OPTIMALISATIE BEHANDELINGEN TEGEN TRIPS, ROEST EN PAPIERVLEKKEN IN PREI Proefcode : OL13 PRTR01 Uitgevoerd in opdracht van: ADLO 4-2012: Integratie van IPM in de vollegrondsgroenteteelt in Vlaanderen Vlaamse overheid, Departement Landbouw en Visserij Afdeling Duurzame Landbouwontwikkeling 1030 Brussel Door: Provinciaal Proefcentrum voor de Groenteteelt Oost-Vlaanderen vzw Karreweg 6 9770 Kruishoutem Tel ++ 32 (0)9 381 86 86 Fax ++ 32 (0)9 381 86 99 pcg@proefcentrum-kruishoutem.be Proefverantwoordelijke: Anneleen Volckaert Studieverantwoordelijke: Saskia Buysens Directeur: Bruno Gobin Datum: 19/02/2014 Studieverantwoordelijke Dr. Ir. S. Buysens Directeur Dr. B. Gobin Provinciaal Proefcentrum voor de Groenteteelt Oost-Vlaanderen vzw Karreweg 6, B-9770 Kruishoutem T: +32 (0)9 381 86 86 F: +32 (0)9 381 86 99 BTW: 0416.682.702 RPR: 0416.682.702 info@proefcentrum-kruishoutem.be www.proefcentrum-kruishoutem.be Bank: LBK 103-2046532-94 IBAN: BE87 1032 0465 3294 BIC: NICABEBB FOR_013H
Abstract In deze proef wordt nagegaan of de behandelingen tegen trips, roest en papiervlekkenziekte in prei verfijnd kunnen worden. Voor trips worden waarschuwingen die gegeven worden via Waarnemingen en Waarschuwingen vergeleken met de voorspellingen volgens een model waarbij rekening gehouden wordt met temperatuur, oogstperiode, rasgevoeligheid, tripsdruk, sterkte van het gespoten middel en groei van de prei. In het huidige systeem van Waarnemingen en Waarschuwingen wordt enkel rekening gehouden met de temperatuur. Voor papiervlekken worden 2-3 wekelijkse kalenderbespuitingen vergeleken met de voorspellingen volgens het papiervlekken model waarbij rekening gehouden wordt met rasgevoeligheid, ziektedruk, teelthistoriek, neerslag en sterkte van het gespoten middel. Voor roest worden 2-3 wekelijkse kalenderbespuitingen vergeleken met bespuitingen volgens de sterkte van het middel. Deze verschillende toepassingen gebeuren op 3 verschillende rassen. Levis (Syngenta): heel gevoelig voor trips (--), weinig gevoelig voor roest (+), gevoelig voor papiervlekkenziekte (-) Celcius (Seminis): matig gevoelig voor trips (+-), matig gevoelig voor roest (+-), gevoelig voor papiervlekken (-) Walton (Nunhems): niet gevoelig voor trips (++), weinig gevoelig voor roest (+), niet gevoelig voor papiervlekkenziekte (++) De proef werd aangelegd op een proefveld te Kruishoutem, België in 4 parallellen als een gerandomiseerde blokkenproef. De plotoppervlakte was 6 m². De proefbespuitingen gebeurden met een professionele ruggedragen proefveldspuit. De toepassingsdruk varieerde tussen 3.2 en 4.0 bar en de gebruikte hoeveelheid water bedroeg 500 l/ha voor de tripsbestrijding en 400 l/ha voor de ziektebestrijding. De tripsdruk was behoorlijk dit jaar. Zowel in als in e planten was het ras Walton minder aangetast dan de rassen Celcius en Levis. De tripsbespuitingen volgens het model gebeurden i.f.v. het minst gevoelige ras Walton. Naast Walton, werden Levis en Celcius ook bespoten volgens dit schema. Volgens het model dienden er 6 bespuitingen te gebeuren, volgens W&W dienden er 8 te gebeuren. Uit de resultaten blijkt dat dezelfde aantasting bekomen wordt bij bespuitingen volgens het tripsmodel als volgens W&W. Omdat er bij het tripsmodel minder bespuitingen