De machtigste mensen in de Nederlandse autosector AutoWeek 24-2013 31
Tekst Roy Kleijwegt, foto s ANP, archief AutoWeek, Pieter E. Kamp Voor alweer de derde keer: de AutoWeek 100. De honderd meest invloedrijke personen in de Nederlandse autosector. Opnieuw zijn er veel verschuivingen, nieuwe leden en oudgedienden die dit jaar tevergeefs hun naam zoeken. Merken verloren marktaandeel, bedrijven gingen failliet en mensen werden ontslagen, anderen waren succesvol of werden benoemd op hoge posities. Aan de top bleef het redelijk stabiel en dat is niet zo vreemd, want we gaan in deze lijst niet uit van enkel harde verkoopcijfers, maar ook van invloed. En invloed is geen tastbaar begrip. Het heeft voor een groot gedeelte te maken met het respect en gezag dat je geniet. Dat zijn zaken die nieuwkomers vaak nog moeten verwerven, terwijl zij die al jaren in deze sector werken veel aanzien, krediet en macht hebben. En houden. Aan hun status wordt niet zomaar gemorreld. Een gesneuvelde staatssecretaris daargelaten, zien we de grootste verschuivingen daardoor in de lagere regionen. Interviews met ingewijden speelden zoals altijd een grote rol bij de samenstelling van deze lijst. Dank voor eenieder die ons van input voorzag. Opnieuw vermelden we, op een enkele uitzondering na, slechts één persoon per onderneming. De mensen vlak onder de top bij een grootmacht zijn dikwijls machtiger dan de nummer één van een kleiner bedrijf, maar hun invloed geldt in deze lijst via hun chef. De autoschadewereld en de verzekeraars laten we buiten beschouwing, net als de onderdelenhandel voor de aftermarket. Ook hier zijn zeer grote namen en uitstekende managers werkzaam, maar de sectoren staan naar onze mening te ver af van het publiek om voor deze lijst interessant te zijn. Tussen haakjes staat de positie die de persoon in kwestie vorig jaar bezette. We beginnen met de afvallers en werken ons dan vanaf positie 100 een weg naar boven. De afvallers Wie zijn er verdwenen uit de AutoWeek 100? Karla Peijs (99) Jan Kees de Jager (85) Martin Scheper (83) Edwin van den Hout (79) Victor Muller (100) Peter Hubregtse (74) Maxime Verhagen (57) Luc van Bussel (18) Jan-Christiaan Koenders (22) Jeff Bolders (26) Peter Derks (33) Jan Pouw (21) Frans Weekers (1) Richard Sikkel (10) Theo Fledderus (70) Leo van den Ende (34) Michel Corveleijn (96) Oscar Hollink (92) Arjen de Jong 100 (95) Arjen de Jong Dinosaurus in de autosector. Is partner bij recruitmentbureau NMC-Nijsse. Oud-voorzitter RAI Vereniging en oud-directeur BMW Nederland. Heeft een mening over alles en iedereen en vent die tegenwoordig uit via zijn column in vakblad Automotive. Was Automotive Manager van het Jaar 2009. 99 (--) Piet Renses Directeur van VWE, een grote dataprovider uit Noord-Holland. Volgde onlangs Michel Corveleijn op, die voor VWE in het buitenland aan de slag gaat. 98 (--) Emiel van Egmond Algemeen directeur van autoverhuurbedrijf Europcar. Werkte hiervoor bij verschillende dealers binnen de Riva Holding. Opvolger van Mark Dijkstra, die COO werd bij de Spui Groep. Zie ook positie 22 en 73. 97 (--) Wil Brouwer Al dik twintig jaar eigenaardirecteur van Autodata, een ondersteunend bedrijf dat ICT-diensten verleent in de hele autosector. Vooral belangrijk voor occasionmanagement. 96 (98) Clem Dickmann Eigenaar en directeur van Aumacon, een analysebureau voor de sector. Mag graag voorspellingen doen over de autoverkopen. In het verleden CEO van de Nederlandse Hyundai-importeur. 95 (75) Hans Kwaad Directeur van Greenib Car, de Nederlandse Hyundai-importeur. Nóg wel. De fabrikant maakte onlangs bekend over twee jaar zelf te gaan importeren en het niet langer aan een privébedrijf over te laten. De kans dat Kwaad meeverhuist, is klein. Zie ook positie 6. 94 (--) Mark Lovely CEO van Mercedes-Benz Financial Services Nederland, een grote leasemaatschappij verbonden aan het merk met de ster. Volgde afgelopen jaar Peter Derks op, die het hogerop zocht in Duits land. Lovely was hiervóór managing director van Mercedes-Benz Financial Services in Zweden en Denemarken. 93 (--) Jan-Geerlof de Ruiter CEO van de Stam Groep, een grote dealerholding in de provincie Utrecht en omstreken voor de merken Renault, Dacia en Opel. Samen met zijn neef Sipko, die de aftersales doet, is De Ruiter persoonlijk verbonden aan de Stam-familie. Vrij actief in de Renault-dealervereniging. 92 (--) Arjen van Beek Directeur van Louwman Exclusive, een supercarwinkel ontstaan uit het failliete Hessing. Zat in het verleden hoog in de boom bij Kroymans Corporation. Toen die failliet ging, heeft hij een paar jaar bij automotive-ict-bedrijven gewerkt, tot Louwman hem aantrok. Mag enorm investeren om het bedrijf internationaal op de kaart te zetten. 91 (--) Iede Aukema Managing director bij BCA Autoveiling, naar eigen zeggen het grootste autoveilingbedrijf van Europa. Werkte hiervóór bij Logicx en de ANWB. 90 (94) Geert-Jan Tak Algemeen directeur van Kroymans, het dealerbedrijf dat als enige uit de boedel van Kroymans Corporation is gered. Doet Ferrari, Jaguar, Aston Martin en Fisker. Vrij jong voor deze functie, maar heeft het respect van eenieder in de branche. Groot liefhebber van (sportieve) klassiekers. 89 (67) Frits Huffnagel Politicus, radiopresentator, dagvoorzitter én voorzitter van autoschadebranchevereniging Focwa. Heeft het met al die functies wellicht te druk om in die laatste rol echt indruk te maken in de sector. 88 (97) Marc Oudshoorn Ad-interim-CEO van Multilease en Multirent, een leasemaatschappij van de Markeur Holding. Voormalig headhunter die iedereen die ertoe doet in de sector kent. Verkocht vorig jaar zijn bedrijf en ging bij Multilease werken, waar hij tijdelijke promotie kreeg door het onverwachte vertrek van zijn leidinggevende. 