Hoe maak ik een vergunningenplan? Praktische tips voor aanvrager en overheid

Hoe maak ik een vergunningenplan? Praktische tips voor aanvrager en overheid

Hoe maak ik een vergunningenplan? Praktische tips voor aanvrager en overheid Senze, november 2010 Senze Groothandelsgebouw Stationsplein 45 3013 AK Rotterdam Niets uit deze uitgave mag worden vermenigvuldigd, gekopieerd of anderszins worden gebruikt voor derden of andere publicaties zonder nadrukkelijke toestemming van Senze!

Voorwoord Sinds 1 oktober 2010 is de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht, kortweg Wabo, van kracht. Hierin is onder andere de omgevingsvergunning geregeld. Deze vervangt 25 aparte toestemmingen in de fysieke leefomgeving, bijvoorbeeld de bouw-, milieu- en kapvergunning. De Wabo biedt veel voordelen voor de aanvrager. Zo kunnen veel toestemmingen die nodig zijn voor een project voortaan in één aanvraag worden samengebracht. De vraag is echter of dat voor alle projecten wel de meest optimale keus is. De Wabo biedt namelijk verschillende mogelijkheden. Hierdoor kan een aanvrager het vergunningentraject zo goed mogelijk laten aansluiten bij de ontwikkeling en voortgang van het project. Nu de wet nog maar kort van kracht is, blijkt het in de praktijk vrij lastig te zijn om te bepalen wat de meest optimale keus is. Dit geldt zowel voor de aanvrager als voor de informatieverstrekkers binnen de overheid. Dit boekje is bedoeld om beide partijen te ondersteunen in dat proces. Aan de hand van een reële casus wordt toegelicht welke mogelijkheden de wet biedt en welke consequenties elke keuze heeft. Een van de belangrijkste doelstellingen van de Wabo is het verbeteren van de dienstverlening van de overheid naar burger en bedrijfsleven. Een belangrijk aspect daarbij is het managen van onderlinge verwachtingen. Daarvoor moet op het juiste moment de juiste informatie beschikbaar zijn, bijvoorbeeld in de vorm van folders, kennis bij gesprekken en lokale kennis over bijvoorbeeld bestemmingsplannen. Van professionele aanvragers mag verwacht worden dat zij de materie van het omgevingsrecht kennen en bijvoorbeeld weten waaraan een plan moet voldoen. Naast deze technische inhoudelijke informatie lopen er rond het vergunningverleningsproces allerlei belangen. Waarom is het bijvoorbeeld zo belangrijk dat een vergunning er voor een bepaalde datum is? Dit boekje gaat ook in op technieken om de verschillende belangen in kaart te brengen en zo als overheid een betere dienst te leveren. Rotterdam, november 2010

Inhoudsopgave Voorwoord 5 01. Vergunning: middel en/ of doel? 8 02. De casus: verbouwen van een monumentale boerderij 10 03. De spelregels 14 04. De procedure 16 05. Soorten aanvragen 22 06. Inwerkingtreding vergunningen 24 07. Het vergunningenplan 25 Tot slot 31 Bijlage: Model vergunningenplan 32

01. Vergunning: middel en/ of doel? Elke aanvraag die bij de overheid binnenkomt, kent al een hele voorgeschiedenis. Iemand heeft een plan. Dat plan krijgt langzaam gestalte in zijn of haar hoofd. Al dan niet samen met een adviseur wordt het plan uitgewerkt. Er worden tekeningen gemaakt, materialen gekozen en een planning gemaakt voor de uitvoering. De start- en opleverdatum worden bepaald, de financiering geregeld en er wordt een aannemer gekozen. Voordat het aanvankelijke idee gerealiseerd is, heeft een initiatiefnemer ontelbaar veel keuzes gemaakt en minstens evenveel vragen beantwoord. Ergens tijdens dit proces krijgt een initiatiefnemer te maken met de overheid. Deze moet namelijk toestemming geven voor daadwerkelijke realisatie van de plannen. Voor de initiatiefnemer is een vergunning dan ook slechts een middel dat nodig is om een plan uit te kunnen voeren. Voor de overheid ligt dit anders. Voor medewerkers op afdelingen waar vergunningen worden behandeld geldt dat deze behandeling juist het bestaansrecht van die afdeling is. Dit verschil leidt ertoe dat beide partijen met een ander belang aan het proces deelnemen. De overheid wil een kwalitatief goede vergunning verlenen, de initiatiefnemer wil een plan meestal zo snel mogelijk ten uitvoer brengen. Met deze uitgangspunten in het achterhoofd, kunnen beide partijen de start van het proces verbeteren. Door te weten wat ieders belangen zijn, kunnen betere keuzes gemaakt worden voor het al dan niet splitsen van projecten in meerdere onderdelen, of het faseren van vergunningsaanvragen. Geldt er bijvoorbeeld een deadline voor de start van (een deel van) het project? Zo ja, op welke datum? Een dergelijke vraag zal relevant zijn bij de bouw van een nieuwe school of het realiseren van nieuwe bedrijfsvestiging. Vindt de initiatiefnemer het belangrijk om eerst juridisch risicovolle onderdelen aan te vragen, om kosten te besparen? Hierbij valt te denken aan ingrijpende veranderingen aan rijksmonumenten of aan grote afwijkingen van het bestemmingsplan. Maken de kosten en juridische risico s niet uit omdat er haast is bij de uitvoering? Dit laatste kan bijvoorbeeld het geval zijn bij ondernemingen die een grote order binnen kunnen halen en daardoor de concurrentie voor kunnen blijven. Elke casus kent op deze manier zo zijn eigen kader. Door in een vroeg stadium al te onderkennen wat het kader is voor een specifiek plan, kan een meer gerichte keuze gemaakt worden in de te volgen procedure(s). Elke procedure die de Wabo biedt, kent namelijk een eigen tijdspad en eigen voor- en nadelen. De kunst is om de procedure te kiezen die het beste aansluit bij de randvoorwaarden die de initiatiefnemer stelt. In dit boekje wordt het keuzeproces doorgenomen aan de hand van een casus. Omdat de Wabo pas korte tijd in werking is, wordt bij deze casusbehandeling een aantal essentiële onderdelen van de wet nogmaals kort toegelicht. Uiteraard betreft dit een samenvatting. De gehele wettekst is te vinden via www.wetten.nl. 8 9