gebeurden, kunnen we dit model als efficiënter beschouwen. De roestaantasting was laag in de proef. De rassen aanwezig in de proef waren matig tot weinig gevoelig. Er werd geen verschil in rasgevoeligheid vastgesteld. In beide behandelde objecten werd 3 keer gespoten tegen roest. Beide schema s waren even efficiënt, alleen in het onbehandeld object werd ziekte vastgesteld. De aantasting door Phytophthora porri was zeer laag in de proef. Alleen in het onbehandeld object werd aantasting vastgesteld in het ras Levis (12 % van de planten). In het object dat behandeld werd volgens www.prei-info.be werd 1 keer minder behandeld dan in het object dat 2/3 wekelijks behandeld werd. Pagina 2 of 15
Inhoudstabel 1 Inleiding... 4 2 Materiaal en methoden... 4 2.1 Objecten... 4 2.2 Proefdesign... 4 2.3 Draaiboek... 5 2.4 Proefveld / infrastructuur... 5 2.5 Klimatologische omstandigheden... 6 2.6 Behandelingsmethode... 7 2.7 Beoordelingsmethode... 7 2.8 Statistische analyse... 7 3 Resultaten en bespreking... 8 3.1 Resultaten... 8 3.2 Validiteit van de resultaten... 13 3.3 Bespreking en besluit... 13 4 Verklaring van de kwaliteitsverantwoordelijke... 15 5 Vertrouwelijkheid van dit document... 15 6 Samenwerking... 15 Pagina 3 of 15
1 Inleiding In deze proef wordt nagegaan of de behandelingen tegen trips, roest en papiervlekkenziekte in prei verfijnd kunnen worden. Deze verschillende toepassingen gebeuren op 3 verschillende rassen. 2 Materiaal en methoden 2.1 Objecten Object Schema Behandeling 1 onbehandeld 2 veldspecifiek trips o.b.v. model roest volgens sterkte middel (Nativo/Horizon/Rudis 4 weken; Corbel/Ortiva 3 weken) papier volgens prei-info 3 gangbaar schema trips o.b.v. w&w roest om 2-3 weken (kalender) papier om 2-3 weken (kalender) 2.2 Proefdesign Proefdesign Gerandomiseerde blokkenproef Aantal parallellen 4 Aantal objecten 3 Plotoppervlakte (m²) 6 Lengte plot (m) 10 Breedte plot (m) 0.6 Proefplan Rug1: Walton 2.2 3.4 3.2 1.4 1.2 2.4 3.1 1.3 2.1 3.3 1.1 2.3 Rug 2: Celcius Rug 3: Levis Rug 4: Walton Rug 5: Levis éérste cijfer = behandeling, tweede cijfer = herhaling Rug 6: Celcius Pagina 4 of 15
2.3 Draaiboek Opdracht: datum - moment uit te voeren Datum uitvoering Handeling Opmerking / Werkinstructie / Bemerkingen Week 14 13/06/2013 Plant Tussentijds 04/09/2013 Beoordeling Trips Tussentijds 25/09/2013 Beoordeling Trips Tussentijds 27/09/2013 Beoordeling Roest Tussentijds Beoordeling Trips Tussentijds Beoordeling Roest Tussentijds Beoordeling Papier: geen aantasting Bij oogst 19/11/2013 Beoordeling Roest Bij oogst 19/11/2013 Beoordeling Papier 05/12/2013 Vernietiging 2.4 Proefveld / infrastructuur GPS-coördinaten 50.943043,3.526479 Gemeente Kruishoutem Land België Locatie proef H17-18 Voorgaande teelt Aardappelen Ras (+zaadhuis) Walton (Nunhems), Celcius (Seminis) en Levis (Syngenta) Teeltsysteem Ruggen Tabel: Bodemanalyse BDB / Blgg Datum Staalname diepte (cm) Grondsoort phkcl %C P K Mg Ca Na mg/100 g droge grond 06/03/2013 0-30 zand 6.3 1.3 40 28 17 175 1.5 Tabel: Bemesting Datum Hoeveelheid Samenstelling meststof (%) Meststof (kg/ha) N P2O5 K2O MgO 27/03/2013 24 000 CMC Compost 29/03/2013 24 000 Compost 30/04/2013 250 Patentkali 30 10 25/06/2013 288 Entec 26 26 Pagina 5 of 15