87 (90) Erick Vermei Directeur van het IVA, de autoschool in Driebergen. Vermeij volgde in 2009 Otto Verrips op, die na 33 jaar afzwaaide, maar wel betrokken bleef. Is al sinds 1987 bij het IVA in dienst. 86 (77) Thijs Bochane Eigenaar van de Bochane-groep, een grote dealerholding in Midden- en Oost-Nederland, die vooral groot is in Renault en Nissan. Moet proberen uit de schaduw van zijn zeer succesvolle vader Piet Bochane te komen, en dat is geen sinecure. 85 (89) Laurens Stigter Algemeen directeur van Wensink Automotive. Deze holding in het oosten van het land is vooral groot in Mercedes en Ford. Stigter vervult zijn functie al 25 jaar en weet zeer goed de weg in de Nederlandse automotivesector. 84 (--) Elmer van Grondelle Heeft op de TU Delft de Master Advanced Automotive Design opgezet en leidt als professor de Adrian van Hooydonks en Laurens van den Ackers van de toekomst op. Van Grondelle heeft een bachelor in kunst en een mba Design Management van de University of Westminster. Als onderdeel van een team won hij in 2010 het Gouden RAI Wiel voor zijn verdiensten. 83 (88) Joost Govaarts Adjunct-directeur van de VDL Groep en in die hoedanigheid ook algemeen directeur van Nedcar, de bouwer van alle nieuwe Mini Coopers en in de toekomst nog meer modellen van het merk: een boost voor Nederland. Govaarts werkt al sinds 1984 bij Nedcar. Zie ook positie 13. 82 (--) Piet Zeeuw Directeur van Autohaag Zeeuw, een dealergroep in Zuid-Holland. Rustige man met aanzien in Renault-kringen, die zich gezien zijn leeftijd over niet al te lange tijd zal terugtrekken. Zijn dochters runnen al enkele dealerbedrijven en zullen de onderneming van hem overnemen. 81 (93) Henk Rijpstra Al ruim acht jaar directeur van Autotelex, een grote (rest)waardebepaler van gebruikte auto s. Bepaalt daarmee indirect veel leasebedragen en occasionprijzen. 80 (80) Henk van den Helder Sinds jaar en dag de baas bij Hertz Nederland, waar hij al sinds 1989 werkt. Vriendelijk, goedlachs en vrolijk. Die houding en zijn baan zullen de komende jaren maar weinig veranderen. 79 (71) Marcello Fantoni 78 (86) Leen de Koning CEO van de Amega Holding, een grote automotive-onderneming in de regio Rijnmond met als belangrijkste onderdeel dealerbedrijf Ames. De Koning begon in de jaren 70 als autoverkoper bij het bedrijf. 77 (--) Huib ter Braak Ad-interimdirecteur van Arval als vervanger voor Jeff Bolders, die naar Duitsland vertrok. Tot diens opvolger bekend is, leidt Ter Braak een topvijf-leasemaatschappij. 76 (87) Paul de Vries Joost Govaarts (r.) Is als directeur van Fiat Group Auto mobiles Netherlands verantwoordelijk voor de merken Fiat, Alfa, Chrysler en Jeep. Nu ruim anderhalf jaar in dienst en daarmee is hij zijn voorganger al voorbijgestreefd. Was hiervóór de baas bij de Portugese Fiat-importeur. FGAN leiden is geen simpele klus, maar zijn Italiaanse nationaliteit geeft hem alvast een voorsprong in de omgang met de fabriek. Directeur nieuweautokopen.nl, één van de meest succesvolle verkoopsites op dit vlak. Tegen de stroom in groeit nieuweautokopen.nl langzaam maar zeker. Heeft vooral goede connecties met Nefkens. Zie ook positie 17. 75 (--) Jeanine de Visser Senior-beleidsmedewerker Directoraat-Generaal voor Fiscale Zaken op het ministerie van Financiën. Dit rekenwonder heeft twee jaar voor de Europese Commissie gewerkt, waar ze zich aan autobelastingen wijdde, en neemt die ervaring nu mee naar Nederland. Ze zal de cijfers voor de zogeheten Autobrief op orde brengen. 74 (91) Mark Dijkstra COO van de Spui Groep, een grote automotiveholding. Was tot dit jaar directeur van Europcar, maar kreeg promotie. Zie ook positie 22. 73 (78) Mark van der Kallen Directeur van de Riva Holding, waar onder meer de Davo-groep onder valt. Van der Kallen is in de grafische sector nog invloedrijker dan in de automotive, ook al is hij daar niet bij iedereen geliefd na het faillissement van zijn Thieme Grafimedia Groep. Van der Kallen is tevens eigenaar van voetbalclub Ado Den Haag en directeur van de uitgeverij van vakblad Automotive. 72 (60) Bert Kreek RvC-voorzitter bij Innovam, het opleidingsinstituut voor de automotivesector. Was onder meer retaildirecteur bij Pon, voorzitter van de Vereniging van Nederlandse Autoleasemaatschappijen (VNA) en eigenaar van de Kamsteeg Autogroep. 32 AutoWeek 24-2014 AutoWeek 24-2014 33
71 (64) Ad Vonk Manager corporate communication van de ANWB of, in gewoon Nederlands, de hoogste pr-man binnen de bond. Sluwe vos die als geen ander weet hoe de media te bespelen. De ANWB is een olietanker, maar als er een verkeerde koers dreigt, weet Vonk er altijd weer een mooie spin aan te geven. Doet dit werk al bijna dertig jaar. 70 (81) François Driessen DGA van de Driessen Autogroep, een automotivebedrijf in en rond Eindhoven met zo n vijftien vestigingen. Nooit onzichtbaar, altijd aanspreekbaar. Het is opvallend hoeveel collega-ondernemers toch zijn concurrenten positief over hem zijn. 69 (66) Leo Fransen Directeur van Innovam, het opleidingsinstituut voor de automotivebranche in Nieuwegein. Is daar al de baas sinds 2008, nadat hij eerder directeur was van de Amega Holding. 68 (--) Frédéric Templer Directeur van de Nederlandse Peugeot-importeur. Zoals altijd zet PSA graag een Fransman aan het roer en Templer zit er alweer sinds begin 2011. Het merk heeft het in die tijd niet denderend gedaan. Kijken of de nieuwe 308 en de te verschijnen 108 daar verandering in kunnen brengen. 