ZEKERHEID EN PERSPECTIEF Toekomstvisie Huisartsenposten 2011-2015 Voor de patiënt die buiten de reguliere praktijktijden acuut zorg nodig heeft is de huisartsenpost bereikbaar en beschikbaar. Daarnaast zetten de huisartsenposten als organisatie van, voor en door huisartsen zich in voor de ondersteuning van 24-uurs huisartsenzorg. De huisartsenpost biedt de patiënt zekerheid en geeft de huisarts toekomstperspectief. TOEKOMSTVISIE HUISARTSENPOSTEN 2011-2015 Na een razendsnelle ontwikkeling is de huisartsenpost anno 2011 stevig in het Nederlandse zorglandschap verankerd. De huisartsenposten, ontstaan om de hoge werkdruk van huisartsen te verminderen, zijn uitgegroeid tot doelmatige en effectieve huisartsenorganisaties die voldoen aan de wettelijke spelregels en goede zorg leveren. De zeggenschap van huisartsen in deze organisaties is een groot goed. Onze patiënten mogen rekenen op een hoge kwaliteit van zorg. Tegelijkertijd is onze omgeving in beweging. Om onze patiënten ook in de toekomst de gewenste kwaliteit van zorg te kunnen blijven aanbieden is het belangrijk de visie op de acute eerstelijnszorg en de rol van de huisartsenpost daarin scherp te houden. Waar willen we in 2015 staan? Veranderingen in de zorg Voor de hele gezondheidszorg geldt dat de zorgvraag flink groeit. Meer mensen doen een groter beroep op de zorg en het liefst op een voor hen geschikt moment. Nederland heeft te maken met een toenemend kritische consument die ook in de zorg optimale service verwacht. Dit alles in een tijd waarin de financiële mogelijkheden beperkt zijn; er is weinig geld en de arbeidsmarkt krimpt. Op de huisartsenposten zijn de gevolgen van deze ontwikkeling allang merkbaar. Ernstig zieken blijven langer thuis, waardoor het beroep op de huisarts toeneemt, overdag en buiten kantooruren. Bij de zorg zijn vaak ook meer zorgverleners betrokken, wat om meer en goede coördinatie vraagt. Tegelijkertijd constateren de huisartsenposten dat de begrippen 'spoed' en 'acuut' worden opgerekt: patiënten willen meteen geholpen worden, ook als er medisch gezien geen sprake is van spoed. In dit spanningsveld begint zich een zorgelijke tweedeling af te tekenen. Aan de ene kant staan de mondige, duidelijk vragende, soms 'eisende' patiënten. Deze patiënten verwachten snel hulp en service, op het moment dat zij het nodig denken te hebben. Aan de andere kant staan de kwetsbare patiënten: patiënten die minder goed voor zichzelf kunnen of durven op te komen, vaak ouderen met meervoudige problematiek en een diffuse, niet altijd puur medische hulpvraag. De huisartsen staan voor de taak om deze (groeiende) kwetsbare groep niet tussen wal en
schip te laten vallen en beide groepen zorg te geven op het moment dat zij die nodig hebben. Extra financiële en personele armslag is nodig om dit te realiseren. De huisartsenposten kunnen zo service aan de patiënt en doelmatigheid hand in hand laten gaan. De primaire taak van de huisartsenpost Spoedeisende huisartsgeneeskundige zorg buiten kantooruren is en blijft de primaire taak van de huisartsenpost. In de 128 huisartsenposten vinden ruim 16 miljoen inwoners van Nederland een goed bereikbaar en betrouwbaar loket: Buiten de reguliere praktijktijden vormt de huisartsenpost voor patiënten de toegang tot de acute zorg. De huisartsenpost is er voor alle vragen die volgens de patiënt niet kunnen wachten: 'bellen mag altijd'. De huisartsenpost biedt noodzakelijke zorg, waar dat uit medisch of sociaal oogpunt nodig is, ook thuis. In overleg met de patiënt bepaalt een gediplomeerde triagist of huisarts of en zo ja welke zorg nodig is. De huisartsenpost voelt zich ervoor verantwoordelijk dat patiënten direct bij de juiste behandelaar komen. De huisartsenpost staat voor kwaliteit en doelmatigheid en kiest daarom primair voor telefonische triage. Bij binnenlopen kunnen er lange wachttijden