Financiële Zorgthermometer - 4 e kwartaal

Financiële Zorgthermometer - 4 e kwartaal 2012 - Utrecht, december 2012

Agenda Managementsamenvatting Generieke resultaten Sectorresultaten: Verpleging, verzorging en thuiszorg (VVT) Gehandicaptenzorg (GHZ) Geestelijke gezondheidszorg (GGZ) Ziekenhuizen en revalidatiecentra (ZH/RC) Opzet Financiële Zorgthermometer 1

Financiële Zorgthermometer 4 e kwartaal 2012 Begin december 2012 hebben circa 900 leden van de HEAD een uitnodiging ontvangen om deel te nemen aan de Financiële Zorgthermometer De Financiële Zorgthermometer bevat generieke vragen over de zorgsector en deelvragen per sector De doelstelling: inzicht in het financiële sentiment in de zorgsector en hoe zorginstellingen tegen de verschillende stakeholders en actuele thema's aankijken Aantal respondenten 139 van bewijsexemplaren wordt op prijs gesteld. HEAD & Finance Ideas 2

Key takeaways VVT GGZ Vertrouwen binnen AWBZ bevond zich vorig jaar nog op een hoogtepunt, maar is binnen een jaar gedaald tot een absoluut dieptepunt AWBZ instellingen beoordelen het kabinetsbeleid met een forse onvoldoende (4,6) 87% van ziekenhuizen verwacht dat zij het merendeel (8) van de contractafspraken voor einde eerste kwartaal 2013 afronden Gemiddeld rapportcijfer kabinetbeleid is 4,5 9 heeft inzicht in de financiële gevolgen van scheiden wonen en zorg 34% van de respondenten heeft voor alle woningen inzichtelijk wat de maximale toegestane huur wordt 54% van de instellingen gaat zich in de toekomst richten op exploitatie van woningen Scheiden wonen zorg blijft het belangrijkste thema Gemiddeld rapportcijfer kabinetbeleid is 4,8 92% heeft inzicht in de financiële gevolgen van scheiden wonen en zorg 12% van de instellingen gaat zich in de toekomst richten op exploitatie van woningen WMO is het belangrijkste thema GHZ Gemiddeld rapportcijfer kabinetbeleid is 5,4 35% verwacht dat de omzet over 2012 is gekrompen 82% verwacht dat zij het merendeel (8) van de contractafspraken voor eind eerste kwartaal 2013 afronden De belangrijkste thema s zijn wederom onderhandelingen met verzekeraars, bezuinigen/taakstelling en DBC s Gemiddeld rapportcijfer kabinetbeleid is 5,4 79% verwacht een goedkeuring, met een toelichtende paragraaf op de opbrengsten, van jaarrekening 2012 Meer dan 3 van de ziekenhuizen verwacht voor 2013 niet alle behandelingen te contracteren met alle of enkele verzekeraars Onderhandelingen verzekeraars belangrijkste thema ZH/RC 3

Vertrouwensindex Dalende trend van het financieel resultaat zet door 100 90 80 70 60 50 45 40 30 20 Q2 2011 Q3 2011 Q4 2011 Q1 2012 Q2 2012 Q3 2012 Q4 2012 33 * Gebaseerd op de antwoorden van respondenten van alle uitgevoerde Financiële Zorgthermometers 4

Groei-index Dalende trend van de reële omzet doorbroken* 100 90 80 70 70 60 50 49 40 48 30 20 Q2 2011 Q3 2011 Q4 2011 Q1 2012 Q2 2012 Q3 2012 Q4 2012 * Gebaseerd op de antwoorden van respondenten van alle uitgevoerde Financiële Zorgthermometers 5

Financieringsindex: Financiering Verkrijgen van financiering blijft moeilijk* 100 90 80 70 60 50 40 36 38 30 20 Q2 2011 Q3 2011 Q4 2011 Q1 2012 Q2 2012 Q3 2012 Q4 2012 34 * Gebaseerd op de antwoorden van respondenten van alle uitgevoerde Financiële Zorgthermometers 6