67 (76) Mans Verstijnen Heeft in Nederland Bosch Car Service op de kaart gezet en er het meest succesvolle garage- concept van Nederland van gemaakt. Ruim 380 vestigingen! Voor velen blijft hij onzichtbaar, maar dat doet niets af aan zijn voorname positie in de sector. Werkt nu vanuit Bosch Duitsland. 66 (54) Huub Dubbelman Manager corporate communications bij Mercedes-Benz Nederland, waar hij al twintig jaar werkt. Altijd voorzichtig en afwachtend, maar ook gedegen en met dossierkennis. Bekleedt een hoge functie binnen de RAI Vereniging en de KNAF en heeft daarnaast goede politieke connecties. Bij conflicten is het altijd duidelijk waar Dubbelman staat: aan de winnende kant. Groot Amerika-fanaat. 65 (--) Johan Claassen Sinds eind vorig jaar directeur van Opel Nederland. Was hiervóór verkoopdirecteur, maar mocht een stapje hogerop toen zijn voorganger Karl Howkins opstapte. Die was van plan het aantal Opel-dealers fors te verminderen, wat volgens velen al jaren nodig is. De vraag is in hoeverre het Claassen lukt die plannen door te zetten. 64 (69) Harm Nijlunsing Algemeen directeur van Business Lease, dat valt onder de Autobinck Holding. Net als andere onderdelen van Autobinck is Business Lease ook erg succesvol in Oost- Europa. Nijlunsing volgde in 2005 de roemruchte Freddy Hollander op en was daarvóór directeur van Masterfleet. 63 (73) Chris Visscher Directeur en eigenaar van de VKV Groep, een grote dealerholding in West- en Midden-Nederland en importeur van Infiniti. Heeft de afgelopen tien jaar flink aan de weg getimmerd om zijn bedrijf naar een hoger plan te tillen. Visscher promoot zeer actief de producten van Renault Sport en heeft de naam van zijn bedrijf verbonden aan City Racing in Rotterdam. Vindt tussendoor ook nog tijd om in zijn klassieke Alpines te rijden. 62 (82) Renate Hemerik Al tien jaar directeur van de Vereniging van Nederlandse Autoleasemaatschappijen, de branchevereniging van de Nederlandse leasesector. Dat is een vrij kleine organisatie, maar de kapitaalkracht van de gezamenlijke leden is gigantisch. VNA heeft daardoor een serieuze stem in Den Haag, die nog wel eens botst met de visie van Bovag en RAI. Inhoudelijk is Hemerik zeer sterk, maar het bestuur van VNA bepaalt de koers, dus haar vrijheid van handelen is beperkt. 61 (63) Harrie Schippers CEO van Daf, een stukje Nederlands trots. Is sinds 2010 de baas, nadat hij daarvóór finan cieel directeur was. Schippers weet het marktaandeel van Daf Trucks in Europa de laatste jaren naar nieuwe hoogten op te stuwen. Harrie Schippers 60 (68) Richard Smokers Strategisch adviseur duurzame mobiliteit bij TNO. Adviseert ministeries en Europese overheden over autobeleid, met name waar het gaat om uitstoot. De uitkomsten van zijn onderzoeken zijn leidend bij de formulering van nationaal en Europees beleid. De wetenschappelijke gegevens over uitstoot die straks in de nieuwe Autobrief staan, komen waarschijnlijk van zijn hand. 59 (53) Wijnand de Geus Secretaris van RAI Vereniging Afdeling Auto s. Hij vertegen- 58 (65) Rogier Kuin Richard Smokers woordigt de auto-industrie van Nederland, onder meer in Den Haag; een ondankbare taak als je bedenkt dat de merken het zelden eens zijn over het te voeren beleid. Elk merk verdedigt allereerst zijn eigen belang en dat bijt elkaar nogal, zodat veel merken voor zichzelf gaan lobbyen. Aan De Geus de lastige opgave om alle kikkers in de kruiwagen te houden. Hoofd public affairs bij Bovag, waarvan hij de absolute belastingexpert is. Sterker nog: dat is hij van de hele autosector. Kuin is net zo thuis in de materie als de ambtenaren die de wet schrijven, waardoor hij mak kelijk praat met de beleids bepalers in Den Haag. 57 (56) Geert-Jan Verbakel Clustercoördinator verkeersemissies bij het ministerie van Infrastructuur en Milieu. Kwam van een andere functie binnen het ministerie en was daarvóór werkzaam bij de gemeente Nijmegen. 56 (--) Christophe Mandon Directeur van Citroën Nederland, die eind 2011 een andere Fransman opvolgde. Heeft zich nog niet nadrukkelijk doen gelden in Nederland. 55 (--) Neil Fiorentinos CEO van BMW Group Nederland, als opvolger van high flyer Jan- Christiaan Koenders. Fiorentinos was hiervóór hoofd BMW Zuid - oost-azië en gezien zijn wereldomvattende cv moge duidelijk zijn dat hij wordt voorbereid op een hogere functie; de Zuid-Afrikaan zal hier dus geen vijf jaar zitten. Houdt zich tot op heden op de vlakte, waarschijnlijk om de Neder - landse markt te leren kennen. 54 (61) Ton Vestering DGA van de VWE Groep, een dataprovider in Noord-Holland. Klein, vriendelijk en slim. Zijn bedrijf startte in de jaren 70 en hielp toen bij de export van auto s. Vestering begon na de millennium wende met het doorleveren van apkdata en sindsdien is het bedrijf explosief gegroeid door vindingrijke manieren om het kentekenregister te gebruiken. Occasionoverzichten, im- en export, bpmteruggaaf: dergelijke slimme ICTtoepassingen hebben van VWE een datareus in Nederland gemaakt. 53 (45) Maarten Steinbuch Grondlegger van de TU Master of Science Automotive Technology, op speciaal verzoek van de vele automotivetoeleveranciers rond Eindhoven, die moeite hadden om al hun vacatures op te vullen. Stereotiepe professor met baard en bril, maar sinds kort ook Teslarijder, mede om zijn studenten te tonen hoe dichtbij de toekomst is. Wilma Mansveld 52 (35) Wilma Mansveld Staatssecretaris op het ministerie van Infrastructuur en Milieu, waar ze onder meer openbaar vervoer en milieu in haar portefeuille heeft. Met een krachtige minister boven zich (zie positie 7) heeft ze moeite om zich te profileren. Anders dan haar voorganger Atsma is Mansveld dan ook vrij onzichtbaar. Nieuw in het Haagse circuit, maar wel met belangrijke zaken als milieuzones in steden op haar bordje. Heeft in een ver verleden voor de toenmalige Jaguar-importeur gewerkt. 