CONTROLEER OF DIT TENTAMEN 11 PAGINA S BEVAT. Veel succes! Je mag de achterkant van het papier ook zo nodig gebruiken, maar beantwoord vragen 1-6 niet op blaadjes van vraag 7 en de daarop volgende. 1. Vijf stabiele klonen van semi-hybride muis/mens cellen worden onderzocht op de aanwezigheid van het menselijk enzym E, terwijl ook wordt nagegaan welke menselijke chromosomen in de klonen zijn overgebleven. De volgende resultaten werden gevonden: Kloon overgebleven menselijke chromosomen enzym E activiteit 1 1,2,10,16,19,21,22,23-2 5,10,11,12,14,20 + 3 3,8,13,18,23-4 4,9,10,11,17,20 + 5 6,7,15,16,20,21 - Op welk van de chromosomen 1 t/m 23 ligt vermoedelijk het gen dat verantwoordelijk is voor de vorming van enzym E? Licht je antwoord toe. 2. In Drosophila zorgen de recessieve allelen van het w gen voor witte ogen en recessieve allelen van het eb gen voor een ebony-kleurig lijf. Vrouwtjes met normale (rood-bruine ogen) en een normaal (grijs) lijf worden gekruist met mannetjes die normale (rood-bruine) ogen en een ebony-kleurig lijf hebben. De kruising levert de volgende nakomelingen op: Mannetjes :9 wildtype, 11 witogige, 10 ebony, 12 witogig, ebony; vrouwtjes: 19 wildtype, 21 ebony. a) Erft het w gen en/of het eb gen geslachtsgekoppeld over? Licht je antwoord toe. 1
b) Wat zijn de genotypes van de ouders? c) Teken de relevante chromosomen. 3. Benoem de verschillende onderdelen: a) A en B zijn: C en D zijn: E is : F en G zijn: R en r zijn: 2
b) Beschrijf kort de verschillen tussen de mitose en de meiose: 4. In een bepaald knaagdier is de vachtkleur zwart (B) dominant over bruin (b) en volledig gekleurd (C) is dominant over chinchilla (c). Heterozygote zwarte, volledig gekleurde ratten worden gekruist met bruine chinchilla ratten, dit levert de volgende nakomelingen: 31 zwart, volledig gekleurd 16 bruin volledig gekleurd 34 bruin, chinchilla 19 zwart, chinchilla a) Zijn de loci gekoppeld? (Motiveer je antwoord) b) Teken de chromosomale posities van de allelen in de ouders: 3
c) Wat is de genetische afstand tussen de twee loci (motiveer je antwoord) 5. 100% wildtype nakomelingen (F1-generatie) zijn gevonden uit een kruising van twee fenotypisch wild-type erwten (Rond en Geel) (P-generatie). Deze nakomelingen worden onderworpen aan een proefkruising (homozygoot recessief voor allelen gerimpeld (r) en groen (g)). De volgende nakomelingen (F2-generatie) worden gevonden: 25% wild-type, groen, gerimpeld, groen en gerimpeld (in de verhouding 1:1:1:1) 25% wild-type 25% groen en wild-type ( in de verhouding 1:1) 25% gerimpeld en wild-type (in de verhouding 1:1) a) Geef de genotypes van de F1-generatie b) Geef de genotypes van de beide ouders (P-generatie). 6. Een plasmide wordt geknipt met de restrictie-enzymen BamHI, EcoRI en HindIII. Elk enzym knipt slechts een maal in het DNA. De resultaten van de verschillende digesties zijn hieronder weergegeven: Enzym: Fragment lengte (Kb) EcoRI 7 EcoRI & BamHI 1,2 en 5,8 EcoRI & HindIII 4,6 en 2,4 EcoRI & BamHI & HindIII 1,2 en 3,4 en 2,4 Teken een restrictie-kaart van het plasmide: 4
