GEMEENTERAADSVERKIEZING 21 MAART 2018 INFORMATIE POLITIEKE PARTIJEN Versie 0.1, september 2017
Inleiding... 2 1. Registreren aanduiding partijen... 3 1.1 Registreren aanduiding nieuwe lokale partijen... 3 1.2 Wanneer kan een registratieverzoek worden ingediend?... 3 1.3 Overzicht van de te overleggen stukken bij registratie... 3 1.4 Beoordelingscriteria verzoeken tot registratie van een aanduiding... 4 1.5 Toevoeging aan de aanduiding... 4 1.6 Waarborgsom registratie... 4 2. Kandidaatstelling... 5 2.1 Wanneer is de kandidaatstelling... 5 2.1 Ondersteunende Software Verkiezingen (OSV)... 5 2.2 (Voorinlevering) kandidaatstelling... 5 2.3 Lijstencombinaties... 5 2.4 Nummering kandidatenlijsten... 5 2.5 Verklaring van instemming... 6 2.6 Verklaring van ondersteuning... 6 2.7 Waarborgsom kandidaatstelling... 6 2.8 Overzicht van de te overleggen stukken bij de kandidaatstelling... 7 2.9 wie mogen er op de lijst... 7 2.10 vermelding van kandidaten op de lijst... 8 3. Zetelverdeling... 9 3.1 Zetelverdeling ('volle zetels')... 9 3.2 Restzetelverdeling... 9 3.3 Zetelverdeling over de kandidaten... 9 3.4 bekendmaking van de uitslag... 10 4. Kiesrecht... 10 4.1 Actief kiesrecht... 10 5. Aanplakborden... 11 5.1 Aanplakborden... 11 6. Belangrijke datums... 11 7. Tot slot... 12 Bijlage Register van Aanduidingen... 13 2
INLEIDING Deze brochure is bedoeld voor politieke partijen die mee willen doen aan de Gemeenteraadsverkiezing in Alkmaar op woensdag 21 maart 2018 in Alkmaar. De tekst van deze folder is informatief en gebaseerd op de nu geldende wet- en regelgeving. U kunt er geen rechten aan ontlenen. Partijen zijn zelf verantwoordelijk voor het juist en tijdig aanleveren van alle stukken die van belang zijn voor deelname. 1. REGISTREREN AANDUIDING PARTIJEN 1.1 REGISTREREN AANDUIDING NIEUWE LOKALE PARTIJEN De aanduiding van een partij is de naam van de partij die boven de kandidatenlijst op het stembiljet staat. Dit hoeft niet de statutaire naam te zijn. Landelijke partijen waarvan de aanduiding is geregistreerd in het Register van aanduidingen voor de Tweede Kamer of Provinciale Staten van Noord-Holland hoeven de aanduiding niet lokaal te laten registreren. Hetzelfde geldt voor lokale partijen die de vorige gemeenteraadsverkiezing (Herindelingsverkiezing van 2014) een geldige kandidatenlijst hebben ingeleverd. Andere lokale partijen moeten hun naam laten registreren in het Register van Aanduidingen van de gemeente. Dat gaat via een verzoek tot registratie bij het centraal stembureau van de gemeente. De aanduiding wordt geregistreerd in een speciaal daartoe door het centraal stembureau bijgehouden register. Het register vindt u in de bijlage bij deze brochure. 1.2 WANNEER KAN EEN REGISTRATIEVERZOEK WORDEN INGEDIEND? Een partij kan tot en met 27 december 2017 bij het centraal stembureau een verzoek indienen om de aanduiding op te laten nemen in het register van aanduidingen voor de gemeenteraadsverkiezing in Alkmaar. Het registreren van de aanduiding is niet verplicht. Het is ook mogelijk om met een naamloze lijst mee te doen aan de gemeenteraadsverkiezing. 1.3 OVERZICHT VAN DE TE OVERLEGGEN STUKKEN BIJ REGISTRATIE Een politieke partij moet een vereniging met volledige rechtsbevoegdheid (stichting is niet toegestaan) zijn. Als bewijs hiervan moet bij het verzoek om registratie worden overlegd: - Een afschrift van de notariële akte waarin de statuten van de vereniging zijn vastgelegd; - Een recent bewijs (max. 3 maanden oud) van inschrijving in het handelsregister bij de Kamer van Koophandel; - Een bewijs van betaling van een waarborgsom van 112,50. Voor meer informatie zie kopje waarborgsom ; - Een verklaring van de partij waaruit blijkt wie als gemachtigde of plaatsvervangend gemachtigde is aangewezen om de kandidatenlijst in te leveren. 3
