Conseil UE RAAD VAN DE EUROPESE UNIE Brussel, 26 mei 2010 (15.06) (OR. en) PUBLIC 10227/10 Interinstitutioneel dossier: 2007/0267 (CNS) LIMITE FISC 51 NOTA van: aan: Betreft: het voorzitterschap de Groep belastingvraagstukken - indirecte belasting (btw) Voorstel voor een richtlijn van de Raad tot wijziging van Richtlijn 2006/112/EG betreffende het gemeenschappelijke stelsel van belasting over de toegevoegde waarde, wat betreft de behandeling van verzekerings- en financiële diensten Voor de delegaties gaat hierbij een nieuwe compromistekst voor een richtlijn van de Raad betreffende de behandeling van verzekeringsdiensten en financiële diensten. De tekst stoelt op het resultaat van de besprekingen die onder het Zweedse voorzitterschap en in de vergadering van de werkgroep op 13 april 2010 zijn gevoerd. Het voorzitterschap gaat nog steeds alleen in op de definities van de verschillende categorieën financiële en verzekeringsdiensten. In de tekst is de door het Zweedse voorzitterschap gehanteerde structuur overgenomen. Wijzigingen zijn vetgedrukt; schrappingen en verplaatsingen zijn met [...] weergegeven. Ten slotte wordt het nieuwe tekstvoorstel voor artikel 135, lid 1 bis, betreffende uitbesteding opgenomen. 10227/10 pau/gra/lm 1 DG G I LIMITE NL
BIJLAGE Voorstel voor een RICHTLIJN VAN DE RAAD tot wijziging van Richtlijn 2006/112/EG betreffende het gemeenschappelijke stelsel van belasting over de toegevoegde waarde, wat betreft de behandeling van verzekeringsdiensten en financiële diensten (...) Artikel 1 Richtlijn 2006/112/EG wordt als volgt gewijzigd: 1) Artikel 135 wordt als volgt gewijzigd: a) in lid 1 worden de punten a) tot en met g) vervangen door: a) verzekering en herverzekering; onder "verzekering en herverzekering" wordt verstaan een verbintenis krachtens een verzekeringsovereenkomst, waarbij een partij gehouden is [tegen betaling van een premie] een andere partij een in de verbintenis bedongen vergoeding of uitkering te verstrekken indien een risico intreedt; b) verlening van krediet; onder "verlening van krediet" wordt verstaan het uitlenen van geld of de toezegging tot het uitlenen van geld, alsmede het verlenen van uitstel voor de aflossing van een schuld; 10227/10 pau/gra/lm 2
c) garantstelling voor schulden; onder "garantstelling voor schulden" wordt verstaan het aanvaarden van een geldelijke verplichting een schuld te voldoen of van enige andere financiële verbintenis namens de schuldenaar indien deze in gebreke blijft; d) overdracht van een vorderingspositie of van een schuldpositie; onder "overdracht van een vorderingspositie" wordt verstaan de cessie van de volle eigendom van het recht op ontvangst van gelden [ ], behalve wanneer de overdracht een levering van effecten behelst. onder "overdracht van een schuldpositie" wordt verstaan de overdracht van een verplichting tot het betalen van een geldsom, behalve wanneer de overdracht een levering van effecten behelst; e) financiële overdrachten; onder "financiële overdracht" wordt verstaan de uitvoering van een opdracht tot overboeking van een geldsom; f) inontvangstneming van financiële deposito's en rekeningbeheer; onder "financieel deposito" wordt verstaan gelden die moeten worden terugbetaald, overgedragen of die een rendement genereren volgens de toepasselijke wettelijke en contractuele voorwaarden; onder "rekeningbeheer" wordt verstaan de administratie van geldrekeningen ten behoeve van de houders van die rekeningen; g) wisselen van valuta's en terbeschikkingstelling van contant geld; onder "wisselen van valuta's" wordt verstaan wisseloperaties tussen valuta's op grond van wisselkoersen tussen verschillende valuta's; onder "terbeschikkingstelling van contant geld" wordt verstaan het ter beschikking stellen van bankbiljetten en munten die als wettig betaalmiddel worden gebruikt, met uitzondering van verzamelobjecten, of het ter beschikking stellen van verhandelbare of overdraagbare betaalmiddelen; 10227/10 pau/gra/lm 3
