FNV Bondgenoten, vakgroep Apotheken Cao Apotheken, voorstellenbrief cao 2010 ev - 1 - Voorstellenbrief cao Apotheken 2010 A. Algemeen Na regen komt zonneschijn. De gouden tijden voor de apotheker zijn voorbij. Dat is waarschijnlijk de meest eenvoudige en korte conclusie die we kunnen trekken uit de ontwikkelingen in de afgelopen cao-periode. Normale tijden komen er echter weer aan. Tijden waarin de branche zich wat betreft positie binnen de gezondheidszorg, inhoudelijk en economisch, zal stabiliseren. De huidige tijd moet dan ook als een tussenperiode worden gezien. Een periode waarin via aanpassing van de branche een nieuwe stabiliteit zal worden bereikt. Veranderen doet pijn Deze aanpassing gaat natuurlijk niet zonder moeilijkheden. Vooral beginnende (jonge) apothekers hebben het echt moeilijk. Zij worden getroffen door de financiering van de hoge, in gouden tijd opgebouwde, overnamekosten. De opbrengsten hiervan zijn in de zaak van de verkopende apotheker gevloeid en daar zitten ze nog steeds. In aantal zijn het echter vooral de medewerksters die slachtoffer worden van de ontwikkelingen. Ze worden werkloos doordat apothekers vaak eerst hun eigen inkomsten op peil proberen te houden door te bezuinigen op personeelskosten. Dit zijn de directe slachtoffers. Een nog veel grotere groep bestaat uit indirecte slachtoffers. Dit zijn de collega s in de apotheek die zwaar geraakt worden doordat er meer werk gedaan moet worden door minder mensen, met een snel stijgende werkdruk als gevolg. Dat dit negatieve gevolgen heeft spreekt voor zich; een grotere kans op fouten, minder plezier in het werk en vaak verslechterende werkomstandigheden zijn hier voorbeelden van. De verhouding werk privé, toch een belangrijke zaak voor de werkneemsters in de branche, komt ook onder druk te staan. Apotheek in de gezondheidszorg FNV Bondgenoten is naast de vakbond voor de werkers in de apotheek ook de vertegenwoordiger van de werknemers in Nederland. Vanuit dit grotere perspectief juichen we de beperking van de groei van de kosten van de gezondheidszorg door de lagere medicijnprijzen toe. Wij gaan niet over de middelen die partijen binnen de gezondheidszorg en de politiek hiervoor inzetten. Wel gaan we, als vakbond voor de apotheek, over de arbeidsvoorwaarden en arbeidsomstandigheden in de apotheek. In dit kader steunen we de oproep om een redelijke vergoeding voor de apotheker voor het werk dat verricht wordt. Daarnaast steunen we de initiatieven die de apotheek haar rol kan laten spelen bij de verbetering van de kwaliteit van de gezondheidszorg. SBA als vangnet FNV Bondgenoten ondersteunt, als een van de partijen betrokken bij het bestuur van de SBA, de inzet van middelen en reserves van de SBA daar waar de apotheker het onder druk van de herstructurering af moet laten weten of laat afweten. Zo kan de afnemende activiteit op het gebied van opleidingen en stages enigszins op pijl gehouden worden. Op deze FNV Bondgenoten, vakgroep Apotheken Cao Apotheken, voorstellenbrief cao 2010 ev - 2 -
manier blijft er aandacht besteed worden aan promotie van het vak, de branche en het beroep apothekersassistent. In dit kader moet dan ook heel voorzichtig worden omgegaan met de roep om de afdracht aan de SBA te verminderen. Nu blijkt dat het bestaan van de SBA ook financieel een belangrijke rol speelt bij kwalitatief op peil houden van onmisbare activiteiten binnen de branche. Iets wat zonder de SBA en haar vermogen ondenkbaar zou zijn. Dit is essentieel voor de positie van de apotheek in de komende gevechten over het marktaandeel van de diverse zorgaanbieders binnen de gezondheidszorg. Apotheek? De apotheekbranche is