1.4 BEOORDELINGSCRITERIA VERZOEKEN TOT REGISTRATIE VAN EEN AANDUIDING Het centraal stembureau beoordeelt de verzoeken. Een verzoek wordt afgewezen in de volgende gevallen: - Als de aanduiding in strijd is met de openbare orde. - Als de aanduiding verwarrend is omdat hij geheel of in hoofdzaak overeenstemt met een al geregistreerde aanduiding van een andere politieke groepering, of met een aanduiding waarvoor al eerder een registratieverzoek is ingediend. - Als de aanduiding anderszins misleidend is voor de kiezers. - Als de aanduiding meer dan 35 letters of andere tekens bevat. - Als de aanduiding geheel of in hoofdzaak overeen komt met die van een door de rechter verboden en ontbonden rechtspersoon. - Als op dezelfde dag bij het centraal stembureau een verzoek wordt ingediend tot registratie van dezelfde of nagenoeg dezelfde aanduiding. 1.5 TOEVOEGING AAN DE AANDUIDING Het is niet toegestaan lokale informatie aan bestaande geregistreerde landelijke partijen toe te voegen (bijv: CDA Alkmaar). Eventuele toevoegingen worden als nieuwe aanduiding gezien. Daarvoor moet dan een registratieverzoek worden gedaan dat wordt beoordeeld op de criteria genoemd in paragraaf 1.4. 1.6 WAARBORGSOM REGISTRATIE Voor registratie van de aanduiding van een politieke partij moet een waarborgsom worden betaald van 112,50. Dit bedrag moet uiterlijk 27 december 2017 zijn bijgeschreven op rekeningnummer NL57 BNGH 0285 0986 24, onder vermelding van: - waarborgsom registratie - naam van de politieke partij Na betaling ontvangt u een bewijs van betaling. Dit is één van de stukken die moet worden ingeleverd bij het verzoek tot registratie van de aanduiding. Dit bedrag wordt weer teruggestort wanneer een geldige kandidatenlijst wordt ingediend. 4
2. KANDIDAATSTELLING 2.1 WANNEER IS DE KANDIDAATSTELLING De kandidaatstelling is op 5 februari 2018. Dan moet tussen 09.00 en 17.00 uur de kandidatenlijst met bijbehorende documenten worden ingeleverd. De inleveraar moet kiesgerechtigd zijn voor de gemeenteraadsverkiezing. Op de lijst mogen maximaal 50 kandidaten worden geplaatst. Wanneer een partij de kandidatenlijst niet op tijd inlevert, dan kan de partij niet meedoen aan de verkiezingen. 2.1 ONDERSTEUNENDE SOFTWARE VERKIEZINGEN (OSV) De Kiesraad levert in het najaar de Ondersteunende Software Verkiezingen (OSV). Hierin voert u alle gegevens van de partij en alle kandidaten in. Daarna maakt u de documenten en formulieren aan die nodig zijn voor de kandidaatstelling. 2.2 (VOORINLEVERING) KANDIDAATSTELLING Om de inlevering van de kandidatenlijsten op 5 februari zo soepel mogelijk te laten verlopen, kunt u in de week voorafgaand aan de kandidaatstelling op afspraak uw kandidatenlijst en alle bijbehorende documenten laten beoordelen op mogelijke verzuimen. Deze controle vooraf ontslaat partijen niet van de verplichting om de kandidatenlijst op de dag van de kandidaatstelling tussen 09.00 en 17.00 uur officieel in te dienen. 2.3 LIJSTENCOMBINATIES Onlangs is een wijziging van de Kieswet aangenomen. Hierdoor is het niet meer mogelijk om een lijstencombinatie met een andere partij aan te gaan. 2.4 NUMMERING KANDIDATENLIJSTEN De lijstnummering voor deze verkiezing is geregeld in de Kieswet. Daarin is geregeld dat zittende partijen op basis van het aantal behaalde stemmen een nummer ontvangen. Als al deze partijen meedoen aan de verkiezingen is de nummering van de partijen als volgt: 5
