GOEDE VOEDING, GEZOND LEVEN, SNELLER GENEZEN INFORMATIE VOOR PATIËNTEN DIE EEN OPERATIE ONDERGAAN FRANCISCUS VLIETLAND
Inleiding Voeding doet meer dan u denkt! Goede voeding is van levensbelang om gezond te blijven of om sneller gezond te worden. In deze folder geven wij u informatie over het belang van een goede, gezonde voeding. Voeding doet meer dan u denkt. Via uw voedsel krijgt u energie en allerlei belangrijke voedingsstoffen binnen, zoals eiwitten, vitamines, mineralen en spoorelementen. Deze stoffen zijn goed voor uw lichamelijke conditie en uw weerstand. Hoe beter uw conditie is, des te meer weerstand u hebt. U kunt dan ook sneller na een ziekte genezen en/of herstellen van een operatie. Algemeen advies over een gezonde voeding. Eet gevarieerd. Eet volop groente en fruit. Eet ruimschoots brood, aardappelen of rijst. Eet genoeg melkproducten, vlees of vleesvervangers. Drink voldoende (1,5 à 2 liter per dag). Ontstaan voedingstekort We spreken van een voedingstekort als uw lichaam meer voedingsstoffen nodig heeft dan u per maaltijd binnen krijgt. Dit is niet goed voor uw lichamelijke conditie en uw weerstand. Een voedingstekort kan ontstaan doordat u (tijdelijk) minder goed eet. Maar het kan ook zijn dat uw lichaam door pijn, koorts of door een operatie meer voedingsstoffen verbruikt. Gezond gewicht Hoe fitter u bent, des te makkelijker u kunt herstellen van de operatie. Uw gewicht geeft vaak een goede aanwijzing over uw voedingstoestand en uw conditie. Zomaar afvallen, zonder dat u hier bewust iets voor doet, is geen goed teken. Indien door gewichtsverlies veel risico ontstaat op vermindering van uw weerstand, spreekt men van ongewenst gewichtsverlies. Weeg
uzelf daarom regelmatig als u ziek bent of een operatie moet ondergaan. Dan valt het gewichtsverlies tijdig op. Dus: Let op uw gewicht. Voorbereiding op een operatie Het is van belang dat uw conditie voor de operatie zo goed mogelijk is. Hieraan kunt u zelf meewerken, al (ver) voordat u naar het ziekenhuis gaat. U kunt uw conditie verbeteren door zo gezond mogelijk te eten en als het even kan voldoende te bewegen. Bent u al in het ziekenhuis, ook dan is het belangrijk op uw voeding te letten. Wanneer u voldoende eet, bouwt u extra reserves op. Hiermee helpt u uw lichaam er weer zo snel mogelijk bovenop te komen. Het is daarom belangrijk dat u per dag gehoor geeft aan uw extra voedingsbehoefte. Dit betekent ook dat tussendoortjes (koekje, snack, fruit etc.) soms noodzakelijk zijn om deze extra reserves op te kunnen bouwen. Dus: Let op uw voeding! Pre-oparatieve scan (pos) en voeding Ondervoeding In de periode voor de operatie bezoekt u in het ziekenhuis de polikliniek Pre-Operatieve Screening (POS). Tijdens dit bezoek spreekt u naast de anesthesioloog ook met een verpleegkundige. Deze verpleegkundige kijkt onder meer naar uw voedingstoestand. Er wordt bijvoorbeeld gekeken of u onbedoeld bent afgevallen. Wanneer blijkt dat er bij u sprake is van ondervoeding, krijgt u twee flesjes eiwitrijke drinkvoeding mee naar huis. Deze drinkvoeding bevat onder meer vitamines, mineralen en eiwitten die helpen het gewichtsverlies tegen te gaan. U krijgt daarbij een formulier waarmee u flesjes drinkvoeding kunt ophalen bij de apotheek, zodat u deze tot aan de operatie en in de periode daarna kunt blijven gebruiken. Twee flesjes per dag zorgen ervoor dat u in de periode rond de operatie uw goede voedingstoestand behoud. Dit heeft een positief effect op bijvoorbeeld uw herstel.