51 (84) Christien den Uil Voorzitter-directeur bij Stichting Vakgarage, net als Bosch Car Service een sterk groeiend universeel garageconcept met ruim 200 vestigingen. En als het goed is, zijn dat er eind dit jaar nog veel meer. Den Uil werkte eerder bij Continental, Siemens VDO en Brezan. 50 (52) Arnold Koopmans Hoofd juridische dienst van Bovag en penningmeester van Cecra. Speelt een rol bij elk juridisch geschil dat er binnen de autosector toe doet. Zijn dossierkennis is enorm, evenals zijn netwerk in Nederland en bij de Europese Unie. Lobbyt veel op Europees niveau, maar helpt ook dealers om te knokken tegen importeurs. 49 (29) Olaf de Bruijn Algemeen directeur van de RAI Vereniging. Heeft de moeilijke taak namens de hele autosector te spreken, terwijl elk automerk wil dat hij wat anders zegt. De Bruijn beschikt niet over genoeg politieke behendigheid om de gelederen gesloten te houden. Werkte hiervóór bij Kroymans Corporation. 48 (55) Johan Hakkenberg Directeur van de RDW, bezig aan zijn laatste jaar. De schakel tussen branche en overheid voor de regelgeving omtrent alle voertuigen; denk aan apk, typegoedkeuring en voertuiggegevens. Hakkenberg heeft veel werk gemaakt van de invoering van de nieuwe kentekencard. 47 (50) Jan Takens Senior-beleidsmedewerker Fiscale Zaken op het ministerie van Financiën, belast met het opstellen en redigeren van het belastingplan. 46 (72) Richard Snijders Algemeen directeur Volvo Cars Nederland. Begonnen in 2012 en het jaar erna is het marktaandeel meteen geëxplodeerd, al was dat voor een groot deel te danken aan de gunstige bijtelling voor de V60 Plug-in en de V40 D2. Maar een trainer is zo goed als zijn team, dus Snijders verdient wel degelijk een pluim, ook omdat hij weer het Rodi-onderzoek heeft gewonnen. 45 (42) Rogier van Ewijk CEO van Terberg Leasing en ooit oprichter van Directlease, dat door Kroymans werd overgenomen. Toen Kroymans Roelf de Boer Corporation failliet ging, ging Van Ewijk als manager in de zorg werken, tot Terberg hem in 2009 binnenhaalde. 44 (49) Mariëtte van Empel Directeur Klimaat, Lucht en Geluid, tevens plaatsvervangend directeur-generaal op het ministerie van Infrastructuur en Milieu. Was ook adviseur van de premier op het ministerie van Algemene Zaken. 43 (48) Laurens van den Acker Senior vice president of corporate design van Renault en als zodanig gezichtsbepalend voor elke nieuwe Renault en Dacia die op de markt komt. Heeft inmiddels alle modellen van Renault voorzien van zijn handtekening een nieuwe neus en staat klaar om een geheel nieuwe generatie Renaults neer te zetten. Kwam in 2009 over van Mazda. 42 (31) Roelf de Boer Voorzitter RAI Vereniging. De Boer was namens de LPF minister van Verkeer en vicepremier in het kabinet Balkenende I. De VVD er is nooit in staat gebleken zijn politieke gezag te doen gelden, wellicht ook doordat hij te veel andere functies heeft, zoals in het verleden het voorzitterschap van de Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen. 34 AutoWeek 24-2014 AutoWeek 24-2014 35
41 (--) Stan Basten Senior-beleidsmedewerker Fiscale Zaken op het ministerie van Financiën, schrijver van de eerste Autobrief en zeer waarschijnlijk ook schrijver van de tweede editie. Basten krijgt veel vrijheid om het nieuwe autobeleid te vormen. 40 (38) Martin Post Als managing director van Kwik- Fit Nederland verantwoordelijk voor alle activiteiten van de 180 vestigingen. Doel was om het grootste Nederlandse universele netwerk te creëren, maar hij heeft nog een lange weg te gaan voor hij Vakgarage en Bosch voorbij is. Post kwam in 2010 over van BP. 39 (44) Pieter van der Velden Directeur van Louwman & Parqui, de Nederlandse importeur van Toyota en Lexus, onderdeel van de Louwman Groep. Van der Velden is afkomstig van Kroymans Corporation en was daarvóór de baas bij Volvo Nederland. Hij is het laatste jaar niet veel op de voorgrond getreden, wat niet wegneemt dat zijn merken het aardig tot goed doen. Uiteraard mede dankzij alle fiscale steun, maar dat mag de pret bij de vrolijke Limburger niet drukken. 38 (62) John Kruijssen CEO van de Markeur Holding, een groot automotivebedrijf in West-Nederland waar Motorhuis en Multilease onder vallen. Kruijssen kwam in 2010 over van Shell, en die afkomst doet zich gelden in de acquisities van tankstations door dochter Multi Energy. 37 (51) Hans-Bahne Hansen CEO van Mercedes-Benz Nederland. Kwam begin 2012 van Mercedes-Benz Duitsland, waar hij directeur aftersales was. Aan hem de taak het nieuwe Mercedes met auto s als de A-klasse en de CLA in Nederland, op de kaart te zetten en de zakelijke markt terug te winnen. Ook moet Hansen het dealernetwerk op orde brengen, want daar is aardig wat rumoer. Sinds zijn komst is het marktaandeel in elk geval gestegen. Hansen is verantwoordelijk voor alle onderdelen van Daimler in Nederland, met onder meer de dealerbedrijven van de eigen organisatie in Haaglanden en het Customer Assistance Center (CAC) in Maastricht. 36 (43) Petrouschka Werther Manager van de afdeling Voertuig - emissies en Brandstoffen bij het ministerie van Infrastructuur en Milieu. IJzersterke ambtenaar die werkt aan het CO2-dossier voor de komende tientallen jaren. Biogas, elektrische auto s, well to wheel: alles. Krijgt veel vrijheid, en dat zegt veel over je aanzien op een ministerie. De pittige tante Werther werkte hiervóór aan het kilometerheffingdossier. 