1. OPA 2. PvdA 3. VVD 4. CDA 5. D66 6. GroenLinks 7. Leefbaar Alkmaar 8. SPA Alle overige partijen ontvangen een nummer op basis van loting. De loting en toekenning vindt plaats in de vergadering van het centraal stembureau op 9 februari, 16:00 uur. 2.5 VERKLARING VAN INSTEMMING Iedere kandidaat die voorkomt op de kandidatenlijst moet een schriftelijke verklaring overleggen waarin hij/zij instemt met de kandidaatstelling op de betreffende lijst. Deze verklaring kan achteraf niet worden ingetrokken. De kandidaten op deze verklaring worden op dezelfde wijze en in dezelfde volgorde vermeld als op de kandidatenlijst. Kandidaten die nu geen zitting hebben in de gemeenteraad, moeten een kopie van een geldig legitimatiebewijs inleveren. Ontbreekt de instemmingsverklaring en/of een geldig legitimatiebewijs dan wordt de kandidatuur door het hoofdstembureau geschrapt. 2.6 VERKLARING VAN ONDERSTEUNING Partijen: die voor het eerst deelnemen aan de verkiezing, of bij de vorige gemeenteraadsverkiezing geen zetel(s) hebben behaald, of deelnemen met een blanco lijst (zonder aanduiding) moeten ten minste 30 schriftelijke verklaringen van kiezers overleggen waaruit blijkt dat zij de lijst ondersteunen. Op deze verklaringen worden de kandidaten op dezelfde wijze en volgorde vermeld als op de kandidatenlijst. Een kiezer kan maar één partij ondersteunen. Voorwaarde is dat de ondertekenaar als kiezer geregistreerd staat in gemeente Alkmaar. De kiezer is verplicht deze verklaring in persoon af te leggen aan de balie Burgerzaken van de gemeente en moet zich daarbij legitimeren. Dit kan van 22 januari tot en met 5 februari 2018. 2.7 WAARBORGSOM KANDIDAATSTELLING Partijen die voor het eerst deelnemen aan de gemeenteraadsverkiezing of bij de vorige verkiezing geen zetel hebben behaald, moeten uiterlijk 22 januari een waarborgsom van 225,- betalen voor de kandidaatstelling betalen. De waarborgsom wordt niet teruggegeven als het aantal stemmen lager is dan 75% van de kiesdeler en aan de partij 6
geen zetel is toegewezen. Ook krijgen partijen de waarborgsom niet terug als zij bij de verkiezing geen geldige kandidatenlijst inleveren. De waarborgsom kan worden overgemaakt op IBAN-nummer NL57 BNGH 0285 0986 24, onder vermelding van: - waarborgsom kandidaatstelling - naam van de politieke partij Na betaling ontvangt u daarvan een bewijs. Dit is één van de stukken die ingeleverd moet worden bij de kandidaatstelling. 2.8 OVERZICHT VAN DE TE OVERLEGGEN STUKKEN BIJ DE KANDIDAATSTELLING - De kandidatenlijst; - Een verklaring van de gemachtigde van een politieke partij waarin de bevoegdheid wordt verleend aan de inleveraar om boven deze lijst de aanduiding van de groepering te plaatsen zoals deze geregistreerd is; - Nieuwe partijen: ten minste 30 ondersteuningsverklaringen (zie 2.6); - Een verklaring van instemming van iedere kandidaat met de kandidaatstelling (zie 2.5); - Kopie van een geldig legitimatiebewijs van iedere kandidaat die nu geen raadslid is; - Eventueel bewijs van betaling van de waarborgsom voor de kandidaatstelling (zie 2.7). 2.9 WIE MOGEN ER OP DE LIJST Voor kandidaten gelden de volgende voorwaarden: Kandidaten moeten in gemeente Alkmaar wonen en ingeschreven staan. Kandidaten die niet in de gemeente wonen, moeten een verklaring overleggen waarop staat dat zij in de gemeente Alkmaar gaan wonen zodra zij benoemd worden in de gemeenteraad. Kandidaten die niet in Nederland wonen, moeten op hun instemmingsverklaring een gemachtigde in Nederland aanwijzen. Burgers die niet over de Nederlandse nationaliteit beschikken, mogen zich kandidaat stellen als zij EU-onderdaan zijn of meer dan 5 jaar onafgebroken legaal in Nederland wonen. Minderjarigen mogen op de lijst worden geplaatst, als zij vóór maart 2022 meerderjarig (18 jaar) worden, en dus tijdens de zittingsduur van de nieuwe gemeenteraad nog plaats zouden kunnen nemen in de gemeenteraad. Wordt een minderjarige gekozen, dan schuift zijn/haar zetel door naar de eerstvolgende op de lijst. 7