de eerste stappen aan het zetten tot herstructurering van de branche. Dat gebeurt door de aanpassing van de klassieke apotheek, in aantal en in verdienmodel, maar ook doordat zich naast de klassieke apotheek allerlei apotheekvormen ontwikkelen die de taak van de klassieke apotheek overnemen of gedeelten van de taak voor hun rekening nemen. Diverse vormen van de dienstapotheek, de internetapotheek, maar ook afzonderlijke central-filling en bereidings- ondernemingen steken de kop op. Ook in het kader van de ontwikkeling van de cao Apotheken, mede als instrument voor het voorkomen van economische concurrentie via arbeidsvoorwaarden, moeten we aan deze nieuwe apotheekvormen aandacht besteden. De nieuwe apotheek In het kader van de herstructurering van de branche houdt FNV Bondgenoten rekening met het onvermijdelijke, zo als ze dit tegenwoordig bij elke logische ontwikkeling van een branche doet. De bond richt zich op de uitkomst van het herstructureringsproces; een economische gezonde branche met goede onderlinge verhoudingen, waarbinnen de partijen op basis van productconcurrentie hun plaats vinden. De kosten van arbeid voor de apotheek, die van de primaire en secondaire arbeidsvoorwaarden, mogen zich niet slechter ontwikkelen dan elders. Als dat wel gebeurt, schaadt de apotheekbranche zichzelf. Na de huidige herstructurering is het dan wachten op de volgende, doordat de kosten op een onrealistische (laag) niveau zijn gebracht. FNV Bondgenoten werkt hier niet aan mee, de looneis in het kader van cao 2010 is dan ook conform de landelijke eis. Omdat we de apotheekbranche als onderdeel van de gezondheidszorg beschouwen zullen we er, met alle andere betrokkenen, voor blijven waken dat de apotheek zijn onmisbare functie hierbinnen kan behouden en versterken. Conclusie FNV Bondgenoten erkent dat de apotheekbranche het op dit moment moeilijk heeft. Wij gaat ervan uit dat dit een tijdelijke situatie is, die alle kenmerken heeft van een onvermijdelijke herstructurering van de bedrijfstak. Op deze herstructurering stelt de bond zich in. De cao voorstellen gaan dan ook uit van een normale situatie, in plaats van een in crisissfeer. We richten ons op een sociaal en economisch realistische loonontwikkeling waardoor de branche zich instelt op de nieuwe situatie. Het onder controle houden/brengen van de werkdruk, het kwalitatief op peil houden van de competenties van de medewerksters en het voorkomen van oneerlijke concurrentie via arbeidsvoorwaarden horen hierbij. Verder beschouwen we de activiteiten van de SBA als een middel en een garantie dat de branche goed en vitaal uit de huidige en toekomstige herstructurering komt. FNV Bondgenoten, vakgroep Apotheken Cao Apotheken, voorstellenbrief cao 2010 ev - 3 -
B. Onze voorstellen 1. Seniorenregeling a. De leden van FNV Bondgenoten hechten sterk aan de voortzetting van de cao Regeling Medewerkers Apotheken vanaf eind 2010, totdat niemand meer gebruik kan maken van de nu al beperkte seniorenregeling. We willen hierover tijdens de cao-onderhandelingen een akkoord bereiken. Het verloop en de uitkomst van de onderhandelingen is mede hiervan afhankelijk. 2. Werkdruk a. Toenemende werkdruk staat als een van belangrijkste onderwerpen op de agenda van de leden. Wij willen afspraken maken over het onder controle houden hiervan. Gedacht kan worden aan het koppelen van fte s aan een aantal receptregels. b. Het ervaren van werkdruk heeft ook een subjectieve kant. De toegenomen onvrijheid om zelf je rooster in te richten speelt hierin vaak een rol. Deze onvrijheid wordt gedeeltelijk veroorzaakt door de werking van het kwartaalurensysteem, waarbij een extra of tekort aan gewerkte uren buiten een standaardrooster moet worden opgevangen. We stellen in dit kader voor, om te bezien in hoeverre het kwartaalurensysteem hiervoor aangepast kan worden. De rol van de diverse soorten vrije tijd kan hierin meegenomen worden. 