Coalitieakkoord 2014-2018 Duurzaam samen - Samen doen Toekomstperspectief voor Papendrecht
1. Inleiding In dit coalitieakkoord is de visie van de coalitie van CDA, D66, VVD, GroenLinks, CU/SGP en PvdA op hoofdlijnen beschreven. Het akkoord geeft vooral richting en koers, hetgeen kleur geeft aan de bestuurlijke accenten. Het akkoord laat ruimte voor overleg en debat over de invulling, passend bij deze tijd waarin sprake is van complexe en snelle veranderingen. Meedenken, meepraten en meedoen zijn daarbij belangrijk. Het coalitieakkoord biedt het college uitwerkingskaders. De coalitie slaat met dit akkoord verder de weg in naar zelfredzaamheid en eigen verantwoordelijkheid van inwoners. Het is onze overtuiging dat het goed is aansluiting te zoeken bij maatschappelijke initiatieven. De overheid kan met de krimpende financiële middelen ook niet alles meer aanpakken en moet zorgvuldig afwegen waaraan beschikbare budgetten worden besteed. Bij onze inspanningen gaan we het gesprek met de samenleving aan. We doen dat open, betrouwbaar en integer. Papendrecht blijft een mooie gemeente om in te wonen, te recreëren en te werken. Onze gemeente werkt vanuit de grondgedachte dat Papendrecht zelfstandig blijft samen met anderen omdat dit voordelen biedt. De coalitie werkt vanuit een brede gemeenschappelijke basis samen aan de opdrachten die zijn opgenomen in het coalitieakkoord 2014-2018. De samenleving verandert in hoog tempo, zodat de coalitie voor de zomer van 2016 onderzoekt of uitgangspunten zodanig zijn veranderd dat het coalitieakkoord bijstelling nodig heeft. De coalitie heeft veel ambities, maar werkt vanuit financieel realisme met de zekerheid dat verdere heroverwegingen nodig zijn. Hoeveel precies is op dit moment door invloeden van buiten onduidelijk. Duidelijk is wel dat de uitdaging fors is. De coalitie werkt de nieuwe heroverwegingen bij de begrotingsbehandeling in november 2014 uit. Moeilijke beslissingen over heroverwegingen, waarvan iedere inwoner de gevolgen zal merken, zijn noodzakelijk. Onze samenleving verandert, zekerheden van voorheen verdwijnen. Wij sluiten daarbij aan door via maatregelen en slim organiseren kosten te besparen. Een bezinning op de rol van de gemeente in de maatschappij en de verantwoordelijkheid van inwoners, bedrijven en instellingen zelf is cruciaal. De inzet en bijdragen van vrijwilligers en mantelzorgers zijn noodzakelijk voor het functioneren van de samenleving. De coalitie geeft duiding aan de collegeopdracht door belangrijke en concrete opdrachten op te nemen in een roadmap (concernplanning op hoofdlijnen), waarin de verdeling van hoofddossiers over de vier jaren van het coalitieakkoord inzichtelijk wordt gemaakt. Ook deze roadmap wordt periodiek geëvalueerd en indien nodig bijgesteld. Samenvattend is ons motto: Duurzaam samen Samen doen!! 1
2. Visie op Papendrecht De coalitie streeft naar een (bovengemiddeld) comfortabel woon-, leef- en werkklimaat, waarin samenhang, binding, geborgenheid en (sport)voorzieningen in de nabije omgeving van belang zijn. Papendrecht is een gemeente met een fijne leefomgeving. Die leefomgeving is gericht op kwalitatief goed wonen, leven en werken. De uitdaging is daarbij om de realisering en instandhouding van die leefomgeving financieel mogelijk te maken. De coalitie vindt een gezond financieel beleid een basisvoorwaarde. Dat vraagt om keuzes. Papendrecht kan niet alles alleen blijven doen. Soms kunnen beleidsplannen worden gerealiseerd door in de regio samen te werken. Dat doen we met de Drechtsteden, maar ook met gemeenten in de Alblasserwaard. Daar zit winst voor beide