Alcoholgebruik Psychosociale gezondheid Genotmiddelen Voeding, bewegen en gewicht Seksueel gedrag Samenvatting en aanbevelingen Monitor jongeren 1 tot jaar Jongerenmonitor In 011 is in de regio IJsselland voor de derde keer een monitor onder jongeren van 1 t/m 3 jaar uitgevoerd. Eerst is een grote groep jongeren aangeschreven om via internet de vragenlijst in te vullen. Daarna is een steekproef van de non-respondenten aangeschreven met een schriftelijke vragenlijst. Ruim 3600 jongeren hebben de vragenlijst ingevuld. De resultaten geven inzicht in de gezondheid en leefstijl van jongeren in de regio IJsselland en zullen gebruikt worden om het regionaal en lokaal gezondheids- en jeugdbeleid te onderbouwen. Deze factsheet gaat over roken, wiet- en harddruggebruik en gokken. Factsheet genotmiddelen 011 Regio IJsselland/Deventer
Roken Twee vijfde van alle jongeren heeft wel eens gerookt. Van de 1 t/m 1 jarigen heeft 1% wel eens gerookt, bij de 16 t/m 19 jarigen is dat % en bij de 0 t/m 3 jarigen %. Bij jongeren van 16 jaar en ouder hebben meer jongens dan meisjes wel eens gerookt. Eén vijfde van de jongeren rookt op het moment van het onderzoek (actuele rokers). Twaalf procent rookt dagelijks, % rookt minstens 1 keer in de week maar niet iedere dag en % rookt minder dan 1 keer per week. Het percentage actuele rokers neemt toe met de leeftijd van 6% bij de 1 t/m 1 jarigen naar 8% bij de 0 t/m 3 jarigen. Gemiddeld aantal sigaretten dat per week wordt gerookt door de jongeren die momenteel roken meer dan 0 sigaretten 1% 11-0 sigaretten 1% 6-10 sigaretten 0% 1 - sigaretten 13% tussen 0 en 1 sigaret 11% Bij de 1 t/m 19 jarigen hebben jongeren op het vwo minder vaak wel eens gerookt dan op havo en vmbo. Ook roken zij minder vaak op het moment van het onderzoek. In de oudste twee leeftijdsgroepen roken meer jongens dan meisjes. Jongens die roken, roken ook vaker dan meisjes. Percentage jongeren dat op moment van het onderzoek rookt naar frequentie, leeftijd en geslacht (%) jongens meisjes 1 t/m 1 jaar 16 t/m 19 jaar 0 t/m 3 jaar dagelijks 3 10 6 1 16 minstens 1x per week, maar niet dagelijks 18 0 10 1 0 30 3 0 minder dan 1x per week Bij de 0 t/m 3 jarigen is het percentage rokers op moment van het onderzoek op het mbo het hoogst. Trend In de periode 1998 tot 007 is het percentage rokers afgenomen. In 1998 rookte 8% van de jongeren, in 003 % en in 007 0%. In vergelijking met 007 is het percentage rokers in 011 gelijk gebleven (0%). Ook het percentage jongeren dat wel eens gerookt heeft is ten opzichte van 007 gelijk gebleven (0%). Het percentage rokers dat meer dan 0 sigaretten per week rookt is afgenomen van 8% naar 0%. De verschillen in rookgedrag tussen leeftijdsgroep 16 t/m 19 jarigen en 0 t/m 3 jarigen zijn kleiner geworden. In beide leeftijdsgroepen is het percentage rokers, het percentage dagelijkse rokers en het aantal sigaretten dat gerookt wordt bijna hetzelfde. Van de jongeren die roken, rookt de helft meer dan 0 sigaretten per week, 11% rookt 11-0 sigaretten, 6% rookt - 10 sigaretten per week en bijna 1% rookt maximaal 1 sigaret per week. Jongens (3%) roken vaker meer dan 0 sigaretten per week dan meisjes (7%). In de leeftijdsgroep 1 t/m1 jaar worden duidelijk minder sigaretten gerookt dan in de beide andere leeftijdsgroepen. Er is geen verschil tussen 16 t/m 19 jarigen en 0 t/m 3 jarigen in het aantal sigaretten dat gerookt wordt. Trend in percentage rokers naar leeftijd en geslacht (%) jongens meisjes 1 t/m 1 jaar 1 9 6 17 19 3 16 t/m 19 jaar 9 3 9 8 39 6 0 t/m 3 jaar 8 33 0 39 0 10 1 0 30 3 0 1998 003 007 011