35 (46) Raymond Gense Director Future Technology & Public Affairs bij Pon Holdings (zie ook positie 2). Het voor malige hoofd automotive van TNO is nu lobbyist voor de grootste auto-importeur van Nederland en aangezien TNO-onderzoeken vaak als basis dienen voor beleid, weet hij als geen ander wie hij moet hebben en welke argumenten hij moet gebruiken. Bovendien zitten er heel wat oud-tno-collega s op belangrijke plekken van de ministeries. Dan begin je elk gesprek meteen al met een voorsprong. 34 (23) Jaap Timmer Mister Opel met onafscheidelijke sigaar. Timmer was lange tijd voorzitter van de nationale Opeldealervereniging en was dat tot eind mei ook op Europees niveau. Hij stond jarenlang op de barricades voor de dealers, maar lijkt het nu wat rustig aan te gaan doen. Dat zal er ook mee te maken hebben dat hij niet langer commissaris van Opel AG namens de dealers is, want GM heeft deze bijzondere functie geschrapt. Timmer is ambassadeur van het TT Circuit in Assen. 33 (59) Léan Verstoep Directeur van Kia Nederland en rijzende ster. Wist van Kia een grote speler te maken in Nederland, vooral door in de zakelijke markt goede zaken te doen. Toegegeven: Korea bezorgde hem ook de mooie modellen om te slagen, maar Hyundai bewijst dat dat niet automatisch leidt tot succes. Complimenten voor Verstoep dus. Hij is afkomstig van de Nederlandse Renaultimporteur en nam flink wat mensen mee naar Kia. Verstoep werd runner-up bij de verkiezing van Automotive Manager van het Jaar en het is geen schande om te verliezen van Eric Berkhof (zie positie 19). 32 (40) Carel Bal Regionaal directeur Benelux ALD Automotive. De vrolijke Bal werd in 2004 algemeen directeur ALD Nederland en kreeg in 2008 België erbij. Richt zich de laatste jaren vooral op verschillende mobiliteitsconcepten. 31 (--) Henk Kamp Minister van Economische Zaken, één van de hoogste posten in het kabinet. Kamp is verantwoordelijk voor de ondersteuning van het Nederlandse bedrijfsleven, onder meer door de toekenning van subsidies en andere vormen van ondersteuning. We hebben de laatste jaren gezien hoeveel verschil dit ministerie kan maken, zoals met de stekkerauto s, maar ook met het binnenhalen van de BMW Group als opdrachtgever voor Nedcar. Kamp laat zich regelmatig zien bij de automotiveindustrie en haar toeleveranciers, zoals de automotivecampus in Eindhoven en Tata Steel in IJmuiden. Een gelouterd minister op VROM, SZW en Defensie met een uitstekende staat van dienst, en niets wijst erop dat EZ zijn eindpunt is. Henk Kamp Bertho Eckhardt 30 (41) Bertho Eckhardt Voorzitter van Bovag sinds 2013, nadat hij eerder voorzitter was van de universele autobedrijven binnen de bond. Daarmee is hij de eerste Bovag-voorzitter die vanuit het onafhankelijke kanaal kwam. De dealertak lijkt hem echter te pruimen, waarschijnlijk omdat hij goed presteert. Is ook voorzitter van Koninklijk Nederlands Vervoer (KNV) en maakt deel uit van het dagelijks bestuur van VNO-NCW. Eckhardt heeft een verleden als CEO van VTL, dat mensen opleidt en levert voor de mobiliteitsindustrie. Vandaar dat hij uitstekend thuis is in de materie. 29 (39) Armand van Veen Algemeen directeur van Athlon Car Lease. De tweede lease- maatschappij van Nederland heeft een rumoerig jaar achter de rug. Halverwege 2013 was er een inval van justitie vanwege een aanbesteding bij het ministerie van Defensie waarbij mogelijk ambtenaren werden beïnvloed. Een groot deel van de Athlon-top (Richard Sikkel, Hans Blik, Anton van der Lugt) stapte onder druk van moederbedrijf Rabobank op, maar Van Veen mocht blijven. Afwachten of onder zijn bewind de rust terugkeert. 28 (47) Jaco Remijn Directeur van de Broekhuis Holding, qua aantallen het vierde automotivebedrijf van ons land. Er zijn insiders die reppen over het beste autobedrijf van Neder land en die in één moeite door Remijn prijzen als goede manager. Zijn vader, de bekende Wim Remijn, was getrouwd met de dochter van de oude Broekhuis zelf en in 1994 nam junior het stokje van hem over. Blijkbaar is goed ondernemen soms erfelijk. 27 (36) Adrian van Hooydonk Designdirecteur van BMW Group en eindverantwoordelijk voor het uiterlijk van elke BMW, Mini en Rolls-Royce. Zijn aanzien Adrian van Hooydonk stijgt al jaren, wat ook blijkt uit het feit dat hij bij BMW niet meer alleen ontwerper is, maar één van de beleidsbepalers. Van Hooydonk is ook verantwoordelijk voor het design van de elektrische i3 en i8. 26 (--) Frits van Bruggen Lid van de hoofddirectie van de ANWB met de portefeuille hulpverlening en verzekeren. Maar belangrijker: Van Bruggen wordt de opvolger van hoofddirecteur Guido van Woerkom (zie positie 9), die na de zomer aftreedt. Dan is hij de machtigste man van de ANWB, die zelf één van de machtigste automotiveorganisaties van Nederland is. Van Bruggen komt uit de financiële wereld en werkte ruim 25 jaar bij ING. 25 (30) Chris Kuijpers Directeur-generaal Milieu en Internationale Coördinatie op het ministerie van Infrastructuur en Milieu, waar hij al diverse DG-functies heeft vervuld. Hoogste ambtenaar als het gaat om Europese afspraken voor het terugdringen van de CO2-uitstoot en andere milieu-eisen voor de automobiele wereld. 24 (28) Gerard Bolder Directeur van Ford Nederland en lid van het dagelijks bestuur van de RAI Vereniging. Man met een goede reputatie in de sector, die voor Ford Europa en Ford Tsjechië heeft gewerkt. Ford heeft het lastig in Nederland, doordat de populariteit van de modellen te wensen overlaat. Bolder bewaart de rust en heeft aangekondigd het aantal dealervestigingen fors omlaag te willen brengen en in te zetten op digitale innovatie. 