g bis) handelingen inzake effecten, met uitzondering van bewaarneming en beheer van effecten; onder "effecten" wordt verstaan overdraagbare instrumenten, met uitzondering van die welke een eigendomsrecht op goederen of op de in artikel 15, lid 2, bedoelde rechten vertegenwoordigen - die een financiële waarde of het recht op de verkrijging daarvan belichamen en tot een of meer van de volgende posities leiden: a) deelneming in het kapitaal van een vennootschap of andere onder neming; b) crediteurschap ter zake van schuldvorderingen; c) eigendom van rechten van deelneming in instellingen voor collectieve belegging; g ter) handelingen inzake financiële derivaten, met uitzondering van bewaarneming en beheer; onder "financiële derivaten" wordt verstaan instrumenten in de vorm van contracten betreffende de waarde van effecten, valuta's, rentevoeten of rendementen, financiële indexen of maatstaven, grondstoffen, overdrachten van kredietrisico, klimaatvariabelen, vrachttarieven, inflatiepercentages, emissierechten of andere officiële economische statistieken waarbij ten minste een van de partijen, vast of als optie, een verbintenis aangaat ten aanzien van die waarde, op voorwaarde dat die instrumenten winsten of verliezen genereren zonder dat de onderliggende goederenleveringen of diensten, met uitzondering van verzekeringsdiensten en financiële diensten, kunnen worden verricht [ ]. g quater) beheer van beleggingsfondsen en beheer van pensioenfondsen; onder "beheer van beleggingsfondsen" wordt verstaan de onder de taken portefeuillebeheer en administratie [ ] vallende diensten die ertoe strekken de beleggingsdoelen van het betrokken beleggingsfonds te verwezenlijken. Onder "beheer van pensioenfondsen" wordt verstaan de onder de taken portefeuillebeheer en administratie [ ] vallende diensten die ertoe strekken de doelen van de in het betrokken pensioenfonds opgenomen pensioenregelingen te verwezenlijken. 10227/10 pau/gra/lm 4
Onder "beleggingsfondsen" wordt verstaan instellingen voor collectieve belegging waarvan het uitsluitende doel is de belegging, in effecten, andere financiële instrumenten en onroerend goed, van [ ] onder beleggers aangetrokken kapitaal, die onderworpen zijn aan regels inzake beleggersbescherming en werken volgens het beginsel van risicospreiding. Onder "pensioenfondsen" wordt verstaan instellingen voor collectieve belegging die uitsluitend zijn opgericht voor de verwezenlijking van het doel waartoe de in die fondsen opgenomen pensioenregelingen strekken. Onder "pensioenregeling" wordt verstaan een overeenkomst, een trustakte of voorschriften waarvan het uitsluitende doel is de voorwaarden voor het op basis van kapitalisatie verkrijgen van pensioenuitkeringen te omschrijven en vast te stellen; g quinquies) bemiddeling bij de verzekeringshandelingen en financiële handelingen bedoeld in de punten a) tot en met g ter); onder "bemiddeling bij verzekeringshandelingen en financiële handelingen" wordt verstaan een onderscheiden daad van bemiddeling welke wordt verricht door een derde wiens werk bij de partijen bekend is en wiens doel is het nodige te doen opdat de partijen een overeenkomst betreffende de in de punten a) tot en met g ter), bedoelde verzekeringshandelingen of financiële handelingen sluiten, voortzetten, wijzigen of beëindigen. Opmerkingen van het voorzitterschap De definitie van verzekering en herverzekering in artikel 135, lid 1, punt a), is gewijzigd om garanties uit te sluiten aangezien het alleen gaat om verzekering en herverzekering. De tekst tussen haken kan derhalve worden geschrapt aangezien deze overbodig lijkt. Betaling van een premie is impliciet in alle verzekerings- en herverzekeringsovereenkomsten. 10227/10 pau/gra/lm 5
