ANTIBIOTICA, NIET IN ONZE VOEDING Jos van der Vossen jos.vandervossen@tno.nl
ANTIBIOTICA WAAR HET MEE BEGON De ontdekking van de bacteriegroei remmende schimmel Penicillium (Fleming, 1929). 2 Antibiotica, niet in onze voeding
TEGENWOORDIG KEUZE UIT VEEL VERSCHILLENDE TYPEN VAN ANTIBIOTICA 3 Antibiotica, niet in onze voeding
WAPENWEDLOOP NIEUWE ANTIBIOTICA 1959 eerste onbehandelbare Staphylococcus aureus infecties Meticilline, een half-synthetisch penicilline werd ontwikkeld. I jaar later stammen gevonden met resistentie tegen penicilline, en meticilline De resistentie groeide gestaag. In Nederland minder dan bv in USA!!! Van 1968 tot 1991 steeds vaker Meticilline-Resistente Staphylococcus aureus (MRSA)-stammen. Multiresistentie, nog te bestrijden met mupirocine en ciprofloxacine. Maar binnen afzienbare tijd ook hiertegen resistent. Vancomycine, nu nog het enige middel dat nog effectief is. 4 Antibiotica, niet in onze voeding
INCIDENTIE METHICILLIN RESISTANT STAPHYLOCOCCUS AUREUS (MRSA) ISOLATES IN PARTICIPATING COUNTRIES IN 2013 5 Antibiotica, niet in onze voeding
STEWARDSHIP PRUDENT GEBRUIK VAN ANTIBIOTICA IN GEZONDHEIDZORG Antimicrobial Stewardship is internationaal erkend als een van de belangrijkste beheersmaatregelen bij de beteugeling van antimicrobiële resistentie. De beroepsorganisaties hebben een plan van aanpak gepresenteerd, dat door de Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) en de minister is omarmd. De bedoeling is dat ieder ziekenhuis in Nederland eind 2015 over een goed functionerend Antimicrobial Stewardship-programma en een Antibioticateam (A-team) beschikt. 6 Antibiotica, niet in onze voeding
VETERINAIR GEBRUIK VAN ANTIBIOTICA; ANTIBIOTICA IN ONZE VOEDING?! 7 Antibiotica, niet in onze voeding
ISSUE 1 GEKOPPELD AAN VETERINAIR ANTIBIOTICAGEBRUIK Mensen kunnen allergisch zijn voor antibiotica Sommige antibiotica zijn toxisch / carcinogeen chloramphenicol (verboden) Mogelijk effect op samenstelling darm-microbiota DAAROM wachttijden na behandeling, controleren en handhaven Maximale Residu Limit (MRL) Voor alle melk is dat standaard procedure Voor vlees is dat bij steekproef 8 Antibiotica, niet in onze voeding
MEETSYSTEMEN VOOR AANTONEN ANTIBIOTICA Delvotest van DSM test maakt gebruik van gevoelige bacterie die kleuromslag geeft bij groei door verzuring LC-MS - veel toegepast om kwalitatief en kwantitatief antibiotica residuen aan te tonen. (juridisch geaccepteerd) Rikilt (WUR) ontwikkelde sneltest op basis van immuno-chemische interactie op een sensorchip. 7 model antibiotica worden in zo n 15 minuten gemeten. TNO heeft basis gelegd voor transcriptomics gebaseerde detectie. 9 Antibiotica, niet in onze voeding
TRANSCRIPTOMICS > MONITORING CEL RESPONS Changes in environmental conditions Specific changes in Biomolecule composition Metabolites Proteins Transcripts Control Treated 10 Antibiotica, niet in onze voeding
BACTERIËLE CEL ALS BIOSENSOR T Aw ph microarray antibiotica Respons nutrients Transcripten (eiwitten) (Metabolieten) Specifieke informatie over omgeving van bacteriële cel
DETECTIE ANTIBIOTICA OP MRL NIVEAU Monstervoorbewerking (urine, nier en/of spier) Blootstelling Bacillus sp. doelorganisme RNA extractie Microarray analyse Diagnose Doorlooptijd 8 uur. Versnelling naar 2-4 uur door RT-qPCR Open voor verdere ontwikkeling door de markt 12 Antibiotica, niet in onze voeding
ISSUES 2 GEKOPPELD AAN VETERINAIR ANTIBIOTICAGEBRUIK Ontwikkeling antibiotica resistente micro-organismen en potentiele ziekteverwekkers Grote zorg is bijvoorbeeld Extended Spectrum Beta Lactamase (ESBL) producerende bacteriën: Resistent tegen penicilline en cefalosporine antibiotica en vaak andere typen antibiotica Klebsiella, Escherichia coli, Salmonella Resistente bacteriën die ons ziek maken zijn moeilijker te bestrijden met antibiotica; zeker de multiresistente stammen! 13 Antibiotica, niet in onze voeding
