IN ACTIE VOOR DE ALLERARMSTEN

2013 www.dorcas.nl

COLOFON Dit jaarverslag is een uitgave van Dorcas. Het jaarverslag is als beveiligd pdf-document in een bladerbare editie via www.dorcas.nl voor iedereen inzichtelijk. EINDREDACTIE EN PROJECTCOÖRDINATIE Marketing en communicatie Dorcas SAMENSTELLING FINANCIEEL VERSLAG Nico Hoogenraad, John Wolff VORMGEVING Abovo Media DRUK Pieters Media b.v. FOTO VOORPAGINA In Dedo, een dorp in Ethiopië, heeft meer dan de helft van de mensen geen toegang tot schoon drinkwater. Het aantal mensen dat toegang heeft tot sanitaire voorzieningen is nog lager. Door het gebrek aan schoon drinkwater en sanitaire voorzieningen komen er veel watergerelateerde ziektes voor, zoals diarree en trachoom. De nare gevolgen hiervan treffen vooral kwetsbare mensen en kinderen. Met de aanleg van nieuwe duurzame waterbronnen wordt de verspreiding van ziektes sterk teruggedrongen. Dorcas wil met het project in Dedo de gezondheid van 8.500 inwoners van dorpen in de regio Oromia verbeteren door ze toegang te bieden tot schoon drinkwater en sanitaire voorzieningen en door gezondere hygiënische gewoonten. Jaarverslag van Stichting Dorcas Aid International. De samenstelling is in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 van het Burgerlijk Wetboek en in overeenstemming met richtlijn RJ 650 voor fondsenwervende instellingen. Het boekjaar is gelijk aan het kalenderjaar. KEURMERK CBF-Keur VOORZITTER RAAD VAN TOEZICHT Mevr. Ine Voorham DIRECTIE Michel Gendi Nico Hoogenraad Joeke van der Mei DORCAS Postbus 12 1619 ZG Andijk Telefoon: 0228 595900 info@dorcas.nl www.dorcas.nl REKENINGNUMMER IBAN NL04 RABO 0106 2500 00 JAARVERSLAG 2013 DORCAS

INHOUDSOPGAVE 3 Dorcas uitgelicht 4 Voorwoord 8 HOOFDSTUK 1: DOELSTELLING EN STRATEGIE 1.1 Doelstelling, visie, missie en kernwaarden 11 1.2 Strategisch plan 12 1.3 Kwaliteit en externe toetsing 16 1.4 Risicobeheer 20 1.5 Vooruitblik 2014 23 HOOFDSTUK 2: DE ORGANISATIE DORCAS 2.1 Bestuur en toezicht 27 2.1.1 Verslag Raad van Toezicht 27 2.1.2 Bestuur Dorcas 30 2.2 Personeelsbeleid 31 2.3 Samenwerkingsverbanden 35 2.4 Maatschappelijke bijdrage 37 2.5 Maatschappelijke waardering 37 HOOFDSTUK 3: PROGRAMMA S 3.1 Duurzame ontwikkeling 41 3.1.1 Gezondheidszorg 41 3.1.2 Water, sanitatie en hygiëne (WASH) 44 3.1.3 Duurzame economische ontwikkeling 46 3.1.4 Kinderontwikkeling 48 3.2 Sociale zorg 52 3.2.1 Algemene materiële ondersteuning 52 3.2.2 Gezinszorg 54 3.2.3 Ouderenzorg 56 3.2.4 Gevangenenzorg 58 3.3 Rampenmanagement 59 3.3.1 Noodhulp 60 3.3.2 Wederopbouw 61 3.3.3 Ramppreventie en -paraatheid 62 3.4 Partnerontwikkeling 65 3.5 Monitoring en evaluatie 66 3.6 Overzicht partnerorganisaties 2013 68 HOOFDSTUK 4: COMMUNICATIE EN FONDSENWERVING 4.1 Communicatie 71 4.2 Fondsenwerving 72 4.2.1 Particuliere donateurs 74 4.2.2 Vrijwilligers 76 4.2.3 Bedrijven 77 4.2.4 Fondsen 80 4.2.5 Institutionele fondsenwerving 81 4.2.6 Dorcas Fundraising Organisations 82 4.2.7 Logistiek en goedereninzameling 82 HOOFDSTUK 5: FINANCIEEL VERSLAG 5.1 Balans per 31 december 2013 87 5.2 Staat van baten en lasten over 2013 88 5.3 Algemene toelichting 90 5.4 Toelichting op de balans 93 5.5 Toelichting op de staat van baten en lasten 101 5.6 Kasstroomoverzicht 2013 112 5.7 Ondertekening directie en Raad van Toezicht 113 5.8 Controleverklaring 114 BIJLAGEN A. Begroting 2014 116 B. Verdeling projectgelden 2013 117 C. Verantwoordingsverklaring 118 D. Organogram 119 E. Activiteitenkalender 2013 120 Algemene verantwoording 122 De geschiedenis van Dorcas