Artikel 135, lid 1, punt c), is gewijzigd teneinde te verduidelijken dat de in dit artikel bedoelde garanties vrijgesteld zijn omdat zij als financiële diensten worden beschouwd. Dit is het geval wanneer het gaat om een gegarandeerde geldelijke schuld of een andere verbintenis van geldelijke aard. De definitie in artikel 135, lid 1, punt d), is zodanig gewijzigd dat de vrijstelling niet enkel betrekking heeft op de overdracht van een schuldpositie maar ook op die van een vorderingspositie. Dit punt zou de volgende situaties moeten dekken: 1. Wanneer een debiteur een persoon betaalt om zijn schuldpositie over te nemen. Bijvoorbeeld: A is B 100 euro schuldig. A kan momenteel wegens liquiditeitsproblemen niet betalen en draagt zijn schuldpositie over aan C voor 105 euro. Het resultaat is dat C nu aan B 100 euro zal betalen en A op een tijdstip in de toekomst aan C 105 euro zal moeten betalen. 2. Wanneer een crediteur zijn vorderingspositie verkoopt en daarvoor geld ontvangt. Bijvoorbeeld: A is B 100 euro schuldig. B heeft het geld vóór de vervaldatum nodig en verkoopt derhalve zijn vorderingspositie aan C voor 95 euro. Het resultaat is dat C aan B 95 euro zal betalen en van A op de vervaldatum 100 euro zal ontvangen. De definitie van financiële overdrachten in artikel 135, lid 1, punt e), leek niet duidelijk geformuleerd te zijn. Een financiële overdracht mag enkel betrekking hebben op de handeling van geldovermaking namens een derde partij. Zij brengt geen verplichtingen of rechten met betrekking tot geld met zich mee. De voorgestelde formulering is vergelijkbaar met die welke in Richtlijn 2007/64/EG van 13 november 2007 betreffende betalingsdiensten wordt gebruikt. De wijziging in artikel 135, lid 1, punt (f), betreffende financiële deposito's strekt ertoe lijfrente in de definitie op te nemen. Bij een lijfrente wordt een premie betaald in ruil voor latere permanente levenslange uitkeringen. Hoewel deze uitkeringen worden berekend volgens actuariële beginselen, waaronder levensduur en waardevermindering van het kapitaal, zijn lijfrentes geen verzekeringsproduct aangezien zij niet verbonden zijn aan het intreden van een risico. 10227/10 pau/gra/lm 6
In de definitie van effecten in punt g bis) is het verhandelbare karakter van effecten als kenmerk opgenomen, want dat is een typische eigenschap die in de definitie tot uitdrukking moet komen. Gekozen is voor de term "verhandelbaar" en niet voor"verhandeling", omdat er effecten zijn die, hoewel ze verhandelbaar zijn, toch niet op secundaire markten kunnen worden verhandeld. Het voorzitterschap gaat ervan uit dat de vrijstelling voor alle effecten, zowel verhandelbare als nietverhandelbare, zou moeten gelden. In punt a) is getracht een ruimere invulling te geven aan de entiteiten waarvan de deelnemingen in het kapitaal als effecten aan te merken zijn. Het laatste zinsdeel van punt g) ter "en op voorwaarde dat de contracten financieel worden afgewikkeld" is op voorstel van de Finse delegatie geschrapt, omdat het in de definitie van financieel derivaat overbodig lijkt. De tekst die door het Zweedse voorzitterschap tussen haken was geplaatst, is in de definitie opgenomen. In punt g quater) is de definitie van "beheer van beleggingsfondsen" opnieuw geformuleerd. Bijlage II bij Richtlijn 2009/65/EG bevat een illustratieve lijst van diensten die onder de beheerswerkzaamheden van beleggingsfondsen vallen. Uit deze lijst, die is opgenomen in het arrest in zaak C-169/04 (Abbey National), blijkt dat het beheer van beleggingsfondsen drie taken omvat: beheer van beleggingen (of van de beleggingsportefeuille), administratie en verhandeling (het voorzitterschap acht het juister om te spreken van distributie). Naar de mening van het voorzitterschap moeten alle diensten die deel uitmaken van het beheer van beleggingsfondsen, vallen onder een van de drie genoemde taken (zie document 6881/10 FISC 20). Na de bespreking van bovengenoemd document op 13 april, stelde een meerderheid van de delegaties evenwel voor distributie als taak te schrappen. Daarom is de tekst van punt g quater) aangepast om aan te geven dat het beheer van beleggingsfondsen slechts uit twee taken bestaat: administratie en beheer van de beleggingsportefeuille. In de verordening zal aan de hand van illustratieve lijsten worden bepaald welke diensten onder elk van de taken vallen. 10227/10 pau/gra/lm 7
