Gemeenteraadsverkiezingen Informatie voor o.a. politieke partijen

Transcriptie

1 Gemeenteraadsverkiezingen 2018 Informatie voor o.a. politieke partijen

2 Inhoud 1. Inleiding Algemeen Organiseren gemeenteraadsverkiezingen Hoofdstembureau en centraal stembureau Kalender gemeenteraadsverkiezingen 21 maart Politieke partijen Registratie aanduiding Tijdstip registratie Doorwerking registratie Stukken registratieverzoek Wat registreren Waarborgsom Afwijzingsgronden registratieverzoek Beroep Kandidaatstelling Inlevering kandidatenlijsten Voorinlevering kandidatenlijsten Stukken kandidaatstelling Voorwaarden kandidaatstelling Voorwaarden vermeldingen op de kandidatenlijst Onderzoek kandidatenlijst Geldigheid kandidatenlijst Nummering kandidatenlijsten Verkiezingscampagne Zetelverdeling Toewijzing zetels aan de kandidaten en de voorkeurstem Benoemingen Vereiste lidmaatschap Meer informatie

3 1. Inleiding In dit document vindt u alle belangrijke informatie omtrent de gemeenteraadsverkiezingen. Deze informatie is met name gericht op politieke partijen die wensen deel te nemen aan deze verkiezingen. 1.1 Algemeen Eenmaal in de 4 jaar vinden in Nederland verkiezingen voor de gemeenteraad plaats. De laatste gemeenteraadsverkiezingen waren op 19 maart De volgende gemeenteraadsverkiezingen vinden plaats op 21 maart Organiseren gemeenteraadsverkiezingen De colleges van burgemeester en wethouders van gemeenten zijn verantwoordelijk voor de organisatie van gemeenteraadsverkiezingen. Hierbij horen verantwoordelijkheden als het aanwijzen van stembureaus, het inrichten van stembureaus en het aanstellen van stembureauleden. Ook houden gemeenten toezicht op de regels in de algemeen plaatselijke verordening (APV) die gelden voor het voeren van een verkiezingscampagne door politieke partijen. 1.3 Hoofdstembureau en centraal stembureau Voor de gemeenteraadsverkiezingen wordt een hoofdstembureau ingesteld. Het hoofdstembureau voor de gemeenteraadverkiezingen treedt ook op als centraal stembureau. De burgemeester is voorzitter van het hoofdstembureau (en dus ook van het centraal stembureau). De plaatsvervangend voorzitter en de andere leden worden door het college van burgemeester en wethouders benoemd en ontslagen. Taak hoofdstembureau Vaststelling van de stemtotalen van de gemeente. Taken centraal stembureau De registratie van namen ('aanduidingen') van politieke partijen; Het in ontvangst nemen van kandidatenlijsten; De beoordeling van de geldigheid van de kandidatenlijsten en de handhaving van de daarop voorkomende kandidaten; De nummering van de kandidatenlijsten; Het vaststellen van de verkiezingsuitslag. 2

4 2 Kalender gemeenteraadsverkiezingen 21 maart 2018 DATUM t/m t/m van 09:00-17:00 uur om 16:00 uur direct na het onderzoek zo spoedig mogelijk ACITIVIEIT Laatste dag voor het indienden van verzoeken tot registratie aanduiding van de politieke groepering Formulieren voor kandidaatstelling verkrijgbaar bij het cluster Verkiezingen, team KCC Laatste dag voor het ontvangen van de waarborgsom voor de kandidaatstelling op de daarvoor bestemde rekening Afleggen van verklaring van ondersteuning door de kiezer DAG VAN DE KANDIDAATSTELLING Niet openbare zitting van het centraal stembureau: - Onderzoeken van de ingeleverde lijsten (proces-verbaal I1) Terinzagelegging van de kandidatenlijsten Kennisgeving (aan degene die de lijst heeft ingeleverd) van geconstateerde verzuimen in de kandidatenlijsten Terinzagelegging van het proces-verbaal I van 09:00-17:00 uur Mogelijkheid tot het herstellen van verzuimen in kandidatenlijsten van 09:00-17:00 uur van 09:00-15:00 uur Mogelijkheid tot het herstellen van verzuimen in kandidatenlijsten Mogelijkheid tot het herstellen van verzuimen in kandidatenlijsten :00 uur na zitting Nadat onherroepelijk is beslist over geldigheid lijsten uiterlijk Openbare zitting van het centraal stembureau: -geldigheid kandidatenlijsten -handhaving van kandidaten -handhaving van de aanduiding -nummeren van kandidatenlijsten Openbaarmaking van de toegekende nummers (proces-verbaal I4) Terinzagelegging van het proces-verbaal I4 Openbaarmaking geldig verklaarde kandidatenlijsten Stempassen in het bezit van de kiezer 3