Financieringsindex: Borging Verkrijgen van borging blijft moeilijk* 100 90 80 70 60 50 40 36 37 30 20 Q2 2011 Q3 2011 Q4 2011 Q1 2012 Q2 2012 Q3 2012 Q4 2012 34 * Gebaseerd op de antwoorden van respondenten van alle uitgevoerde Financiële Zorgthermometers 7

Stakeholdersindex: Invloed (huis)bank Invloed van de (huis)bank blijft nagenoeg gelijk* 100 90 80 70 60 57 58 50 57 40 30 20 Q2 2011 Q3 2011 Q4 2011 Q1 2012 Q2 2012 Q3 2012 Q4 2012 * Gebaseerd op de antwoorden van respondenten van alle uitgevoerde Financiële Zorgthermometers 8

Stakeholdersindex: Invloed verzekeraars Invloed van verzekeraars neemt in beperkte mate af 100 90 80 75 70 60 50 68 71 40 30 20 Q2 2011 Q3 2011 Q4 2011 Q1 2012 Q2 2012 Q3 2012 Q4 2012 * Gebaseerd op de antwoorden van respondenten van alle uitgevoerde Financiële Zorgthermometers 9

Investeringsindex Investeringen daalt in beperkte mate* 100 90 80 70 60 63 58 50 54 40 30 20 Q2 2011 Q3 2011 Q4 2011 Q1 2012 Q2 2012 Q3 2012 Q4 2012 * Gebaseerd op de antwoorden van respondenten van alle uitgevoerde Financiële Zorgthermometers 10

Belangrijkste thema s VVT de komende 12 maanden Scheiden wonen zorg belangrijkste thema binnen VVT-sector* scheiden wonen zorg herstructurering AWBZ overheveling revalidatiezorg wet maatschappelijke ondersteuning (WMO) werving gekwalificeerd personeel investeringsbeslissingen financiële continuïteit interne beheersing bezuinigen/taakstelling contracteerruimte risicomanagement kwaliteit normatieve huisvestingscomponent electronisch patiëntendossier (EPD) nieuwe declaratiestandaard AWBZ (AW319) financiering impairment overig fiscale zaken ZZP-bekostiging duurzaamheid administratieve lasten 2 17% 17% 15% 14% 14% 14% 12% 8% 8% 7% 7% 7% 7% 3% 3% 3% 3% 2% 34% 34% 69% * Gebaseerd op de antwoorden van 63 respondenten 11

Belangrijkste thema s GHZ de komende 12 maanden Wet maatschappelijke ondersteuning (WMO) belangrijkste thema binnen GHZ-sector* wet maatschappelijke ondersteuning (WMO) herstructurering AWBZ bezuinigen/taakstelling financiering financiële continuïteit investeringsbeslissingen risicomanagement impairment contracteerruimte normatieve huisvestingscomponent overig ZZP-bekostiging interne beheersing administratieve lasten nieuwe declaratiestandaard AWBZ (AW319) fiscale zaken werving gekwalificeerd personeel kwaliteit 24% 2 2 2 2 2 16% 12% 8% 8% 4% 4% 6 68% * Gebaseerd op de antwoorden van 27 respondenten 12

Belangrijkste thema s GGZ de komende 12 maanden Onderhandelingen met verzekeraars belangrijkste thema binnen GGZ-sector* onderhandelingen met verzekeraars bezuinigen/taakstelling diagnosebehandelingcombinatie (DBC) berekenen kostprijzen interne beheersing wet maatschappelijke ondersteuning (WMO) financiële continuïteit administratieve lasten financiering Ontwikkeling zorgvraag overig electronisch patiëntendossier (EPD) werving gekwalificeerd personeel kapitaallasten Eigen bijdrage impairment fiscale zaken governance kwaliteit duurzaamheid politiek investeringsbeslissingen 6% 6% 6% 6% 6% 6% 18% 18% 18% 18% 12% 12% 12% 53% 47% 65% * Gebaseerd op de antwoorden van 17 respondenten 13