4 Dorcas: hulp en ontwikkeling Dorcas komt in actie voor mensen in nood en diepe armoede, ongeacht hun religie, ras, geslacht of politieke overtuiging. Geïnspireerd door Mattheüs 25:31-46 om te zorgen voor armen en verdrukten, werkt Dorcas al ruim dertig jaar aan hulp- en ontwikkelingsprojecten in Oost-Europa en Afrika. Dorcas werkt samen met lokale kerken en partnerorganisaties en biedt ondersteuning op drie gebieden van hulp en ontwikkeling. Duurzame ontwikkeling: Dorcas helpt mensen hun levensomstandigheden duurzaam te verbeteren met langlopende projecten op het gebied van duurzame economische ontwikkeling, water, sanitatie en hygiëne, gezondheidszorg en kinderontwikkeling. Sociale zorg: Dorcas zorgt voor mensen die kwetsbaar zijn en er vaak alleen voor staan. Ouderen, chronisch zieken, gevangenen, mensen met een beperking Dorcas ondersteunt lokale organisaties die zich inzetten voor deze gemarginaliseerde groepen in hun omgeving. De mensen worden bezocht en krijgen materiële ondersteuning. In speciale programma s voor ouderen wordt ook medische zorg geboden en worden sociale activiteiten georganiseerd. Rampenmanagement (preventie, voorbereiding, noodhulp, wederopbouw): Wereldwijd staat Dorcas mensen bij die in risicogebieden leven of getroffen zijn door een ramp. Bij een dreigende noodsituatie helpt Dorcas met preventieve maatregelen en voorbereiding. Als een ramp plaatsvindt biedt Dorcas noodhulp en ondersteunt ze de wederopbouw. TERUGBLIK OP 2013 Op 31 december 2013 ondersteunde Dorcas 154 langlopende projecten. Daarnaast kwam Dorcas in actie voor de slachtoffers van de oorlog in Syrië en de verwoestingen van de orkaan Haiyan op de Filipijnen. Er vond een tussentijdse evaluatie van het Strategisch Plan 2012-2016 plaats, voor zowel Programma s als Fondsenwerving. Op basis van deze heroverweging werd het strategisch plan aangepast. Met name op het gebied van fondsenwerving is het strategisch plan gewijzigd en zijn nieuwe doelen geformuleerd. In 2012 en 2013 zijn veel vacatures vervuld op managementposities in Nederland en er is een Leiderschapsontwikkelingsprogramma opgestart dat doorloopt tot in 2014. Behaalde resultaten Dorcas heeft 266.588 mensen kunnen ondersteunen in 2013. In Egypte is veel vooruitgang geboekt ondanks de moeilijke omstandigheden. Een succesvol project binnen de sector Duurzame economische ontwikkeling, is bijvoorbeeld het project in de provincie El-Minya in het zuiden van Egypte waar vrouwelijke boeren een nieuwe, productievere landbouwmethode leerden. De omzet van de Dorcas-winkels is van 2.027.127 euro naar 2.538.382 euro gestegen en het aantal Dorcas-winkels is uitgebreid van 19 naar 22 winkels door heel Nederland. In 2013 is aan Dorcas door de jury van de Transparant Prijs de hoogste status toegekend. Dit betekent dat de jury op alle te beoordelen onderdelen minimaal 75 procent van de te behalen punten toekende. Op het belangrijkste onderdeel Impact (maatschappelijke relevantie) was de hoogste score voor Dorcas. Dorcas behaalde voor de derde maal op rij een plaats in de top acht; in 2013 was dit plaats vijf. JAARVERSLAG 2013 DORCAS

DORCAS UITGELICHT 5 Dit jaar vond de juridische fusie plaats tussen de stichtingen Dorcas Aid International, Dorcas Hulp Nederland en Dorcas Winkels het sluitstuk van een integratieproces dat in 2011 werd ingezet. Dorcas is nu in alle opzichten één organisatie. Dorcas kwam in actie en verleende noodhulp en steunde de wederopbouw in Syrië en de Filipijnen. De kwaliteit van de needs assessments (onderzoek naar de noden binnen een gemeenschap ten behoeve van een nieuw te starten project) is sterk verbeterd dankzij goede training en handleidingen. Hierdoor sluiten projecten beter aan op de noden van de begunstigden. In Moldavië zijn briketten onder ouderen verspreid een duurzaam alternatief voor brandhout. Knelpunten Door problemen met inklaringsvergunningen in Oekraïne hebben van de geplande 44 transporten slechts 15 plaatsgevonden. Ook hebben goederen lang in Oekraïne zelf in opslag gelegen voordat ze verspreid konden worden. Tekorten aan hulpgoederen voor met name begunstigden van sponsorprogramma s zijn gecompenseerd door lokaal voedsel in te kopen. De oplevering van het in 2013 gestarte project van de CRM-implementatie is vertraagd tot in 2014 door het niet voorzien van de moeilijkheidsgraad om de complexiteit van de organisatie te vertalen naar een omvattend softwaresysteem. De verbetering van onder andere het relatiebeheer kon hierdoor nog niet worden gerealiseerd. De goederenomzet is gedaald ten opzichte van 2012. De toegenomen onrust in Zuid-Soedan heeft tegen het einde van het jaar geleid tot een tijdelijke evacuatie van de landendirecteur. Een onderdeel van het nieuwe planning-, monitoring- en evaluatiesysteem (PME) is dat nieuwe hulp- en ontwikkelingsprojecten op basis van aanvragen (Calls) worden ontwikkeld. Omdat hierin meer tijd is genomen voor het ontwerpen en voorbereiden van projecten, zijn er in 2013 minder projecten uitgevoerd of zijn projecten later van start gegaan. De voorgenomen groei van het aantal werkgroepen en depots is niet gerealiseerd als gevolg van heroriëntatie op de benadering van deze vorm van fondsenwerving. Onder de particuliere donaties is een groei geconstateerd van het aandeel eenmalige giften ten opzichte van structurele giften. Vooruitblik 2014 is het eerste van drie jaar, waarin Dorcas een aangepaste strategie uitvoert. Dorcas ontwikkelt zich als organisatie op het gebied van Rampen management en komt behalve met noodhulp en wederopbouw ook preventief in actie in rampgevoelige gebieden en treft voorbereidingen op het moment dat een ramp dreigt. Dorcas heeft aanvragen gedaan voor een strategisch partnerschap met het ministerie van Buitenlandse Zaken, zoals in Syrië en in de Hoorn van Afrika. Deze aanvragen zijn begin 2014 goedgekeurd. In 2014 zullen vooral in de projectlanden in Afrika nieuwe community development-projecten worden ontwikkeld die een multisectorale aanpak hebben. In Europa zullen nieuwe Roma-projecten worden opgestart die gebaseerd zijn op de aangepaste benadering ten behoeve van Roma en gericht op inclusie. Ook zullen projecten worden gestart in een nieuw strategisch gebied in het oosten van Roemenië.