5 uiterlijk tot 12:00 uur Kandidatenlijsten ter kennis brengen aan de kiezers Laatste mogelijkheid voor mondelingen verzoeken van kiezers om een vervangende stempas DAG VAN DE STEMMING van 07:30-21:00 uur om 10:00 uur om 19:00 uur om 19:00 uur Openbare zitting van het hoofdstembureau: -vaststelling van de uitkomst van de stemming Openbare zitting van het centraal stembureau: -vaststelling van de uitslag van de verkiezing Onderzoek van de geloofsbrieven van de nieuw benoemde raadsleden door de oude raad Periodieke aftreding van zitting hebbende raadsleden en zitting nemen van de nieuw benoemde leden. Installatie nieuwe raad: beëdiging 4

6 3 Politieke partijen Iedereen kan een politieke partij oprichten. De Kieswet stelt geen eisen aan de oprichting van een partij. Veruit de meeste politieke partijen kiezen voor een vereniging met volledige rechtspersoonlijkheid: alleen partijen die een vereniging zijn met volledige rechtsbevoegdheid (de statuten van de vereniging zijn vastgelegd in een notariële akte) kunnen een naam ('aanduiding') bij het centraal stembureau laten registreren. Deze geregistreerde naam komt bovenaan de kandidatenlijst en op het stembiljet voor de gemeenteraadsverkiezingen te staan. 3.1 Registratie aanduiding Als een politieke partij onder een bepaalde naam ('aanduiding') wil deelnemen aan (alleen) de gemeenteraadsverkiezingen, dan moet zij deze naam bij het centraal stembureau laten registeren. Deze aanduiding komt bovenaan de kandidatenlijst en op het stembiljet te staan. Registratie van een aanduiding is niet verplicht. Een politieke partij kan er ook voor kiezen om deel te nemen aan de verkiezingen met een zogenoemde blanco lijst. In dat geval staat er alleen een nummer bovenaan de kandidatenlijst van de partij en op het stembiljet en geen naam. Partijen hoeven zich niet voor iedere verkiezing opnieuw te registreren. De registratie blijft gehandhaafd indien bij een nieuwe verkiezing een geldige kandidatenlijst door de partij is ingeleverd. Men hoeft dus geen zetel te halen. Het is mogelijk om de registratie van een in het register opgenomen aanduiding te wijzigen. Er hoeft dan niet opnieuw een waarborgsom te worden betaald of een uittreksel uit het verenigingsregister (of afschrift van de notariële akte) te worden overlegd. 3.2 Tijdstip registratie Registratie kan het hele jaar door. De enige restrictie is dat een registratieverzoek ingediend na de 43e dag voor de kandidaatstelling voor de eerstvolgende verkiezing buiten beschouwing blijft en pas geldt voor de daaropvolgende verkiezing. Voor de gemeenteraadsverkiezingen op is de laatste dag van indiening van een verzoekschrift om registratie van een aanduiding boven een kandidatenlijst: Verzoeken die na deze datum ingediend worden blijven voor deze verkiezingen buiten beschouwing (Art. G3-1 Kieswet). 3.3 Doorwerking registratie Partijen die een aanduiding hebben laten registreren bij het centraal stembureau voor de verkiezingen van de Tweede Kamer of Provinciale Staten hoeven de aanduiding niet meer apart voor de gemeenteraadsverkiezingen te laten registreren. Het is wel noodzakelijk dat deze partijen een gemachtigde en diens plaatsvervanger aanwijzen, die bevoegd zijn namens de partij op te treden. Deze gemachtigde en diens plaatsvervanger zijn op hun beurt weer bevoegd om indieners van lijsten te machtigen de geregistreerde aanduiding boven de lijst te plaatsen. 5

