Lectoraat Participatie, zorg en ondersteuning Participation, care and support

Lectoraat Participatie, zorg en ondersteuning Participation, care and support JAARVERSLAG 2011 Lector: dr. Jean-Pierre Wilken Bijzonder lector: dr. Doortje Kal Kenniscentrum Sociale Innovatie Research Centre for Social Innovation Faculteit Maatschappij en Recht

1. Missie en kennisdomein Het lectoraat Participatie, Zorg en Ondersteuning richt zich op de ondersteuning van mensen met een kwetsbare positie in de samenleving, hierbij valt te denken aan mensen met functiebeperkingen en in sociale geïsoleerde situaties. Het gaat hier om individuele ondersteuning vanuit zorg en welzijn, en vanuit de lokale samenleving. De zorg voor de burger komt steeds meer op het terrein van de lokale overheid en de burger(s) zelf te liggen. De rol van de professional schuift op naar vraagstukken van organisatie, coördinatie en uitvoering van zorg en dienstverlening op lokaal niveau, waarbij wonen, zorg en dienstverlening worden geïntegreerd. Hierbij ontstaan lokale inrichtingen van welzijnszorg. Op schaal van wijken en regio s ontstaan diensten- en servicecentra. Voor de praktijk bestaat er inmiddels een duidelijke behoefte aan hoogwaardige zorg- en dienstverleners die verschillende kennisbronnen combineren. De laatste jaren is er toenemende aandacht voor de kwaliteit van de sociale infrastructuur. Binnen het domein ontbreekt veelal de samenhang die overzicht mogelijk maakt. Vandaar dat er gepleit wordt op kleinschaligere aanpak op het terrein van onderwijs en sociale controle. De wijkgerichte aanpak wordt geïntegreerd in dit lectoraat. Voorts wordt gefocust op kennis betreffende participatie en (re)integratie van mensen in de marge en op kennis voor maatschappelijke- en professionele ondersteuning. Het lectoraat beweegt zich op alle drie onderzoeksprogramma s van het KSI (van cliënt naar burger; innovatieve professional en werken met de omgeving) en beweegt zich op het terrein van het HUspeerpunt wijkgericht werken. 2. Programma Het lectoraat kent drie onderzoekslijnen: Individuele ondersteuning Maatschappelijke zorg en ondersteuning Werken op basis van ervaringskennis, kracht en inclusie 1 Individuele ondersteuning Enkele vragen die centraal staan in de onderzoekslijn Individuele ondersteuning zijn: Welke factoren dragen bij aan het herstel- en ontwikkelingsproces van mensen met ernstige aandoeningen of beperkingen? En wat is de rol van professionals daarbij? Hoe kunnen mensen in het kader van de Wmo goed ondersteund worden? Ondersteuning gericht op herstel en participatie Binnen deze lijn ontwikkelen we kennis over individuele vormen van professionele ondersteuning aan mensen met ernstige of langdurige aandoeningen en beperkingen. Daarbij richten we ons met name op ondersteuning die gericht is op het herstel en de ontwikkeling van de cliënt. Het doel van deze ondersteuning is om de kwaliteit van leven en de sociale participatie van de cliënt te optimaliseren. Behoeften van de cliënt centraal Om deze vormen van ondersteuning te ontwikkelen, doen we in de eerste plaats onderzoek naar het verloop van ontwikkelings- en herstelprocessen. Welke factoren dragen hieraan bij, wat kunnen professionals eraan doen en welke competenties hebben ze daarvoor nodig? Daarbij richten we ons in het bijzonder op presentie en psychosociale rehabilitatie, vormen van ondersteuning waarin de wensen 2

