INHOUD A. WEGWIJZER 1. Inhoudstafel 1 2. Woord vooraf 5 B. ALGEMEEN 1. Het Decreet Lokaal Sociaal Beleid en de ministeriële omzendbrief 3 2. Algemene bepalingen en definities 3 3. Planning 5 4. Coördinatie 12 5. Sociaal Huis 12 6. Samenwerking 15 7. Ondersteuning 15 8. Memorie van Toelichting 16 9. Tussentijdse evaluatie van de implementatie van het Decreet LSB door de Vlaamse overheid 16 9.1. Basisdoelstelling en randvoorwaarden 17 9.2. Belang van de randvoorwaarden 17 9.3. Beoordeling van de realisatie van de hulpmiddelen 19 9.4. Conclusies: een wagen met vierkante wielen in de hoofdrol van een wilde roadmovie? 27 C. SAMENWERKING 1. Samenwerking als rode draad 3 2. Samenwerking tussen gemeente en OCMW 5 2.1. Wettelijke stimulansen 5 2.2. Samenwerking naar aanleiding van het Stedenfonds 7 2.3. Samenwerking en overleg: de praktijk 7 2.4. Samenwerkingsafspraken in het eerste lokaal sociaal beleidsplan 8 2.5. Strategische planning als samenwerkingsmethode 13 2.6. Samenwerking op niveau van de burger-cliënt 13 2.7. Formele en informele samenwerking 14 2.8. Samenwerking op technisch en ondersteunend vlak 15 2.9. Samenwerken in functie van een integraal beleid 22 2.10. Informatieveiligheid bij doorgedreven samenwerking tussen ocmw en gemeente 25 3. Samenwerking met actoren 26 11 3.1. Betrokkenheid van actoren bij het lokaal sociaal beleidsplan 26 12 3.2. Netwerkvorming 26 12 Afl. 16 november 2010 A / 1
Lokaal sociaal beleid 3.3. Bovenlokale actoren 27 3.4. Samenwerking met lokale actoren op niveau van de burger-cliënt 29 4. Praktijkvoorbeelden 36 4.1. Afsprakennota samenwerking stedelijke dienst Welzijn en het Sociaal Huis Lokeren 36 4.2. Samenwerkingsafspraken tussen het OCMW en het gemeentebestuur van Overijse 40 4.3. Samenwerkingsafspraken tussen het OCMW- en gemeentebestuur van Grobbendonk in het kader van het lokaal sociaal beleidsplan 2006-2007 41 4.4. Samenwerkingsafspraken tussen het OCMW- en gemeentebestuur van Lokeren in het kader van het lokaal sociaal beleidsplan 2006-2007 47 4.5. Samenwerkingsafspraken tussen het OCMW- en gemeentebestuur van Ternat in het kader van het lokaal sociaal beleidsplan 2006-2007 52 4.6. Bovenlokale samenwerking: een voorbeeld uit Zuid-West-Vlaanderen 57 4.7. Interne evaluatie in Oostende 67 D. PARTICIPATIE 1. Wettelijke basis en visie 3 2. De huidige participatiepraktijk als basis 4 2.1. Participatie van actoren 4 2.2. Participatie van burgers en specifieke doelgroepen 7 3. Visie over participatie 14 3.1. Wie? 15 3.2. Wat? 16 3.3. Wanneer? 18 3.4. Waarom? 20 3.5. Hoe? 21 3.6. Problemen en aandachtspunten 24 3.7. Een participatieplan 26 4. Praktijkvoorbeelden 28 4.1. Participatie van actoren en burgers in Opwijk 28 4.2. Trefdag lokaal sociaal beleid in Lokeren 33 4.3. Welzijnsbeurs in Maaseik 34 4.4. Participatiedag voor actoren in Mortsel 37 4.5. Speeddating in Mortsel: laagdrempelig en efficiënt netwerken 45 A / 2 Afl. 16 november 2010
E. PLANNING 1. Inleiding 3 2. Situering 4 2.1. Het Decreet Lokaal Sociaal Beleid 4 2.2. Meerwaarde van een lokaal sociaal beleidsplan 6 2.3. Lokale invulling van lokaal sociaal beleid 8 3. Opmaak van het eerste lokaal sociaal beleidsplan 13 3.1. Context en planningsruimte 13 3.2. Projectgroep 14 3.3. Startvergadering 15 3.4. Het vormen van clusters 16 3.5. Planningsstructuur 17 3.6. Stappenplan voor het tweede lokaal sociaal beleidsplan 19 4. Analyse in het kader van lokaal sociaal beleid 21 4.1. Wat moeten we doen? 22 1 4.2. Wat kunnen we doen? 30 4.3. Wat willen we doen? 31 4.4. Synthese en visievorming 32 4.5. Checklists voor een analyse per beleidsdomein 38 4.6. Methodiek voor een participatieve analyse 38 3 5. Doelstellingen en acties 39 5.1. Een gedragen inhoudelijke analyse als basis 39 5.2. Van analyse naar beleidsbepaling 40 5.3. Eerste aanzet tot prioritering en trajectbepaling 40 2 5.4. Visie en missie: moeten we dat écht formuleren? 