7 3.4 Stukken registratieverzoek Alleen partijen die een vereniging zijn met volledige rechtsbevoegdheid (de statuten van de vereniging zijn vastgelegd in een notariële akte) kunnen een naam ('aanduiding') bij het centraal stembureau voor de gemeenteraadsverkiezing laten registreren. Bij het registratieverzoek moeten partijen voegen: de statuten (vastgelegd in een notariële akte); een gewaarmerkt bewijs van inschrijving bij de Kamer van Koophandel; een bewijs van betaling van de waarborgsom van 112,50; een verklaring van de partij waarin de gemachtigde en de plaatsvervangend gemachtigde worden aangewezen. Deze mogen de inleveraars van kandidatenlijsten machtigen om de naam van de politieke partij boven de lijst te plaatsen. Zie Kieswet art. G Wat registreren De partij kan de aanduiding laten registreren waarmee de partij op de kandidatenlijst vermeld wenst te worden. Dit kan zijn: de volledige naam van de groepering; de afkorting van de naam van de groepering; beide. Zoals de aanduiding is geregistreerd moet deze op de kandidatenlijst worden vermeld Waarborgsom Voor de registratie van de naam/aanduiding van een politieke groepering moet een waarborgsom worden betaald van 112,50. Dit bedrag kan per kas worden betaald of overgemaakt worden op de bankrekening van de gemeente Echt-Susteren. De waarborgsom krijgt men terug als bij de eerstvolgende verkiezingen, na de beslissing op het registratieverzoek, een geldige kandidatenlijst wordt ingeleverd Afwijzingsgronden registratieverzoek Afwijzingsgronden bij verzoeken om registratie zijn: de aanduiding stemt geheel of gedeeltelijk overeen met een reeds geregistreerde aanduiding (Gemeenteraad, Provinciale Staten, Tweede Kamer); de aanduiding is misleidend voor de kiezers; de aanduiding bevat meer dan 35 letters of andere tekens (spaties en blanco ruimtes tellen ook mee!); de aanduiding stemt geheel of gedeeltelijk overeen met die van een door een gerechtelijke uitspraak verboden rechtspersoon; op dezelfde dag worden 2 verzoeken om registratie van geheel of in hoofdzaak gelijkluidende aanduidingen ingediend: beide verzoeken moeten dan worden afgewezen. 6