en behoeften van de cliënt centraal staan. We verdiepen onze kennis hierover en implementeren die in het onderwijs. Ervaringsdeskundigheid en persoonlijke steunsystemen Ook kijken we naar de ervaringsdeskundigheid van cliënten: hoe kunnen mensen met psychosociale problemen hun eigen ervaringen inzetten om zichzelf en hun situatiegenoten te helpen? Bovendien doen we onderzoek naar persoonlijke steunsystemen voor cliënten en de kennis en competenties die nodig zijn om deze op te bouwen. Communicatie tussen cliënten en ondersteuners Een specifiek aandachtsgebied is de communicatie tussen cliënten, de naasten van cliënten (zoals familieleden en mantelzorgers) en professionals. Bij deze communicatie gaat er nogal eens wat mis. We onderzoeken hoe de communicatie verbeterd kan worden en hoe er beter begrip kan ontstaan. Een belangrijke noemer is dialooggestuurde communicatie. Inzet van mediation bij de oplossing van conflicten Tot slot doen we onderzoek naar mediation, een vorm van professionele bemiddeling voor de oplossing van conflicten. Mediation is niet specifiek gericht op een bepaalde doelgroep, maar kan onder andere worden ingezet bij arbeidsgerelateerde conflicten en relatieproblemen. 2 Maatschappelijke zorg en ondersteuning Sociale inclusie van mensen gaat net iets verder dan sociale participatie. Bij sociale inclusie gaat het erom dat je als mens volledig meetelt en deel uitmaakt van de samenleving. In deze onderzoekslijn onderzoeken we hoe zorg en welzijn kunnen bijdragen aan sociale inclusie en wat de rol van professionals en instellingen daarbij is. Daarbij besteden we speciale aandacht aan de mogelijkheden van de Wet maatschappelijke ondersteuning. Wonen, zorg en welzijn gecombineerd Binnen onze samenleving zijn er verschillende arrangementen van wonen, zorg en welzijn voor specifieke doelgroepen. Deze arrangementen moeten eraan bijdragen dat deze doelgroepen beter kunnen participeren in de maatschappij. In de onderzoekslijn Maatschappelijke zorg en ondersteuning verzamelen we kennis over deze arrangementen. Daarbij richten we ons voornamelijk op voorzieningen voor mensen met verstandelijke, lichamelijke of psychiatrische beperkingen, in combinatie met sociaal geïsoleerde posities. Aansluiting tussen individu, zorg en maatschappij Een belangrijk aandachtsgebied binnen deze onderzoekslijn betreft de aansluiting tussen de individuele wensen, vragen en behoeften van de cliënt, de noodzakelijke zorg en ondersteuning, en de professionele en maatschappelijke hulpbronnen. Hoe brengen we deze elementen met elkaar in balans en hoe bevorderen we daarmee de sociale inclusie van deze doelgroep? Nauw hiermee verbonden zijn de noties van sociaal kapitaal en sociale leefbaarheid. In dit verband is onder andere onderzoek verricht naar methoden op het gebied van netwerkontwikkeling. Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) Een centraal kader voor deze onderzoekslijn vormt de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo). Vanuit het lectoraat volgen we de ontwikkeling en implicaties van deze wet op de voet. Dat gebeurt met name vanuit de Wmo Werkplaats Utrecht, die sinds 2009 opgezet is. Deze werkplaats onderzoekt onder andere: 3