6 Deze regio, provincie Moldavië, is een van de armste gebieden in Europa. In Nederland zal de oplevering van het CRM-systeem een start betekenen voor een verbeterd relatiebeheer. Het Nederlandse kantoor en alle veldkantoren worden behalve van nieuwe websites ook voorzien van een nieuw financieel softwaresysteem. Na de groei in het aantal Dorcas-winkels van de afgelopen jaren, zal Dorcas in 2014 de aansturing en organisatie van de winkels verbeteren. Nieuwe fondsenwervende activiteiten zijn de eerste Dorcas Kilimanjaro-reizen in april en in november; voor in het najaar wordt een innovatieve Adopt a granny-campagne voorbereid waarmee Dorcas zevenhonderd nieuwe sponsors hoopt te werven. Dorcas is dankbaar voor alles wat ze kan bereiken voor de armen en verdrukten, samen met donoren, vrijwilligers en haar partners in het veld. Dit alles is geïnspireerd door de opdracht die Jezus Christus ons gaf om te zorgen voor de armen en verdrukten. Financieel overzicht 1. Totale inkomsten: 17,8 miljoen euro waarvan 13,0 miljoen euro in geld en 4,8 miljoen euro in goederen. 2. Besteed aan de doelstellingen: 14 miljoen euro. 3. Bestedingsratio: 83,3%. 4. Gemiddelde personeelskosten per fte: 16.500 euro (In Nederland en buitenland). 5. Kosten eigen fondsenwerving (in %): 11,7%. 6. Kosten beheer en administratie (in %): 4,2%. Bekijk hier de Mattheüs 25-trailer van Dorcas. Een clip van 25 seconden waarin Dorcas u laat zien hoe ze de missie uit Mattheüs 25 handen en voeten geeft. Of kijk via: http://bit.ly/mattheus25. JAARVERSLAG 2013 DORCAS

DORCAS UITGELICHT 7 VERDELING VAN DE DORCAS-MIDDELEN OVER DE REGIO S EN PROJECTLANDEN IN 2013 Legenda bij verdeling van middelen over projectlanden Percentages op basis van uitgaven exclusief goederen. 1. Albanië (6,3%) 2. Hongarije (0,5%) 3. Moldavië (7,8%) 4. Oekraïne (9,6%) 5. Roemenië (5,1%) 6. Rusland (4,4%) 7. Egypte (11,3%) 8. Lesotho (0,5%) 9. Ethiopië (12,1%) 10. Mozambique (1,3%) 11. Kenia (11,8%) 12. Soedan (0,3%) 13. Tanzania (7,9%) 14. Zuid-Afrika (3,5%) 15. Zuid-Soedan (8,4%) 16. Overige (waaronder Zimbabwe, Oeganda) 9,1% VERDELING VAN SECTOREN IN 2013 Legenda bij verdeling DUURZAME ONTWIKKELING 1. Gezondheidszorg (15,4%) 2. Duurzame economische ontwikkeling (20,2%) 3. Kinderontwikkeling (17,6%) 4. Water, sanitatie en hygiëne (8,2%) SOCIALE ZORG 5. Algemene materiële ondersteuning (6,7%) 6. Gevangenenzorg (2,5%) 7. Gezinszorg (4,5%) 8. Ouderenzorg (16,0%) RAMPENMANAGEMENT 5,7% OVERIG (waaronder partnerontwikkeling en huisvesting) 3,2%