8 De beslissing van het centraal stembureau wordt aan de gemachtigde gezonden en ter openbare kennisgeving aangeboden op de in de gemeente gebruikelijke wijze Beroep Tegen een beslissing met betrekking tot de registratie kan uiterlijk op de 6e dag na dagtekening van de openbare kennisgeving, dan wel nadat de beslissing geacht wordt te zijn geweigerd, beroep worden aangetekend bij de afdeling Rechtspraak van de Raad van State. De beslissing wordt geacht te zijn geweigerd wanneer niet binnen een redelijke tijd een beschikking is afgegeven. 4 Kandidaatstelling Op tussen 09:00 en 17:00 uur moeten de kandidatenlijsten worden ingeleverd bij het centraal stembureau in het gemeentehuis. Een lid van het centraal stembureau zal de bescheiden in ontvangst nemen. Let op: 5 februari is een fatale termijn! Wordt een lijst buiten deze tijd aangeboden dan moet deze wel geaccepteerd worden (tijdstip van ontvangst vermelden!), maar ook ongeldig worden verklaard. Medio december wordt op de website van de kiesraad ( de ondersteunde software verkiezingen (OSV) vrijgegeven. Dit programma ondersteunt de partijen met het maken van de benodigde stukken voor de kandidaatstelling. 4.1 Inlevering kandidatenlijsten De kandidatenlijsten worden ingeleverd bij een lid van het centraal stembureau. Inlevering moet gebeuren door een voor die verkiezing kiesgerechtigde kiezer. Alleen partijen, die op de dag van de kandidaatstelling een geldige kandidatenlijst hebben ingeleverd kunnen aan de verkiezingen deelnemen. Het centraal stembureau is niet verplicht om de partijen er op te wijzen dat zij nog geen kandidatenlijst hebben ingeleverd Voorinlevering kandidatenlijsten Om te voorkomen dat er straks binnen een krappe termijn van 3 dagen nog allerlei verzuimen hersteld moeten worden, biedt cluster Verkiezingen in de weken voor de kandidaatstelling partijen de mogelijkheid om de lijsten te laten beoordelen op mogelijke verzuimen. Partijen dienen daartoe contact op te nemen met het cluster Verkiezingen voor het maken van een afspraak. Een afspraak maken kan vanaf 16 januari tot en met 26 januari. Belangrijk: worden er bij de voorinlevering veranderingen aangebracht in de kandidatenlijst, dan moeten er ook nieuwe verklaringen van instemming en/of ondersteuning worden ingeleverd. Let op! Ook indien men gebruik maakt van de voorinlevering moet men altijd op de dag van de kandidaatstelling tussen 09:00 en 17:00 uur naar het gemeentehuis komen voor de officiële indiening van de kandidatenlijst! 7

9 4.2 Stukken kandidaatstelling Politieke partijen machtigen een kiezer om de kandidatenlijst namens de partij in te leveren. Bij het inleveren van een kandidatenlijst moeten naast de kandidatenlijst (Model H1) verschillende stukken worden ingeleverd. Het gaat om de volgende stukken: Instemmingsverklaring Van elke kandidaat op de lijst moet een verklaring van instemming met de kandidaatstelling worden overgelegd. Zie Kieswet art. H9 en model H9. Kopie legitimatiebewijs Van kandidaten die nog geen zitting hebben in de gemeenteraad moet een kopie van een geldig legitimatiebewijs worden overgelegd. Onder een geldig legitimatiebewijs wordt verstaan: geldig paspoort, geldig rijbewijs of geldige identiteitskaart (een document als bedoeld in art. 1 Wet Identificatieplicht). Let op: bij het nieuwe model paspoort, rijbewijs en identiteitskaart staat het BSN op de achterzijde, dus moet ook de achterzijde van het legitimatiebewijs gekopieerd worden. Verklaringen van voorgenomen vestiging Van kandidaten op de lijst die niet in de gemeente wonen, moet een verklaring worden overgelegd waaruit blijkt dat zij van plan zijn om zich in geval van benoeming in de betreffende gemeente te vestigen. Zie Kieswet art. H7. Machtiging tot plaatsen van aanduiding boven lijst Om een geregistreerde aanduiding van de partij boven de kandidatenlijst te kunnen plaatsen, moet bij de lijst een verklaring van de (plaatsvervangend) gemachtigde van de partij worden gevoegd, waarin deze de inleveraar machtigt om dit te doen (Model H3-1). Zie Kieswet art. H3. Ondersteuningsverklaringen Partijen die voor het eerst deelnemen aan gemeenteraadsverkiezingen, deelnemen met een blanco lijst of bij de vorige verkiezingen geen zetel hebben behaald, moeten 20 ondersteuningsverklaringen voor de kandidaatstelling inleveren (Model H4). Ondersteuningsverklaringen kunnen alleen worden afgelegd door personen die binnen die kieskring als kiezer zijn geregistreerd. Ook personen die op een lijst als kandidaat staan mogen een ondersteuningsverklaring tekenen. Het is niet toegestaan meer dan één ondersteuningsverklaring per persoon te tekenen. De ondertekening van de verklaring moet tussen en geschieden Bewijs betaling waarborgsom Partijen die voor het eerst deelnemen aan gemeenteraadsverkiezingen of bij de vorige verkiezingen geen zetel hebben behaald, moeten een waarborgsom voor de kandidaatstelling betalen. Voor de verkiezing van de leden van de gemeenteraad is dit bedrag 225, -. De waarborgsom moet betaald worden ofwel per kas bij het Team KCC ofwel door overmaking op de bankrekening van de gemeente Echt-Susteren. Het bedrag moet uiterlijk ontvangen zijn. 8