02. De casus: de verbouwing van een monumentale boerderij Welke toestemmingen zijn nu zoal vereist om deze verbouwing mogelijk te maken? Voor een aantal onderdelen Een ondernemer heeft zijn oog laten vallen op een vervallen boerderij in het buitengebied. Het boerderijcomplex bestaat uit een Vlaamse schuur, een woonboerderij met aangebouwde inpandige stal, een oude kippenstal en een garage met asbest dakplaten. De woonboerderij is aangewezen als gemeentelijk monument. De Vlaamse schuur heeft een slechte fundering en staat op de rand van een sloot. Garage Kippenhok kan toestemming gevraagd worden via een omgevingsvergunning. Dit blijkt uit artikel 2.1 en 2.2 van de Wabo. Deze artikelen geven - samengevat - aan, dat het verboden is een project uit te voeren zonder omgevingsvergunning, voor zover dat project bestaat uit de activiteiten die in artikel 2.1 en 2.2. van de wet genoemd worden. Voor alle duidelijkheid: een project bestaat uit één of meer activiteiten die van invloed zijn op de fysieke leefomgeving. Een activiteit is de handeling die leidt tot een verandering in de fysieke leefomgeving. De ondernemer wil de woonboerderij verbouwen en weer bewoonbaar maken. De inpandige stal wordt bij het woonhuis getrokken. Dit past binnen de ontheffingsregels van het bestemmingsplan (bestemming Wonen; met ontheffing max 750 m3). De kippenstal en garage worden gesloopt. De Vlaamse schuur wordt verbouwd tot restaurant, met een capaciteit van 50 gasten. Om de fundering van de schuur te kunnen repareren, wordt de sloot acht meter naar het westen verlegd. De extra strook grond tussen schuur en sloot wordt gebruikt om parkeerplaatsen te creëren voor het restaurant, toegankelijk vanaf de doorgaande weg. Drie bomen op het perceel vertonen rottingsverschijnselen en worden daarom gekapt. Sloot nieuw parkeren Sloot oud Restaurant Wonen Wabo-activiteiten In het geval van de casus is het project het verbouwen van een monumentale boerderij en het vestigen van een restaurant. Als activiteiten, bedoeld in de Wabo, zijn in de casus te onderscheiden: > bouwen > gebruik in strijd met een bestemmingsplan > brandveilig gebruik > oprichten van een inrichting milieu > slopen (bouwverordening) > veranderen van een gemeentelijk monument > maken van een uitweg > vellen van een houtopstand Doorgaande weg 10 11

