Factsheet Wmo 2015-2018 Drechtsteden Met elkaar voor elkaar zorgen. Dichtbij en toegankelijk
2 Decentralisatie AWBZ/Wmo Nieuwe taken Met de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo 2015) zijn gemeenten vanaf 1 januari 2015 verantwoordelijk voor het ondersteunen van inwoners met een beperking, chronische psychische of psychosociale problemen. De Wmo 2015 richt zich op het bevorderen van de sociale samenhang tussen inwoners en het vergroten van de zelfredzaamheid en participatie van mensen met een beperking. De wet maakt gemeenten verantwoordelijk voor het bieden van opvang en beschermd wonen aan mensen die zich niet zelfstandig in de samenleving kunnen handhaven. Taken die nu nog geregeld worden in de Algemene Wet Bijzonder Ziektekosten (AWBZ) worden onder de Wmo 2015 een gemeentelijke verantwoordelijkheid: Begeleiding Kortdurend verblijf Middelen voor cliëntondersteuning MEE Inkomensregelingen voor chronisch zieken en gehandicapten Inloop-GGZ, een groepsvoorziening voor zelfstandig wonende (ex-)psychiatrische patiënten Opvang en beschermde woonvoorzieningen (RIBW)
Het ontwerp Wmo 2015 3 In het ontwerp Wmo 2015 laten we zien op welke wijze wij er met elkaar voor kunnen zorgen dat iedere inwoner, ongeacht zijn beperking, als volwaardig inwoner mee kan en mag doen. Het uitgangspunt van de Wmo 2015 is dat we meer uitgaan van de eigen kracht en de kracht van het sociaal netwerk. Daarnaast gaat het ontwerp er vanuit dat de algemene voorzieningen voorliggend zijn aan de maatwerkvoorzieningen. Met een goed functionerende, preventief werkende lokale ondersteuningstructuur, wordt de ondersteuning dichtbij inwoners georganiseerd en denken wij de druk op maatwerkvoorzieningen te laten afnemen en daarmee kosten te besparen. De maatwerkvoorzieningen zijn in het ontwerp een belangrijk onderdeel in het totale ondersteuningspakket voor de doelgroep met matige tot ernstige beperkingen. Eigen kracht, het sociaal netwerk, algemene voorzieningen en maatwerkvoorzieningen zijn de verschillende puzzelstukken die er met elkaar voor zorgen, dat de benodigde ondersteuning op maat wordt geboden.
Eigen kracht 4 Als een inwoner een ondersteuningsvraag heeft, wordt er allereerst gekeken naar de eigen kracht van de inwoner en zijn/haar sociale netwerk: Wat kan een inwoner (nog) zelf? De eigen kracht is het vermogen van inwoners om te doen wat gedaan moet worden in het dagelijks leven zonder dat hierbij blijvende hulp van anderen of voorzieningen nodig is. Het gaat om het oplossen van problemen door inwoners zelf, door mantelzorg en/of door het sociaal netwerk.
Algemene voorzieningen 5 Lokale verantwoordelijkheid Het organiseren van algemene voorzieningen is en blijft een lokale verantwoordelijkheid van de individuele gemeenten in de Drechtsteden. Onder algemene voorzieningen worden voorzieningen verstaan met een laagdrempelig karakter, die (in principe) voor iedereen toegankelijk zijn (zonder indicatiestelling). We maken hierbij onderscheid tussen gemeentelijke voorzieningen (zoals welzijnswerk, algemeen maatschappelijk werk, opvangvoorzieningen, etc.), commerciële voorzieningen (zoals maaltijdenservices en boodschappendiensten) en vrijwilligersinitiatieven (zoals klussendienst, formulierenhulp, etc.). Iedere gemeente is zelf verantwoordelijk voor het regelen en organiseren van deze algemene voorzieningen. Daarbij is ook een belangrijke rol weggelegd voor o.a. de huisarts en de wijkverpleegkundige (eerstelijnszorg).
Maatwerkvoorzieningen 6 De gemeenten in de regio Drechtsteden organiseren gezamenlijk maatwerkvoorzieningen ter ondersteuning van de zelfredzaamheid en participatie van inwoners die daartoe op eigen kracht, met mantelzorg of met hulp van andere personen uit hun sociale netwerk en met algemene voorzieningen niet of onvoldoende toe in staat zijn. Er zijn verschillenden typen maatwerkvoorzieningen, zoals bijvoorbeeld huishoudelijke ondersteuning, hulpmiddelen, woningaanpassing, thuisondersteuning (begeleiding), logeervoorzieningen, dagbesteding/activering, opvang en beschermd wonen. Sociale Dienst Drechtsteden De Sociale Dienst Drechtsteden (SDD) biedt deze maatwerkvoorzieningen aan op basis van een indicatiestelling. De inwoner kiest na toekenning van een maatwerkvoorziening voor zorg en ondersteuning in natura (ZIN) of een persoonsgebonden budget (PGB).