10 Het bewijs van storting dient bij inlevering van de kandidatenlijst op ingeleverd te worden. Indien de politieke partij uiteindelijk op de dag van de kandidaatstelling toch besluit om geen kandidatenlijst in te leveren zal terugbetaling geschieden aan degene die het bedrag heeft betaald. Wordt 75% of meer van de kiesdeler gehaald dan wordt de waarborgsom terugbetaald. De kiesdeler is het totaal aantal geldig uitgebrachte stemmen, gedeeld door het aantal beschikbare zetels. Samenvoeging aanduidingen Als 2 of meer partijen samen een lijst inleveren, kunnen zij kiezen voor een samenvoeging van aanduidingen of afkortingen daarvan boven de lijst. In dat geval moeten bij de lijst verklaringen worden gevoegd van de (plaatsvervangend) gemachtigden van de desbetreffende politieke partijen, waarin de inleveraar wordt gemachtigd dit te doen (model H3-2). Zie Kieswet art. H Voorwaarden kandidaatstelling De kandidatenlijst moet aan een aantal voorwaarden voldoen: er mogen maximaal 50 kandidaten op de lijst vermeld worden (ook bij samenvoeging van lijsten). Heeft een partij de vorige verkiezing 16 zetels of meer behaald dan is het maximum 80 kandidaten; de kandidaat moet tijdens de zittingsperiode de voor de gemeenteraad vereiste leeftijd bereiken; de naam van de kandidaat mag maar op 1 lijst voorkomen (bij hetzelfde hoofdstembureau); de kandidaat moet ingezetene zijn van de gemeente of een verklaring overleggen waaruit blijkt dat hij/zij voornemens is ingezetene van de gemeente te worden. Blijkt dat hij/zij meerdere soortgelijke verklaringen heeft afgelegd, dan moet de kandidaat van de lijst worden geschrapt Voorwaarden vermeldingen op de kandidatenlijst Achternaam overeenkomstig het naamrecht; gehuwde(gehuwd geweest zijnde)personen en personen waarvan het partnerschap is geregistreerd (geweest) kunnen op de volgende wijze op de kandidatenlijst vermeld worden: met alleen de eigen naam; met alleen de naam van de echtgenoot of geregistreerde partner; met de eigen naam d.m.v. een liggend streepje gevolgd door de naam van de echtgenoot of geregistreerde partner; met de eigen naam d.m.v. een liggend streepje voorafgegaan door de naam van de echtgenoot of geregistreerde partner. Onder echtgenoot en geregistreerd partner dient hier mede te worden verstaan de ex-echtgenoot en de ex-geregistreerde partner. De woorden "echtgenoot van", "weduwe van" en "geboren" of afkortingen hiervan zijn niet toegestaan. Achter de voorletters van de kandidaat is het mogelijk om tussen haakjes de roepnaam te vermelden; het is niet toegestaan de voornaam Theodorus te vermelden met Th. Het is niet toegestaan om titels op de kandidatenlijst te vermelden die de kandidaat op grond van de Wet hoger onderwijs en wetenschappelijk onderzoek mag voeren. Wel adellijke titels en predicaten en de aanduidingen "jr". "sr.", "v" of "m" achter de voorletters of de roepnaam. 9