Tabel: Bodemanalyse PCG Datum Staalname diepte NO3 - -N NH4 + -N EC (cm) (kg/ha) (kg/ha) (ms/cm) 29/04/2013 0-30 34 5 39 29/04/2013 30-60 48 12 61 30/07/2013 0-30 146 < 4 150 30/07/2013 30-60 97 < 4 101 Tabel: Algemene gewasbescherming Datum Product Dosis per hectare l of kg Actieve stof 25/06/2013 Totril 0.5 l ioxynil 25/06/2013 Lentagran 45 WP 1.5 l pyridaat 25/06/2013 Frontier Elite 1.25 l dimethenamide-p 25/06/2013 Stomp Aqua 1.5 l pendimethalin 04/09/2013 Horizon EW 1 l tebuconazol 2.5 Klimatologische omstandigheden Klimaatgegevens Gebruikt meetstation KMI meetpost Kruishoutem Afstand tot proefveld 0 km,45,00,40,00,35,00,30,00,25,00,20,00,15,00 Neerslag (mm) Max temperatuur ( C) Min temperatuur ( C),10,00,5,00,0,00 Pagina 6 of 15
2.6 Behandelingsmethode De proefbespuitingen gebeurden met een professionele ruggedragen proefveldspuit. De toepassingsdruk varieerde tussen 3.2 en 4.0 bar en de gebruikte hoeveelheid water bedroeg 500 l/ha voor de tripsbestrijding en 400 l/ha voor de ziektebestrijding. 2.7 Beoordelingsmethode Voor trips werden er 20 planten per plot beoordeeld. Het percentage aangetast door Thrips tabaci werd geschat per plant en het aantal aangetaste planten werd geteld. Voor roest werden er 25 planten per plot beoordeeld. Het percentage aangetast door Puccina alli werd geschat per plant en het aantal aangetaste planten werd geteld. Voor papiervlekkenziekte werden er 25 planten per plot beoordeeld. Het aantal papiervlekken werd geteld per plant en het aantal aangetaste planten werd ook opgeteld. 2.8 Statistische analyse De resultaten werden geanalyseerd door middel van een general linear model analyse. Een mogelijke interactie tussen de categorische variabelen behandeling en ras werd onderzocht. Indien er geen interactie werd vastgesteld en significante verschillen werden (α=0.05) gevonden dan werd een post-hoc Tukey test uitgevoerd om de verschillen tussen de gemiddelden aan te tonen. Bij de resultaten van de tripsbeoordeling en roestbeoordeling werd geen interactie vastgesteld tussen ras en behandeling. Een mogelijks effect van de behandeling is gelijk voor alle rassen en omgekeerd en de resultaten kunnen dus per behandeling en per ras geanalyseerd worden. Bij de resultaten van de papiervlekkenbeoordeling werd wel interactie vastgesteld. Pagina 7 of 15
3 Resultaten en bespreking 3.1 Resultaten Tabel: Tripsaantasting per object Behandeling Ras 04/09/2013 25/09/2013 04/09/2013 25/09/2013 1 Celcius 2.9 7.8 6.7 83 99 99 1 Levis 2.3 7.5 9.7 89 100 100 1 Walton 1.2 3.6 5.4 64 86 99 2 Celcius 0.7 4.0 1.6 45 91 74 2 Levis 1.0 4.8 2.4 53 100 93 2 Walton 0.5 3.1 1.6 39 93 81 3 Celcius 0.7 4.5 1.6 41 96 75 3 Levis 0.9 4.7 1.7 55 99 90 3 Walton 0.4 3.0 1.4 30 76 70 p-waarde interactie 0.250 0.351 0.240 0.746 0.308 0.447 Pagina 8 of 15
Tabel: Tripsaantasting per behandeling Behandeling 04/09/2013 25/09/2013 04/09/2013 25/09/2013 1 2.1 a 6.3 a 7.2 a 78 a 95 99 a 2 0.8 b 3.9 b 1.9 b 45 b 95 83 b 3 0.7 b 4.1 b 1.6 b 42 b 90 78 b p- waarde behandeling 0.000 0.004 0.000 0.000 0.471 0.000 Tabel: Tripsaantasting per ras Ras 04/09/2013 25/09/2013 04/09/2013 25/09/2013 Celcius 1.5 a 5.4 a 3.3 56 a 95 a 83 a Levis 1.4 a 5.7 a 4.6 65 a 100 a 94 a Walton 0.7 a 3.2 b 2.8 44 b 85 b 83 a p- waarde ras 0.033 0.003 0.062 0.000 0.004 0.047 Pagina 9 of 15