Voorts is de definitie van beleggingsfonds gewijzigd om de institutionele belegger, die in die fondsen een belangrijke rol speelt, niet buiten de werkingssfeer te laten. Daartoe is 'het publiek' geschrapt en vervangen door 'beleggers', omdat dat volgens het voorzitterschap beter in de definitie past. Om dezelfde reden wordt niet langer gesproken van 'kleine beleggers'. Een intrinsiek kenmerk van beleggingsfondsen is dat zij zich aan bepaalde voorschriften moeten houden die de bescherming van de beleggers moeten garanderen, zoals nu in de tekst is vermeld. Ten slotte is de tekst tussen haken 'rechtstreeks of onrechtstreeks' vanwege de ambiguïteit geschrapt. In punt g quater) is het beheer van pensioenfondsen op verzoek van verscheidene delegaties binnen de werkingssfeer van de vrijstelling gebracht. In Richtlijn 2003/41/EG betreffende de werkzaamheden van en het toezicht op instellingen voor bedrijfspensioenvoorziening wordt gesteld dat dit 'grote financiële instellingen zijn die ten aanzien van de integratie, de efficiëntie en de liquiditeit van de financiële markten een centrale rol spelen' (overweging 4). In overweging 20 wordt daaraan toegevoegd dat 'instellingen voor bedrijfspensioenvoorziening financiële diensten verrichten en een grote verantwoordelijkheid dragen voor de verschaffing van bedrijfspensioenuitkeringen'. Volgens deze richtlijn vallen de werkzaamheden van pensioenfondsen volledig binnen het bestek van financiële diensten. Het voorzitterschap is van oordeel dat het beheer van pensioenfondsen conceptueel sterke overeenkomst vertoont met het beheer van beleggingsfondsen en dat het niet vrijstellen ervan daarom discriminerend zou zijn en zelfs tot een concurrentieverstoring zou kunnen leiden. Om die reden bevat de definitie van het beheer van pensioenfondsen dezelfde indeling in twee taken als die van het beheer van beleggingsfondsen. Er wordt ook een definitie opgenomen van het begrip pensioenregeling die onderdeel moet zijn van het betrokken pensioenfonds, uitgaande van de definitie in genoemde richtlijn, waarin wordt gespecificeerd dat hieronder alleen pensioenregelingen op basis van kapitalisatie vallen. 10227/10 pau/gra/lm 8
Wat de financiële bemiddeling betreft, is in punt g quinquies) de zinsnede 'met bevoegdheid om (de partijen) te binden' geschrapt en vervangen door 'een derde wiens werk bij de partijen bekend is'. Het voorzitterschap is van oordeel dat het alleen om een afzonderlijke bemiddelingshandeling gaat indien de partijen twee dingen weten: dat er een bemiddelaar is die de partijen bij elkaar tracht te brengen en dat die bemiddelingstaak daadwerkelijk wordt uitgeoefend. Het feit dat het de taak van de bemiddelaar is om de partijen bij elkaar te brengen, betekent evenwel niet dat de bemiddelaar bevoegd is hen ertoe te binden de overeenkomst definitief te sluiten. Zij kunnen dat nalaten, maar dat betekent niet dat er geen bemiddeling heeft plaatsgevonden. (b) De volgende leden 1 bis, 1 ter en 1 quater worden ingevoegd: Artikel 135, lid 1, punt a) Optie A "De in lid 1, punten a) tot en met g ter), bedoelde vrijstellingen gelden voor enig element van een verzekeringsdienst of financiële dienst dat op zich een afzonderlijk geheel vormt en kenmerkend en essentieel is voor de levering van de vrijgestelde dienst [ ]. De in lid 1, punt g quater), bedoelde vrijstelling geldt voor het verrichten van elk van de in dat punt vermelde taken mits de onder die taken vallende diensten een afzonderlijk geheel vormen, en kenmerkend en essentieel zijn voor het verrichten van de taak in kwestie. [ ]" 10227/10 pau/gra/lm 9