11 Daarnaast moet worden vermeld: geboortedatum; woonplaats. 4.4 Onderzoek kandidatenlijst Op om 16:00 uur vindt de niet-openbare zitting plaats van het hoofdstembureau tot onderzoek van de kandidatenlijsten. Hiervan wordt proces-verbaal model I1 opgemaakt. Bij dit onderzoek kunnen o.a. de volgende verzuimen worden geconstateerd: verklaring van ondersteuning ontbreekt of is niet juist; verklaring van voorgenomen vestiging ontbreekt; kandidaat is niet juist vermeld (art H2 Kiesbesluit); verklaring van instemming ontbreekt; inleveraar is niet kiesgerechtigd (verklaring ontbreekt); verklaring van machtiging ontbreekt. De verzuimen kunnen hersteld worden tot uiterlijk op de derde dag na de kandidaatstelling door inlevering op de eerste en tweede dag van tot uur en op de derde dag van tot uur (zie ook kalender op pagina 5). Als herstel van verzuim mogen geen aanvullingen van nieuwe namen worden gedaan. Invulling van de namen achteraf is niet mogelijk. 4.5 Geldigheid kandidatenlijst Op de 3e dag na de kandidaatstelling ( ) om 16:00 uur beslist het hoofdstembureau in een openbare vergadering over de geldigheid van de kandidatenlijsten, het handhaven van de daarop voorkomende kandidaten en het handhaven van de daarboven geplaatste aanduiding. Hiertegen kan iedere kiezer binnen 4 dagen een beroepsschrift indienen bij de afdeling Rechtspraak van de Raad van State, die hierover binnen 6 dagen uitspraak doet. Ingevolge artikel I5 van de Kieswet zijn ongeldig de lijsten: die niet tussen 09:00 en 17:00 uur zijn ingeleverd; waarvan (indien vereist) het bewijs van betaling van de waarborgsom ontbreekt; waarbij (indien vereist) te weinig ondersteuningsverklaringen zijn ingeleverd; waarbij niet het juiste model is gehanteerd; die niet persoonlijk door een kiesgerechtigde zijn ingeleverd; waarbij de door de burgemeester en wethouders afgegeven verklaring van kiesgerechtigheid van de inleveraar ontbreekt (bij gemeenteraadsverkiezingen niet van toepassing); waarop alle kandidaten zijn geschrapt. 5 Nummering kandidatenlijsten Het centraal stembureau kent alle ingediende kandidatenlijsten een nummer toe. De nummering van de geldige kandidatenlijsten gebeurt in de openbare zitting op om 16:00 uur. Eerst worden de lijsten genummerd van partijen die al bij de vorige gemeenteraadsverkiezingen één of meer zetels hebben behaald. Het aantal stemmen dat de partijen bij de vorige verkiezingen hebben behaald, bepaalt de volgorde van toekenning van de nummers. De partij die het grootste aantal stemmen heeft 10

12 behaald, krijgt nummer 1, enz. Zie Kieswet art. I14. Daarna wijst het centraal stembureau aan nieuwe partijen een nummer toe. Dit gebeurt (indien nodig) via loting. 6 Verkiezingscampagne In de verkiezingsperiode zijn er lokaal extra voorzieningen voor het aanplakken van verkiezingsposters. Het is niet nodig om hiervoor een vergunning aan te vragen. Wat u moet weten Bij het voeren van een verkiezingscampagne moeten politieke partijen zich houden aan een aantal regels, ook in de omgeving van het stembureau. Deze regels zijn voornamelijk opgenomen in het reclamebeleid 2016 van de gemeente Echt-Susteren en in de Kieswet. In het reclamebeleid 2016 (voortvloeiend uit de Algemeen Plaatselijke Verordening (APV)) zijn o.a. voorwaarden gesteld met betrekking tot het gebruik van de gemeentelijke aanplakborden en m.b.t. het eigen verkiezingsmateriaal. Voorwaarden Voorwaarden voor wat betreft het gebruik van de gemeentelijke aanplakborden: Het is aan alle politieke partijen die deelnemen aan de verkiezingen toegestaan verkiezingsaffiches aan te plakken op de door of in opdracht van de gemeente Echt- Susteren geplaatste aanplakborden. De precieze locaties van de aanplakborden worden door het college voor de daadwerkelijke plaatsing kenbaar gemaakt op de website van de gemeente Echt-Susteren. De aanplakborden worden twee weken na de kandidaatstelling geplaatst. Per aanplakbord mag maximaal één verkiezingsaffiche per politieke partij worden aangebracht. Er dient zodanig te worden aangeplakt dat er zo veel mogelijk vrije ruimte overblijft voor andere verkiezingsaffiches en er niet over andere verkiezingsaffiches heen wordt geplakt. De gemeente kan niet aansprakelijk worden gesteld voor beschadiging of verwijdering van verkiezingsaffiches door onbevoegden. Verkiezingsaffiches mogen niet in strijd zijn met de doelstelling van de verkiezing, de openbare orde en/of de goede zeden. Het verwijderen van de aanplakborden vindt plaats gedurende de tweede week na de verkiezingsdag, tenzij er binnen drie maanden wederom verkiezingen plaatsvinden. Als dit het geval is worden de aanplakborden verwijderd gedurende de tweede week na de verkiezingsdag van de tweede verkiezingen. Het is verboden de aanplakborden te gebruiken voor het aanbrengen van handelsreclame. 11