Wanneer het nodig is, kan de verpleegkundige u doorverwijzen naar een diëtist buiten het ziekenhuis. De diëtist helpt u dan verder om in een betere voedingstoestand te komen. Wat u zelf kunt doen Wanneer er bij u sprake is van ondervoeding, kunt u het volgende doen om in een betere voedingtoestand te komen: Kies voor volle producten; zoals volle melk, volle yoghurt en volle kwark in plaats van magere varianten. Gebruik een extra klontje boter of scheutje olie bij de bereiding van uw maaltijd. Besmeer uw brood met margarine, niet met halvarine. Kies voor energierijke (gezonde) tussendoortjes; zoals noten, olijven of vis op toast. Gebruik twee keer per dag een flesje drinkvoeding. (Heeft u diabetes mellitus en spuit u insuline: overleg dan met uw diabetesverpleegkundige of behandelend arts over het gebruik van de drinkvoeding). In het ziekenhuis krijgen patiënten die ondervoed zijn, twee maal per dag een tussendoortje of snack aangeboden. Nuchter blijven voor de operatie Tijdens de POS bespreekt de anesthesioloog, de specialist verdoving en pijnbestrijding, hoe lang u voor de operatie nuchter moet zijn, dat wil zeggen dat u niets meer mag eten of drinken. Nuchter zijn is belangrijk, omdat uw maag leeg moet zijn wanneer u onder narcose gaat. De narcose verdooft ook uw maag, waardoor deze stopt met werken. Dit vormt een risico op het teruglopen van voeding uit de maag. De kans bestaat dat voeding dan via de slokdarm in de longen loopt. Dit moet vanzelfsprekend te allen tijde worden voorkomen. Soms duurt deze nuchtere periode onbedoeld langer. Lang nuchter zijn wordt vaak als onaangenaam ervaren en kan een honger- en dorstgevoel, hoofdpijn, angst en agressie veroorzaken. Speciaal voor deze nuchtere periode voor de
operatie en om genoemde klachten te beperken, is door Nutricia PreOp ontwikkeld. Nutricia preop is een koolhydraatrijke drank die geen invloed heeft op het nuchter zijn. Dit komt, omdat het de maag zeer snel verlaat net als water. Nutricia preop kunt u drinken tot drie uur voor de narcose. U voelt zich hiermee rustiger en het vermindert uw honger- en dorstgevoel, waardoor u zich een stuk prettiger zult voelen. De anesthesioloog bepaalt op of u PreOp moet gaan gebruiken. U krijgt dan een aantal pakjes mee naar huis met instructie hoe deze te gebruiken. Nuchter zijn betekent ook, dat u tot drie uur voor de ingreep, heldere dranken, zoals water, thee en zwarte koffie met of zonder suiker, heldere vruchtensappen, heldere limonade of gezeefde (drink)bouillon mag drinken. Tot zes uur voor de geplande operatietijd, mag u nog een lichte maaltijd gebruiken. Deze maaltijd bestaat uit twee beschuiten of witte boterhammen met jam of suiker en dun margarine of halvarine. Daarbij zijn de volgende dranken toegestaan: een glas melk, koffie met melk en suiker en de heldere dranken die hierboven genoemd zijn. Eten na de operatie Na de operatie kan uw eetlust minder zijn, bijvoorbeeld doordat u misselijk bent. U kunt daar onzeker van worden en minder gaan eten. Toch is het van belang dat u zo snel mogelijk weer gezond gaat eten en drinken, zodra uw maag de voeding accepteert. Vraag aan de afdelingsverpleegkundige, wanneer u misselijk bent van de narcose om medicatie tegen de misselijkheid. Hoe snel u na de operatie mag eten, is afhankelijk van de operatie en de narcose. Bespreek daarom al vóór de operatie met de specialist of afdelingsverpleegkundige hoe snel u na de
operatie weer mag eten, en wat u mag eten. Let er ook op dat u 1,5 tot 2 liter per dag drinkt. Bij opname, en minimaal een maal per week, wordt op de afdeling uw gewicht gemeten. Hierdoor houden wij het gewichtsverloop nauwlettend in de gaten. Is er sprake van ongewenst gewichtsverlies, dan kunnen wij zo snel mogelijk maatregelen nemen. Dit doen wij bijvoorbeeld door de diëtist in te schakelen, bijvoeding te geven of op een andere manier voeding toe te dienen. Voedingsteam In Franciscus Vlietland is een voedingsteam aanwezig. De voedingsverpleegkundige bespreekt samen met een specialist en een diëtist de voedingstoestand van alle patiënten met ondervoeding. Er wordt vervolgens een behandelplan afgesproken. Hierdoor wordt het ongewenste gewichtsverlies snel bekend en verdere achteruitgang van lichamelijke en geestelijk welbevinden beperkt. Extra tussendoortje Is er sprake van ondervoeding dan krijgt u in de periode dat u bent opgenomen, twee tot drie keer per dag een extra tussendoortje aangeboden door de voedingsassistent of de verpleging. In de keuze van de tussendoortjes hebben we rekening gehouden met de samenstelling, smaak en variatie. Elk tussendoortje bevat een ruime hoeveelheid calorieën en eiwit. Goede voeding helpt uw voedingstoestand op peil te houden en het herstel te bevorderen. Ook verhoogt het uw weerstand en lichamelijke conditie waardoor de kans op infecties en complicaties verminderen.
Vragen Hebt u nog vragen, stel ze dan gerust aan de verpleegkundige of de voedingsassistent van de afdeling waar u bent opgenomen. April 2011 6050222