hoe professionals en burgers in een lokale context op een goede manier met de Wmo kunnen werken; wat de knelpunten en kansen van de Wmo zijn; welke competenties professionals nodig hebben om Wmo-zorg te organiseren en uit te voeren. Cliëntenparticipatie en samenwerking De Wmo Werkplaats richt zich ook op cliëntenparticipatie. Gebruikers kunnen namelijk grote invloed uitoefenen op het Wmo-beleid van gemeentes. Belangenorganisaties zoeken naar adequate middelen om deze invloed vorm en inhoud te geven. Onderzoek van het lectoraat helpt hen daarbij. Daarnaast gaat er speciale aandacht uit naar kwartiermaken, de samenwerking tussen verschillende organisaties en disciplines, en naar de regie- en coördinatiefunctie binnen de Wmo. 3 Werken op basis van ervaringskennis, kracht en inclusie De derde onderzoekslijn van het lectoraat Participatie, Zorg en Ondersteuning richt zich op Disability Studies. Disability studies is de wetenschap die het leven met een beperking bestudeert. Het is een breed, multidisciplinair studiegebied, waarbij het niet zozeer gaat om het fysieke karakter van de beperkingen, maar wel om de wisselwerking tussen deze beperkingen en maatschappelijke participatie. Daarbij focussen we ons op drie thema s: ervaringskennis, empowerment en inclusie en diversiteit. Ervaringskennis De laatste jaren is er in toenemende mate aandacht voor de vraag hoe mensen met psychosociale problemen hun eigen ervaringen kunnen gebruiken om zichzelf en anderen te helpen. We spreken in dit verband ook wel van ervaringskennis of ervaringskunde. Het lectoraat doet onderzoek naar vormen van deze ervaringskennis en naar methoden om deze goed in te zetten. Daarbij richten we ons onder andere op de rol die het onderwijs hierbij kan spelen. Verwant hieraan zijn dialogische en narratieve manieren van werken. Empowerment Empowerment richt zich op de versterking en mobilisering van de eigen kracht en mogelijkheden van mensen. Die kracht vormt de basis om beter te kunnen participeren in de samenleving. In deze onderzoekslijn ontwikkelen we kennis over methodieken die een bijdrage kunnen leveren aan empowerment. Inclusie en diversiteit Het derde deelthema binnen deze onderzoekslijn richt zich op participatie en inclusie. We verzamelen kennis over initiatieven en benaderingen die zich onder de noemer sociale inclusie ophouden. We gebruiken onze kennis om de relatie tussen sociale inclusie en professionele inzet te doordenken, en te vertalen naar de beroepsuitoefening. Daarbij besteden we ook aandacht aan kwartiermaken en het diversiteitsdenken in een multiculturele samenleving. 4

3 Bijdragen van het lectoraat Het lectoraat heeft in 2011 op vele wijzen bijgedragen aan de professionele praktijk, onderwijs en scholing en wetenschap/onderzoek. Een aantal onderzoeksprojecten werd uitgevoerd in het kader van de Wmo-werkplaats Utrecht. Het RAAK project Mediation werd in het najaar van 2011 succesvol afgerond met een drietal eindproducten, waaronder een gedigitaliseerde besliswijzer voor professionals om cliënten te assisteren bij de keuze tussen mediation dan wel een juridische procedure. Het RAAKproject Communicatie bij Hersenletsel werd bij de landelijke RAAK awards verkiezing door het publiek gekozen als het beste praktijkproject. 4. Personele bezetting Onderzoeksinzet lectoraat in 2011 Totaal aantal Totaal FTE s Categorie 1. Lectoren 2 1.2 2. Docenten en andere onderzoekers 20 3,5 3. Promovendi 2 1,0 4. Ondersteuning 3 0,8 5. Studenten 31 5. Projecten Naam Onderwerp Periode Output 1. RAAK Mediation Arbeidsmediation sept. 2009 - sept. 2011 1. evaluatie instrument effecten mediation 2. besliswijzer (www.conflictwijzer.com) 3. kennis rond machtsbalans in mediation 4. versterking netwerk rond 2. RAAK Mantelzorg- en netwerkondersteuning 3. Wmo-werkplaats (diverse projecten) Mantelzorg- en netwerkondersteuning bij mensen met hersenletsel 1. Samenspel in het kader van de Wmo 2. Van Sociaal isolement naar sociale inclusie aug. 2010 - aug. 2012 sept. 2009 - sept. 2012 arbeidsmediation drie regionale ketennetwerken en ontwikkelwerkplaatsen concept profiel specialistisch consulent mantelzorg bij hersenletsel 1. in beeld brengen van samenwerkingsvormen op wijkniveau ter ondersteuning en realisering van community care. 2. methodieken en instrumenten voor het doorbreken van eenzaamheid en sociaal isolement 5