8 LT.-KOLONEL DR. INE VOORHAM VOORZITTER RAAD VAN TOEZICHT Terugziend op 2013 is er veel reden om dankbaar te zijn. De medewerkers van Dorcas, werknemers en vrijwilligers, hebben opnieuw op indrukwekkende wijze handen en voeten gegeven aan onze missie: er zijn voor de allerarmsten. Er is hard gewerkt! In de eerste plaats in het op locatie samen met onze partnerorganisaties uitvoeren van programma s. In de tweede plaats door de organisatie Dorcas meer toekomst- proof te maken. In 2012 zijn stappen gezet om de organisatie te stroomlijnen, per november 2013 is al het werk van Dorcas in één stichting samengebracht. Dat levert administratief voordelen op, maar misschien nog belangrijker, het onderstreept dat al het werk bijdraagt om de allerarmsten kansen te bieden: de voedselactie in Nederland, het ondersteunen van granny s door middel van het programma Adopt a granny, Roma-families ondersteunen, kinderen en jongeren in Afrika meer kansen bieden om zich te ontwikkelen, zodat zij mee kunnen werken aan de opbouw van hun land. Het was een voorrecht om eind december met de Raad van Toezicht en de directie van Dorcas een werkbezoek te brengen aan Ethiopië. Ik ben onder de indruk van de passie en creativiteit waarmee er, soms onder moeilijke omstandigheden, wordt gewerkt. De resultaten zijn indrukwekkend: vrouwen en kinderen die de kans krijgen om op eigen kracht hun leven vorm en inhoud te geven. Dat dit alles gedaan mag worden vanuit de inspiratiebron van Gods Liefde is een groot voorrecht. Geweldig om mensen zowel materieel als geestelijk te zien groeien. Een woord van dank is dan ook zeker op zijn plaats. Dank aan God voor de zegeningen die Dorcas in het afgelopen jaar heeft mogen ontvangen. Dank aan de medewerkers die werkkracht en talenten hebben ingezet om de allerarmsten te ondersteunen. Dank aan de duizenden vrijwilligers, die door middel van inzameling en verkoop van goederen, geld hebben gegenereerd zodat mannen, vrouwen, jongens en meisjes in Oost-Europa en in Afrika ondersteund kunnen worden. Dank aan alle donateurs, giftgevers en donoren. Graag beveel ik dit jaardocument aan. Al lezend zal het verslag van het werk van Dorcas u raken. Natuurlijk hoop ik dat Dorcas op uw support mag blijven rekenen, door middel van uw gebed, betrokkenheid, inzet en geld. Dank daarvoor! januari 2014 JAARVERSLAG 2013 DORCAS

VOORWOORD 9 MICHEL GENDI, NICO HOOGENRAAD EN JOEKE VAN DER MEI DIRECTIE Ook in 2013 zette Dorcas zich in om vele duizenden mensen in Oost-Europa en Afrika te steunen. Eenzame granny s die voedselpakketten en aandacht ontvangen; mensen die een opleiding genieten of een vak leren; gemeenschappen die toegang krijgen tot schoon water, het is slechts een greep uit de lange lijst projecten van Dorcas. Projecten die soms noodgedwongen plaatsvinden onder extra moeilijke omstandigheden. Zo nam in Egypte de onrust weer toe en ook in Oekraïne liepen de politieke spanningen op. Het was een jaar waarin we in actie kwamen voor de slachtoffers van de orkaan Haiyan op de Filipijnen en van de gruwelijke oorlog in Syrië. In Zuid-Soedan, waar Dorcas een veldkantoor heeft, zijn honderdduizenden mensen op de vlucht en zullen mogelijk miljoenen mensen te maken krijgen met voedselschaarste. We zijn dankbaar voor de vele vrijwilligers, die een belangrijke hoeksteen zijn voor onze organisatie. In de Dorcas-winkels, de depots, tijdens de voedselactie en op nog veel meer plaatsen komen zij in actie, en zamelen ze goederen en geld in waardoor Dorcas de projecten kan blijven uitvoeren. In 2013 kwamen er weer drie nieuwe Dorcas-winkels bij; de teller stond eind 2013 op 22. Veel donateurs, bedrijven en fondsen doneerden kleine en grote bedragen aan Dorcas. En hoewel er in 2013 minder goederen binnenkwamen dan in 2012, konden we nog steeds een groot aantal transporten verzorgen naar de projecten. Als directie reisden we in oktober samen naar Roemenië om het 20-jarig bestaan van Dorcas Roemenië te vieren en bezochten wij in december samen met de Raad van Toezicht een aantal projecten in Ethiopië. We raakten opnieuw onder de indruk van de impact van het werk onder de allerarmsten. Begin 2014 werd bekend dat het ministerie van Buitenlandse Zaken Dorcas uitkoos als strategisch partner voor het Chronische Crisis -programma in de Hoorn van Afrika. Om hulp te kunnen geven in Zuid-Soedan en Kenia ontvangt Dorcas een subsidie van 3,75 miljoen euro voor drie jaar. Ook voor de noodhulp in Libanon, waar de vluchtelingen van het geweld in Syrië worden opgevangen, kunnen wij dankzij een subsidie van het ministerie voor een miljoen euro hulp bieden aan 1.500 gezinnen. Met Gods zegen, met alle medewerkers in Nederland en in de veldkantoren en met de vele vrijwilligers en donateurs willen wij de liefde van God blijven uitdragen in het geven van uitzicht aan mensen in nood en diepe armoede. maart 2014

10 In Awassa, Ethiopië, werken jongeren aan een betere toekomst door een beroepsopleiding te volgen. JAARVERSLAG 2013 DORCAS