partijen in. Het gaat daarbij om efficiëntie, maar ook om kwaliteit, effectiviteit en vermindering van de kwetsbaarheid. De coalitie onderzoekt of we taken kunnen afstoten en onder welke voorwaarden. We overleggen met inwoners, bedrijven en instellingen en doen een beroep op hen om zelf actie en verantwoordelijkheid te nemen om de fijne leefomgeving in stand te houden. De coalitie vindt dat representativiteit bij participatie van belang is. Papendrecht heeft een proactieve rol tegenover de samenleving (wijken). Papendrecht blijft dus zelfstandig, maar werkt wel samen met anderen, omdat samenwerking soms direct en op lange termijn onmiskenbaar praktische en financiële voordelen biedt. Onze omvang en bestuurskracht zijn adequaat ingericht om efficiënt en effectief te functioneren. Van belang zijn daarbij expertise, netwerken, samenhang en samenwerken. Maar ook vertrouwen en eenheid zijn voor Papendrecht essentieel. De coalitie werkt inhoudelijke thema s op hoofdlijnen uit. De thema s zijn verwoord in de programma s samenleving, ruimte en bestuur en regio. Bij deze thema s werken we samen met inwoners, bedrijven en instellingen en (ver)binden we partners. De coalitie kiest binnen elk thema voor duurzame oplossingen. Raadsvoorstellen zullen daarom worden getoetst op duurzaamheidseffecten. Op het gebied van samenleving zijn de decentralisaties van taken van de rijksoverheid een belangrijk onderwerp. Voor de coalitie is een scherpe blik op de besteding van de daarvoor bestemde gelden een aandachtspunt. De verzorgingsstaat zoals wij die kennen verandert en dat is blijvend. Op het gebied van ruimte worden de kwaliteit van de leefomgeving en de voorzieningen apart belicht. Voorzieningen en toegeven aan behoeften van nu mogen toekomstige voorzieningen en behoeften niet belemmeren. De coalitie benadrukt dat inwoners, bedrijven en instellingen hun eigen verantwoordelijkheid hebben en zoveel mogelijk zelfredzaam zijn. Daarbij zorgen we dat kwetsbare groepen actief blijven in de samenleving en waar nodig worden geholpen. De coalitie hanteert een bestuursstijl waarin openheid, betrouwbaarheid en kundigheid voorop staan. Bestuurders zijn initiatiefrijke, krachtige leiders die interactie zoeken met inwoners. Daarbij maken ze gebruik van alle mogelijkheden om effectieve communicatie tot stand te brengen. De collegeleden komen voor elkaar op, staan voor elkaar en zijn standvastig. Goede omgangsvormen vormen in het college de basis voor samenwerking. De coalitie versterkt de informatiefunctie binnen het samenspel tussen gemeenteraad en college. We maken onderscheid tussen informatieve en opiniërende bijeenkomsten en politieke bijeenkomsten. Doel is tot meer debat in de gemeenteraad te komen. 2
3. Programma Samenleving 3.1 Werk en inkomen Het belang van werk en inkomen De coalitie biedt werkzoekenden ruimte voor het vinden van passend werk. Werk is geen doel op zich, maar richt zich op verwerving van inkomen, het leveren van een bijdrage aan de maatschappij en het onderhouden van sociale contacten. De coalitie zet zich in voor het scheppen en in stand houden van werkgelegenheid en ondersteunt mensen bij het vinden van werk. Voor wie (tijdelijk) geen werk kan vinden, zijn er voorzieningen. De coalitie vindt dat mensen met een uitkering mantelzorgers en vrijwilligers kunnen ondersteunen. Zorgtaak gemeente/invoering Participatiewet Zelfredzaamheid van inwoners en zelf verantwoordelijkheid nemen is belangrijk. De overheid komt pas in beeld als inwoners echt zelf problemen niet kunnen oplossen. De gemeente heeft een zorgtaak voor (tijdelijk) kwetsbare inwoners. Die