Zorg bij diabetes
Inhoud Vormen van diabetes 4 Klachten en symptomen 5 Oorzaken 6 Behandeling 7 Leven met diabetes 8 Meer informatie 9 Wat kan Kring-apotheek voor jou betekenen? 10 Diabetes Diabetes is een stofwisselingsziekte. Het lichaam is bij diabetes niet meer in staat om suiker (glucose) uit voeding te verwerken. Glucose geeft het lichaam energie waardoor alle spieren en organen werken. Het hormoon insuline is de sleutel die de cellen opent, zodat ze glucose kunnen opnemen. Bij diabetes zit daar het probleem: het lichaam maakt geen of onvoldoende insuline aan. In Nederland hebben ongeveer 750.000 mensen diabetes. Van die 750.000 weten 200.000 personen niet dat ze de ziekte hebben. Eén op de drie Nederlanders loopt het risico om binnen een paar jaar diabetes te krijgen. Door de groei van de bevolking, de vergrijzing en een toename van mensen met overgewicht, is de verwachting dat het aantal diabetespatiënten in de komende twintig jaar met vijfendertig procent zal toenemen. 2 3
Vormen van diabetes Diabetes kent vele vormen. De belangrijkste en meest voorkomende zijn type 1 en type 2. Type 1 Mensen van alle leeftijden kunnen type 1 diabetes krijgen. De meeste diabetici hebben het al op jonge leeftijd gekregen. Type 1 houdt in dat het lichaam helemaal geen insuline meer maakt, waardoor de glucose in het bloed blijft. Door insuline in het lichaam te spuiten, kan de glucose vanuit het bloed weer de cellen in en zal het bloedglucosegehalte dalen. Type 2 Type 2 diabetes ontstaat vooral bij mensen ouder dan 45 en bij mensen met overgewicht. Van alle diabetespatiënten in Nederland heeft tachtig tot negentig procent type 2. Bij de meeste mensen met type 2 diabetes maakt het lichaam nog wel insuline aan, maar niet voldoende. Hierdoor kan het lichaam de insuline niet op de juiste manier gebruiken. De cellen verbranden de glucose niet, waardoor de hoeveelheid glucose in het bloed (het glucosegehalte) stijgt. Door een gezond voedingspatroon, voldoende lichaamsbeweging (minstens 5 dagen per week minimaal 30 minuten matig tot intensief bewegen) en gewichtsvermindering kan de insulinewerking vaak zonder medicatie weer verbeteren. Het glucosegehalte zal hierdoor dalen. Klachten en symptomen Type 1 Deze vorm ontstaat vaak in enkele dagen tot weken en is meestal te herkennen aan: vaak dorst en veel plassen; afvallen zonder aanwijsbare reden; ziek en moe voelen; constant hongergevoel; wazig zien. Type 2 De symptomen van dit type zijn vaak vaag of helemaal niet aanwezig. Daardoor lopen veel mensen jarenlang ongemerkt rond met diabetes. Het risico op het krijgen van hart- en vaatziekten neemt hierdoor flink toe. Eén of meer van de volgende klachten kunnen wijzen op een te hoog glucosegehalte: vermoeidheid; oogklachten: rode branderige ogen, wazig zien, slecht zien; slecht genezende wondjes; kortademigheid of pijn in de benen bij het lopen; vaak terugkerende infecties; vaak dorst en veel plassen. Omdat de klachten geleidelijk ontstaan, merken mensen ze meestal niet op. 4 5
Oorzaken Waarom de ene persoon wel en de andere geen diabetes krijgt, is niet helemaal duidelijk. Hier wordt nog steeds veel onderzoek naar gedaan. Erfelijkheid speelt een rol. Diabetes zelf is niet erfelijk, maar de aanleg ervoor wel. Als één van jouw ouders diabetes heeft, loop je een grotere kans om zelf ook diabetes te ontwikkelen. Of de ziekte ook daadwerkelijk de kop opsteekt, heeft vaak met veel verschillende factoren te maken. Enkele factoren zijn voeding en beweging. Ook eventuele virusinfecties die je op jonge leeftijd hebt gehad, kunnen het immuunsysteem uit balans halen. De erfelijke factoren zijn bij type 2 vele malen sterker dan bij type 1. Behandeling Type 1 Mensen met diabetes type 1 maken geen insuline meer aan en moeten dus hun hele leven zichzelf met insuline injecteren. Uiteraard is het belangrijk dat dit wordt gecombineerd met een gezonde leefstijl. Type 2 Mensen met diabetes type 2 maken wel insuline aan, maar relatief te weinig. Immers, de cellen reageren er niet of weinig op. Voor mensen met overgewicht is afvallen de eerste behandelstap. Meer bewegen zorgt er voor dat de insuline beter zijn werk doet. Tabletten kunnen verder helpen de bloedglucosewaarden binnen de perken te houden. Als dat niet voldoende is, moet daarnaast ook insuline worden gespoten. Een goede bloedglucoseregulatie is van levensbelang. De effecten zijn pas echt merkbaar op lange termijn. Er treden dan namelijk minder complicaties op zoals oogproblemen of problemen met de voeten. 6 7