40 6 5.5. De planningslogica 40 10 5.6. Project- en actievoorstellen uitwerken en voorleggen 40 21 5.7. Uitwerken van een voorstel van opvolgingssysteem 40 22 5.8. Bespreking van ontwerp van meerjarenplan op de beleidsgroep 40 26 5.9. Uitwerken operationele timing en budgettering 40 27 5.10. Opmaak beleidsplan 40 28 5.11. Goedkeuring van het beleidsplan in de beleidsgroep en bepaling van communicatie- en participatieacties 40 30 5.12. Goedkeuring, achtereenvolgens in OCMW- en gemeenteraad 40 30 5.13. Indiening bij de Vlaamse overheid 40 30 6. Praktijkvoorbeelden 40 31 6.1. De planningsstructuur in Opwijk 40 31 6.2. Kadertekst lokaal sociaal beleid Leuven 45 6.3. Planning van het lokaal sociaal beleid in Leuven 50 Afl. 16 november 2010 A / 3
Lokaal sociaal beleid 6.4. De plannings- en participatiestructuur voor lokaal sociaal beleid in Gent 57 6.5. Het proces van lokaal sociaal beleidsplanning onderzocht 61 7. Tussentijdse evaluatie van het Lokaal Sociaal Beleidsplan 2008-2013 66 7.1. Wettelijk kader 66 7.2. Bedenkingen bij het wettelijk kader 67 7.3. Hoe interpreteren we 'evaluatie' in onze situatie? 68 7.4. Omschrijving van de evaluatieopdracht 73 7.5 Evaluatietechnieken 78 F. SOCIAAL HUIS 1. Inleiding 3 2. Situering 3 2.1. Het Sociaal Huis in decreet en omzendbrief 3 2.2. Een concept om te werken aan toegankelijkheid en bereikbaarheid 7 2.3. Het sociaal huis in de externe communicatie en de relatie tot imago en drempelverlaging 8 1 3. Werken aan toegankelijkheid 8 12 4. Communicatie over de sociale dienst- en hulpverlening 12 4 4.1. Huidige praktijk 12 4 4.2. Communicatie op maat van de doelgroep 14 4.3. Communicatie vanuit het perspectief van de burger 15 5. Mogelijke invullingen van de loketfunctie 18 5.1. Eén fysiek loket 18 5.2. Meerdere fysieke loketten 20 5.3. Eén of meerdere virtuele loketten 20 5.4. Welke keuze maken de lokale besturen? 21 5.5. Stand van zaken voorjaar 2008 21 5.6. Stand van zaken voorjaar 2009 22 4 5.7. Handvaten om na te denken over de herstructurering van de loketten 22 6 6. Taken die samenhangen met de loketfunctie 22 21 6.1. Onthaal en eenvoudige administratieve handelingen 22 21 6.2. De doorverwijsfunctie 23 6.3. De informatiefunctie 24 6.4. Ondersteunende instrumenten 25 6.5. Vereisten voor een klantgericht onthaal 26 1 7. Praktijkvoorbeelden 26 4 7.1. Conceptnota Sociaal Huis in Opwijk 26 4 7.2. Het Sociaal Huis in Harelbeke 35 A / 4 Afl. 16 november 2010
7.3. Het bezoekteam in Genk 39 7.4. Een bevraging over het onthaal in de gemeentelijke en OCMW-diensten van Beerse 44 7.5. Een traject naar een toegankelijker dienstverlening en een concept Sociaal Huis in Westerlo 62 7.6. Het welzijnsnummer van Mortsel 66 7.7. Het Sociaal Huis in Avelgem 69 7.8. Het Sociaal Huis in Zwevegem 79 7.9. Het Sociaal Huis-concept in Antwerpen: netwerk van sociale infopunten 84 7.10. Onthaal en intake in OCMW Antwerpen 92 7.11. Roeselare: het Sociaal Huis welwel 97 7.12. De rijke Nederlandse praktijkervaring 101 7.13. Het sociaal huis van Zwijndrecht 116 7.14. Het integrale zorgloket in Londerzeel 123 7.15. Het Herenthoutse Herenthuis 132 7.16. Communicatie en imago in het jaarverslag en de informatiebrochure van OCMW Gent 139 G. COÖRDINATIE 1. Inleiding 1 2. Zes vragen en vijf antwoorden 4 2.1. Wie coördineert in het kader van het lokaal sociaal beleid? 4 2.2. Waarom zouden lokale besturen best een coördinatierol opnemen inzake lokaal sociaal beleid? 4 2.3. Wat betekent coördineren op verschillende niveaus? 5 2.4. Wat kunnen we verstaan onder coördinatie op beleidsniveau? 7 2.5. Welke taken moeten vervuld worden ter voorbereiding van een gecoördineerd lokaal sociaal beleid? Aan welke voorwaarden moet lokaal voldaan zijn om de verschillende coördinatierollen concreet te kunnen opnemen? 11 2.6. In hoeverre voldoen lokale besturen aan de voorwaarden op de verschillende domeinen? 15 H. BIJLAGEN 1. Wetgeving 2. Checklists en voorbeelden 3. Bibliografie en nuttige websites Afl. 16 november 2010 A / 4 1