Voor sommige van deze activiteiten geldt een nadere uitleg: > De activiteit gebruik in strijd met een bestemmingsplan komt feitelijk tweemaal voor in de casus. Eenmaal is er sprake van een afwijking waarvoor via regels die in het bestemmingsplan zijn opgenomen vergunning kan worden verleend (woonboerderij; binnenplanse mogelijkheid). Het andere geval betreft een grotere afwijking; het gaat dan om het voormalige projectbesluit. Voor beide strijdigheden is onder de Wabo een omgevingsvergunning vereist. > De activiteit brandveilig gebruik is nader uitgewerkt in artikel 2.2 van het Besluit omgevingsrecht (Bor). Op grond van dit artikel is geen omgevingsvergunning brandveilig gebruik vereist voor het restaurant. Wel kan er nog sprake zijn van een meldingsplicht. In het Gebruiksbesluit wordt aangegeven in welke gevallen een melding is vereist. Aangezien de initiatiefnemer aangeeft dat er meer dan 50 personen gelijktijdig in het pand aanwezig zullen zijn (gasten + personeel!), is een gebruiksmelding vereist. > Voor de activiteit oprichten van een inrichting milieu is niet altijd een omgevingsvergunning nodig. In artikel 2.4 van het Bor is aangegeven wanneer er geen vergunning nodig is. Daar is onder andere sprake van, als het gaat om een inrichting die valt onder de regels uit bijvoorbeeld het Activiteitenbesluit. In de casus is sprake van zo n geval. Er is dan geen omgevingsvergunning nodig, wel moet een milieumelding worden ingediend. > Voor de activiteiten maken van een uitweg en vellen van een houtopstand is niet in elke gemeente een omgevingsvergunning nodig. Dit is afhankelijk van het feit of het vergunningvereiste in de Algemene plaatselijke verordening (APV)) is opgenomen. Andere toestemmingen Los van de Wabo-activiteiten zijn er voor realisatie van het plan in de casus uiteraard nog andere toestemmingen nodig. Voor het verleggen van de sloot heeft de ondernemer bijvoorbeeld een keurontheffing nodig van het waterschap. Voor het daadwerkelijk exploiteren van het restaurant heeft de ondernemer in deze gemeente nog een horeca-exploitatievergunning nodig, evenals een drank- en horecavergunning. Deze toestemmingen kennen elk hun eigen procedure. Ze maken geen onderdeel uit van de Wabo. Voor de realisatie van een project is uiteraard wel van belang dat deze toestemmingen tijdig worden aangevraagd! Vergunningvrij? Net zoals onder de oude wetten het geval was, is ook onder de Wabo niet overal een vergunning voor nodig. De uitzonderingen op de vergunningplicht zijn genoemd in hoofdstuk 2 van het Bor. Voor de activiteiten bouwen en gebruik in strijd met het bestemmingsplan is volgens artikel 2.3 van het Bor niet altijd een vergunning nodig. Deze uitzonderingen staan beschreven in bijlage II bij het Bor. Deze bijlage, die acht artikelen kent, geeft in artikel 5 aan dat er geen sprake is van vergunningvrij bouwen als dat plaatsvindt in, aan, op of bij een monument. In onze casus is de woonboerderij aangewezen als gemeentelijk monument, en is er dus geen sprake van vergunningvrije activiteiten. 12 13

03. De spelregels Onlosmakelijkheid De ondernemer uit de casus heeft een omgevingsvergunning nodig voor de Wabo-activiteiten die in hoofdstuk 2 genoemd zijn, met uitzondering van de meldingplichtige activiteiten. In principe mag de ondernemer zelf weten of hij alle benodigde toestemmingen in één vergunningaanvraag stopt of in diverse losse aanvragen. Er geldt echter wel een belangrijke voorwaarde bij deze keus. Artikel 2.7 van de Wabo geeft daarover het volgende aan: een aanvrager van een omgevingsvergunning die betrekking heeft op een activiteit die behoort tot verschillende categorieën activiteiten als bedoeld in artikel 2.1 en 2.2 draagt er zorg voor, dat de aanvraag betrekking heeft op elk van die activiteiten. Het gaat in dit artikel over onlosmakelijkheid. Vrij vertaald komt het erop neer dat als het uitvoeren van de ene activiteit automatisch betekent dat ook een andere wordt uitgevoerd, de beide activiteiten in eenzelfde omgevingsvergunning moeten worden aangevraagd. Zo is het uitvoeren van sloopactiviteiten aan een monument automatisch ook het uitvoeren van de activiteit veranderen van een monument. Wanneer een bestemmingsplan een aanlegvergunningenstelsel kent waarin het kappen van bomen is opgenomen, is deze activiteit onlosmakelijk verbonden met de activiteit vellen van een houtopstand. En wanneer de eerste paal wordt geslagen voor een uitbreiding van een grote veehouderij, is dat automatisch ook het uitvoeren van de activiteit veranderen van een inrichting. In de casus komen ook onlosmakelijke activiteiten voor: Woonboerderij: slopen = veranderen van een gemeentelijk monument bouwen = gebruik in strijd met een bestemmingsplan = veranderen van een gemeentelijk monument Verbouwing schuur: bouwen = gebruik in strijd met een bestemmingsplan Bevoegd gezag Als een aanvraag voor een omgevingsvergunning wordt ingediend, is er slechts één bestuursorgaan dat bevoegd is om op die aanvraag in totaliteit te besluiten. Dit bestuursorgaan heet het bevoegd gezag. De aanvrager zal vooral contact hebben met het college van B&W, tenzij een uitzondering van toepassing is (art. 2.4 Wabo). Deze uitzonderingen zijn geregeld in hoofdstuk 3 van het Bor. In de uitzonderingsgevallen zijn ofwel Gedeputeerde Staten, ofwel de Minister het bevoegd gezag. Voor de casus geldt, dat geen van de in het Bor genoemde uitzonderingen van toepassing is. Burgemeester en wethouders zijn dus het bevoegd gezag. 14 15