23 (37) Jean-Paul Renaux Directeur van Renault Nederland. Werd benoemd in 2010 en regeert met harde doch rechtvaardige hand. Renaux had de wind mee dankzij fiscaal voordeel, maar hij moet komende jaren aantonen dat hij het ook zonder kan. Weet wat hij wil en hoe hij het wil, waarmee hij duidelijkheid schept binnen de Renault-organisatie. 22 (27) Leo van Beukering Eigenaar-directeur van de Spuigroep, bekend van Europcar en Achilles Autolease, maar het bedrijf heeft ook tankstations, wasstraten en vastgoed. Van Beukering is een vaste waarde in de Quote 500 en prijkte in 2013 op plek 401 met een vermogen van 68 miljoen euro. Van Beukering was jaren lang voorzitter van de Bovag-afdeling autoverhuur. 21 (18) Jan Peter Oving Directeur van Pon Dealer Groep, de op één na grootste dealerholding van ons land en onderdeel van s lands grootste autoimporteur. Pon vergroot de laatste jaren zijn greep op de retailtak om minder afhankelijk te worden van het importeurschap. 36 AutoWeek 24-2014 AutoWeek 24-2014 37
20 (24) Aart de Koning CEO van Koops Furness, dat breed verspreid over Nederland dealerschappen heeft van negen automerken. De Koning is een boerenslimme ondernemer, die braaf onder aan de ladder begon tot hij de baas was. Aardige kerel, zo klinkt het vaak. Koops Furness heeft als Volvo- en Mitsubishidealer flink geprofiteerd van de vele fiscale voordelen voor plugins en werkt samen met de ANWB bij de onlineverkoop van auto s. 19 (25) Eric Berkhof Directeur-eigenaar van de Van Mossel Groep, onder meer Volkswagen- en Audi-dealer met vestigingen in Midden- en Oost-Brabant. Uitverkozen tot Automotive Manager van het Jaar 2014 vanwege zijn overnames van een tweetal leasemaatschappijen en het opstarten van International Car Lease, één van de grootste leasemaatschappijen van Nederland. Berkhof regeert met harde hand, en dan drukken we ons nog zacht uit. Daar staat tegenover dat hij zeer actief is in de lokale gemeenschap, als sponsor van voetbal en paardensport. 18 (32) John Spies Algemeen directeur Alphabet Nederland, de derde leasemaatschappij van het land. Spies was directeur van ING Car Lease, dat door Alphabets moeder BMW Group werd overgenomen. De Duitsers keken vast op van s mans zeer directe stijl, maar zijn goede resultaten versnellen het gewenningsproces. 17 (20) Simon Luijckx Voorzitter van PGA Nederland, onderdeel van Porsche Holding, de grootste dealerholding van Europa. In Nederland is Nefkens het bekendste onderdeel van PGA, maar ook BMW-dealer Ekris is van PGA. Luijckx kwam in 2008 over van BMW Bank in Duitsland om Michaël Kortbeek als voorzitter te vervangen Hij werkte ook bij BMW Finance en Hertz Lease en onderhoudt contacten met de grote Duitse autofamilies achter de Porsche Holding en BMW, voor het geval er zaken snel beklonken moeten worden. Deze rustige leider geniet veel vrijheid, zolang de resultaten goed zijn. 16 (17) Peter Verkuyl CEO van de Louwman Groep, automotiveholding met een fiks aantal dealerschappen (Louwman Retail) en twee autoimportorganisaties: Toyota en Lexus via Louwman & Parqui en Suzuki en Morgan via Nimag. Verkuyl was jarenlang directeur van Leaseplan en werkte verder bij Pon en Toplease. Inhoudelijk ijzersterke bestuurder, die de handen vol heeft aan de retailtak, want daar gaat het niet goed. Dat was een reden om de directie van Retail te vervangen. 15 (14) Jeroen Dijsselbloem Als minister van Financiën de baas van Eric Wiebes (zie positie 12). Heeft sinds zijn aanstelling in 2012 laten blijken bijzonder weinig met auto s te hebben, maar is wel eindverantwoordelijk voor alle autobelastingen. Mocht hij vanuit de PvdA opdracht krijgen zich ermee te bemoeien, dan kan hij zo een streep zetten door alle plannen die Wiebes presenteert. 14 (16) Norbert van den Eijnden CEO van Alphabet International, een internationale leasemaatschappij die onderdeel is van de BMW Group. In Nederland de grootste na Leaseplan en Athlon, Jeroen Dijsselbloem waar Van den Eijnden korte tijd de scepter zwaaide. Hij werd uitgeroepen tot Automotive Manager van het Jaar 2012 vanwege zijn overname van ING Car Lease, een deal waarmee een slordige 650 miljoen euro gemoeid was. Speelt het spel op hoog niveau. 13 (19) Wim van der Leegte De oudste zoon van oprichter Pieter van der Leegte werd al op zijn 25e eigenaar van de VDL Groep en ontpopte zich tot één van de succesvolste ondernemers van Nederland. VDL is een internationale speler in verschillende industrieën, maar ook nog steeds fabrikant van bussen en vrachtauto s. In 2012 nam het Nedcar over, de enige autofabriek van Nederland, en als onderdeel van die deal werd BMW binnengehaald als opdrachtgever. Inmiddels is de productie gestart Wim van der Leegte van de nieuwe Mini en in de nabije toekomst zullen meer modellen van het merk volgen. Van der Leegte stond in 2013 op plek 25 van de Quote 500 met een vermogen van 800 miljoen euro, een vrolijke 50 miljoen méér dan het jaar ervoor. 