De naam van de kandidaat mag niet voorkomen op een andere kandidatenlijst voor de gemeenteraad. Een partij mag maximaal 50 kandidaten op de lijst zetten. 2.10 VERMELDING VAN KANDIDATEN OP DE LIJST De naam van een kandidaat kan op meerdere manieren vermeld worden op de kandidatenlijst: Een kandidaat wordt op de kandidatenlijst vermeld met naam, voorletters, geboortedatum en gemeente of woonplaats. Achter de voorletters kan tussen haakjes de roepnaam van de kandidaat worden vermeld. Een persoon die gehuwd is of gehuwd is geweest, dan wel wiens partnerschap geregistreerd is of geregistreerd is geweest, kan kiezen voor: o o o de eigen geslachtsnaam, de geslachtsnaam van de echtgenoot of geregistreerde partner, de eigen geslachtsnaam door middel van een liggend streepje gevolgd door of voorafgegaan door de geslachtsnaam van de echtgenoot of geregistreerde partner. Achter de voorletters of, indien vermeld, de roepnaam, mag ter aanduiding van het geslacht van de kandidaat de toevoeging «(m)» of «(v)» worden geplaatst. 8
3. ZETELVERDELING De gemeenteraad bestaat uit 39 leden. Dit betekent dat bij de berekening van restzetels uitgegaan wordt van het grootste gemiddelde. 3.1 ZETELVERDELING ('VOLLE ZETELS') 1. Allereerst worden de stemtotalen van alle deelnemende partijen op lijst- en op kandidaatsniveau vastgesteld 2. Vervolgens wordt de kiesdeler berekend. Dat gebeurt door het totaal op alle kandidaten uitgebrachte aantal geldige stemmen te delen door het aantal raadszetels. Het resultaat van deze deling wordt de kiesdeler genoemd. 3. Vervolgens wordt gekeken hoe vaak de deelnemende partijen qua stemmenaantal de kiesdeler hebben gehaald. Het resultaat van deze deling geeft het aantal volle zetels dat door partijen is behaald. 3.2 RESTZETELVERDELING Na de eerste toedeling van de 'volle' zetels aan de partijen blijven er nog zetels over. Dit worden restzetels genoemd. Deze restzetels worden verdeeld volgens het 'systeem van de grootste gemiddelden'. 1. Eerst wordt voor alle partijen berekend hoeveel stemmen per zetel op een bepaalde partij zouden zijn uitgebracht, als die partij één zetel extra zou krijgen. De op de partij uitgebrachte stemmen worden dus gedeeld door het aantal behaalde 'volle' zetels +1. 2. De uitkomsten van deze berekening zijn gemiddelden; deze worden naar grootte gerangschikt. 3. De eerste restzetel gaat naar de partij met het grootste gemiddelde. Voor deze partij wordt opnieuw berekend wat het gemiddelde nu is, uitgaande van het aantal volle zetels, de toegewezen restzetel en één extra zetel. 4. Als er nog een restzetel te verdelen is, wordt deze toegewezen aan de partij met nu het grootste gemiddelde. 5. Het centraal stembureau herhaalt zo nodig deze procedure, totdat alle restzetels verdeeld zijn. 3.3 ZETELVERDELING OVER DE KANDIDATEN Na de verdeling van zetels over de partijen, stelt het centraal stembureau vast welke kandidaten zijn gekozen. Zetels worden in eerste instantie toegekend aan kandidaten die met voldoende voorkeurstemmen zijn gekozen. Als er dan nog meer zetels te verdelen zijn, is de volgorde op een lijst bepalend. Om te bepalen of er kandidaten met voorkeurstemmen zijn gekozen, worden alle stemmen die de kandidaat in een gemeente heeft gehaald bij elkaar opgeteld. Een kandidaat kan op basis van het aantal behaalde voorkeurstemmen een hoger op de lijst geplaatste kandidaat passeren, wanneer hij de voorkeurdrempel heeft gehaald. De voorkeurdrempel bedraagt 25% van de kiesdeler. 9