Belangrijkste thema s ZH/RC de komende 12 maanden Onderhandelingen met verzekeraars belangrijkste thema binnen ZH/RC-sector* onderhandelingen met verzekeraars bezuinigen/taakstelling DBC's op weg naar transparantie (DOT) prestatiebekostiging concentratie en spreiding zorgverlening interne beheersing financiering investeringen electronisch patiëntendossier (EPD) financiering onderhanden werk lange termijn huisvestingsplan governance medisch specialisten financiële continuïteit kapitaallasten overig kwaliteit politiek impairment fiscale zaken werving gekwalificeerd personeel adminisatrieve lasten duurzaamheid investeringsbeslissingen 17% 14% 14% 1 1 7% 7% 7% 3% 3% 3% 3% 28% 24% 34% 34% 41% 52% * Gebaseerd op de antwoorden van 31 respondenten 14

Verwachting ontwikkeling financiële resultaat 4 geeft aan dat financieel resultaat ongeveer gelijk blijft of stijgt de komende 12 maanden* daalt sterk 16% daalt 44% blijft ongeveer gelijk 32% stijgt 8% stijgt sterk * Gebaseerd op de antwoorden van 139 respondenten 16

Verwachting ontwikkeling reële omzet 67% geeft aan dat de reële omzet (exclusief inflatie) ongeveer gelijk blijft of daalt* daalt 34% blijft ongeveer gelijk 33% stijgt tussen en 2% 25% stijgt tussen 2% en 4% 1% stijgt meer dan 4% 7% * Gebaseerd op de antwoorden van 139 respondenten 17

Verwachting ontwikkeling investeringen 38% verwacht een stijging van het aantal investeringen de komende 12 maanden* daalt sterk 7% daalt 21% blijft ongeveer gelijk 34% stijgt 25% stijgt sterk 13% * Gebaseerd op de antwoorden van 139 respondenten 18

Verwachting ten aanzien van verkrijgen financiering 57% verwacht dat het verkrijgen van financiering moeilijker wordt de komende 12 maanden* wordt veel gemakkelijker wordt gemakkelijker 1% blijft ongeveer gelijk 42% wordt moeilijker 5 wordt veel moeilijker 7% * Gebaseerd op de antwoorden van 139 respondenten 19

Verwachting ten aanzien van verkrijgen borging 55% verwacht dat het verkrijgen van borging moeilijker wordt de komende 12 maanden* wordt veel gemakkelijker wordt gemakkelijker blijft ongeveer gelijk 45% wordt moeilijker 45% wordt veel moeilijker 1 * Gebaseerd op de antwoorden van 139 respondenten 20

Verwachting ontwikkeling kredietopslag 52% verwacht dat de kredietopslag hoger wordt de komende 12 maanden* wordt veel lager wordt lager 5% blijft ongeveer gelijk 43% wordt hoger 5 wordt veel hoger 2% * Gebaseerd op de antwoorden van 139 respondenten 21

Verwachting invloed (huis)bank 32% verwacht een stijging van de invloed van de (huis)bank de komende 12 maanden* daalt sterk daalt 2% blijft ongeveer gelijk 66% stijgt 29% stijgt sterk 3% * Gebaseerd op de antwoorden van 139 respondenten 22

Verwachting invloed zorgkantoren/verzekeraars 77% verwacht een stijging van de invloed van de zorgkantoren/verzekeraars de komende 12 maanden* daalt sterk daalt 3% blijft ongeveer gelijk 2 stijgt 67% stijgt sterk 1 * Gebaseerd op de antwoorden van 139 respondenten 23

Verwachting ontwikkeling administratieve last 71% verwacht een stijging van de administratieve last de komende 12 maanden* daalt sterk daalt 4% blijft ongeveer gelijk 3 stijgt 57% stijgt sterk 1 * Gebaseerd op de antwoorden van 139 respondenten 24