HOOFDSTUK 1: DOELSTELLING EN STRATEGIE 11 1. Doelstelling en strategie Wereldwijd leven miljoenen mensen in diepe armoede. Dorcas legt zich hier niet bij neer en werkt samen met lokale partnerorganisaties aan de ontwikkeling van de mogelijkheden van mensen en hun gemeenschappen. Dorcas betrekt de mensen die zij ondersteunt bij haar projecten. Op deze manier draagt Dorcas op een relevante en respectvolle manier bij aan een betere toekomst voor de allerarmsten in Oost-Europa en Afrika. Hoe Dorcas aan deze werkwijze vorm en inhoud geeft, wordt toegelicht in dit hoofdstuk. 1.1 Doelstelling, visie, missie en kernwaarden Doelstelling Met de middelen die Dorcas werft, biedt Dorcas op drie terreinen hulp aan mensen in nood en diepe armoede: Duurzame ontwikkeling: ervoor zorgen dat mensen in hun eigen levensonderhoud kunnen voorzien. Sociale zorg in de vorm van voedsel- en kledinghulp en bezoek: het sociaal isolement van de allerarmsten doorbreken en eraan bijdragen dat zij in menswaardige omstandigheden kunnen leven. Rampenmanagement: mensen in crisisgebieden voorzien van voedsel, kleding en medicijnen en mensen in ramprisicogebieden voorbereiden op eventuele toekomstige rampen, en weerbaar maken. De doelstelling van Dorcas staat uitgebreid beschreven in de statuten. Een kopie hiervan is op aanvraag beschikbaar. Visie Gods liefde uitdragen in het geven van uitzicht aan mensen in nood en diepe armoede. Missie Dorcas is een christelijke organisatie voor ontwikkelingssamenwerking en noodhulp, die zich inzet om de opdracht van Jezus Christus te vervullen: zorgen voor de armen en verdrukten (Mattheüs 25:31-46). Dorcas doet dit door hen in staat te stellen hun positie in de samenleving te versterken en hun zelfredzaamheid te vergroten, het bieden van sociale zorg en het verlenen van hulp in noodsituaties. Dorcas biedt ondersteuning ongeacht ras, religie, geslacht en politieke overtuiging. Kernwaarden Directie en medewerkers onderschrijven de hieronder benoemde kernwaarden door het ondertekenen van een arbeidscontract. Medewerkers mogen elkaar op deze waarden aanspreken, en anderen mogen Dorcas erop aanspreken. In het Handboek Dorcas zijn alle kernwaarden toegelicht. Dit handboek kunnen medewerkers en geïnteresseerden opvragen bij de afdeling Human Resources. Jaarlijks komen de verschillende kernwaarden aan de orde tijdens de weekopeningen.

12 KERNWAARDEN VAN DORCAS 1. Wij zijn toegewijd aan Gods Woord als onze onfeilbare autoriteit. 2. Wij zijn toegewijd aan gebed. 3. Wij zijn toegewijd aan integriteit. 4. Wij zijn toegewijd aan elkaar. 5. Wij zijn toegewijd aan uitmuntendheid. 6. Wij zijn toegewijd aan creativiteit. 7. Wij zijn toegewijd aan de Kerk om die te dienen. 1.2 Strategisch plan Introductie In 2011 ontwikkelde Dorcas een Strategisch Plan (2012-2016). Op basis van dit plan zijn vijfjarenplannen uitgewerkt voor de landen waar Dorcas actief is en voor de fondsenwervende en programma-afdelingen op het hoofdkantoor in Andijk. Begin 2013 concludeerde de directie dat de uitwerking van strategische doelen in concrete plannen voor fondsenwerving in 2011-2012 niet optimaal verliep en dat de strategisch geplande groei in inkomsten niet werd gehaald. Hierdoor ontstond bij het managementteam de behoefte aan een vervroegde tussentijdse evaluatie van het Strategisch Plan. Deze evaluatie heeft plaatsgevonden tussen juli en september 2013. De strategische plannen van fondsenwerving zijn op een aantal hoofdpunten gewijzigd, evenals maar in mindere mate het strategisch plan van de afdeling Programma s en de veldkantoren. Voor de tussentijdse evaluatie beoordeelde de staf van programma s en veldkantoren de eerste resultaten van de strategische keuzes die vanaf 2012 waren doorgevoerd. Daarnaast beoordeelden zij per land de externe ontwikkelingen die van invloed waren op deze keuzes. In een aantal landen leidde dit tot het terugbrengen van het aantal geografische gebieden waar Dorcas interventies wil ondersteunen. Dit anticipeert ook op minder groei in inkomsten dan beoogd in het Strategisch Plan. Dorcas kiest in dit geval voor grotere impact in een kleiner aantal gebieden. Een aantal landen heeft de focus op bepaalde onderwerpen bijgesteld: meer ontwikkelingsprojecten en minder sociale zorgprojecten. Daarnaast zet Dorcas de komende jaren in op meer geïntegreerde community development-programma s (programma s die gemeenschappen als geheel helpen ontwikkelen) in plaats van op projecten die zich op een bepaalde sector van ontwikkeling richten. Daar zullen de nieuwe projectvoorstellen ook op worden afgestemd. Het management van de fondsenwervende afdelingen voerde in het kader van de tussentijdse evaluatie van het Strategische Plan een analyse uit van de sterktes, zwaktes, kansen en bedreigingen voor Dorcas. Deze analyse gaf richting aan de keuze voor groeimogelijkheden in producten, bronnen en doelgroepen. Uit de analyse bleek dat de concurrentie toenam en succesvolle fondsenwervende methodes uit het verleden niet altijd succesvol blijven. De analyse toonde ook aan dat fondsenwerving bij Dorcas een groot aantal zaken dekt. Dorcas benadert voor fondsenwerving een groot aantal doelgroepen met verschillende fondsenwervende campagnes. Niet alle campagnes hebben voldoende fondsenwervend rendement. Voor 2014 heeft Dorcas specifiekere JAARVERSLAG 2013 DORCAS