3. Werkingsfeer a. De werkingsfeer van de cao is niet meer geheel aangepast aan de huidige ontwikkelingen in de branche. FNV Bondgenoten wil graag oneerlijke concurrentie door middel van toepassing van slechtere arbeidsvoorwaarden voorkomen. Voor zover nu mogelijk is, dienen we de werkingssfeer up-to-date te maken en verder af te spreken dat partijen gezamenlijk een situatie inventarisatie maken die we in dit kader aantreffen. We denken hier o.a. aan poliklinische apotheken, dienstapotheken, internetapotheken en afzonderlijk bedrijven die diensten als bereiding en central-filling aanbieden. b. Apothekers in loondienst zijn ook werknemers. Ook zij dienen onder de werkingsfeer van de cao te worden gebracht, zodat hun arbeidsvoorwaarden de facto niet eenzijdig door de werkgever wordt vastgesteld. 4. Uitkering in geval van beëindiging van de arbeidsovereenkomst (art 5) a. De inhoud van dit artikel komt uit de tijd dat reorganisaties, massaal ontslag en/of niet-verlenging van tijdelijke arbeidsovereenkomsten niet aan de orde waren. Met andere woorden, de inhoud is uit de tijd. We stellen voor om op te nemen dat bij onvrijwillig ontslag minimaal de huidige regeling van toepassing is. Echter, als de uitkomst van de neutrale kantonrechterformule hoger uitvalt dan de huidige regeling, dan heeft de ontslagene recht op het bedrag van de kantonrechterformule. Verder stellen we voor om in dit kader werkgever en werkneemster verplicht ter bemiddeling aan te melden bij het SBA-mobiliteitscentrum Apotheekwerk. Deze verplichting vervalt indien werkneemster FNV Bondgenoten, vakgroep Apotheken Cao Apotheken, voorstellenbrief cao 2010 ev - 4 -
geen gebruik maakt van haar recht op ww, en daardoor aangeeft geen nieuwe arbeid te willen aanvaarden.. 5. Loonontwikkeling a. Zoals in het algemene deel al aangegeven is, is FNV Bondgenoten van mening dat ook in de apotheekbranche de normale gematigde loonontwikkeling op zijn plaats is. FNV Bondgenoten heeft in zijn beleid opgenomen dat dit een aanpassing van de schalen met 2 % betekent. b. Een gedeelte van het bovenstaande percentage, maximaal 0,75 %, kan o.a. worden ingezet voor bewijsbare handhaving van de huidige werkgelegenheid of het geven van werk aan werknemers die een duidelijke achterstand tot de arbeidsmarkt hebben. We gaan overigens uit van een gehele arbeidsvoorwaardenruimte van 2,5% in 2010. c. We stellen voor de jeugdschalen (15-17 jaar) te schrappen. 6. Functiewaardering a. Mede door de door ons gesignaleerde verandering van de branche is het noodzakelijk om meer functies in de cao te beschrijven en te waarderen. We stellen voor aan SBA om hiervoor een opdracht te verstrekken. 7. Dienstapotheek a. De dienstapotheek, al dan niet in een zorginstelling gevestigd, ontwikkelt zich steeds meer als afzonderlijk fenomeen. We stellen voor om na te gaan in hoeverre dit problemen geeft, bijvoorbeeld met betrekking tot het inroosteren m.b.v. het kwartaalurensysteem in verschillende werkomgevingen. 8. Aanwezigheidsdienst / nacht- avonddienst (art 18) a. De regeling van artikel 18 blijkt in de praktijk moeilijk uitvoerbaar voor wat betreft aanwijzing van een dienst als aanwezigheids- of nachtdienst. We stellen voor bovengenoemd artikel op dit punt te (laten) evalueren en te bezien in hoeverre er hierover eenduidiger afspraken kunnen worden gemaakt, waarbij ook de avonduren moeten worden betrokken. 