zorgtaak verandert, mede door de invoering van de Participatiewet en de decentralisaties van de AWBZ, de Wmo en de Jeugdzorg. Op Drechtstedelijk niveau is al veel goed geregeld. Van inzet om mensen naar werk te leiden tot schuldhulpverlening en armoedebestrijding. De coalitie ondersteunt die lijn en faciliteert initiatieven die oplossingen bieden voor inwoners die onverhoopt en ongewenst toch te maken hebben met armoede. Uitvoering van de Participatiewet wordt grotendeels gedaan door de regio (GRD/SDD). In het kader van de Participatiewet wordt werk zoveel mogelijk lokaal georganiseerd op basis van een eerlijke constructie vanuit de Drechtsteden. We zien hiervoor ook mogelijkheden in samenhang met wijkgericht werken. De coalitie vindt dat iedereen die kan werken de weg naar betaald werk moet vinden (het werk dat iemand verzet vertegenwoordigt immers een bepaalde loonwaarde). Werkgelegenheid De coalitie zet in op behoud van werkgelegenheid in Papendrecht en een zo optimaal mogelijk functionerende economie, lokaal en regionaal. Dit gebeurt via het programma Arbeidsmarkt van de Drechtsteden en door aansluiting met de arbeidsmarkt in de West-Alblasserwaard. In beide regio s zijn veel grote technische bedrijven gevestigd die een grote behoefte hebben aan goed gekwalificeerd personeel. De coalitie ziet kansen voor vergroting van de werkgelegenheid en betere aansluiting tussen (beroeps)onderwijs en technische bedrijven. versterking aansluiting onderwijs en arbeidsmarkt met speciale aandacht voor VMBO- leerlingen en samenwerking tussen VMBO-scholen versterking van de lokale en regionale werkgelegenheid vermindering van de werkloosheid, met name onder de jeugd stimulering van de weg van werk naar werk en van een uitkering naar werk in combinatie met inspanningen van inwoners zelf stimulering van zelfstandig ondernemerschap (ook voor mensen in een uitkeringssituatie) voortzetting van de doelgerichte schuldhulpverlening om inwoners nieuwe kansen te bieden 3
bestrijding van armoede, mede door een adequaat minimabeleid en facilitering van maatschappelijke initiatieven 4
3.2 Welzijn en volksgezondheid De coalitie geeft ruimte aan inwoners van de gemeente Papendrecht invulling te geven aan hun eigen welzijn. De gemeente faciliteert hen door gezondheid te bevorderen en culturele voorzieningen en sociale zekerheid te bieden. Decentralisatie van de Jeugdzorg en AWBZ/Wmo Met de aanstaande decentralisaties worden taken op het gebied van sociale zekerheid, jeugdzorg en de AWBZ/Wmo overgebracht naar gemeenten. Zij krijgen hierin een regierol. De rijkskorting op de over te dragen budgetten vraagt de nodige aandacht, zeker in combinatie met de toename van de doelgroep en langer zelfstandig blijven wonen (extramuralisering). De coalitie zoekt de dialoog met partners en betrokken inwoners in de ketens rond wonen en zorg, met een duidelijke rol voor de Brede Welzijnsinstelling (BWI). De inzet en bijdragen van mantelzorgers en vrijwilligers zijn onmisbaar. Daarnaast is Papendrecht per 1 januari 2015 verantwoordelijk voor de zorg voor jeugdigen. De coalitie vindt een goede kwaliteit van de jeugdzorg belangrijk. Het Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG) ontwikkelt zich verder tot een netwerkorganisatie en verwijst door naar de juiste hulpverlening. Het CJG is ook de verbindende schakel met het zorgteam. Gezondheid Lokaal gezondheidsbeleid is integraal beleid. Gezond bouwen en wonen, een goede luchtkwaliteit, veilige wegen, bereikbare sportvoorzieningen en een (gebouwde) omgeving die uitnodigen tot bewegen voor alle leeftijdscategorieën, dragen bij aan