HOOFDSTUK 1: DOELSTELLING EN STRATEGIE 13 doelstellingen aangebracht in de fondsenwerving waarbij onder andere rekening wordt gehouden met de verschuiving van materiële hulp naar duurzame ontwikkeling in Oost- Europa en Afrika. Strategische doelen De tussentijdse evaluatie van het Strategisch Plan heeft geleid tot het bijstellen van de daarin verwoorde strategische ambities voor de jaren 2014 tot en met 2016. De Raad van Toezicht gaf in december 2013 zijn goedkeuring aan deze herijking. De ambitie voor 2014-2016 luidt: 1. Het aantal begunstigden van de ontwikkelingsprogramma s van Dorcas zal in drie jaar tijd met ongeveer twaalf procent stijgen. 2. Dorcas zal zich meer en actiever inzetten op het gebied van rampenmanagement. 3. De inkomsten (in geld) zullen de komende drie jaar groeien met ongeveer twintig procent.

14 Dorcas maakte de volgende keuzes voor interventies in de landen waar zij actief is: DUURZAME ONTWIKKELING Afrika: In Afrika zal het zwaartepunt van Dorcas liggen op Water, sanitatie en hygiëne (WASH), Gezondheidszorg en Duurzame economische ontwikkeling, waarbij gekozen wordt voor het ondersteunen van geïntegreerde community development-activiteiten programma s die de ontwikkeling van gemeenschappen als geheel aanpakken. Oost-Europa: In Oost-Europa zal het accent van Dorcas activiteiten liggen op Kinderontwikkeling en Duurzame economische ontwikkeling. SOCIALE ZORG Dorcas beoogt in de landen waar zij actief is meer ouderen te ondersteunen (dertig procent meer begunstigden in drie jaar). Dorcas gaat de projecten die Algemene materiële ondersteuning bieden in vooral Oost-Europa met twintig procent verminderen. RAMPENMANAGEMENT Dorcas richt zich op het bestrijden van rampen in landen waar zij actief is, maar ook daarbuiten. In de landen waar zij actief is kunnen partner organisaties en medewerkers van de veldkantoren interveniëren bij rampen. Buiten haar focuslanden zal Dorcas zich richten op programma s waarin preventie van, voorbereiding op, noodhulp tijdens en wederopbouw na een ramp centraal staan. Hierin zoekt Dorcas af stemming met de andere organisaties uit het Christelijk Noodhulpcluster: Red een Kind, Tear, Woord en Daad en ZOA. JAARVERSLAG 2013 DORCAS

HOOFDSTUK 1: DOELSTELLING EN STRATEGIE 15 Voor fondsenwerving zijn de volgende strategische keuzes gemaakt: IN NEDERLAND Fondsenwerving onder particuliere donateurs Mailings, financiële adoptie, nalatenschappen gericht op individuele donoren. IN NEDERLAND Bedrijven en fondsen Inzet van vrijwilligers voor wervingscampagnes en Dorcas-winkels. Werving via kerken. Indienen van voorstellen bij privé- en vermogensfondsen. Werving bij het midden- en kleinbedrijf. BUITEN NEDERLAND Dorcas streeft ernaar om in 2015-2016 een fondsenwervende Dorcas-organisatie op te richten in Europa; institutionele fondsenwerving uit te breiden, met name door de veldkantoren.

16 Dit vertaalt zich in het volgende scenario voor de jaren 2014 tot en met 2016: DOELGROEP INKOMSTEN 2014 (x 1.000) INKOMSTEN 2016 (x 1.000) DONATIES (PARTICULIEREN) 7.159 7.588 KERKEN 605 732 WINKELS 1.950 2.200 VRIJWILLIGERS 825 976 GOEDEREN 5.500 5.750 VERKOOP GOEDEREN 350 425 BEDRIJVEN 1.420 1.720 NEDERLANDSE FONDSEN 1.000 1.300 INSTITUTIONELE FONDSEN 1.250 1.100 DORCAS FONDSENWERVENDE ORGANISATIES (DFO S) 190 270 TOTAAL 20.249 22.061 Om de strategische doelen te bereiken, zal Dorcas vanaf 2014 werken aan: verbeteren van de effectiviteit en de duurzaamheid van programma s; verbeteren van de voorbereiding op rampen, om sneller te kunnen reageren op noodsituaties; meer balans zoeken tussen sociale zorg en duurzame ontwikkeling in communicatie en fondsenwerving; de efficiëntie en effectiviteit van fondsenwerfcampagnes verbeteren; verbeteren van ondersteunende processen, zoals financiën, procesmanagement, HRM en ICT-infrastructuur. 1.3 Kwaliteit en externe toetsing Voor Dorcas dient kwaliteit de doelen van de organisatie. Tot en met mei 2013 was Dorcas ISO-gecertificeerd. De ISO-certificering heeft bijgedragen om de kwaliteit van de procedures te verbeteren. Dorcas heeft ervoor gekozen om vanaf 2013 los van een (ISO-)certificering blijvend aan kwaliteitsverbetering te werken. De directie ontwikkelde een kwaliteitscyclus die bestaat uit de onderdelen initiëren, instrueren, equiperen, controleren, rapporteren en leren. Deze cyclus wordt vanaf mei 2013 toegepast op de projecten, de veldkantoren, het hoofdkantoor en de Dorcaswinkels. In 2013 paste Dorcas al diverse procedures aan, die te maken hebben met de instructie aan groepen medewerkers, het gebruik van nieuwe rapportageformats, interne audits van veldkantoren en projecten, de Arbo-risico-inventarisatie op het hoofdkantoor en rapportages. Diverse cyclusonderdelen zijn nog in ontwikkeling en zullen in 2014 en 2015 worden toegepast. Kortom, Dorcas blijft zich richten op het ontwikkelen, bewaken en controleren van de kwaliteit van haar acties voor de allerarmsten. JAARVERSLAG 2013 DORCAS