PREVALENTIE VAN ESBL E.COLI MARAN 2015 14 Antibiotica, niet in onze voeding
MEER ANTIBIOTICA RESISTENTIE EN ONTWIKKELING NIEUWE ANTIBIOTICA STAGNEERT Het antwoord daarop is deels: verantwoord gebruik van antibiotica. Humane gezondheidszorg Veterinaire gezondheid 15 Antibiotica, niet in onze voeding
MAATREGELEN TEN AANZIEN VETERINAIR GEBRUIK ANTIBIOTICA Groeibevorderaar volledig verbod hierop sinds 1 januari 2006 (EU) Zieke dieren moeten behandeld worden: EU Verordening 37/2010 - Lijst van middelen / MRL in levensmiddelen van dierlijke oorsprong Niet op lijst betekent verbod voor voedselproducerende dieren Dier-specifieke toepassing Advies gezondheidsraad Antibioticagebruik in de veeteelt en resistente bacteriën bij mensen overgenomen door EL&I en VWS reductie toepassing van specifieke antibiotica klassen Indeling: 1) vrije keus, 2) keus op basis diagnostiek, 3) keus bij aantoonbaar geen alternatief, 4) niet toegelaten. 16 Antibiotica, niet in onze voeding
VERKOOP VETERINAIRE ANTIBIOTISCHE MEDICATIE TUSSEN 2012 EN 2014 VOOR MELKKOEIEN 17 Antibiotica, niet in onze voeding
VERKOOP ANTIMICROBIËLE VETERINAIRE MEDICATIE PER FARMACO-TERAPEUTISCHE KLASSE 18 Antibiotica, niet in onze voeding
VERKOOP VETERINAIRE ANTIBIOTISCHE MEDICATIE TUSSEN 2004 EN 2014 VOOR VLEESKUIKENS WUR-LEI / Autoriteit Diergeneesmiddelen 19 Antibiotica, niet in onze voeding
SALMONELLA PREVALENTIE EN ANTIBIOTICA RESISTENTIE 20 Antibiotica, niet in onze voeding MARAN 2015
AFNAME VERKOOP ANTIBIOTICUM VOOR VETERINAIRE TOEPASSING Sinds 2007 vond een sterke reductie plaats in antibioticum verkoop (63% minder) In vergelijking met 2013 is er in 2014 4,4% minder antibiotica verkocht. De reductie vlakt af! Grote vraag is of het streven gehaald wordt om een reductie in antibioticum verkoop te realiseren ten opzichte van 2009 van 70%. Het goede nieuws is dat verminderd antibioticum gebruik lijkt te leiden tot afname van resistentie op basis van globale interpretatie MARAN 2015 rapport 21 Antibiotica, niet in onze voeding
ALTERNATIEVEN VOOR ANTIBIOTICA: EEN TERREIN MET MOGELIJKHEDEN Bulk voederingrediënten moeten steeds goedkoper worden wat vaak nadelig is voor de conversie en gezondheid. Optimalisatie van mengvoeders / pre-mix / specifieke voer ingrediënten Gebruik maken van alternatieven voor antibiotica (kruiden extracten, MCFA, etherische oliën) Minder slepen met dieren op jonge leeftijd stress leidt tot verhoogde kans op ziekte en infectie Optimalisatie huisvesting / stallen, restrictie toegangsbeleid Veterinaire toepassing van Probiotica en Prebiotica Beïnvloeding darm-microbiota en immuun status van dieren. 22 Antibiotica, niet in onze voeding
SLOT OPMERKINGEN Ongecontroleerd antibioticum gebruik leidt tot uitbreiding van resistentie problematiek Terugdringen gebruik van antibiotica en gerichte inzet van antibiotica bewijst haar nut dat is evident in de humane gezondheidszorg. Ook lijkt die trend aanwezig bij prudent veterinair gebruik. Vooral voedingsmiddelen van veterinaire oorsprong kunnen resistente ziekteverwekkers bevatten (bv ESBL E. coli en Salmonella). Hygiëne in de keuken is de beste raad die gegeven kan worden en voorkomt besmetting met ziekteverwekkers. Nieuwe ontwikkelingen op het gebied van voeders, dierhuisvesting, hygiëne en desinfectie kan bijdragen aan de reductie van antibioticum gebruik 23 Antibiotica, niet in onze voeding
BEDANKT VOOR UW AANDACHT