht overwogen om de 7 hectare akkerbouwgrond (bedoeld om op termijn bomen op te plaatsen) dan maar af te stoten. Volgens de nieuwe plannen is het namelijk de gebruiker/huurder, degene dus die de percelen opgeeft bij de Dienst Regelingen, die moet voldoen aan de vergroening. Onder de 10 hectare geldt een vrijstelling, daarboven gelden de eerdergenoemde regels vanaf 10 en 15 hectare. Producentenorganisatie Wat betreft het referentiejaar 2014 als basis voor de berekening van het compensatiebedrag dat je van 2015 tot 2018 nog krijgt, zit Michels goed. Daar val ik dus onder, want die rechten heb ik in 2014 al. Ik heb ook geen rechten verkocht in het verleden. Wel mijn bietenquotum, maar niet de toeslagrechten op die gronden. Toch zal dit compensatiebedrag geen groot bedrag zijn. Michels vindt de mogelijkheid van het opzetten van een producentenorganisatie (PO) die de sector vertegenwoordigt bij de overheid een kans voor de boomkwekerijsector. Zeker nu het Productschap Tuinbouw verdwijnt is dit een kans, zo niet noodzakelijk. Die kunnen voor ons dan onderhandelen met de overheid over de belangen van de boomkwekerij. Daar moeten dan wel mensen in zitten die voldoende kennis en kunde hebben over de sector, aldus Michels. De andere optie om zich te verenigen, de interbranche-organisatie van telers, handel en industrie, daar staat de boomkweker genuanceerder tegenover. Dit soort organisaties kunnen, vooral voor kleinere boomkwekers, naast positief ook negatief werken. Dat heb je in het verleden bij andere sectoren al kunnen zien. Stuur of twitter dit artikel door! Scan of ga naar: http://www.boom-in-business.nl/artikel.asp?id=23-4430 21