3.4 BEKENDMAKING VAN DE UITSLAG De voorlopige uitslag op partijniveau wordt bekend gemaakt op de verkiezingsavond. De dag erna wordt om 15:30 uur de voorlopige uitslag op kandidaatniveau bekend. In de vergadering op vrijdag 23 maart om 10:00 uur stelt het centraal stembureau de officiële uitslag vast. Vervolgens neemt de gemeenteraad nog een besluit over de rechtmatigheid van de verkiezingsuitslag. 4. KIESRECHT 4.1 ACTIEF KIESRECHT Bij de gemeenteraadsverkiezingen mag iedere EU-onderdaan van 18 jaar en ouder, die op 5 februari 2018 als inwoner staat ingeschreven in de basisregistratie personen (BRP) van de gemeente Alkmaar stemmen. Ook niet-eu-onderdanen van 18 jaar en ouder die in Alkmaar als inwoners staan ingeschreven en die tenminste 5 jaar onafgebroken legaal in Nederland verblijven mogen stemmen. 10
5. AANPLAKBORDEN 5.1 AANPLAKBORDEN Begin februari plaatst de gemeente op zo n 28 plaatsen aanplakborden. Op deze borden kunnen partijen hun verkiezingsposter plakken. Er zijn een aantal voorwaarden voor het gebruik van de aanplakborden: Eén poster per partij aan de voorkant van het bord; Formaat A1; Alleen behanglijm gebruiken; Geen andere attributen plaatsen. 6. BELANGRIJKE DATUMS uiterlijk 27-12-2017 - verzoek registratie aanduiding (partijnaam) - betalen waarborgsom registratie (nieuwe partijen) 11-01-2018 - vergadering CS beoordeling verzoeken registratie aanduiding uiterlijk 22-01-2018 22-01-2018 / 05-02-2018 - betalen waarborgsom kandidaatstelling (partijen die vorige verkiezing geen zetel hebben behaald) - mogelijkheid voor kiezers om ondersteuningsverklaring af te leggen 22-01-2018 / 02-02-2018 - voorinlevering kandidatenlijst: mogelijkheid om de kandidatenlijst alvast te laten controleren door bureau verkiezingen. 05-02-2018 - dag van de kandidaatstelling - tussen 09:00 17:00 inleveren van de kandidatenlijst en 11
bijbehorende stukken 06-02-2018, 16:00 uur - niet-openbare zitting CS onderzoek kandidatenlijsten 06-02-2018, direct na zitting CS - kennisgeving (bij aangetekende brief of gedagtekend ontvangstbewijs) aan inleveraar van eventueel geconstateerde verzuimen - terinzagelegging ingeleverde kandidatenlijsten en ondersteuningsverklaringen - terinzagelegging proces-verbaal I 1 (onderzoek kandidatenlijsten) 07-02-2018 / 09-02-2018 - mogelijkheid tot herstel van geconstateerde verzuimen, 7-2 en 8-2 van 09:00 17:00 en 9-2 van 09:00 15:00. 09-02-2018, 16:00 uur uiterlijk 13-02-2018 - openbare zitting CS over: - geldigheid kandidatenlijsten - handhaving kandidaten en aanduidingen - nummeren van de lijsten - beroep bij RvS tegen beschikking CS 21-03-2018, - dag van de stemming, stembureaus geopend van 07:30 21:00 21-03-2018 - verkiezingsavond, bekendmaking voorlopige uitslag op partijniveau 22-03-2019 - s middags bekendmaking voorlopige uitslag op kandidaatniveau 23-03-2018, 10:00 uur - openbare zitting HS/CS: vaststelling officiële uitslag uiterlijk 26-03-2018 - uitreiken benoemingsbesluit aan gekozen kandidaten uiterlijk 28-03-2018 - onderzoek geloofsbrieven door oude gemeenteraad 29-03-2018 - aftreden oude raad en eerste vergadering nieuwe raad 7. TOT SLOT Wilt u op de hoogte gehouden worden van verkiezingsnieuws? Geef dan uw contactgegevens door aan bureau Verkiezingen via mailadres verkiezingen@alkmaar.nl Ook uw vragen over de verkiezing kunt u daar stellen. Raadpleeg ook onze website www.alkmaar.nl/verkiezingen voor de meest recente informatie. 12
BIJLAGE REGISTER VAN AANDUIDINGEN De volgende aanduidingen zijn opgenomen in het Register van Aanduidingen van gemeente Alkmaar: 1. SeniorenPartij Alkmaar (SPA) ouderen 2. Alkmaarse Polder Partij 3. LIJST LEAL 4. Onafhankelijke Partij Alkmaar (OPA) 5. Progressief Alkmaar (PA) 6. geschrapt 7. B.A.S. 8. Leefbaar Alkmaar 13