Naam Onderwerp Periode Output 3. Presentie, Kwartiermaken en Support 4. Signaleren en interventie 5. Monitoring, Lokale Beleidsontwikkeling en Zeggenschap. bij mensen in een kwetsbare situatie. 3. kennis rond drie belangrijke benaderingen. Bij de presentiebenadering draait het om de inzet van nabije professionals. Bij kwartiermaken gaat het om methoden om de ontvankelijkheid van onze samenleving te vergroten voor mensen met beperkingen. En de supportbenadering gaat er vanuit dat mensen in buurten op basis van eigen kracht en regie ondersteuning krijgen. Hierbij is veel aandacht voor het versterken van de kwaliteit van het netwerk. 4. Kennis rond doorbreken van problematische situaties rond schulden. 5. Het ontwikkelen van instrumenten en werkwijzen waarmee de kwaliteit van de uitvoering van de Wmo gemeten kan worden. 4. Evaluatie BPU-model Meta-analyse van het BPU-model jan. 2011 - juni 2011 onderzoeksrapport 6. Productieoverzicht PZO 2011 Publicaties Brettschneider E. & Tiemersma W. (2011). Ogen en oren van de wijk. De rol van schakelprofessionals in het aanbod van zorg en welzijn. Sozio 101, september 2011, p. 44-47. Wilken, J.P. & Dankers, T. (2011). Meer samenhang in het ondersteuningsaanbod. Schakels in de Buurt: betere samenwerking tussen zorg en welzijn. Sozio, september 2011, nummer 101, p. 16 19. Dankers, T. & Hermelink, B., (2011). Samenwerking aan het vangnet. De aanpak van eenzaamheid onder senioren. Publicatie in Sozio-SPH, oktober, nummer 102 Gijzel, S. van, Koraichi, N & Vriend L. (2011) Samen stilstaan bij vooruitgang. Een meta-evaluatie van de Best Practice Unit. Utrecht: Kenniscentrum Sociale Innovatie. 6

Graaf N. de, Oosterink M., Steenkist J., Ticheler M., Verbraak D., Wringer D. de (2011). Participatie van mensen met een beperking in de podiumkunsten. Onderzoeksrapport. Utrecht: Kenniscentrum Sociale Innovatie. Hollander, D. den & Wilken J.P. (2011). Zo worden cliënten burgers. Praktijkboek Systematisch Rehabilitatiegericht Handelen. Amsterdam: SWP. Kal, D. (2011). Kwartiermaken, Werken aan ruimte voor anders zijn. Utrecht: Hogeschool Utrecht. Kal, D. (2011). Bespreking van het onderzoek van Lilian Linders, De betekenis van nabijheid. Een onderzoek naar informele zorg in een volksbuurt. Publicatie in Deviant 69, juni 2011. Kal, D. (2011). Viergesprek Groei zonder grenzen. Publicatie in Deviant 70, 2011. Kalter, M. (2011). De conflictwijzer. Onderzoeksverslag. Utrecht: HU Kenniscentrum Sociale Innovatie. Karbouniaris S., Wilken J.P., Terhaag J., Weerman A., Veen M. van, Bouwes T. & Hovenkamp L. (2011). Landelijk profiel HBO ervaringsdeskundigheid. Utrecht: Kenniscentrum Sociale Innovatie i.s.m. Fontys Hogeschool, Hogeschool van Amsterdam, Hogeschool Windesheim en Hanze Hogeschool Groningen. Nijboer, Ch., Niewijk, A. en Wilken J.P. (2011). Contact na cursus Contactherstel? Broers en zussen hebben ook recht op hun herstel. Tijdschrift voor Rehabilitatie, 20 ste jaargang, nr. 4, december 2011, p. 53-63. Peters, M. (2011). Onderzoeksrapport Mantelzorgondersteuning bij hersenletsel; onderzoeksfase 1, OWP Deventer/Ommen. Utrecht: HU Kenniscentrum Sociale Innovatie. Uitslag, M. Gruil,M. de, Kalter, M. (2011) Mediation - Versterking van professionele handelwijzen bij conflictbemiddeling. Eindverslag. Utrecht: HU Kenniscentrum Sociale