04. De procedure Nu we weten welke Wabo-activiteiten uitgevoerd gaan worden, dat daar een omgevings vergunning voor nodig is en dat deze aangevraagd moet worden bij burgemeester en wethouders, is de vraag welke procedure dan vervolgens doorlopen wordt. De Wabo kent twee procedures: een reguliere procedure en een uitgebreide procedure. In de Wabo is vastgelegd wanneer welke procedure van toepassing is. De uitgebreide procedure is altijd van toepassing als in de aanvraag voor een omgevingsvergunning een activiteit is betrokken die wordt genoemd in artikel 3.10 van de wet, ongeacht de andere activiteiten in dezelfde aanvraag. In het schema hierna is aangegeven bij welke activiteiten daar sprake van is. *: activiteiten volgen alleen de reguliere procedure, als ze niet gecombineerd zijn met een activiteit onder uitgebreid! Regulier* Uitgebreid Activiteit bouwen x Activiteit aanleg x > in geval tevens activiteit aanleg weg x Strijdig gebruik bestemmingsplan > binnenplans / kruimelgeval x > voormalig projectbesluit / tijdelijk x Activiteit brandveilig gebruik > meldingplichtig - - > vergunningplichtig x Activiteit milieu > meldingplichtig - - > voormalige 8.19 melding x > voormalige andere vergunningvarianten x Activiteit monument > rijksmonument x > gemeentelijk / provinciaal monument x Activiteit slopen > planologisch ogv bestemmingsplan x > bouwwerk in rijksbeschermd stado x > bouwwerk in gem./prov. beschermd stado x > technisch slopen bouwwerk x Activiteit maken uitweg x Activiteit alarminstallatie x Activiteit vellen houtopstand x Activiteit handelsreclame x Activiteit opslag roerende zaken x Vvgb nodig? (verklaring van geen bedenkingen) x Aanhaker? x Aanvraag via Loket, post of mail/ OLO Ontvangen van aanvraag Beoordelen volledigheid Niet volledige aanvraag Onvangstbevestiging bericht Kennisgeving/ publicatie Gelegenheid tot aanvulling Buiten behandeling laten Volledig aanvraag Inhoudelijke beoordeling Beoordelen aanhouding Bericht aanhouding Reguliere procedure Een reguliere procedure voor het aanvragen van een omgevingsvergunning kent een beslistermijn van acht weken, gerekend vanaf de dag na de datum van ontvangst van de aanvraag. De procedure kan éénmaal met zes weken verlengd worden. Wordt er niet tijdig een besluit genomen, dan is de vergunning van rechtswege verleend. In tegenstelling tot de praktijk vóór de Wabo, treedt zo n vergunning van rechtswege echter niet meer direct in werking. Onder de Wabo treedt een vergunning van rechtswege op zijn vroegst in werking na afloop van de bezwaartermijn. Deze termijn gaat pas lopen nadat het besluit bekend is gemaakt! De reguliere procedure ziet er schematisch weergegeven als volgt uit: Zienswijze en adviezen verwerken 8 weken Toezenden/ publicatie besluit Besluit opstellen Rechtsbescherming 16 Stroomschema regulier 17

Globaal bestaat de procedure uit de volgende stappen: > ontvangstbevestiging/ bericht > publicatie ontvangst aanvraag in huis-aan-huisblad > volledigheid toetsen, aanvullen aanvraag > raadplegen adviseurs > inhoudelijk oordeel > in sommige gevallen hoorplicht op grond van de Algemene wet bestuursrecht > beoordelen adviezen > afstemmen voorschriften > beschikking > bekendmaking en publicatie huis-aan-huisblad > bezwaar, beroep, hoger beroep Uitgebreide procedure De uitgebreide procedure voor het aanvragen van een omgevingsvergunning kent een beslistermijn van zes maanden, gerekend vanaf de dag na de datum van ontvangst van de aanvraag. Ook deze beslistermijn mag met zes weken verlengd worden. De uitgebreide procedure kent geen fatale beslistermijn. Bij termijnoverschrijding ontstaat er dus geen Aanvraag via Loket, post of mail/ OLO Ontvangen van aanvraag Ontvangstbevestiging/ bericht vergunning van rechtswege. Wel kan een aanvrager na het verstrijken van de termijn de overheid in gebreke stellen en een beroep doen op de Wet dwangsom bij niet tijdig besluiten. De uitgebreide procedure is schematisch weergegeven als volgt: Beoordelen volledigheid Toezenden/ publicatie besluit Niet volledige aanvraag Gelegenheid tot aanvulling Volledige aanvraag Inhoudelijke beoordeling Opstellen ontwerpbesluit Definitief besluit opstellen Rechtsbescherming Buiten behandeling laten Beoordeling aanhouding Publiceren en ter inzage leggen Zienswijze en adviezen verwerken Bericht aanhouding Toezenden/ Publicatie ontwerpbesluit 6 maanden Stroomschema uitgebreid 18 19

