Resultaten onderzoek seksualiteit Augustus 2015 In opdracht van Way of Life en de NPV Uitgevoerd door Direct Research www.wayoflife.nl www.npvzorg.nl
Conclusies Kennis Seksuele voorlichting Opvattingen Gedrag Seks wordt door het grootste deel van de jongeren gedefinieerd als geslachtsgemeenschap. Onder gehuwden wordt seks vaker breder gezien dan alleen geslachtgemeenschap. Seksuele voorlichting hebben jongeren meestal gekregen rond hun 10 e -12 e jaar. 7% heeft helemaal geen voorlichting gehad. Naast school is de moeder degene die vaak deze opvoedkundige taak op zich neemt. Voorlichting is eerder abstract dan gericht op sociale-emotionele kant zoals relaties, grenzen en weerbaarheid. Ook concrete onderwerpen zoals veilig vrijen, anticonceptie of soa s komen minder vaak aan bod. Jongeren hebben een sterke overtuiging over de plek van seks (binnen het huwelijk). Deze mening is sterker onder gehuwden of onder jongeren die nooit een relatie hebben gehad. Jongeren zijn bewust met het onderwerp bezig en bepalen grenzen grotendeels voorafgaand of bij aanvang van een relatie. Ongeveer 1 op de 3 jongeren die een relatie hebben (gehad), heeft seks gehad buiten het huwelijk. Van alle jongeren heeft 1 op de 10 schuldgevoelens over het hebben van seks, wat toeneemt als het om seks gaat buiten het huwelijk of buiten een relatie. 1 op de 3 heeft er geen problemen mee. Jongeren worden het liefst voorgelicht door beide ouders. Persoonlijke voorlichting via (een van beide) ouders wordt dan ook als het meest belangrijk ervaren. Ouder(s) combineren gesprekken vaak met een boekje. 1 op de 5 heeft alleen een boekje gekregen. Er is onder jongeren duidelijk behoefte aan meer aandacht voor sociaal-emotionele aspecten van seks, evenals aan informatie over seks in relatie tot de Bijbel. Een kwart vindt dat een serieuze relatie een voldoende veilige basis biedt voor het hebben van seks. Bijna de helft heeft moeite om grenzen te bewaken, zeker als jongeren (nog) niet getrouwd zijn. Voor 9 op de 10 jongeren is seks bespreekbaar. Meestal wordt seks besproken met vrienden of met de partner.
Resultaten Seksuele voorlichting Bronnen seksuele voorlichting Voorkeur seksuele voorlichting van jongeren Via lessen op school Van mijn moeder Ik heb er boek(en) over gelezen Via vrienden, mijn omgeving Van beide ouders 23% 22% 40% 49% 76% 41% Van D beide ouders 4% Van D mijn vader 32% Van D mijn moeder Via internet 13% Via de media (o.a. films, series, reclame) 11% Seksuele voorlichting door ouders Van mijn vader Via de kerk Via jeugdleider van de kerk 7% 5% 3% 32% Alleen D via gesprek(ken) 48% via gesprek(ken) D en boekje 2% 0% 20% 40% 60% 80% Leden die op jongere leeftijd (<10 jaar) voorlichting hebben gekregen (ca. 40%), praten vaker met hun ouders over seks dan als ze op latere leeftijd (> 10 jaar) voorlichting hebben gekregen (ca. 15%). 20% Alleen D via boekje
Opvattingen 74 15 9 2 0 20 40 60 80 100 Seks hoort thuis binnen het huwelijk Seks buiten het huwelijk prima, maar wel met degene met wie je gaat trouwen Seks buiten het huwelijk prima, maar alleen als je echt van elkaar houdt Seks buiten het huwelijk dat maakt echt niet uit Grenzen bewaken Totaal 10 34 37 19 - Geen idee - Geen relatie - Geen ervaring mee Getrouwd Relatie (gehad) Geen relatie 2 9 14 7 37 36 44 0 20 40 60 80 100 Ja, partner wil verder gaan dan ik Ja, dezelfde grenzen als partner, maar lastig om daaraan te houden Nee, dat vind ik niet lastig 48 31 55 11 6 In de maatschappij waarin we leven is het voor christelijke jongeren moeilijk om wijs te worden uit wat juist is omtrent seksualiteit. Ik denk dat het heel belangrijk is om het gesprek op gang te houden en jongeren te begeleiden in het maken van de juiste keuzes. En ook om hen te leren weerbaar te zijn en grenzen aan te geven.