Innovatie. Uitslag, M. & Bollen, K. (2011). Arbeidsmediation, een dynamische machtsbalans. Opgenomen in de bundel Reflectie op Mediation, Maklu Uitgevers Apeldoorn/Antwerpen, (pag. 103-117). Uitslag, M. Gruil, de M. Kalter, M. (2011). Arbeidsmediation: Onevenwichtigheid in de machtsverhouding tussen partijen. Opgenomen in de bundel Interculturele Mediation, Maklu. Uitgevers Apeldoorn/Antwerpen, (pag. 101-110). Wilken J.P. (2011). Naar een nieuwe versie van de modelgetrouwheidsschaal SRH. Utrecht: Kenniscentrum Sociale Innovatie. Wilken J.P. (2011). Handleiding modelgetrouwheidsschaal SRH 2.0. Utrecht: Kenniscentrum Sociale Innovatie. Wilken J.P. (2011). Recensie van het boek Empowerment en participatie van kwetsbare burgers. Ervaringskennis als kracht. Maatwerk, febr. 2011. Wilken J.P. (2011). Recensie van het boek Op zoek naar duurzame zorg. Vitale coalities tussen formele en informele zorg. Maatwerk, augustus 2011. 7

Witteveen, E.M.J. (2011) De mantelzorger als co therapeut. In Revalidatie Nederland nr. 6. Witteveen, E.M.J. (2011). Goeie Snap van elkaar. Tijdschrift voor ziekenverzorgenden. Uitgeverij Business Reed, nr. 6. Lezingen / presentaties / symposia / workshops Kal, D., (2011). Werkgroep Kwartiermakers in Trimbos instituut Utrecht, 23 juni. Kal, D., (2011). Werkbezoek Kwartiermaken in Pameijer, Rotterdam, 2 september. Kal, D., (2011). Gastspreker op inspiratieavond, HvA Amsterdam, 8 september. Kal, D. (2011). Gastles op minor Lef en Liefde, HU, Amersfoort, 12 september. Kal, D. (2011). Gastspreker over kwartiermaken en Presentie/Maatschappelijk steunsysteem Amsterdam-West, 13 september. Kal, D, (2011) Reflectiebijeenkomst WMO werkplaats Kijkraam Kwartiermaken, Kenniscentrum Sociale Innovatie, Utrecht 20 september. Kal, D. (2011). 2 x Workshops Kwartiermaken op congres Berlijn, 29 september Kal, D. (2011). Lezing en workshop Kwartiermaken te Bremen, 14 oktober Kal, D. (2011). Bijeenkomst Wijkaanpak Inclusie, Vilans Utrecht, 27 oktober. Kal, D. (2011). Gastcollege minor Multi-probleemgezinnen, Amersfoort, 3 november. Kal, D. (2011). Lezing bij opening kwartiermakersfestival te Goes, 4 november. Kal, D. (2011). Impulsvortrag Schwäbisch Hall, Fachhochschule für Heilerziehungsplege, 8 november. Kal, D. (2011). Fortbildung BW-instelling (Hilsverein) Stuttgart, 9 november. Kal, D. (2011). Werkgroep Kwartiermakers participeert in symposium burgerschap anders bekeken (ongelijke burgers) in de Efteling, 10 november. Kal, D. (2011). Workshop over Vriendendienst met de Brücke Neumünster en de Brücke Schleswig- Holstein, 16 november. Kal, D. (2011). Voordracht Kwartiermaken te Fulda in een reeks voordrachten georganiseerd door de Fachhochschule en een instelling voor psychiatrie en mensen met een verstandelijke handicap. Antoniushaus te Fulda, 17 november 8

Kal, D. (2011). Workshop Kwartiermaken Tagung fachverband für Heilpädagogik zum thema inklusion. Berlijn, 26 november. Kal, D. (2011). Gastcollege in minor rehabilitatie en sociale psychiatrie. HU/FE Utrecht, 14 december. Kal, D. (2011). Kwartiermaken, Werken aan ruimte voor anders zijn. Openbare Les HU/FEM Utrecht, 16 december. Wilken J.P. (2011). Ervaringsdeskundigen en professionals. Living apart or together? Presentatie op Symposium Arkin, Amsterdam, 18 januari 2011. Wilken J.P. (2011). Herstellende Zorg, een bijdrage aan een theorie en praktijk van goede zorg. Masterclass docenten SRH, Utrecht, 15 april 2011. Wilken J.P. (2011). De ICF. Internationale Classificatie van Functioneren, Beperkingen en Gezondheid. College 2 de jaar Creatieve Therapie. 