Druggebruik Hasj/wietgebruik Bijna een derde van de jongeren (31%) heeft wel eens wiet of hasj aangeboden gekregen. Hiervan kreeg % het thuis of bij vrienden aangeboden, 1% op straat, 30% in een café, disco, feest of concert, % op school en 1% ergens anders. Jongens (37%) hebben vaker wiet aangeboden gekregen dan meisjes (%). Niet alle jongeren die wel eens wiet aangeboden hebben gekregen hebben ook ooit wiet gebruikt, bijna de helft van hen heeft nooit wiet gebruikt. Wietgebruik naar leeftijd en geslacht (%) jongens 0 meisjes 1 1 1 t/m 1 jaar 16 t/m 19 jaar 18 6 0 t/m 3 jaar 31 0 10 1 0 30 3 ooit wiet gebruikt in de afgelopen weken wiet gebruikt De meeste jongeren die in de afgelopen weken wiet hebben gebruikt deden dat bij vrienden thuis, op straat of thuis. Veel minder jongeren gebruiken wiet in de coffeeshop, in een café of op school. Ruim drie vijfde van de gebruikers (61%) rookt minder dan 1 joint per keer, ze roken met anderen mee. Van de andere gebruikers rookt bijna drie kwart 1 tot joints per keer. Mening ouders Van de meeste gebruikers (%) weten beide of één van beide ouders dat hun kind wel eens wiet gebruikt en bij bijna één derde (3%) zijn de ouders niet op de hoogte. Veertien procent van de gebruikers weet niet of de ouders van het gebruik op de hoogte zijn. Vierendertig procent van de gebruikers geeft aan dat ouders het gebruik afraden, 11% van de ouders verbiedt het, 13% zegt niets, 1% vindt het goed en 30% van de gebruikers weet niet wat de ouders van het gebruik vinden of heeft de vraag niet ingevuld. Opleiding Bij 1 t/m 1 jarigen is er geen verschil tussen schooltypen in actueel gebruik van wiet. Bij de 16 t/m 19 jarigen ligt het gebruik bij niet schoolgaanden hoger dan bij leerlingen op havo, vwo, mbo en hbo/universiteit. Bij de groep 0 t/m 3 jarigen ligt het actueel gebruik op het mbo hoger dan op hbo/universiteit en bij niet schoolgaanden. Zeventien procent van de jongeren heeft wel eens wiet of hasj gebruikt. Bij de 1 t/m 1 jarigen is dat %, bij de 16 t/m 19 jarigen 18% en bij de jongeren van 0 jaar en ouder 31%. Bij jongeren vanaf 16 jaar hebben jongens vaker ooit wiet gebruikt dan meisjes. Het actuele gebruik ligt veel lager dan het ooit gebruik. Vier procent van de jongeren heeft wiet gebruikt in de afgelopen weken. Jongens (6%) hebben vaker wiet gebruikt in de afgelopen weken dan meisjes (%) en 1 t/m 1 jarigen (1%) minder vaak dan jongeren van 16 jaar en ouder (%). Van de jongeren die in de afgelopen weken wiet hebben gebruikt, krijgen de meesten het via vrienden of via de coffeeshop. Een veel kleiner deel krijgt het via schoolgenoten of via een dealer. Dertien procent van de jongeren die de afgelopen weken wiet gebruikt hebben, geeft aan het nu niet meer te gebruiken. Harddrugs Negen procent van de jongeren heeft wel eens harddrugs aangeboden gekregen. Jongens (11%) vaker dan meisjes (%). Bijna vier procent van de jongeren heeft wel eens harddrugs (zoals XTC, ecodrugs en cocaïne) 1 gebruikt. Dit percentage neemt toe met de leeftijd van <1% bij 1 t/m 1 jarigen naar % bij 16 t/m 19 jarigen tot 9% bij 0 t/m 3 jarigen. Minder dan 1% van de jongeren heeft ooit GHB gebruikt,,7% XTC, 1, % cocaïne, 1,1 % paddo s en % heeft ooit amfetaminen gebruikt. % van de jongeren die ooit wiet hebben gebruikt hebben ook ooit wel eens harddrugs gebruikt. De jongeren die wel eens harddrugs gebruikt hebben, hebben allemaal ook ooit wiet gebruikt. 1. Nb iets andere vraagstelling dan in 007
Trend druggebruik In 007 had 0% van de jongeren ooit wiet gebruikt, in 011 is dat 17%. Het actuele gebruik is onveranderd. Van de jongeren die wiet gebruiken zijn er meer (61%) die alleen maar meeroken dan in 007 (8%). Het gebruik van harddrugs is niet veranderd ten opzichte van 007 en eerdere jaren. Gokken Er is een aantal vragen gesteld over het gokgedrag in de afgelopen weken. Vier procent van de jongeren heeft de afgelopen weken geld in een gokkast gegooid. Eveneens % heeft een kaartspel om geld gespeeld en 3% heeft een gokspelletje op internet gedaan. De meeste jongeren die gegokt hebben, doen dat 1- keer. Jongens gokken meer dan meisjes. Een kaartspel om geld en geld in de gokkast gooien wordt vaker gedaan door de oudere jongeren. Trend gokken Alleen de vraag over geld in de gokkast gooien is in alle voorgaande monitors meegenomen. In 1998 had 10% in de afgelopen weken geld in een gokkast gegooid, in 