Globaal kent de uitgebreide procedure de volgende stappen: > ontvangstbevestiging/ bericht > aanvraag naar adviseurs/ vvgb-orgaan > volledigheid toetsen, aanvullen aanvraag > inhoudelijk oordeel/ afstemmen voorschriften > kennisgeving en ter inzage leggen ontwerpbesluit > zienswijzen/ adviezen beoordelen > beschikking > bekendmaking en publicatie > beroep, hoger beroep Om de termijn van zes maanden te kunnen halen, zal het bevoegd gezag normaal gesproken binnen 12 tot 16 weken het ontwerpbesluit ter inzage moeten leggen. Verlenging beslistermijn Zowel in de uitgebreide als in de reguliere procedure is een eenmalige verlenging van de beslistermijn met zes weken mogelijk. Daarnaast is opschorting van de beslistermijn bij beide procedures mogelijk als gegevens ontbreken. In zo n geval wordt de aanvrager een termijn gesteld om bepaalde gegevens aan te leveren. Dit is mogelijk op basis van art. 4:5 Awb. Advies en Verklaring van geen bedenkingen Zowel tijdens de reguliere als uitgebreide procedure moet het bevoegd gezag de aanvraag naar een aantal wettelijk aangewezen adviseurs sturen. Te denken valt aan de welstandscommissie als er sprake is van bouwen, of de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed bij bepaalde veranderingen aan rijksmonumenten. Tijdens de uitgebreide procedure kan in dit kader een Verklaring van geen bedenkingen (vvgb) vereist zijn. Deze verklaring is een verplicht advies dat door een ander bestuursorgaan, zoals de gemeenteraad of provincie, aan het bevoegd gezag wordt gegeven. Als de vvgb wordt geweigerd dan moet de omgevingsvergunning voor de activiteit waarvoor de vvgb nodig is, ook verplicht worden geweigerd (en daarmee samenhangend ook de onlosmakelijk met de activiteit verbonden activiteiten). De gevallen waarin een vvgb nodig is, zijn beschreven in paragraaf 6.2 van het Bor. Een vvgb is ook nodig als er sprake is van samenloop met een activiteit op grond van de Flora- en Faunawet of de Natuurbeschermingswet. Terug naar de casus Welke procedure is nu van toepassing op de casus van de ondernemer? Als voor alle activiteiten ineens een omgevingsvergunning wordt aangevraagd, blijkt de activiteit gebruik in strijd met een bestem mings plan voor de verbouwing van de schuur tot restaurant ervoor te zorgen dat er een uitgebreide proce dure moet worden doorlopen. Omdat het gaat om een afwijking van het bestemmingsplan die tot 1 oktober 2010 werd aangeduid als project besluit, is een verklaring van geen bedenkingen van de gemeenteraad vereist. De ondernemer is hier niet blij mee. Hij wil namelijk zo snel mogelijk aan de slag met de verbouwing van de woning en de kap van de rotte bomen, omdat anders het broedseizoen weer begint. 20 21

05. Soorten aanvragen Gelukkig is de ondernemer uit onze casus niet verplicht om een omgevingsvergunning voor het hele project in één keer in te dienen. Dit zou niet aansluiten bij de doelstelling van de wet, om juist klant en (totaal) project centraal te stellen! De ondernemer heeft de volgende keuzemogelijkheden: > aanvraag ineens voor het hele project (integrale aanvraag) > aanvraag in twee fasen (gefaseerde aanvraag) > aanvraag per in verschillende projecten (deelprojecten) Gefaseerde vergunning Een aanvrager kan ervoor kiezen een project aan te vragen in twee fasen. De aanvrager geeft dan bij de aanvraag voor fase 1 aan, uit welke activiteiten het project in totaliteit bestaat. Hij of zij vraagt daarbij in fase 1 slechts een beoordeling van een aantal (door de aanvrager zelf aan te geven) activiteiten. De andere activiteiten volgen dan in fase 2. De aanvrager is vrij in het kiezen van het moment waarop fase 2 wordt ingediend. Fase 1 vervalt niet van rechtswege. Dit is een verschil ten opzichte van de regeling die eerder gold in de Woningwet voor de gefaseerde bouwvergunning. Een ander belangrijk verschil is, dat onder de Wabo in elke fase gehele activiteiten moeten worden aangevraagd. De activiteit bouwen kan dus niet langer in een stedenbouwkundige en technische fase worden verdeeld, als een aanvrager al weet dat er een strijdige situatie met het bestemmingsplan is, is het echter wel mogelijk om de vergunning voor het strijdig gebruik in fase 1 te vragen, en de bouwactiviteit (welstand, Bouwbesluit, bouwverordening) in fase 2. Een ander voorbeeld betreft de oprichting van een chemisch bedrijf. De milieu-activiteit kan dan bijvoorbeeld in fase 1 aangevraagd worden, de overige activiteiten (bouw, inrit etc.) in fase 2. Zo zijn er vele voorbeelden mogelijk. Elk van de fasen kent een eigen besluit en daarmee een eigen mogelijkheid voor bezwaar en beroep. Er kan echter pas gebruik gemaakt worden van de vergunning als op beide fasen is beslist en beide vergunningen in werking zijn getreden! Elke fase doorloopt dezelfde procedure die van toepassing zou zijn wanneer de aanvraag ineens zou worden ingediend. Er wordt dus ofwel tweemaal de reguliere, ofwel tweemaal de uitgebreide procedure gevolgd. Hierbij kunnen in bepaalde gevallen afwijkende termijnen gelden. Dit hangt af van de vraag of er in elk van beide fasen wel of geen activiteiten voorkomen die in artikel 3.10 van de wet worden genoemd als geval waarin de uitgebreide procedure moet worden gevolgd. Dit zijn de termijnen: Fase Eerste fase Tweede fase Beide fasen reguliere activiteiten 8 weken 8 weken Beide fasen uitgebreide activiteiten 6 maanden 6 maanden Eerste fase uitgebreide, tweede fase reguliere activiteiten 6 maanden 14 weken Eerste fase reguliere, tweede fase uitgebreide activiteiten 14 weken 6 maanden Deelprojecten Zeker bij grootschalige projecten kan een verdeling in meerdere deelprojecten prima aansluiten bij de projectfasering. Een aanvrager kan de activiteiten waarvoor een omgevingsvergunning nodig is, naar eigen keuze onderbrengen in diverse deelprojecten. De enige beperking is dat onlosmakelijke activiteiten altijd deel zullen moeten uitmaken van één aanvraag (die eventueel in twee fasen wordt verdeeld). 22 23