Figuur: Tripsaantasting per object 10,0 9,0 8,0 7,0 6,0 5,0 4,0 3,0 2,0 1,0 0,0 04/09 25/09 21/10 Celcius Levis Walton Celcius Levis Walton Celcius Levis Walton 1 1 1 2 2 2 3 3 3 2,9 2,3 1,2 0,7 1,0 0,5 0,7 0,9 0,4 7,8 7,5 3,6 4,0 4,8 3,1 4,5 4,7 3,0 6,7 9,7 5,4 1,6 2,4 1,6 1,6 1,7 1,4 Pagina 10 of 15
Tabel: Roestaantasting per object Ras 27/09/2013 19/11/2013 27/09/2013 e planten e planten 19/11 /2013 e planten Celcius 0.1 0.2 0.5 4 10 26 Levis 0.1 0.2 0.8 3 12 43 Walton 0.3 0.4 0.6 9 18 27 Celcius 0.0 0.0 0.0 0 0 0 Levis 0.0 0.0 0.0 0 0 0 Walton 0.0 0.0 0.0 0 0 0 Celcius 0.0 0.0 0.0 0 1 0 Levis 0.0 0.0 0.0 0 0 0 Walton 0.0 0.0 0.0 1 1 0 p- waarde interactie 0.541 0.915 0.410 0.702 0.970 0.236 Tabel: Roestaantasting per behandeling Behandeling 27/09/2013 19/11/2013 27/09/2013 e planten e planten 19/11/2013 e planten 1 0.2 a 0.3 0.6 a 5 a 13 a 32 a 2 0.0 a 0.0 0.0 b 0 b 0 b 0 b 3 0.0 a 0.0 0.0 b 0 b 1 b 0 b p- waarde behandeling 0.040 0.054 0.000 0.014 0.032 0.000 Pagina 11 of 15
Tabel: Roestaantasting per ras Ras 27/09/2013 19/11/2013 27/09/2013 e planten e planten 19/11/2013 e planten Celcius 0.0 0.1 0.2 1 4 9 Levis 0.0 0.1 0.3 1 4 14 Walton 0.1 0.1 0.2 3 6 9 p-waarde ras 0.421 0.777 0.370 0.422 0.864 0.246 Figuur: Roestaantasting per object 1,0 0,9 0,8 0,7 0,6 0,5 0,4 0,3 0,2 0,1 0,0 27/09 21/10 19/11 Celcius Levis Walton Celcius Levis Walton Celcius Levis Walton 1 1 1 2 2 2 3 3 3 0,1 0,1 0,3 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,2 0,2 0,4 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,5 0,8 0,6 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 Pagina 12 of 15
Tabel: Papiervlekkenaantasting per object Behandeling Ras 19/11/2013 aantal papiervlekken / plant 19/11/2013 e planten 1 Celcius 0.0 b 0.0 b 1 Levis 0.1 a 12.0 a 1 Walton 0.0 b 0.0 b 2 Celcius 0.0 b 0.0 b 2 Levis 0.0 b 0.0 b 2 Walton 0.0 b 0.0 b 3 Celcius 0.0 b 1.0 b 3 Levis 0.0 b 1.0 b 3 Walton 0.0 b 0.0 b p- waarde interactie 0.000 0.000 3.2 Validiteit van de resultaten De proefbehandelingen werden uitgevoerd volgens het protocol. Toch werden enkele afwijkingen betreffende de hoeveelheid afgegeven product per plot vastgesteld. Op 12/08/2013 werd een afwijking vastgesteld in object 2, in parallel 1 (- 20%), 2 (- 20%), 3 (- 19%) en 4 (- 19%). Op 02/09/2013 werd een afwijking vastgesteld in object 3, in parallel 1 (+ 24%), 2 (+ 26%), 3 (+ 24%) en 4 (+ 24%). Op 09/09/2013 werd een afwijking vastgesteld in object 2 in parallel 2 (+ 13%). Op 16/09/2013 werd een afwijking vastgesteld in object 3 in parallel 2 (+ 11%). Op 04/09/2013 werd over de volledige proef een foutieve algemene gewasbescherming geplaatst met 1 l/ha Horizon EW (tebuconazole). 3.3 Bespreking en besluit Trips De tripsdruk was behoorlijk dit jaar. Zowel in als in e planten was het ras Walton minder aangetast dan de rassen Celcius en Levis. De tripsbespuitingen volgens het model gebeurden i.f.v. het minst gevoelige ras Walton. Naast Walton, werden Levis en Celcius ook bespoten volgens dit schema. Volgens het model dienden er 6 bespuitingen te gebeuren, volgens W&W dienden er 8 te gebeuren. Uit de resultaten blijkt dat dezelfde aantasting bekomen wordt bij bespuitingen volgens het tripsmodel als volgens W&W. Omdat er bij het tripsmodel minder bespuitingen