zijn; bij urgentie wordt meteen geholpen. Huisartsenposten en VHN werken aan de volgende doelstellingen: Patiënten weten wat ze van de huisartsenpost kunnen verwachten. De maatschappij erkent kwaliteit, patiëntgerichtheid en doelmatigheid als kernwaarden van de huisartsenpost. Triage is hét instrument voor adequate zorgtoewijzing. De aanbieders in de acute zorg trekken één lijn en hanteren de NTS (Nederlandse Triage Standaard). De huisartsenpost heeft werkafspraken met andere zorgaanbieders die telefonisch bereikbaar zijn en bij mensen thuiskomen (ambulancezorg, thuiszorg, GGZ). De huisartsenpost zit in de keten vóór de SEH en vangt de zelfverwijzers op. Bij substitutie volgt het geld de zorg; het werk van de huisarts op de huisartsenpost wordt adequaat vergoed. Een krachtig regionaal huisartsennetwerk De huisartsenpost als effectieve huisartsenorganisatie biedt naast de primaire taak ook nieuwe mogelijkheden. Er is inmiddels tien jaar ervaring opgebouwd met beleid, bedrijfsvoering en het borgen van de zeggenschap van huisartsen. De laatste jaren ontstaan in rap tempo nieuwe huisartsenorganisaties waarvan zorggroepen de belangrijkste zijn.
De huisartsenposten willen graag hun expertise breder inzetten en deel uitmaken van één krachtig regionaal huisartsennetwerk dat een betrouwbare en stevige gesprekspartner is, expertise bundelt, doelmatig is in de bedrijfsvoering en bestuurlijke drukte beperkt. Ook is de huisartsenpost de dagzorg graag van dienst met praktische ondersteuning op maat. Samenwerking tussen dagzorg en huisartsenposten versterkt de 7x24 uur bereikbaarheid van de huisartsenzorg. De VHN wil met LHV en NHG goede voorbeelden verzamelen en verspreiden. In de huisartsenpost vinden ruim 7.000 praktiserend huisartsen een krachtige en ervaren organisatie: De huisartsenpost maakt de 7x24 uur verantwoordelijkheid van huisartsen mogelijk. De huisartsenpost staat ten dienste van de huisartsenzorg: zij organiseert de keuzes van de huisartsen en hun organisaties. Huisartsen hebben een actieve rol in hun eigen organisatie en maken gebruik van hun zeggenschap. Verantwoordelijkheid en zeggenschap gaan immers hand in hand. De huisartsenpost en de huisartsen kiezen regionaal de gewenste organisatievorm, uiteraard binnen wettelijke kaders. Samenwerking tussen huisartsenposten, de LHV-kringen en lokaal/regionaal beleid zijn belangrijk, evenals de samenwerking tussen VHN, LHV en NHG. Beste patiënt, Bij de huisartsenposten kunt u buiten de reguliere praktijktijden van uw huisarts terecht met acute vragen. De post is altijd telefonisch bereikbaar om te overleggen of u direct een huisarts nodig hebt. Bellen is nodig om wachttijden kort te houden, om u meteen bij de goede hulpverlener te krijgen en om de zorg betaalbaar te houden. In overleg met u bepaalt een gediplomeerde triagist of huisarts of en zo ja welke zorg op dat moment nodig is en zorgt dat die er komt. Voor zorg die kan wachten tot de volgende dag verwijst de huisartsenpost u naar uw eigen huisarts. De VHN wil graag betere bekendheid geven aan de werkwijze van de huisartsenpost, bijvoorbeeld door een publiekscampagne. Daarover overleggen we met patiënten- en consumentenorganisaties als de NCPF, Zorgbelang Nederland en de Consumentenbond. Beste minister, Nederland heeft met de huisartsenposten een goed en betrouwbaar instrument om - dichtbij huis - de huisartsenzorg 7x24 uur te organiseren. De huisartsenposten geven bovendien vorm aan de zo gewenste substitutie van de tweede naar de eerste lijn, desgewenst ook overdag, wat flinke besparingen kan opleveren. We vragen van u de