HOOFDSTUK 1: DOELSTELLING EN STRATEGIE 17 Kwaliteitscyclus Om gedurende de komende jaren te kunnen meten of Dorcas op schema ligt, zijn prestatie-indicatoren (Key Performance Indicators KPI s) vastgesteld. Dorcas meet deze indicatoren per maand, per kwartaal en per jaar. De score op deze prestatie-indicatoren komt terug in een overzicht (Balanced Score Card) waarmee de directie en het managementteam relevante managementinformatie hebben om de organisatie aan te sturen en waar nodig bij te sturen. De jaarplannen van de verschillende Nederlandse afdelingen en van de veldkantoren in Oost-Europa en Afrika, zijn afgeleid van de algemene doelstellingen in het Strategisch Plan. Afdelingen op het hoofdkantoor brengen elk kwartaal verslag uit van hun activiteiten en resultaten. De Dorcas-veldkantoren rapporteren zes keer per jaar aan het hoofdkantoor. Aan het einde van ieder jaar rapporteren alle teams over hun activiteiten en wat zij daaruit hebben geleerd. Dit is te lezen in de evaluatie die het managementteam gebruikt om het beleid en de jaarplannen aan te scherpen. KEURMERKEN Dorcas draagt het CBF-Keur. Op grond hiervan moet Dorcas de kosten voor de eigen organisatie en haar fondsenwerving onder de 25 procent van haar inkomsten houden. Dorcas streeft ernaar om dit percentage tot maximaal vijftien procent te beperken. In 2013 is dit, net als in voorgaande jaren, met een percentage van 11,9 procent ruimschoots gelukt. Dorcas heeft de status van Algemeen Nut Beogende Instellingen (ANBI). Hierdoor zijn giften aan Dorcas in de meeste gevallen aftrekbaar van de belasting voor donateurs. Meer informatie op http://www.dorcas.nl/geef-ook/schenken-met-belastingvoordeel.

18 ZO BESTRIJDT DORCAS ARMOEDE EEN UNIEKE AANPAK In de afgelopen dertig jaar heeft Dorcas een eigen aanpak voor armoedebestrijding ontwikkeld. Deze aanpak is gebaseerd op lessen die zij leerde van het uitvoeren en evalueren van projecten. Dorcas werkt bij het uitvoeren van haar projecten samen met lokale christelijke organisaties en kerken, om zo samen met hen de visie van de organisatie te vertolken: Gods liefde uitdragen in het geven van uitzicht aan mensen in nood en diepe armoede. DORCAS-VELDKANTOREN EN SAMENWERKING MET LOKALE ORGANISATIES Dorcas werkt samen met lokale organisaties, omdat die dicht bij de allerarmsten staan en meestal deel uitmaken van de gemeenschap. In de landen waar Dorcas voor langere tijd programma s ondersteunt en strategische samenwerkingen met partnerorganisaties aangaat, heeft Dorcas kantoren. Door de aanwezigheid van Dorcas-medewerkers in deze landen is het mogelijk samen te werken met de community-based organisations (CBOs) groepen die verankerd zijn in de lokale gemeenschap of comités van ver tegenwoordigers van de begunstigden. Zo stelt Dorcas kleinschalige, lokale organisaties in staat om hun gemeenschap te ontwikkelen, een bijdrage te leveren aan internationale ontwikkelingsdoelen én projecten uit te voeren die voldoen aan internationale kwaliteitsstandaarden. Daarnaast werken de veldkantoren nauw samen met lokale overheden en andere hulporganisaties in de regio s waar zij actief zijn. CAPACITEITSOPBOUW Dorcas bouwt aan de capaciteit van de lokale partnerorganisaties door mensen te trainen en te coachen. Zo zijn deze organisaties na afloop van een project in staat de activiteiten zelfstandig voort te zetten. Dorcas stimuleert de partnerorganisaties om projecten te ontwikkelen die armoede op een innovatieve wijze aanpakken, met technologieën die ook voor armere bevolkingsgroepen toegankelijk en betaalbaar zijn. In het bestrijden van armoede speelt het opbouwen van de capaciteit en eigenwaarde van de begunstigden een belangrijke rol. Alleen wanneer de begunstigden in staat zijn verantwoordelijkheid te nemen voor hun ontwikkeling en op te komen voor hun rechten, kunnen duurzame resultaten worden gerealiseerd. PARTICIPATIE Participatie van de doelgroep is een van de belangrijkste voorwaarden voor duurzame projectresultaten en daarom wordt de doelgroep al in het beginstadium bij het project betrokken, zoals bij het onderzoek naar de noden. JAARVERSLAG 2013 DORCAS