12 (--) Eric Wiebes zomer presenteert hij een nieuw plan hoe die er de komende vijf jaar uit gaan zien: de zogeheten Autobrief II. Hoewel Wiebes te boek staat als inhoudelijk extreem sterk, heeft hij nog amper de tijd gehad zich in te lezen en laat hij de voorbereiding over aan zijn ambtenaren. Op Prinsjesdag gaan we ontdekken wat voor automan Wiebes is en zijn Autobrief zal hem volgend jaar waarschijnlijk hoger op deze lijst brengen. Mits hij in functie blijft, uiteraard... Staatssecretaris van Financiën en hoogste nieuwe binnenkomer. Wiebes is de opvolger van Frans Weekers, die aftrad vanwege gedoe rond de huur- en zorgtoeslagen bij de Belastingdienst. Was op EZ plaatsvervangend secretaris-generaal toen hij wethouder in Amsterdam werd namens de VVD, als start van een politieke carrière. Anders dan zijn voorgangers Jan Kees de Jager en Frans Weekers heeft Wiebes nog weinig blijk gegeven van affectie voor auto s, maar hij is wel de direct verantwoordelijke voor alle autobelastingen. Na de 11 (12) Eric Louwman Een neef van oprichter Evert Louwman (zie positie 3) en sinds 2011 diens opvolger als president van de Louwman Group. Is nog niet in staat gebleken om uit de schaduw van oomlief te treden, maar we geven toe. Dat is een schier onmogelijke opgave. Autolease, retail, financieringen, banden (Yokohama) en zelfs zorgbenodigdheden via de LZG Group: het werkterrein van Louwman is enorm. En met reden, want de groep is zich aan het verbreden voor het geval Toyota mocht besluiten zelf de import op zich te nemen. Guido van Woerkom 10 (6) Hans van der Valk Deze senior vice-president van Pon Passenger Cars bepaalt alle auto-import van Pon Holdings. Elke nieuwe Volkswagen, Audi, Porsche, Skoda, Seat, Bentley, Bugatti of Lamborghini die via het officiële kanaal wordt verkocht, heeft de zegen van Van der Valk, en ook de aftersales en het dealernetwerk van deze merken vallen onder zijn verantwoordelijkheid. Geen gemakkelijke baan, want de verkopen zijn zeker in het dure segment gekelderd. En Pon verkoopt liever één Passat of A6 dan vijf Ups. Van der Valk was groepsdirecteur retail toen hij medio 2010 Xeno Grimmelt opvolgde en leidde bijna vijf jaar lang de activiteiten van Pon in Polen. Zijn officiële start bij de Leusdense grootmacht maakte hij in 1998 als directeur Volkswagen, nadat hij managing director was geweest bij A-point, onderdeel van Pon Dealer Groep. Van der Valk is een groot autoliefhebber, die graag achter het stuur van snelle wagens kruipt. 9 (5) Guido van Woerkom Hoofddirecteur van de ANWB, vicevoorzitter van de Stichting Wetenschappelijk Onderzoek Verkeersveiligheid (SWOV) en vicepresident mobiliteit van de FIA. Van Woerkom is al vijftien jaar de baas bij de ANWB, maar treedt na de zomer af, om een nieuwe opzet van de directie vóór te zijn. Hem wacht de functie van nationale ombudsman. Zijn benoeming is zeer recent, al ging er veel politieke commotie aan vooraf vanwege een oud geschil. Onder leiding van Van Woerkom is de ANWB uitgegroeid tot een grote organisatie met veel politiek gewicht, al is het meer een bedrijf dan een consumentenorganisatie geworden. De laatste jaren zat de klad erin, want er was kritiek van de ledenraad over het optreden van de ANWB rond de kilometerheffing, de accijnsverhoging en de invoering van mrb voor oldtimers. Zijn opvolger staat in de startblokken (zie positie 26). 7 (11) Melanie Schultz van Haegen 8 (8) Angelique Berg Directeur-generaal Fiscale Zaken op het ministerie van Financiën en hoogste ambtenaar voor belastingen. Kwam in 2009 over van VROM, waar ze DG voor de luchtkwaliteit was. Indien staatssecretaris Wiebes (zie positie 12) haar vertrouwt, mag zij grotendeels bepalen hoe de auto belastingen er gaan uitzien. Berg eist bij nieuwe fiscale regelgeving vooral eenvoud, wat lukt zolang de Tweede Kamer niet te veel uitzonderingen wenst. Ze is vaak zichtbaar achter bewindslieden als die in de Tweede Kamer aan de tand worden gevoeld, zodat ze een inhoudelijk sterk persoon hebben om op terug te vallen. Berg was dan ook jarenlang persoonlijk adviseur van premier Balkenende. Minister van Infrastructuur en Milieu in het kabinet Rutte II. In deze functie onder meer verantwoordelijk voor wegenbouw en alle wetgeving omtrent verkeersveiligheid, van eisen aan de auto tot de maximumsnelheid. Heeft flink wat wegverbredingen erdoor gedrukt, ondanks de eeuwige bezwaren van machtige actiegroepen. Hetzelfde geldt voor de verhoging van de maximumsnelheid naar 130 km/h en de verlaging van de leeftijd waarop je rijexamen mag doen. Bepaald geen vijand van de automobilist. En Schultz van Haegen is nog lang niet klaar, want de plannen voor een verdere verbreding van het wegennet liggen klaar. 6 (4) Rolf Lauret President van de Autobinck Holding, een automotive-moloch in Den Haag. Nam in 1960 de leiding over van zijn vader, die in 1907 de oprichter was van Auto-Palace. Lauret, een rustige en vrolijke man, deed sindsdien goede zaken, want hij stond in Melanie Schultz van Haegen 2013 op plek 110 van de Quote 500. Autobinck was decennialang importeur van Mazda en heel kort van Infiniti, maar raakte beide merken kwijt. Nu rest nog Hyundai via dochter Greenib Car, maar de Zuid-Koreanen hebben onlangs aangekondigd vanaf 2016 zelf de import ter hand te nemen, en dan is Autobinck in ons land importeur af. Gelukkig is er nog genoeg te doen met zo n veertig bedrijven in de holding; denk aan Partspoint Holding, Business Lease (Nederland, Tsjechië, Slowakije, Polen en Hongarije) en Brezan (onderdelen en accessoires). Bovendien gaat de Hyundai-import in Tsjechië en Slowakije gewoon door, omdat de Zuid-Koreanen een Nederlands bedrijf betrouwbaarder achten dan lokale ondernemingen. 38 AutoWeek 24-2014 AutoWeek 24-2014 39