06. Wanneer treedt de vergunning in werking? 07. Het vergunningenplan Als een omgevingsvergunning wordt verleend, kan daar niet altijd direct gebruik van worden gemaakt. In hoofdstuk 6 van de Wabo is aangegeven in welke gevallen een uitzondering geldt. Een reguliere omgevingsvergunning treedt de dag na bekendmaking in werking, behalve als één van de volgende activiteiten onderdeel uitmaakt van de aanvraag: > werkzaamheden, geen bouwwerk zijnde (aanleg) > sloop in stads- en dorpsgezicht of in aangewezen gebied bestemmingsplan > slopen (bouwverordening) > veranderen van een gemeentelijke of provinciaal monument > vellen van een houtopstand In dergelijke gevallen treedt de omgevingsvergunning pas in werking na afloop van de bezwaartermijn. Een omgevingsvergunning die is voorbereid met de uitgebreide procedure, treedt pas in werking na afloop van de beroepstermijn. Dit geldt altijd, ongeacht de activiteiten in de aanvraag. Voor gefaseerde vergunningen geldt, dat de gehele vergunning in werking treedt op de dag waarop de laatste van beide fasen in werking zou treden. Uitzonderingen Er bestaat een aantal uitzonderingen op de regels die hierboven zijn genoemd. Dit heeft te maken met gevallen waarin er sprake is van een samenloop met andere toestemmingen. Het gaat dan bijvoorbeeld om: > een project waarvoor tevens een vergunning archeologie op grond van de Monumentenwet is vereist > een project dat tevens is aan te merken als het oprichten van een inrichting die onder de Kernenergiewet valt of > een geval waarin een redelijk vermoeden van een geval van ernstige verontreiniging als bedoeld in de Wet Bodembescherming bestaat De omgevingsvergunning treedt dan pas in werking als er voldoende duidelijkheid over deze andere toestemmingen bestaat. Een en ander is beschreven in artikel 6.2.a tot en met 6.2.c van de Wabo. Onze ondernemer uit de casus staat nu voor de keus: vraag ik alle benodigde toestemmingen ineens aan of niet? Zijn keuze zal samenhangen met zijn eigen belangen en de bijbehorende afwegingen. Wil de ondernemer zo snel mogelijk een uitspraak over het hele plan, of wil hij eerst de juridische risico s laten beoordelen? Is er een kritiek pad leidend voor een bepaald onderdeel van het plan (bijvoorbeeld een geplande verhuizing)? Of streeft de ondernemer naar een volgorde in aanvragen, waardoor hij de kosten in het begin laag kan houden en pas later de echte technische onderdelen laat uitwerken? Al deze zaken bepalen welke omgevingsvergunning het beste kan worden aangevraagd. Onderstaand stappenplan is bedoeld als een hulpmiddel hierbij. Stappen vergunningenplan A. Afwegen onderdelen project 01. Bestaat het project uit meer activiteiten? 02. Zo ja, kent één van de activiteiten/ onderdelen een absolute deadline? Wanneer is die? 03. Is er tegen één of meer van de activiteiten/ onderdelen bezwaar of beroep te verwachten? Zo ja, welke? Zijn dit dezelfde activiteiten als die in onderdeel 2? 04. Wanneer moet uiterlijk voor elke activiteit/ voor elk te onderscheiden onderdeel een omgevingsvergunning zijn verleend, gegeven de projectplanning? 05. Is er een kritische activiteit te benoemen? (als deze activiteit niet te vergunnen is, kan hele project niet doorgaan) 06. Is het doorslaggevende argument voor de aanvraagkeuze: > tijd > juridische zekerheid of > de investering die in elke aanvraag gedaan moet worden? B. Keuze voor aantal en soort aanvragen 01. Uit welke activiteiten bestaat het totale project? 02. Welke activiteiten zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden? 03. Zijn er deelprojecten te onderscheiden, dan wel afzonderlijke activiteiten? 04. Vallen deze deelprojecten cq afzonderlijke activiteiten onder de reguliere of uitgebreide procedure? 05. Zijn er in het project of het deelproject activiteiten te vinden waarover eerst zekerheid moet bestaan, voordat andere activiteiten aangevraagd worden? Met andere woorden: is een bepaalde fasering gewenst? 24 25