13 De voorwaarden voor wat betreft het eigen verkiezingsmateriaal: De plaatsing van verkiezingsborden is uitsluitend toegestaan binnen de bebouwde kommen van de gemeente Echt-Susteren. De verkiezingsborden moeten zodanig worden aangebracht dat ze geen gevaar opleveren voor de bruikbaarheid van de weg of voor het doelmatig en veilig gebruik daarvan. De verkiezingsborden mogen alleen geplaatst worden aan lantaarnpalen. Daaraan mogen geen verkeersborden of andere borden zijn aangebracht. De reclameborden mogen niet worden geplaatst aan lantaarnpalen op voor of direct na een kruispunt of rotonde (zijnde de eerste lantaarnpaal voor of na een rotonde of kruispunt). Per lantaarnpaal mag slechts één verkiezingsbord worden geplaatst. De maximale afmeting van het verkiezingsbord bedraagt 125 x 85 centimeter. De verkiezingsborden mogen twee weken na de kandidaatstelling worden geplaatst. De verkiezingsborden dienen uiterlijk één week na de verkiezingsdag te worden verwijderd. Degene onder wiens verantwoordelijkheid de borden worden geplaatst is verantwoordelijk voor het opruimen van (hulp) materialen afkomstig van het plaatsen, hebben en/of verwijderen van de borden. Het materiaal waarvan het verkiezingsbord is gemaakt dient weersbestendig te zijn. Aanwijzingen gegeven door de daartoe bevoegde ambtenaren van de politie en de gemeente, in het belang van openbare orde en veiligheid, dienen stipt te worden opgevolgd. Indien aan bovenstaande voorwaarden niet wordt voldaan, worden de borden door de gemeente verwijderd, op kosten van degene onder wiens verantwoordelijkheid de verkiezingsborden zijn geplaatst. De gemeente zal de borden verwijderen indien werkzaamheden zulks noodzakelijk maken. In en buiten het stembureau In de Kieswet is bepaald dat in het stembureau geen activiteiten mogen plaatsvinden die erop zijn gericht de kiezers in hun keuze te beïnvloeden. Dit staat in de Kieswet art. J 36.Het stemproces moet ongestoord kunnen plaatsvinden. De voorzitter van het stembureau kan de zitting schorsen als zich naar zijn mening omstandigheden voordoen in of bij het stembureau die de voortgang van de stemming belemmeren. Dit staat in de Kieswet art. J Zetelverdeling Wanneer alle uitgebrachte stemmen verzameld zijn wordt eerst de kiesdeler vastgesteld. Dat gebeurt door het totaal aantal geldig uitgebrachte stemmen te delen door 23 (het aantal te verdelen raadszetels). Vervolgens wordt het aantal stemmen, dat elke partij of lijst heeft behaald, gedeeld door de kiesdeler. De uitkomst daarvan geeft het hele aantal zetels aan dat een lijst bij de eerste verdeling 12