Verdeling per sector Verdeling per sector in financiële zorgthermometer 22% verpleging,verzorging en thuiszorg (VVT) 46% gehandicaptenzorg (GHZ) 13% geestelijke gezondheidszorg (GGZ) ziekenhuis of revalidatiecentrum (ZH/RC) 19% * Gebaseerd op de antwoorden van 139 respondenten 25

Verdeling omzet VVT in Financiële Zorgthermometer Omzet VVT instelling van respondenten* 15% 39% minder dan 25 miljoen tussen 25 en 75 miljoen 46% meer dan 75 miljoen * Gebaseerd op de antwoorden van 63 respondenten 27

Rapportcijfer kabinetsplannen VVT-sector geeft rapportcijfer 4,5 aan kabinetsplannen* 25% 18% 17% 13% 8% 1 5% 2% 2% 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 * Gebaseerd op de antwoorden van 63 respondenten 28

Inspelen op risico s scheiden wonen en zorg Herijken zorgstrategie belangrijkste manier om in te spelen op risico s scheiden wonen zorg* zorgstrategie herijken nichemarkten bedienen vastgoed afstoten vastgoed renoveren/upgraden 15% 24% 41% 58% samenwerken met woningcorporaties samenwerken met beleggers operationeel bijsturen in de zorgexploitatie niet van toepassing Anders 3% 5% 1 34% 34% * Gebaseerd op de antwoorden van 63 respondenten 29

Inzicht in maximale toegestane huren 5% heeft geen inzicht in de maximale toegestane huren van haar woningen* alle 34% meer dan de helft 19% de helft 3% minder dan de helft geen 5% 7% weet ik (nog) niet 19% niet van toepassing 14% * Gebaseerd op de antwoorden van 63 respondenten 30

Activiteiten in de toekomst 54% van de VVT instellingen gaat zich richten op de exploitatie van woningen* AWBZ gefinancierde zorg 97% WMO gefinancierde begeleiding 69% exploitatie van woningen 54% weet ik (nog) niet 2% * Gebaseerd op de antwoorden van 63 respondenten 31

Verdeling omzet GHZ in Financiële Zorgthermometer Omzet GHZ instelling van respondenten* 48% 36% minder dan 50 miljoen tussen 50 en 100 miljoen meer dan 100 miljoen 16% * Gebaseerd op de antwoorden van 27 respondenten 33

Rapportcijfer kabinetsplannen GHZ-sector geeft rapportcijfer 4,8 aan kabinetsplannen* 31% 23% 23% 12% 8% 4% 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 * Gebaseerd op de antwoorden van 27 respondenten 34

Inzicht in financiële gevolgen scheiden wonen en zorg 92% van de GHZ-sector heeft inzicht in financiële gevolgen scheiden wonen en zorg* geheel niet 8% op hoofdlijnen 84% in detail 8% niet van toepassing * Gebaseerd op de antwoorden van 27 respondenten 35

Inspelen op risico s scheiden wonen en zorg Herijken zorgstrategie belangrijkste manier om in te spelen op risico s scheiden wonen zorg* zorgstrategie herijken nichemarkten bedienen vastgoed afstoten vastgoed renoveren/upgraden samenwerken met woningcorporaties samenwerken met beleggers operationeel bijsturen in de zorgexploitatie niet van toepassing Anders 8% 4% 4% 27% 35% 46% 65% 62% * Gebaseerd op de antwoorden van 27 respondenten 36

Inzicht in maximale toegestane huren 23% heeft geen inzicht in de maximale toegestane huren van haar woningen* alle 23% meer dan de helft 12% de helft 15% minder dan de helft 12% geen 23% weet ik (nog) niet 15% niet van toepassing * Gebaseerd op de antwoorden van 27 respondenten 37

Activiteiten in de toekomst 12% van de GHZ instellingen gaat zich richten op de exploitatie van woningen* AWBZ gefinancierde zorg 92% WMO gefinancierde begeleiding 88% exploitatie van woningen 12% weet ik (nog) niet 8% * Gebaseerd op de antwoorden van 27 respondenten 38