C. Opstellen plan Met de antwoorden uit onderdeel A en B kan een vergunningenplan gemaakt worden. Afhankelijk van de keuzes worden 1 of meer aanvragen gepland, die vervolgens in de tijd weggezet kunnen worden, in relatie tot de totale projectplanning. Voor de ondernemer uit de casus gelden als antwoorden op de vragen uit onderdeel A en B: Vraag Onderdeel A Bestaat het project uit meer activiteiten? Antwoord Ja D. Vergunningenplan casus Uit de antwoorden blijkt, dat er feitelijk twee deelprojecten te onderscheiden zijn in de casus: het project verbouwen van de woonboerderij en het project restaurant. Beide kennen een eigen deadline. De bomen moeten zo snel mogelijk gekapt, dus dit moet gebeuren voor het broedseizoen dat in maart start. De inrit moet in elk geval verlegd zijn voor het restaurant open gaat. In tijd uitgezet geldt het volgende: Activiteit met absolute deadline? Bezwaar of beroep verwacht? Wanneer moet elke activiteit/ elk onderdeel vergund zijn, gegeven de projectplanning? Is er een kritische activiteit? Doorslaggevend argument? Onderdeel B Activiteiten in het project? (Wabo) Onlosmakelijke activiteiten? Deelprojecten/ afzonderlijke activiteiten? Regulier of uitgebreid? Fasering gewenst? Ja, huidige woning is verkocht. Over 1 jaar, op 1 november 2011 moet verbouwing woonboerderij klaar zijn. Tegen restaurant, want in buitengebied Woning heeft acht maanden verbouwing, dus vergunning over uiterlijk vier maanden. Restaurant moet 1 maart 2012 open; verbouwing duurt negen maanden, dus vergunning moet 1 juni 2011 in bezit zijn Ja, als woning niet kan, wordt ook restaurant niet gevestigd. Graag alle toestemmingen zo snel mogelijk. De investering in de aanvraag maakt niet zoveel uit. De bomen moeten snel gekapt vanwege het gevaar door de rotting. De bijgebouwen moeten zo snel mogelijk gesloopt worden, gezien de bouwkundige staat. Bouwen (restaurant en woning), gebruik in strijd met een bestemmingsplan (restaurant en woning), slopen (bouwverordening), veranderen van een gemeentelijk monument (woning), maken van een uitweg, vellen van een houtopstand. Woning: slopen monument en bouwen monument bestemmingsplan (binnenplans) Schuur: bouwen bestemmingsplan (buitenplans) Deelproject woning: bouw, sloop, veranderen monument, bestemmingsplan Deelproject restaurant: sloop, bouw, bestemmingsplan Separaat: kappen, inrit, sloop bijgebouwen (kippenschuur, garage) Deelproject woning: regulier Deelproject restaurant: uitgebreid wegens bestemmingsplan (buitenplans, op grond van art 2.12. 1.a.3 Wabo) Kappen, inrit: beide regulier Nee, zo snel mogelijk verhuizen en restaurant zo snel mogelijk open Start 1-11-2010 Bomen kappen Sloop bijgebouwen Deadline 1 maart 2011 Uitvoeren activiteit (het daadwerkelijk kappen van de bomen) Inwerkingtreding vergunning? Bezwaar verwacht? Procedure? Start woning 1-3-2011 Aantal weken benodigd voor procedure? Vooroverleg? (bij ja: extra tijd optellen) Start restaurant 1-6-2011 Wanneer wordt nu welke vergunning aangevraagd? Om deze vraag te beantwoorden, kan voor elke activiteit of elk deelproject een eigen tijdschema worden gemaakt. We starten met de omgevingsvergunning voor de activiteit kappen : 1 week 6 weken na bekendmaking omgevingsvergunning Nee Regulier, dus maximaal 8 weken 1 + 6 + 8 = 15 weken Aanvraag uiterlijk indienen op: 16 november 2010 Nee Woning klaar 1-11-2011 Inrit maken Restaurant open 1-3-2012 26 27

Voor het restaurant geldt de uitgebreide procedure. Het schema ziet er als volgt: Deadline 1 juni 2011 Uitvoeren activiteit Inwerkingtreding vergunning? Beroep verwacht? Procedure? Aantal weken benodigd voor procedure? Nvt, start na deadline 6 weken (beroepstermijn) + tijd bekendmaking ca 1 week Ja, maar geen voorlopige voorziening Uitgebreid = 6 maanden 6 + 1 + 26 = 33 weken Voor het deelproject woonboerderij geldt hetzelfde schema. De activiteit veranderen van een gemeentelijk monument en de activiteit slopen zorgen er immers voor dat ook deze reguliere omgevingsvergunning pas 6 weken na bekendmaking in werking treedt. Omdat de uitvoering van de activiteit pas een week later start, kan de aanvraag een week later ingediend worden. De twee onderdelen kunnen natuurlijk ook gelijktijdig worden aangevraagd! De activiteit slopen is niet alleen van toepassing op de woonboerderij, maar ook op de sloop van de twee bijgebouwen. Ook hiervoor geldt een reguliere procedure, waarvoor hetzelfde schema geldt als voor de verbouwing van de woonboerderij. De keuze of de afzonderlijke onderdelen (sloop bijgebouwen, kappen) gelijktijdig worden aangevraagd met het project woonboerderij zal voor de ondernemer afhangen van de vraag of hij al dan niet wil kiezen voor een vooroverleg met de monumentencommissie. Aangezien onze ondernemer haast heeft met de verbouwing, kiest hij niet voor vooroverleg maar direct voor een aanvraag waarin zowel de woonboerderij, het kappen en de sloop van de bijgebouwen zijn opgenomen. Ook voor de activiteit inrit geldt haast eenzelfde schema. Deze omgevingsvergunning treedt echter de dag na bekendmaking in werking. De activiteit zal echter pas ingepland worden, als de werkzaamheden aan de fundering van het restaurant gereed zijn en de sloten verlegd. Vanwege deze afhankelijkheid is de termijn waarop de vergunning moet worden aangevraagd pas te bepalen als duidelijk is wanneer de werkzaamheden aan de schuur ver genoeg gevorderd zullen zijn. Vooroverleg? (bij ja: extra tijd optellen) Aanvraag uiterlijk indienen op: 13 oktober 2010 Als we ervan uitgaan dat het op het moment van drukken van deze uitgave 1 november 2010 is, had de aanvraag voor het restaurant dus al verzonden moeten zijn! De ondernemer heeft nu verschillende opties: 01. Navragen bij de betreffende gemeente of normaal gesproken de volledige tijd wordt benut en inschatten hoe groot het risico is dat deze keer wel de hele termijn nodig is (bijvoorbeeld omdat de gemeenteraad een verklaring van geen bedenkingen moet geven). 02. Met een aannemer bezien of de bouwtijd reëel is of dat hierop ingelopen kan worden. Nee 03. De projectplanning aanpassen aan een meer reële openingsdatum. Afhankelijk van de keuze die hij maakt, zal ook de planning voor de aanvraag om omgevingsvergunning voor de inrit ingepland kunnen worden. Uiteraard is het ook mogelijk om deze activiteit tegelijk met het deelproject woonboerderij of restaurant aan te vragen. 28 29