9. Uitzendarbeid, NEN-certificering, inzet en loon a. Om werkneemsters en werkgevers zo veel mogelijk te beschermen tegen malafide aanbieders van uitzendarbeid willen we in de cao opnemen dat de apotheker alleen gebruik mag maken van uitzendbureaus die voldoen aan de NEN 4400 certificering en ingeschreven staan in het Register Normering Arbeid. b. Voor wat betreft uitzendkrachten en gedetacheerden zijn wij van mening dat deze collega s onder dezelfde voorwaarden dienen te werken als hun collega s in dienst van de apotheek. Zeker wat betreft hun loon. We willen deze verplichting in de cao opnemen. c. Uitzendkrachten en gedetacheerden dienen slechts incidenteel te worden ingezet. We stellen daarom voor, om in de cao op te nemen dat als een positie meer dan 9 maanden in een periode van 12 maanden door een uitzendkracht of gedetacheerde FNV Bondgenoten, vakgroep Apotheken Cao Apotheken, voorstellenbrief cao 2010 ev - 5 -
wordt ingenomen, deze positie door een werkneemster in vaste dienst moet worden bezet. 10. Adviescommissie Arbeidsvoorwaarden (art 37) a. De commissie behandelt vooral aanvragen tot verlenging van de standaard arbeidstijd. In de praktijk blijkt vrijwel elke aanvraag goedgekeurd te worden. We stellen voor om af te spreken om hierbij een inhoudelijke toetsing toe te passen. Criterium dient te zijn dat uitbreiding van de arbeidstijd, afgezet tegen de standaard arbeidstijd, niet ten koste gaat van de algemene werkgelegenheid in de branche. 11. Arbeidsomstandigheden, staand werk a. Van de medewerkster in de apotheek zal steeds meer verwacht worden dat ze zich ook op latere leeftijd actief opstelt. Een van de fysieke belemmeringen hierbij is, dat in de apotheek veelal staand werk wordt verricht. We stellen voor dat de SBA opdracht krijgt om de gevolgen van dit staande werk te onderzoeken en dat zij voorstellen doet die de negatieve gevolgen hiervan kan opvangen. Dit kan dan tot nadere caoafspraken leiden. 12. Medezeggenschap a. Steeds meer apotheken gaan samenwerken of worden onder één leiding gebracht. Het fenomeen medezeggenschap in formele zin is slecht ontwikkeld binnen de branche. We stellen voor om de verplichtingen uit de Wet op de Ondernemingsraden uitdrukkelijk in de cao onder de aandacht te brengen. 13. Aanvullend pensioenstortingen. a. Bijna geen werkneemster werkt zo lang in de branche dat volledige pensioenopbouw plaatsvindt. We stellen voor het PMA opdracht te geven de mogelijkheid open te stellen aanvullende individuele stortingen ten bate van de pensioenopbouw mogelijk te maken. 14. Bijzonder verlof, kaderleden a. In artikel 25 lid 4k wordt geregeld dat het kaderlid in de daar aangegeven situaties verlof met behoud van loon krijgt gedurende de daarvoor benodigde tijd. Wij stellen voor om hieronder expliciet ook de benodigde reisuren te verstaan. b. Het blijk dat kaderleden het aan hen toekomende verlof niet kunnen en willen opnemen gezien de positie van hun werk in de apotheek. Ze kunnen vaak niet gemist worden, of zijn of haar werkgever vindt dat in ieder geval. We stellen voor om te bezien in hoeverre het redelijk is om de werkgever en/of te werknemer te vergoeden vanuit de SBA-gelden. c. Om het artikel te verduidelijken stellen we voor de organisaties die door/vanwege cao-partijen zijn ingesteld expliciet te noemen (w.o. SBA, PMA, SANA en KAOF). 15. Looptijd cao a. We stellen minimaal een looptijd van 1 jaar voor. Afhankelijk van de hetgeen overeengekomen wordt kan deze langer zijn. 16. Aanvulling en wijziging cao-voorstellen a. We houden ons het recht voor om tijdens de onderhandelingen de voorstellen te wijzigen en/of aan te vullen. Utrecht, 10-0024 14 januari 2010