Reactie op verlagen tarieven vervoer Beperken keuzevrijheid is maatregel als gevolg van beperken vervoer* geen combineren van vervoer met andere aanbieders aanbieden van een vervoers app waardoor clienten met openbaar vervoer kunnen reizen 16% 12% 44% beperken van de keuze vrijheid 64% weet ik (nog) niet anders 4% 8% * Gebaseerd op de antwoorden van 27 respondenten 39

Verdeling omzet GGZ in Financiële Zorgthermometer Omzet GGZ instelling van respondenten* 41% 35% minder dan 50 miljoen tussen 50 en 100 miljoen meer dan 100 miljoen 24% * Gebaseerd op de antwoorden van 17 respondenten 41

Rapportcijfer kabinetsplannen GGZ-sector geeft rapportcijfer 5,4 aan kabinetsplannen* 29% 29% 24% 18% 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 * Gebaseerd op de antwoorden van 17 respondenten 42

Omzetgroei 2012 35% verwacht dat de omzetgroei 2012 negatief uitpakt * minder dan 35% 24% tussen en 1% 23% tussen 1% en 2,5% 12% meer dan 2,5% 6% * Gebaseerd op de antwoorden van 17 respondenten 43

Afronden meer dan 8 contractering 2013 82% verwacht contractering af te ronden voor tweede kwartaal 2013* vierde kwartaal 2012 24% eerste kwartaal 2013 58% tweede kwartaal 2013 derde kwartaal 2013 weet ik nog niet 18% * Gebaseerd op de antwoorden van 17 respondenten 44

Goedkeuring accountantsverklaring jaarrekening 2012 24% verwacht een goedkeuring te krijgen onder voorbehoud* Ja 76% ja, maar onder voorbehoud 24% nee * Gebaseerd op de antwoorden van 17 respondenten 45

Verdeling omzet ZH/RC in Financiële Zorgthermometer Omzet Ziekenhuizen/Revalidatiecentra van respondenten* 24% minder dan 75 miljoen 52% tussen 75 en 150 miljoen 24% meer dan 150 miljoen * Gebaseerd op de antwoorden van 31 respondenten 47

Rapportcijfer kabinetsplannen Ziekenhuizen en revalidatiecentra geven rapportcijfer 5,4 aan kabinetsplannen* 23% 27% 3 13% 3% 3% 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 * Gebaseerd op de antwoorden van 31 respondenten 48

Goedkeuring accountantsverklaring jaarrekening 2012 7% verwacht geen goedkeuring te krijgen* Ja 13% ja, met toelichting op opbrengsten 8 nee 7% * Gebaseerd op de antwoorden van 31 respondenten 49

Afronden meer dan 8 contractering 2013 87% verwacht contractering af te ronden voor tweede kwartaal 2013* vierde kwartaal 2012 17% eerste kwartaal 2013 7 tweede kwartaal 2013 13% derde kwartaal 2013 weet ik nog niet * Gebaseerd op de antwoorden van 31 respondenten 50

Contracten afsluiten met verzekeraars 7 verwacht alle behandelingen met alle verzekeraars af te kunnen sluiten* alle behandelingen met alle verzekeraars 7 beperkt aantal behandelingen met enkele verzekeraars 13% beperkt aantal behandelingen met geen enkele verzekeraars 17% * Gebaseerd op de antwoorden van 31 respondenten 51

Feiten Financiële Zorgthermometer Periodiek doen HEAD en Finance Ideas een kort onderzoek onder de HEAD leden (circa 900) naar de ontwikkelingen op financieel gebied in de zorgsector De doelstelling: inzicht in het financiële sentiment in de zorgsector en hoe zorginstellingen tegen de verschillende stakeholders en actuele thema's aankijken Aantal respondenten 139 De klankbordgroep bestaat uit: Riny Arts (GGZ) Gerard van Berlo (ZH/RC) Henk Bolhuis & Ankie de Laat (VVT) Ad Romme (GHZ) 53