3 (3) Evert Louwman Benno Kleinherenbrink 5 (9) Berno Kleinherenbrink CEO van Leaseplan, de grootste leasemaatschappij van Nederland met een vloot van 120.000 auto s. Volgde in 2006 Peter Verkuyl (zie positie 16) op vanuit de functie van commercieel directeur. Geen andere leasemaatschappij zoekt zo actief de pers op om zich te bemoeien met de politiek als Leaseplan. Zo ging het bedrijf voorop in de strijd tegen een te snelle afbouw van de bpm vanwege de slechte restwaardes van bestaande auto s, lobbyde Kleinherenbrink stevig voor fiscale voordelen voor plug-ins en strijdt hij nu voor het behoud van het bijtellingsvoordeel. Is voorzitter van de Vereniging van Nederlandse Autoleasemaatschappijen (VNA), dus geen wonder dat hij zich graag met de politiek bemoeit. Verder nog wapenfeiten? Nou, in 2008 gebruikte Leaseplan een bankvergunning om met het kredietgarantieplan goedkoop geld te lenen. Een slimme zet van Kleinherenbrink, die veel concurrenten de wenkbrauwen deed fronsen omdat zij die mogelijkheid niet hadden. Vervolgens startte het een eigen spaarbank voor particulieren om de kredietbasis te versterken. Over geld gesproken: Leaseplan heeft onlangs zijn schuld aan de overheid helemaal terugbetaald. 4 (7) Henk van der Kwast CEO van Stern Groep, de grootse dealerholding van Nederland met een verkoop van ruim 25.000 nieuwe auto s in 2013. En dat is veel, zeker in een dalende markt. Van der Kwast voert zijn bedrijf met harde hand door de crisis en deinst er niet voor terug om stevig te saneren, met als positieve noot dat hij weer zwarte cijfers kon schrijven over het eerste kwartaal van 2014. Hij komt uit de financiële sector en kocht in 1993 de Amsterdamse dealer Riva, die tot Merel Autobedrijven werd omgedoopt, wat uitgroeide tot de Stern Groep. Als buitenstaander laat hij zich minder leiden door auto-emoties dan sommige concurrenten die alleen maar in deze branche hebben gewerkt. Zo wist Van der Kwast slim in te spelen op het faillissement van de Pouw Groep. Eerst zouden de dealers gaan samenwerken, maar uiteindelijk kon Stern een fors aantal vestigingen goedkoop overnemen. De grote dealerholdings worden steeds groter in Nederland en Stern wijst de weg, met kapitein Van der Kwast aan het roer. Meneer Louwman voor insiders. Autoliefhebber, multimiljonair, ondernemer en filantroop. Voorzitter van automotivegigant Louwman Group, die rijk werd met de import van Toyota s vanaf 1969, waarna het bedrijf gigantisch is uitgebreid. Het importeert ook Suzuki, Morgan en Lexus, bezit vele dealerbedrijven, importeert autoonderdelen en autobanden, heeft een financieringstak én een wereldberoemde autocollectie, waarvoor de grote baas een weergaloos museum heeft neergezet in Den Haag. Het enige wat Louwman nog niet deed, was handelen in exclusieve auto s, dus nam hij het failliete Hessing over en startte Louwman Exclusive. Dat moet het grootste bedrijf in zijn soort in Nederland en als het even kan Europa worden, vandaar dat hij er ongeremd geld in pompt. Met al die activiteiten zou je haast vergeten dat Louwman al in 2010 terugtrad als dagelijks bestuurder van de holding ten faveure van zijn neef 2 (2) Janus Smalbraak CEO van Pon Holdings, met afstand het grootste automotivebedrijf van Nederland. Het importeert Bentley, Lamborghini, Bugatti, Volkswagen, Audi, Seat, Skoda en Porsche, maar doet meer dan auto s alleen; ook MAN, Caterpillar, Motrac en de banden van Continental komen via Pon het land in. Daarnaast is Pon Dealer Groep de één na grootste in zijn soort in Nederland, bezit Pon Dutchlease en een stoet inbouwbedrijven, die de bedrijfswagens prepareren van Volkswagen die Pon zelf importeert. En dan hebben we alleen maar het kleine stukje te pakken van de automotive, terwijl Pon op veel meer terreinen actief is in 27 landen, zoals offshore-equipment. Ook heeft Pon oog voor tweewielers, als eigenaar van Gazelle. Smalbraak was in het verleden CEO van Pon Equipment en is geen automan. Eric Louwman (zie positie 11), maar hij is te belangrijk om geheel van het toneel te verdwijnen. Bovendien, wat gebeurt er met de importcontracten als Louwman-san niet meer de contactpersoon is die de Japanners zo goed kennen? Logisch Toch reist hij zelf af naar Wolfsburg indien er op het hoogste niveau met de Volkswagen Group moet worden overlegd, en ook de Haagse hoogwaardigheidsbekleders kunnen bij dus dat hij nog steeds betrokken is bij de onderneming, en wel als voorzitter en adviseur. Louwman stond op plaats 23 van de Quote 500 2013 met 822 miljoen euro, waarmee hij zomaar even 45 miljoen plust ten opzichte van het jaar ervoor. gelegenheid op zijn komst rekenen. Smalbraak is een vriend van koning Willem-Alexander, wat wellicht verklaart waarom het staatshoofd Audi A8 rijdt. 1 De machtigste man in autoland: Koos Burgman (13) Directeur Bovag en belangrijkste lobbyist voor de autosector. Heeft zijn eerste plaats verdiend met de extreme zichtbaarheid van Bovag in de media in het afgelopen jaar. De branchevereniging trok de crisis rond de accijns verhoging volledig naar zich toe en wist die vanaf begin dit jaar in het nieuws te houden. Een tegenvaller voor de overheid, die bij impopulaire maatregelen altijd hoopt dat het wel overwaait. Welis waar komt Bovag officieel op voor de ondernemer en niet voor de automobilist, toch profiteert ook die laatste mee van het verzet. In de praktijk blijkt dat de belangen van beiden groten deels overeenkomen: lagere auto belastingen, duidelijkheid voor de lange termijn, investeren in het wegennet. En daarmee ontpopt Bovag zich vaak tot de belangrijkste én beste belangenbehartiger van de automobilist. Zeker, de ANWB is machtiger en heeft meer invloed in de media, maar ze is ook log, commercieel en laat veel minder van zich horen. Het staat buiten kijf dat Burgman de laatste jaren een koers vaart die de Bovag veel zichtbaarder moet maken voor de particulier, en het imago van de sector moet versterken. Met zijn vasthoudendheid bij het accijnsdossier heeft hij de overheid constant in de verdediging gedrukt. De kracht van Burgman is echter ook zijn zwakte: hij is meer van de inhoud dan van uiterlijk vertoon, terwijl herrie schoppen soms nodig is als je moet optreden namens een organisatie. Burgman is politicoloog, wat van pas komt bij zijn lobbywerk. 40 AutoWeek 24-2014 AutoWeek 24-2014 41