Innovatieagenda 7 Gemeenten in de Drechtsteden experimenteren met nieuwe en andere manieren van samenwerken. Gemeenten, instellingen en vrijwilligersorganisaties trekken hierbij samen op. Binnen de pilots van de innovatieagenda zoeken we onder andere naar de mogelijkheden voor kostenbesparing op de zorg, efficiëntere werkvormen en het versterken van de lokale infrastructuur zodat inwoners zo lang mogelijk zelfstandig kunnen blijven. Alle gemeenten in de Drechtsteden werken aan vormen van sociale wijkteams of sociale wijknetwerken. Daarnaast worden de mogelijkheden onderzocht om dagbesteding en vervoer slimmer te organiseren. Het Onderzoekcentrum Drechtsteden en de Dienst Gezondheid en Jeugd volgen de pilots waarin geëxperimenteerd wordt.
Bestuur en uitvoering 8 De zes gemeenten in de Drechtsteden organiseren de lokale sturing op de algemene voorzieningen, waarbij ze sturen op de ontwikkeling van de lokale ondersteuningstructuur, de lokale netwerksamenwerking en het stimuleren van lokale inwonersinitiatieven. De maatwerkvoorzieningen van de Wmo organiseren we op regionaal niveau. Het beleid en de maatwerkvoorzieningen worden gedelegeerd aan de Sociale Dienst Drechtsteden als serviceorganisatie van de Wmo. Voordelen regionale sturing en uitvoering De regionale sturing en de uitvoering door de SDD heeft een aantal voordelen, namelijk: Randvoorwaarden We hebben een aantal bestuurlijke randvoorwaarden voor de delegatie van taken met elkaar afgesproken: een professionele uitvoeringsorganisatie voor zes gemeenten bundelen van capaciteit en deskundigheid inkoopmacht, sturing op Wmo systeem een stevige administratieve organisatie gemeenschappelijke ICT systemen we borgen de rol en betrokkenheid van gemeenteraden en lokale wethouders er is een integrale verantwoordelijkheid voor inhoud en geld het cluster zorg & ondersteuning binnen de SDD heeft een volwaardige positie er is aansluiting tussen lokale en regionale Wmo beleidsopgaven we ondersteunen wethouders bij lokale Wmo vraagstukken
Invoering van de Wmo 2015 9 De termijn van invoering van de Wmo 2015 en het inregelen van de uitvoering is kort. De Tweede Kamer heeft eind april de Wmo 2015 aangenomen, maar de Eerste Kamer moet nog besluiten. Vanuit het belang van cliënten is het cruciaal dat we vanaf 1 januari 2015 continuïteit van ondersteuning en een goede kwaliteit van ondersteuning bieden. Onze prioriteit is dat de winkel open blijft. Daarnaast loopt het spoor van een langdurig innovatie- en verandertraject. De decentralisatie van de AWBZ biedt kansen om de Wmo ander te organiseren, anders te sturen, nieuwe werkwijzen te introduceren en nieuwe verbindingen te leggen. Er lopen twee parallelle sporen: een spoor gericht op een stabiele overdracht van AWBZ naar Wmo (transitie) en een spoor gericht op de langjarige innovatieve- en veranderopgaven (transformatie).
Financiën 10 De aangekondigde kortingen op het Wmo budget zijn fors (40% op huishoudelijke ondersteuning en 25% op begeleiding) en dienen in een relatief kort tijdsbestek te worden gerealiseerd. Hierin schuilen reële financiële risico s voor gemeenten al in het eerste jaar van de uitvoering (2015). Bovendien voorzien we extra financiële risico s vanwege de vergrijzing, de extramuralisering en natuurlijk de forse bezuinigingen die in de huidige AWBZ al zijn toegepast. Wij hanteren vier basisprincipes bij het realiseren van de opgelegde kortingen en het beheersen van budgetten: Innovatie (nieuwe, kostenefficiëntie ondersteuning bevorderen) Efficiency (maatregelen die ingrijpen op de prijs van ondersteuning) Versobering (maatregelen die ingrijpen op de omvang van de ondersteuning) Budgetsturing (maatregelen die zorgen dat we binnen de budgettaire kaders blijven)
Planning Vooruitblik 11 2014 2015 mei juni september november 1 januari 2015 Beleidsplan Wmo Besluit colleges beleidsplan Wmo Verordening Wmo Decentralisatie Wmo Besluit raden beleidsplan Wmo Lokale uitvoeringsprogramma s Wmo Delegatiebesluit GR Drechtsteden www.drechtsteden.nl/ decentralisaties Colofon Dit is een uitgave van het programmateam decentralisatie AWBZ/Wmo Drechtsteden. De informatie in deze factsheet is gebaseerd op de conceptversie van het beleidsplan Wmo 2015-2018 Drechtsteden, dus de inhoud van de tekst is nog niet vastgesteld in de colleges en raden. Mei 2014 Vormgeving: Twaalf.nu