26 april 2011 te Amersfoort. Wilken J.P. (2011). Herstelgerichte Zorg; wat we weten uit onderzoek. Presentatie voor medewerkers Dimence, Zwolle, 24 mei 2011. Wilken J.P. (2011). Principes en kernelementen van het SRH. Workshop voor medewerkers Klinika Capriles, Curaçao. Willemstad, 12 april 2011. Wilken J.P. (2011). Implementatievraagstukken rond het SRH. Sessie met stafmedewerkers Klinika Capriles, Curaçao. Willemstad, 12 april 2011. Wilken J.P. (2011). Rehabilitatie, Behandeling en Herstel. Workshop voor behandelstaf Klinika Capriles, Curaçao. Willemstad, 13 april 2011. Wilken J.P. (2011). Rehabilitatie als goede zorg: uitdagingen voor de toekomst. Lezing op symposium t.g.v. 75-jarig bestaan Klinika Capriles, Curaçao. Willemstad, 13 april 2011. Wilken J.P. (2011). Hoe herstel en ervaringskennis tot goede zorg kunnen leiden. Presentatie op studiedag Q-Net / GGz Nederland. Amersfoort, 15 maart 2011. Wilken J.P. (2011). Een nieuwe lente een nieuw geluid. Lezing op studiedag ZET. Tilburg, 21 maart 2011. Wilken J.P. (2011). De Wmo-werkplaats; op weg naar een Vakgroep Wmo. Inleiding bijeenkomst docenten FMR. Utrecht, 19 mei 2011. Wilken J.P. (2011). Presentiegericht, Herstelgericht, Krachtgericht Coachen. Coachdag SRH. Utrecht, 27 mei 2011. Wilken J.P. (2011). Lef en Liefde. Innovaties in de zorg voor mensen met Verstandelijke Beperkingen. College in kader minor, op 29 augustus 2011 in Amersfoort. Wilken J.P. (2011). De GGz Agoog als herstelondersteuner. Startcollege minor GGz-agoog. Utrecht, 30 augustus 2011. 9

Wilken J.P. (2011). Cirkels die ons bewegen. Presentatie op heidag FMR. Utrecht, 6 oktober 2011. Wilken J.P. (2011). The Research Centre for Social Innovation. Presentation for an international delegation to the CARPE Conference, Utrecht, 2 November 2011. Wilken J.P. (2011). Value driven Social Innovation. CARPE Conference, Utrecht, 3 November 2011. Wilken J.P. (2011). Empowering people, driving change. Social Innovation in the European Union. Inleiding op lectorenbijeenkomst FMR. Utrecht, 15 december 2011. Wilken J.P. (2011). Nut en noodzaak van (een bijzonder lector) Kwartiermaken. Inleiding op openbare les dr. D. Kal. Utrecht, 16 december 2011. Witteveen, E.M.J. (2011). Hersenletsel en beeldend werken. Lotgenotenbijeenkomst Groningen, 21 februari. Witteveen, E.M.J. (2011). Trajectbegeleiding en netwerkondersteuning. Congres Venijn zit in de staart III. Ede, 31 maart. Witteveen, E.M.J. (2011). Aandacht voor het steunend netwerk. Hoe betrekken we de mantelzorger? Utrecht, 23 mei. Witteveen, E.M.J. (2011). Sociale netwerk betrekken en benutten, hoe doe je dat? Bijeenkomst kennisnetwerk CVA. Amsterdam, 24 mei Witteveen, E.M.J. (2011). Outreachende hulpverlening bij mantelzorgers. Amersfoort, 1 november. Witteveen, E.M.J. (2011). Iedereen verantwoordelijk. Nieuwe ontwikkelingen en praktijkvoorbeelden. Bijeenkomst Mantelzorg Ede, 14 november. De Gruil, M., Kalter M. en Uitslag M. (2011) Workshops Machtsbalans in (Arbeids)Mediation verzorgd voor de mediators werkzaam bij de FNV, Juridisch Loket, DAS Rechtsbijstand, NMI-arbeidsmediators, de mediators verbonden aan de NMv, de mediators verbonden aan van Opstal en Partners, verzorgd op twee terugkomdagen voor de alumni van de Post HBO opleiding mediation Utrecht/Leiden en op het landelijke NMI-congres (Jaarbeurs Utrecht) op 22 november 2011. Interviews en artikelen geschreven door derden Berg, F. van den (2011). Vertel mij wat jou helpt. Over Herstellende zorg. Maandblad voor de Activiteitensector, 32, nr. 5, mei 2011, p. 18-21. Kal, D. (2011). Interview Uitsluiting maakt ziek in Straatnieuws uitgave december 2011. Vorstenbosch J. (2011). Kunst laat zien wat mensen wél kunnen. Kennismaking met Jean Pierre Wilken. Part, April 2011, p. 2 4. 10