Gedrag 1 op de 3 jongeren heeft seks gehad buiten het huwelijk. 12 22 30 36 8 14 28 50 17 34 35 14 Totaal Getrouwd Relatie (gehad) 50 33 17 Geen relatie Ik heb er spijt van en voel me er nog regelmatig schuldig over Ik had het liever niet gedaan, maar heb er nu vrede mee Ik heb er geen enkel probleem mee Het voelt alsof ik met hem getrouwd ben. Soms heb ik er spijt van, maar heb er vrede mee nu. De Bijbelse grenzen missen vaak rondom dit onderwerp bij voorlichting. Waarom mag het niet voor je huwelijk? Ik had er eerst moeite mee, maar nu niet meer, omdat ik zeker weet dat ik met deze man verder wil. Ik had er destijds geen problemen mee, of weinig. Maar nu ik de man van mijn leven ben tegen gekomen, wou ik dat ik maagd voor hem was. Geen problemen mee, seks binnen het huwelijk
Aanbevelingen Behoefte aan openheid Concreet en aandacht voor sociaal-emotionele aspecten De overtuiging dat seks binnen het huwelijk hoort, wordt gedeeld door de grootste groep. Ondanks deze sterke overtuiging ervaren jongeren wel degelijk moeite om aansluiting te vinden met het dagelijks leven. Een aanzienlijke groep geeft aan het lastig te vinden om grenzen te bewaken. Met name jongeren die (nog) niet getrouwd zijn hebben moeite om hierin een balans te vinden. Grenzen schuiven op naarmate jongeren verder in een relatie komen. Dit zorgt voor een discrepantie waardoor een aanzienlijk deel gevoelens heeft (gehad) van spijt of schuld met betrekking tot het onderwerp seks. Seks en met name de grenzen daarvan is een onderwerp waar christelijke jongeren zich zeer bewust van zijn. De opvatting (seks hoort thuis binnen huwelijk) is de jongeren goed duidelijk gemaakt, terwijl het waarom van deze gedachte minder aandacht lijkt te krijgen. Een deel ervaart deze benadering van seks daarom als normatief, veroordelend, beklemmend of hypocriet. Openheid en bespreekbaar maken van seks op een nietnormatieve of veroordelende wijze geeft invulling aan een behoefte die onder christelijke jongeren leeft. Daarbij wordt voorkomen dat jongeren die moeite hebben met de sterke heersende moraal buitengesloten worden. Informatie gericht op jongeren De NPV wil bijdragen in het bevorderen van openheid rondom het thema seksualiteit. Het geven van voorlichting/informatie is een belangrijke factor in het bespreekbaar maken van seks en seksualiteit. Het kan jongeren ondersteunen in het proces van meningsvorming en het bepalen van grenzen. Er is een duidelijke behoefte aan een meer concrete benadering van thema s, met name de sociaal-emotionele kanten van seksualiteit. Ook de relatie van seks met betrekking tot de Bijbel behoeft meer aandacht. Informatie gericht op (jonge) ouders Wat betreft seksuele voorlichting door ouders is opvallend dat de vader veel minder betrokken is bij het geven van voorlichting, terwijl jongeren het liefst door beide ouders voorgelicht worden. Het geven van voorlichting op een jonge leeftijd (jonger dan 10 jaar) lijkt een positieve uitwerking te hebben op de bespreekbaarheid van seks. Ik hoop echt dat er meer duidelijkheid komt voor jongeren die op een goede manier een relatie willen hebben. Dat is enorm hard nodig maar er wordt steeds om de hete brei heen gedraaid. Iedereen doet maar wat, en dat is de grote valkuil.
Profiel doelgroep Aan dit onderzoek werkten 835 personen mee. Leeftijd Opleiding 6% 2% 17% 1% 4% 21% 38% 32% 15 jaar of jonger 16 t/m 20 jaar 21 t/m 25 jaar 26 t/m 30 jaar ouder dan 30 jaar 36% 33% 10% Middelbare school MBO Voortgezet onderwijs HBO Universiteit Relatie Kerkelijke achtergrond 2%3% 2%4% Geen 21% 48% 31% Getrouwd Relatie (gehad) Geen relatie 51% 14% 25% Overig Rooms Katholiek Evangelisch Gereformeerd Protestants Reformatorisch