Aanvraag ineens? Als de aanvrager er niet voor kiest om de aanvraag in meerdere onderdelen te splitsen, maar alle activiteiten ineens aanvraagt, geldt het volgende schema: Aanvraag indienen op: 1 december 2010 Procedure? Beroep verwacht? Inwerkingtreding vergunning? Aantal weken benodigd voor procedure? Uitgebreid, 6 maanden Ja, maar geen voorlopige voorziening beroepstermijn (6 weken) + ca 1 week na bekendmaking 26 + 6 + 1 = 33 weken Vergunning in werking verwacht op: 20 juli 2011 Het heeft voor de ondernemer in de casus dus zeker voordelen om zijn totale project onder te verdelen in verschillende projecten. Wat levert de Wabo de ondernemer dan op, als alles toch los kan worden gevraagd? Het antwoord is simpel: keuze! Voor de inwerkingtreding van de Wabo moesten alle toestemmingen los aangevraagd worden, elk via een eigen procedure. Onder de Wabo kan een aanvrager zowel alle toestemmingen ineens vragen, als bewust kiezen voor meerdere losse aanvragen, simpelweg omdat deze beter aansluiten bij het projectplan. Tot slot Met dit boekje hebben we geprobeerd de lezer bewust te maken van de keuzes die de Wabo biedt. Een goed vergunningenplan is daarbij voor de aanvrager een must. Aan de hand van de voorbeelden hopen we de aanvrager te ondersteunen bij het opstellen van zo n plan. Voor overheden geldt dat zij enerzijds deze uitgave kunnen gebruiken om aanvragende partijen op weg te helpen. Anderzijds hopen we via de uitgave meer bewustwording te kweken van het feit dat een aanvrager altijd een bepaalde reden heeft voor zijn haast in het vergunningentraject. Het boekje is niet bedoeld als wetenschappelijke onderbouwing van het vergunningenproces, maar als hulpmiddel. Het is slechts één manier hoe je als aanvrager met het vergunningen management om kunt gaan. Wij staan uiteraard open voor alle opmerkingen, suggesties, etc., zowel van aanvragers als van overheden! De medewerkers van Senze November 2010 30 31

Bijlage: Model vergunningenplan Project: Tijdbalk project: Vraag Antwoord Onderdeel A Bestaat het project uit meer activiteiten/ onderdelen? Activiteit met absolute deadline? Bezwaar of beroep verwacht? Wanneer moet elke activiteit/ elk onderdeel vergund zijn, gegeven de projectplanning? Is er een kritische activiteit? Doorslaggevend argument? Onderdeel B Activiteiten in het project? (Wabo) Onlosmakelijke activiteiten? Deelprojecten/ separate activiteiten? Regulier of uitgebreid? Fasering gewenst? Wanneer aanvragen? Onderdeel: Deadline Uitvoeren activiteit Inwerkingtreding vergunning? Bezwaar/ beroep verwacht? Procedure? Aantal weken benodigd voor procedure? Vooroverleg? (bij ja: extra tijd optellen) Aanvraag uiterlijk indienen op: 32 33

Onderdeel: Deadline Uitvoeren activiteit Inwerkingtreding vergunning? Bezwaar/ beroep verwacht? Procedure? Aantal weken benodigd voor procedure? Vooroverleg? (bij ja: extra tijd optellen) Aanvraag uiterlijk indienen op: 34 35

Bezoekadres Groothandelsgebouw Unit: D-7.138 Stationsplein 45 3013 AK ROTTERDAM Postadres Postbus 19035 3001 BA ROTTERDAM T +31 (0)10 41 10 707 info@senze-groep.nl www.senze-groep.nl