Optie B "De in lid 1, punten a) tot en met g ter), bedoelde vrijstellingen gelden voor enig element van een verzekeringsdienst of financiële dienst dat op zich een afzonderlijk geheel vormt, en kenmerkend en essentieel is voor de levering van de vrijgestelde dienst [ ]. De in lid 1, punt g quater), bedoelde vrijstelling geldt voor het samengevoegde geheel van alle diensten die onder elk van de in dat punt vermelde taken vallen. [ ]" Opmerkingen van het voorzitterschap Artikel 135, lid 1, punt a, eerste alinea, heeft betrekking op de uitbesteding van bepaalde financiële diensten en bepaalde verzekeringsdiensten. Het voorzitterschap is nog steeds van oordeel dat niet moet worden verwezen naar wijzigingen in de juridische of financiële situatie van de partijen aangezien dat wordt geïmpliceerd door het feit dat de dienst als kenmerkend en essentieel wordt beschouwd. Het voorzitterschap stelt voor een overweging op te nemen teneinde de twee standpunten nader bij elkaar te brengen, voor die gevallen waarin wijzigingen als impliciet worden beschouwd wanneer de uit te besteden dienst kenmerkend en essentieel is. De overweging zou als volgt worden geformuleerd: (x) De kwestie van uitbesteding is behandeld door het Hof van Justitie van de Europese Unie, dat heeft geoordeeld dat de uitbestede diensten een afzonderlijk geheel moeten vormen en kenmerkend en essentieel moeten zijn voor de vrijgestelde handelingen. Wanneer aan deze voorwaarden is voldaan, heeft dit een wijziging in de juridische en financiële situatie van de partijen tot gevolg. 10227/10 pau/gra/lm 10
De formulering van de tweede alinea van optie A is gewijzigd teneinde te verduidelijken hoe de vrijstelling zou werken. Veronderstel bijvoorbeeld dat de administratieve taak vijf diensten omvat: A, B, C, D en E. Indien A, B en C een afzonderlijk geheel vormen en kenmerkend en essentieel zijn voor de ontwikkeling van de administratieve taak, zou het verrichten of delegeren van de taak onder optie A vrijgesteld zijn. Deze delegatie heeft enkel betrekking op A, B en C, en niet op D en E. Zij zou ook betrekking kunnen hebben op D en E maar deze diensten zijn voor de toepassing van de vrijstelling niet noodzakelijk. Een dergelijke delegatie van de administratieve taak zou onder optie B niet vrijgesteld zijn omdat de vrijstelling enkel zou worden toegepast wanneer de delegatie betrekking zou hebben op alle diensten: A, B, C, D en E. Optie B is derhalve restrictiever dan optie A. De derde alinea is geschrapt omdat deze tot verwarring zou kunnen leiden wat de toepassing van deze vrijstelling betreft. Artikel 135, lid 1, punt b) "1b. Indien een levering van goederen of van diensten voor een deel bestaat in een handeling ter zake van verzekering of ter zake van kredietverlening die [ ] een doel op zich vormt en waarvoor een afzonderlijke prijs wordt bedongen, is dat deel te beschouwen als een onderscheiden dienst waarvoor krachtens lid 1, punt a), respectievelijk punt b), vrijstelling wordt verleend. " 10227/10 pau/gra/lm 11
Artikel 135, lid 1, punt c) "1c. Indien een levering van goederen of van diensten voor een deel bestaat in een handeling ter zake van verzekering of ter zake van kredietverlening die [ ] geen doel op zich vormt, ofschoon een afzonderlijke prijs wordt bedongen, is dat deel niet te beschouwen als een onderscheiden dienst waarvoor krachtens lid 1, punt a), respectievelijk punt b), vrijstelling wordt verleend." Opmerkingen van het voorzitterschap In de punten b en c van lid 1 is de zinsnede 'vanuit het oogpunt van de afnemer' vanwege de bezwaren van verscheidene delegaties geschrapt. 10227/10 pau/gra/lm 12