HOOFDSTUK 1: DOELSTELLING EN STRATEGIE 19 INCLUSIE Dorcas biedt hulp die ten goede komt aan alle bevolkingsgroepen, ongeacht hun religie, ras, politieke achtergrond of geslacht. Dorcas-programma s zijn gericht op inclusie: deelname voor iedereen. Dorcas streeft in haar programma s naar het verwijderen van barrières voor deelname. Deze barrières kunnen sociaal of fysiek van aard zijn, zoals die van minderheden of gehandicapten. SEKSEGELIJKHEID In de meeste landen waar Dorcas werkt hebben vrouwen en meisjes een achtergestelde positie, waardoor zij kwetsbaarder zijn en zwaarder getroffen worden door armoede. Dorcas wil bijdragen aan gelijkwaardigheid van vrouwen en mannen. Hierbij heeft zij respect voor rollen die beide seksen hebben in verschillende culturen. Dorcas brengt de specifieke behoeften van mannen en vrouwen in kaart, zodat haar projecten daarop aansluiten. Er is aandacht voor specifieke gender-gerelateerde problemen, zoals geweld en misbruik en de verdeling van taken en beslissingsbevoegdheden van vrouwen en mannen. KWETSBAARHEID VOOR RAMPEN VERMINDEREN In gebieden waar sprake is van een verhoogd risico op natuurrampen, zoals droogte en overstromingen, integreert Dorcas activiteiten in haar programma s om de bevolking beter voor te bereiden op rampen. Hiermee verbetert zij de weerbaarheid van mensen die in risicogebieden leven. Dit verhoogt de duurzaamheid van de ontwikkelingsprogramma s, waarmee het risico dat mensen alles kwijt raken door een ramp wordt verkleind. AANDACHT VOOR OUDEREN In de jaren 80 begon Dorcas haar werk met materiële hulpverlening aan mensen die niet op eigen benen konden staan, zoals gehandicapten, ouderen, chronisch zieken en wezen. In Oost-Europa en Afrika worden ouderen gemarginaliseerd en zijn zij niet in staat in hun eigen onderhoud te voorzien. Ze kunnen niet terugvallen op ondersteuning van hun kinderen, bijvoorbeeld omdat deze zijn gestorven aan de gevolgen van hiv/aids, of omdat ze voor werk vertrokken zijn naar de stad of het buitenland.

20 1.4 Risicobeheer AFSTEMMING De processen met betrekking tot het planning-, monitoring- en evaluatiesysteem (PME) zijn voor de organisatie zo ingericht dat het strategisch plan, de beleidsdocumenten en de jaarplannen op elkaar aansluiten. Het monitoren van de plannen zorgt ervoor dat middelen optimaal worden ingezet en bijdragen aan de strategische doelstellingen. KLEINERE PARTNERORGANISATIES Omdat Dorcas in de projectlanden werkt met kleinschalige partnerorganisaties, moeten risico s met betrekking tot haalbaarheid van plannen en begrotingen goed worden ingeschat. Met de eigen veldkantoren in de projectlanden, kunnen de projectimplementaties en bestedingen goed worden gemonitord en krijgen de partnerorganisaties de ondersteuning die ze nodig hebben. Bij het bepalen van budgetten per land worden capaciteits- en stabiliteitsfactoren van partnerorganisaties en gebieden meegewogen. RESERVES Dorcas kent een seizoenmatig verloop van de inkomsten, waarbij in november en december van elk jaar een aanzienlijk gedeelte van de inkomsten wordt ontvangen. De cashflow begroting monitort de cashflow aan de hand van de realiteit. Er zijn twee reserves. De eerste is de bestemmingsreserve financiering activa, nu vastgesteld op 2,2 miljoen euro, om de vaste kern van benodigde activa te financieren. De tweede is de continuïteitsreserve voor het opvangen van seizoenmatige pieken en dalen in het inkomen gedurende het jaar en het opvangen van afwijkingen in het begrote inkomen, zodat bij tegenvallende inkomsten zowel de organisatie in binnen- en buitenland alsook de uitvoering van de projecten beheerst kunnen worden aangepast. Vooralsnog is het niveau van de continuïteitsreserve vastgesteld op 2,3 miljoen euro. LIQUIDITEIT Bij de begroting voor projectuitgaven in een jaar, wordt de ruimte niet vooraf geheel opgevuld. Gedurende het jaar worden er calls for proposals uitgebracht, waarbij de veldkantoren samen met de partnerorganisaties projectvoorstellen kunnen indienen. De vraag om projectvoorstellen in te dienen, wordt gesteld naarmate de begrote inkomsten worden gerealiseerd. Indien de inkomsten voorlopen op de begroting worden de calls versneld uitgebracht, indien de inkomsten achterlopen kunnen deze worden vertraagd of in het geheel niet worden gedaan. Voorts is het mogelijk dat, als inkomsten achterblijven bij de begroting, de beschikbare ruimte waarvoor partnerorganisaties projecten kunnen indienen naar beneden wordt bijgesteld. In de contracten die met partnerorganisaties worden aangegaan zijn voorwaarden ingebouwd die aangeven onder welke omstandigheden fondsen beschikbaar kunnen worden gesteld wanneer financiering niet honderd procent gegarandeerd is. KOERSRISICO Dorcas verkrijgt het grootste deel van haar inkomsten in euro s. De uitgaven worden voor het merendeel in andere valuta gerealiseerd. Er bestaat derhalve een koersrisico. In de JAARVERSLAG 2013 DORCAS