Witteveen, E.M.J. (2011) Interview in tijdschrift Chronische zorg. Consultatie en expertgroepen Brettschneider E. (2011). Deelname Landelijke Denktank Overleg Ervaringsdeskundigheid. Brettschneider E. (2011). Deelname Landelijk platform Sociale netwerkontwikkeling- Vilans. Kal D. (2011). Deelname aan expertgroep betreffende inclusie in de wijk. Vilans. Karbouniaris S. (2011). Deelname Landelijke Denktank Overleg Ervaringsdeskundigheid (LDOO). Karbouniaris S. (2011). Deelname Landelijk Overleg Ervaringskennis Hogescholen (HOED). Knevel J. (2011). Deelname aan expertgroep betreffende professionalisering en inclusie. Vilans. Slagmaat, C. van (2011). Deelname aan expertgroep betreffende professionalisering en inclusie. Vilans. Wilken J.P. (2011). Expert betreffende de ontwikkeling van een landelijk kader kritische vakkennis gehandicaptenzorg. Vilans. Wilken J.P. (2011). Deelname aan expertgroep betreffende inclusie in de wijk. Vilans. Wilken J.P. (2011). Deelname aan expertgroep betreffende professionalisering en inclusie. Vilans. Wilken J.P. (2011). Deelname Denktank VN-Verdrag Rechten voor Mensen met een Beperking. Coalitie voor Inclusie. Wilken J.P. (2011). Deelname Landelijke Denktank Overleg Ervaringsdeskundigheid. Wilken J.P. (2011). Voorzitter Landelijk Overleg Ervaringskennis Hogescholen. Wilken J.P. (2011). Expert Ontwikkeling ROPI. Trimbos instituut. Wilken J.P. (2011). Expert ZON-MW project Langdurig Perspectief. Trimbos instituut. Wilken J.P. (2011). Expert/adviseur Centrum Opleidingen Langdurige & Complexe Zorg RINO Groep. Wilken J.P. (2011). Expert/adviseur inzake ontwikkeling Effectonderzoek SRH. Tranzo / Universiteit van Tilburg. Wilken J.P. (2011). Lid Onderzoeksgroep Care and Contested Coherence. Universiteit van Tilburg. Witteveen, E.M.J. (2011). Deelname aan expertmeeting bij zorgketen NAH i.o.v. Hersenstichting. Witteveen, E.M.J. (2011). Deelname aan expertmeeting Kennisagenda Mantelzorg. ZonMW. 11

Overige producten en activiteiten Dankers, T. (2011). Gespreksleider rondetafel in WMO conferentie Simpel maar niet eenvoudig. Congrescentrum Archimedes Utrecht, 13 oktober. Dankers, T. (2011). Bijdrage aan kennismarkt Conferentie Kennisateliers Wel Thuis Provinciehuis Utrecht, 7 december. Kal, D. & Onderwater K. (2011). Presentie en zelfregie MSS in Kwartiermaken. Eendaagse training. Amsterdam West, 22 november. Kal, D. (2011). Scholing Kwartiermaken, omgaan met verschillen. Voor dominees in het kader van de protestantse theologische opleiding. Hotel Hydepark, Doorn, 12 december. Kal, D. (2011). Gespreksleider rondetafel WMO conferentie Kwartiermaken. Congrescentrum Archimedes Utrecht, 13 oktober. Peters, M. (2011). Presentatie onderzoeksrapport in OWP Deventer/Ommen. Wilken J.P. (2011). Voorzitter deelprogramma Social Innovation. CARPE Conference, Utrecht, 2-4 november 2011. Wilken, J.P. (2011). Gespreksleider ronde tafel WMO conferentie Kwartiermaken. Congrescentrum Archimedes Utrecht, 13 oktober. Wilken J.P. (2011). Training SRH in kader minor GGz-agoog. Utrecht, 29 november, 2 en 9 december 2011. Witteveen, E.M.J. (2011). Presentatie RAAK Award (SIA Congres) van project Goeie Snap van elkaar, 16 juni. Witteveen, E.M.J. (2011). Nieuwsflits in lectoraatsbrief Familiezorg, 23 september. Witteveen, E.M.J. (2011). Introductielessen langdurige zorg en de WMO. Amersfoort: CT en propedeuseprogramma. 12