Leven met diabetes Als je te horen krijgt dat je een ziekte hebt die nooit meer overgaat, komt er veel op je af. Je moet wennen aan de behandeling en wennen aan de nieuwe manier van leven. Diabetes neemt vanaf dat moment een belangrijke plek in jouw leven in. Niet alleen moet je de korte termijn klachten verhelpen, zoals een te laag of te hoog glucosegehalte. Op lange termijn kunnen mogelijk allerlei complicaties ontstaan. Door het bloedglucosegehalte goed te reguleren en bepaalde leefregels in acht te nemen, verklein je de kans daarop. Dit vergt echter wel discipline. Op lange termijn doen de problemen zich vooral voor bij die weefsels en cellen, die voor de opname van glucose niet direct afhankelijk zijn van insuline. Voorbeelden hiervan zijn zenuwcellen en bloedvatcellen. Een te hoog glucosegehalte tast deze cellen meteen aan. Dit leidt tot orgaanschade. Denk hierbij aan problemen met de ogen, voeten en nieren. Bij controles komen die gebieden uitgebreid aan bod. Leefstijl Diabetes kan nogal wat ernstige gevolgen hebben. Zelf kun je heel veel doen om die gevolgen binnen de perken te houden. Enkele aandachtspunten zijn: gezond leven (verstandig eten, matig met alcohol, niet roken); gewicht onder controle houden; voldoende bewegen; proberen het bloedglucosegehalte stabiel te houden; dagelijks je voeten controleren en bij voetproblemen een pedicure raadplegen; op tijd bepaalde controles ondergaan; blijven leren over diabetes! Meer informatie Diabetes is een ziekte die steeds meer voorkomt in Nederland. Daardoor is er veel informatie over te vinden. Ook zijn er voorlichtingscampagnes om mensen bewust te maken van het risico. Op de website www.kijkopdiabetes.nl kun je bijvoorbeeld een risicotest doen. Daarnaast zijn er verschillende patiëntenverenigingen, die patiënten informeren en ondersteunen in het streven een normaal en actief leven te leiden. Kijk voor meer informatie op www.kijkopdiabetes.nl. 8 9
Wat kan Kring-apotheek voor jou betekenen? Kring-apotheek organiseert voorlichtingsbijeenkomsten, meetcontroledagen en bloedsuikertestdagen. Alle gangbare diabeteshulpmiddelen zijn bij jouw Kring-apotheek verkrijgbaar. Bloedglucosemeters, teststrips, insuline, etc. kun je ook online bestellen. Kijk voor meer informatie op www.kring-apotheek.nl. Natuurlijk kun je ook gewoon langskomen in de apotheek. Wij adviseren je graag. Diabeteszorg: alles wat je nodig hebt onder één dak deskundig advies en begeleiding bij het juist gebruiken van jouw medicatie; antwoord op vragen over medicijnen en/of de bijwerkingen; medicatiebewaking (controle op juiste dosering, kunnen alle medicijnen samen?); hulp en advies bij afvallen en stoppen met roken; alle hulpmiddelen verkrijgbaar; uitleg en controle van jouw bloedglucosemeter; korting op testmateriaal; vervanging defecte hulpmiddelen; gratis naaldencontainer en batterijen; bestellen via internet bij jouw Kring-apotheek. 10 11
Meer weten? Deze folder is onderdeel van een serie informatiefolders, die wordt uitgegeven door Kring-apotheek BV. De teksten van deze folder zijn ook via internet beschikbaar op www.kring-apotheek.nl. Wil je meer weten over dit onderwerp, jouw gezondheid of de geneesmiddelen die je gebruikt? Kom dan gerust eens langs bij Kring-apotheek. Wij zijn je graag van dienst. Ook voor geneesmiddelen die je zonder recept koopt, is het raadzaam te laten controleren of ze samengaan met eventuele andere geneesmiddelen die je al gebruikt. Geef het gebruik van deze zogeheten zelfzorgmiddelen dan ook altijd door bij jouw apotheek. 2012a