00 was dat 6% en in 007 en 011 %. Het percentage jongeren dat een kaartspel om geld speelt is afgenomen van 9% in 007 naar % in 011. Genotmiddelen en gezondheid Er is een verband tussen de ervaren gezondheid en roken, wiet gebruik en harddruggebruik. Jongeren die roken of wiet gebruiken of ooit harddrugs gebruikt hebben, hebben minder vaak een goede ervaren gezondheid dan jongeren die niet roken en/of nooit wiet en/of nooit harddrugs gebruikt hebben. Jongeren die roken of wiet gebruiken of ooit harddrugs gebruikt hebben, hebben vaker een minder goede psychische gezondheid dan jongeren die niet roken, geen wiet gebruiken en/of nooit harddrugs gebruikt hebben. Jongeren die roken, wiet gebruiken en gokken hebben vaker van school gespijbeld. Jongeren die roken hebben ook vaker vanwege ziekte van school verzuimd. Jongeren die roken, ooit of nu wiet gebruiken of ooit harddrugs gebruikt hebben zijn minder vaak positief over hun relatie en omgang met ouders/partner: zij kunnen minder vaak goed met ouders/partner praten, vinden dat ze minder complimenten krijgen, dat ouders/partner minder vaak voldoende tijd voor ze hebben en vinden dat zij minder vaak een goede relatie met ouders/partner hebben. Samenhang genotmiddelen Er is een duidelijk samenhang tussen het gebruik van de verschillende genotmiddelen. In het algemeen kan gezegd worden dat risicogedragingen samengaan. Ruim een derde van de jongeren rookt niet, drinkt geen alcohol, gokt niet en heeft geen wiet gebruikt in de afgelopen weken. Ruim vier procent van de jongeren heeft 3 of vormen van risicogedrag. Het gecombineerd risicogedrag komt bij 16 t/m 3 jarigen meer voor dan bij 1 t/m 1 jarigen. Binnen deze groep zijn het dan vooral: jongens, jongeren uit éénoudergezinnen en zelfstandig wonenden jongeren. Negen procent van de jongeren geeft aan wel eens op één dag of avond wiet en alcohol te gebruiken en 1% geeft aan wel eens een combinatie van alcohol en XTC gebruikt te hebben.
Gemeente Deventer Gebruik van genotmiddelen onder jongeren van 1 t/m 3 jaar in de gemeente Deventer gemeente gemeente Regio IJsselland Deventer 007 (%) Deventer 011 (%) 011 % Ooit roken - 0 0 Nu roken - 0 0 Jongens 16 19 3 Meisjes 17 1 17 1 t/m 1 jaar 16 8 6 16 t/m 3 jaar - 6 7 Ooit wiet gebruikt - 0 17 Jongens 16 0 Meisjes 11 19 1 1 t/m 1 jaar 13 0 16 t/m 3 jaar - 8 Wiet gebruik in de afgelopen weken 6 1 Ooit harddrugs gebruikt 3 Gokken in de afgelopen weken Geld in gokkast - 3 Kaartspel om geld gespeeld - Gokspel op internet - 1 3 In Deventer heeft twee vijfde van de jongeren ooit gerookt en 0% rookt op het moment van onderzoek. 11% rookt dagelijks. Bijna de helft (8%) van de rokers rookt 1 of meer sigaretten per week. Bijna twee vijfde (39%) van de jongeren heeft wel eens wiet aangeboden gekregen. Twintig procent van de jongeren heeft ooit wiet gebruikt en 3% ooit harddrugs. Er zijn bijna geen verschillen tussen de gemeente Deventer en de regio IJsselland. Het ooit gebruik van wiet ligt bij meisjes en 16 t/m 3 jarigen wat hoger dan in de regio. Trend In Deventer wordt de jongerenmonitor 1 t/m 3 jarigen uitgevoerd vanaf 011. Daarvoor is gebruik gemaakt van de e-movo, een vragenlijst die klassikaal op het voortgezet onderwijs is afgenomen. Hoewel de vraagstelling van e-movo en de monitor jongeren vrijwel gelijk is, is de doelgroep van beide onderzoeken niet gelijk en kunnen er geen trends bepaald worden uit de beschikbare gegevens
In deze factsheet is rekening gehouden met verschillen in gemeentegrootte, leeftijd, geslacht en responspercentage per gemeente. De gemeentelijke cijfers worden per thema toegevoegd aan de factsheets. De factsheets worden op de website van de GGD geplaatst. Factsheets die verschijnen zijn: Alcoholgebruik Psychosociale gezondheid Genotmiddelen Voeding, bewegen en gewicht Seksueel gedrag Samenvatting en aanbevelingen GGD IJsselland Kennis- en Expertise Centrum Postbus 13 8001 BL Zwolle T. 038 8 16 E. r.schiltman@ggdijsselland.nl I. www.ggdijsselland.nl Colofon