gebeurden, kunnen we dit model als efficiënter beschouwen. In cijfers zien we dat bij het gevoeligere ras Levis een hogere aantasting bekomen wordt bij bespuitingen volgens het tripsmodel dan bij bespuitingen volgens W&W. Het model, opgesteld volgens het sterkere ras Walton, blijkt onvoldoende voor een gevoelig ras. Uit deze gegevens blijkt dat rasgevoeligheid een grote invloed heeft op de tripsaantasting, en dus ook op de tripsbestrijding. Minder gevoelige rassen hoeven minder vaak behandeld te worden dan gevoelige rassen. Het ontwikkelde tripsmodel kan hier rekening mee houden. Pagina 13 of 15
Tabel: Tripsbespuitingen per object (object 2 = volgens model, object 3 = volgens W&W) Object Middel Code Datum Weken na vorige behandeling Object Middel Code Datum Weken na vorige behandeling 2 Mesurol A 4/07/2013 3 Tracer A 4/07/2013 2 Tracer B 22/07/2013 3 3 Vertimec B 17/07/2013 2 2 Vertimec C 2/08/2013 2 3 Mesurol C 22/07/2013 1 2 Mesurol D 12/08/2013 1 3 Tracer D 30/07/2013 1 2 Tracer E 2/09/2013 3 3 Mesurol E 19/08/2013 3 2 Vertimec F 7/10/2013 5 3 Tracer F 30/08/2013 2 3 Vertimec G 16/09/2013 2 3 Tracer H 7/10/2013 3 Roest De roestaantasting was laag in de proef. De rassen aanwezig in de proef waren matig tot weinig gevoelig. Er werd geen verschil in rasgevoeligheid vastgesteld. In beide behandelde objecten werd 3 keer gespoten tegen roest. Beide schema s waren even efficiënt, alleen in het onbehandeld object werd ziekte vastgesteld. Tabel: Roestbespuitingen per object (object 2 = volgens sterkte middel (3/4 wekelijks), object 3 = kalender (2/3 wekelijks)) Object Middel Code Datum Weken na vorige behandeling Object Middel Code Datum Weken na vorige behandeling 2 Nativo A 12/08/2013 3 Nativo A 12/08/2013 2 Trend A 12/08/2013 3 Trend A 12/08/2013 2 Horizon B 9/09/2013 4 3 Horizon B 3/09/2013 3 2 Rudis C 8/10/2013 4 3 Rudis C 23/09/2013 3 2 Trend C 8/10/2013 3 Trend C 23/09/2013 Papiervlekken De aantasting door Phytophthora porri was zeer laag in de proef. Alleen in het onbehandeld object werd aantasting vastgesteld in het ras Levis (12 % van de planten). In het object dat behandeld werd volgens www.prei-info.be werd 1 keer minder behandeld dan in het object dat 2/3 wekelijks behandeld werd. Tabel: Papiervlekkenbespuitingen per object (object 2 = volgens model, object 3 = kalender (2/3 wekelijks)) Object Middel Code Datum Weken na vorige behandeling Object Middel Code Datum Weken na vorige behandeling 2 Ortiva Top A 13/09/2013 3 Ortiva Top A 13/09/2013 2 Signum B 7/10/2013 3 3 Signum B 27/09/2013 2 2 Tanos C 4/11/2013 4 3 Ortiva C 15/10/2013 3 3 Tanos D 8/11/2013 3 Pagina 14 of 15
4 Verklaring van de kwaliteitsverantwoordelijke De kwaliteitsverantwoordelijke verklaart dat het onderzoek werd uitgevoerd volgens de kwaliteitsborgingspunten vastgelegd in het intern kwaliteitssysteem van het PCG. 5 Vertrouwelijkheid van dit document Het PCG is niet verantwoordelijk voor foute, niet erkende adviezen ten gevolge van de verspreiding van dit document. 6 Samenwerking Deze proef ligt aan in het kader van het project Integratie van IPM in de vollegrondsgroenteteelt in Vlaanderen. Dit project wordt uitgevoerd met de steun van Departement Landbouw en Visserij, Afdeling Duurzame Landbouwontwikkeling. Pagina 15 of 15