7. Geef aan of de volgende uitspraken goed of fout zijn, door het goede te omcirkelen. a. Een ribosoom is een ribozyme GOED/FOUT b. RNA polymerase kan drie nucleotide-strengen vasthouden GOED/FOUT c. DNA polymerase start bij de TATAA-box GOED/FOUT d. snrnp ( snurp ) bevatten een cap GOED/FOUT e. Meerdere ribosomen kunnen tegelijk één mrna vertalen GOED/FOUT f. RNA polymerase stopt bij het stopcodon GOED/FOUT g. Prokaryotisch mrna kan direct na transcriptie worden vertaald in eiwit GOED/FOUT h. De splicing reactie kan verlopen zonder eiwit GOED/FOUT i. Prokaryotische ribosomen starten bij de cap GOED/FOUT j. Het anticodon van 5 -AUG-3 is 5 -CAT-3 GOED/FOUT 8. Een muis wordt besmet met bacteriestam Streptococcus pneumoniae type A. De muis gaat dood. Als de bacterien vóór injectie worden verhit, blijven de muizen in leven. Bij een experiment met levende Streptococcus pneumoniae stam B blijven de muizen in leven. Als verhitte bacterien stam A worden gemengd met levende stam B bacterien gaan de muizen dood. Wat is de verklaring? Geef de namen van de processen die je beschrijft. ANTWOORD: 5
9. Wat is semi-conservatieve DNA replicatie? 10. Teken een replicatievork tijdens DNA synthese. Geef (A) enzymen en moleculen, (B) polariteit, (C) richting synthese aan. 11a. Waarom is het schadelijk voor je DNA om een dag onbeschermd in de zon te liggen? 11b. En hoe lost je lichaam dat op? 6
12. Een bacterie-cultuur wordt bestraald met röntgenstraling. Na bestraling blijkt dat sommige bacterien geen tryptofaan meer kunnen gebruiken, en dus afhankelijk zijn van tryptofaan in het medium. In welke genen kan de bacterie mutaties kan hebben opgelopen en licht elke oplossing kort toe. 13. Wat zijn telomeren? Geef een korte toelichting. 14. Wat is een snurp? Wat voor functie heeft het? 7
15. Teken een ribosoom tijdens eiwitsynthese met een gebonden mrna en gebonden trna s. Geef (A) moleculen, (B) polariteit, (C) richting synthese en (D) sites aan. 16a. Hoeveel leesramen zijn er in een mrna sequentie? 16b. Hoe weet het ribosoom welk leesraam het goede is? 17. Van mrna naar eiwit moet een streng nucleotiden worden omgezet in een streng aminozuren. Welke moleculen spelen daarbij een centrale rol? Licht je antwoord kort toe. 8
18. Gegeven een stukje van de volgende eukaryotische DNA streng, de sense streng, van 5 naar 3. Gegeven: stopcodons zijn: taa, tag, tga. 5 -...gaggtataatctgacgaaccttggcagtcctagtggctagataagccgccgccatgggcttcctcatgg agcactaaaattaagagccttgaaaatttaaataaaaaaggcgtagctgatacg...-3 a. Welke element herken je dat belangrijk is voor RNA synthese? b. Waar verwacht je dat RNA polymerase ongeveer start? c. Schrijf de eerste 10 nucleotiden van een mogelijke mrna sequentie. c. Schrijf de codons van het (mini-)eiwit dat je maakt van het mrna. d. Welke betekenis heeft de onderlijnde sequentie aataaa? e. Welke gevolgen heeft deze aataaa sequentie? f. Welke gevolgen verwacht je als er door een mutatie een insertie van een C gebeurt tussen de ag, die vet en onderlijnd is? 9
19. Beschrijf de transcriptie-regulatie van het bacteriële lac-operon. Gebruik daarbij een tekening. 20. Hoe verspreiden plantenvirussen zich? 21. Teken schematisch een transcriptiefactor met zijn domeinen. 10
22. Beschrijf hoe een humaan gen, bijvoorbeeld albumine, gekloneerd zou kunnen worden. Je beschikt over een plasmide, en over een stuk chromosomaal albumine DNA. 23. Beschrijf en teken de verschillende stappen van een PCR. Geef de polariteit aan van de strengen. 11