14 heeft behaald. Na deze eerste verdeling blijft er nog een aantal zetels over, die restzetels worden genoemd. De restzetels worden verdeeld volgens het systeem van de grootste gemiddelden. Systeem van grootste gemiddelden Eerst wordt voor alle partijen berekend hoeveel stemmen per zetel op een bepaalde partij zouden zijn uitgebracht, als die partij één zetel extra zou krijgen. De op de partij uitgebrachte stemmen worden dus gedeeld door het aantal behaalde 'volle' zetels +1. De uitkomsten van deze berekening zijn gemiddelden; zij worden naar grootte gerangschikt. De eerste restzetel gaat naar de partij met het grootste gemiddelde. Voor deze partij wordt opnieuw berekend wat het gemiddelde nu is, uitgaande van het aantal volle zetels, de toegewezen restzetel en één extra zetel. Als er nog een restzetel te verdelen is, wordt deze toegewezen aan de partij met nu het grootste gemiddelde. Het centraal stembureau herhaalt zo nodig deze procedure, totdat alle restzetels verdeeld zijn. 7.1 Toewijzing zetels aan de kandidaten en de voorkeurstem Na de verdeling van zetels over de partijen stelt het centraal stembureau vast welke kandidaten zijn gekozen. Zetels worden in eerste instantie toegekend aan kandidaten die met voldoende voorkeurstemmen zijn gekozen. Als er dan nog meer zetels te verdelen zijn, is de volgorde op een lijst bepalend. Om te bepalen of er kandidaten met voorkeurstemmen zijn gekozen, worden alle stemmen die de kandidaat in een gemeente heeft gehaald bij elkaar opgeteld. Een kandidaat kan op basis van het aantal behaalde voorkeurstemmen een hoger geplaatste kandidaat passeren, op voorwaarde dat hij de voorkeurdrempel heeft gehaald. De voorkeursdrempel bedraagt 25% van de kiesdeler. 8 Benoemingen Het centraal stembureau benoemt de gemeenteraadsleden. Vervolgens beoordeelt de gemeenteraad of de verkozen verklaarde kandidaten kunnen worden toegelaten als lid van de gemeenteraad. 8.1 Vereiste lidmaatschap De zittende gemeenteraad controleert in een zogeheten geloofsbrievenonderzoek of de benoemde kandidaat aan de vereisten voor het lidmaatschap van de gemeenteraad voldoet. Ook controleert de raad of de kandidaat geen nevenfuncties vervult die niet met het lidmaatschap samen gaan. Zie Kieswet art. V 4. Voor het lidmaatschap van de gemeenteraad is vereist dat men inwoner van de gemeente is, de leeftijd van 18 jaar heeft bereikt en niet is uitgesloten van het kiesrecht. Personen die geen onderdaan van de Europese Unie zijn moeten ten minste 5 jaar legaal in Nederland wonen voordat zij raadslid kunnen worden. Zie de Gemeentewet art. 10. In de Gemeentewet art. 13 en 15 is geregeld welke functies onverenigbaar zijn met het lidmaatschap van de raad. Zo mag een gemeenteraadslid niet ook burgemeester of wethouder of ambtenaar van de betreffende gemeente zijn. Uitzondering hierop is de periode na verkiezingen. Een raadslid mag dan gedurende een korte periode ook wethouder zijn. Dat is het geval wanneer een zittende wethouder na de verkiezingen raadslid is geworden. Een gemeenteraadslid mag verder geen Commissaris van de Koning, gedeputeerde, griffier of secretaris van de provincie zijn. Het ambt van minister of 13

15 staatssecretaris is bijvoorbeeld ook niet verenigbaar met het raadslidmaatschap. Zo zijn er nog enkele functies in de Gemeentewet genoemd. Meer informatie Wilt u meer informatie? Neem dan contact op met: Team KCC, cluster Verkiezingen Telefoonnummer: Opgesteld: De informatie in dit document is uitsluitend bedoeld als algemene informatie. Er kunnen geen rechten aan de informatie worden ontleend. Gemeente Echt-Susteren heeft zorgvuldigheid in achtgenomen bij het opstellen van dit document en daarbij gebruik gemaakt van bronnen die betrouwbaar geacht worden. Komt u toch iets tegen dat niet correct is, dan stellen wij uw reactie zeer op prijs. 14