diensten van de huisartsen op de huisartsenpost adequaat te vergoeden en de belemmeringen weg te nemen zodat huisartsenposten de opvang van zelfverwijzers kunnen overnemen van de SEH. Huisartsenposten vinden bovendien samenwerking met de ambulancezorg, de apotheek, de thuiszorg en de GGZ minstens zo belangrijk en werken daar hard aan. De VHN organiseert in 2011 voor de Vaste Kamercommissie VWS een werkbezoek aan een huisartsenpost, om Kamerleden inzicht te geven in het belang en de werkwijze van de Nederlandse huisartsenposten. Beste huisarts, De huisartsenpost is ervaren in het organiseren van zorg en is een organisatie van, voor en door huisartsen. Onze ervaring en infrastructuur zetten we graag breder in. Met u willen we toewerken naar krachtige regionale huisartsennetwerken. Daarnaast bieden we u praktische ondersteuning bij het dagelijkse werk. Regionaal maatwerk en samenwerking met de LHV-kringen bieden veel kansen. Ook op landelijk niveau pakken VHN, LHV en NHG zaken gezamenlijk op. De VHN zet zich in om goede voorbeelden van samenwerking van dagpraktijken en de huisartsenpost te verspreiden. Ook brengen we in beeld hoe regionale huisartsennetwerken in de praktijk gestalte krijgen. Binnen de VHN is altijd plaats voor actieve huisartsen die willen optreden als ambassadeur om de samenwerking uit te dragen onder hun collega's. Beste samenwerkingspartners in de (acute) zorg, In het belang van de kwaliteit van zorg willen we versnippering van de zorgverlening voorkomen. Samenwerking is het sleutelwoord. Daarbij coördineert de huisarts de toegang tot de (acute) zorg en de zorgverlening rond een patiënt. Naast de samenwerking met de SEH streeft de huisartsenpost nadrukkelijk ook naar samenwerking met belangrijke partners als de ambulancezorg, de apotheek, de thuiszorg en de GGZ. Werkafspraken over goede onderlinge telefonische bereikbaarheid ('achter de voordeur') en overdracht van patiënten maken snelle doorverwijzing mogelijk. Ook de coördinatie van zorg bij patiënten thuis wordt hierdoor beter te organiseren. De zorgverzekeraar is partner bij het organiseren en aanbieden van goede en doelmatige zorg. De VHN wil graag met andere koepelorganisaties de samenwerking stimuleren en deze samenwerking op regionaal niveau helpen realiseren. Op landelijk niveau maakt de VHN zich sterk voor het gebruik van de NTS door alle aanbieders van acute zorg.
De kracht van innovatie Het is belangrijk om niet af te wachten. Het veld experimenteert volop en neemt veel initiatieven tot zorgvernieuwing. De VHN stimuleert en verspreidt innovaties die de toekomstvisie al in praktijk brengen. Per huisartsenpost en per regio kan de ontwikkeling overigens heel verschillend worden ingevuld. Een greep uit de vele voorbeelden: Huisartsenpost vangt overdag de zelfverwijzers van de SEH op: triage op locatie, met daarna een zelfzorgadvies, verwijzing naar de SEH of verwijzing naar de (eigen) huisarts. HAP-plus als een SEH wordt opgeheven. Huisartsenpost geeft zelfzorgadviezen namens de meldkamer ambulancezorg. Afspraken met de ambulancezorg over de samenwerking en taakverdeling. Na triage door de huisartsenpost gebeurt de respons direct door de thuiszorg. Bij de GGZ bekende patiënten gaan na telefonisch contact direct naar de GGZ. Huisartsenpost neemt gedurende enkele uren overdag de telefoonfunctie over van de dagpraktijk. Als er een consult nodig is gebeurt dat door de eigen huisarts. Pilot avondspreekuur en onderzoek naar invloed daarvan op de huisartsenpost. Op basis van vergelijkend onderzoek naar dagpraktijken die veel en weinig patiënten opleveren voor de huisartsenpost, de patiëntenstroom beïnvloeden (welke factoren zijn bepalend?). Huisartsenpost plant voor patiënt met niet-acute zorgvraag een dagafspraak in bij de eigen huisarts. Huisartsenpost vangt meldingen op van terminale patiënten en waarschuwt na beoordeling de eigen huisarts. Inzet van verpleegkundig specialisten en physician assistants om de huisarts te ontlasten. Enzovoort. Een inventarisatie van innovaties wordt bijgehouden op de website van de VHN: www.vereniginghuisartsenposten.nl.