een goede gezondheid. De coalitie stimuleert maatregelen zoals goede voorlichting om gezondheid te bevorderen en bedreigingen van gezondheid tegen te gaan (preventie, met speciale aandacht voor de jeugd). De coalitie zoekt samenwerking met maatschappelijke partners en neemt de regie. Cultuur De coalitie vindt cultuur belangrijk voor het welzijn van inwoners. Dat geldt ook voor kennismaking met cultuur door met name kinderen. Dat kan via bereikbare culturele voorzieningen zoals het theater en de moderne bibliotheek, maar ook via onderwijs. De coalitie vernieuwt de financieringsstructuur van voorzieningen en cultuursubsidies in het algemeen. Afhankelijkheid van instellingen van overheidssubsidies wordt verminderd. De coalitie faciliteert maatschappelijke initiatieven voor (culturele) evenementen. uitvoeren gemeentelijke taak bij decentralisaties van de Jeugdzorg en de AWBZ/Wmo verbinden van maatschappelijke organisaties bij invulling van lokaal maatwerk monitoren praktijksituatie bij zoeken naar mogelijkheden langer zelfstandig te blijven wonen uitvoeren van een preventief gezondheidsbeleid of programma in samenwerking met partners modernisering van het informatieconcept van de bibliotheek stimuleren van cultuureducatie (bijvoorbeeld met het onderwijs, indien men dat wenst) verzelfstandiging van het theater verhoging van kostendekkendheid bij organisaties met een subsidierelatie faciliteren maatschappelijke initiatieven voor (cultuur)evenementen 5
3.3 Onderwijs en jeugd Onderwijs Onderwijs en arbeidsmarkt is een bestaand speerpunt van beleid, de coalitie zet dit voort. De coalitie vindt dat iedereen gaven en talenten moet kunnen ontwikkelen. De gemeente creëert daarbij de randvoorwaarden door samen met de scholen te komen tot een breed gedragen lokaal onderwijsbeleid met voldoende aanbod van kwalitatief goed onderwijs, zowel primair, speciaal, voortgezet onderwijs als beroepsonderwijs. Passend onderwijs en begeleiding om talenten optimaal te ontwikkelen horen daarbij. Een betere samenwerking tussen de VMBO s in de Drechtsteden met een rol voor de ROC s acht de coalitie wenselijk voor de aansluiting tussen onderwijs en bedrijfsleven. De coalitie stimuleert vroeg- en voorschoolse educatie en de samenwerking tussen peuterspeelzalen, kinderdagverblijven en het primair onderwijs. De coalitie stimuleert voortzetting van de maatschappelijke stage en het aanbieden van leerwerkplekken. De coalitie wil voortijdig schoolverlaten en ongeoorloofd schoolverzuim voorkomen via extra inzet van Bureau Leerplicht en Voortijdig Schoolverlaten. Jeugd De coalitie geeft ruimte aan het jeugd- en jongerenwerk door initiatieven voor activiteiten voor en door jongeren te steunen. Dat doen we onder meer door buitenspeelmogelijkheden te faciliteren. De gemeente biedt voorzieningen als Interval met een ruime openstelling. De inhoud van het jeugden jongerenwerk is leidend. Daarbinnen maakt de coalitie keuzes. De coalitie kiest niet voor nieuwbouw in de vorm van een MF(J)A, maar zoekt aansluiting bij bestaande (gemeentelijke) gebouwen in de wijk. Zo leveren we ook op het gebied van huisvesting voor verenigingen maatwerk in de wijk. Voordat Interval gesloopt wordt, zoeken we met inbreng van de jeugd en de jongerenwerkers naar een geschikte uitvalsbasis, waarbij de plaats van de skatebaan een apart aandachtspunt is. Het voorkomen van overlast door jongeren heeft de aandacht. instandhouding van kwalitatief en breed onderwijs in Papendrecht bevorderen van aansluiting tussen (beroeps)onderwijs en het bedrijfsleven faciliterende rol bij het aanbieden van passend onderwijs stimuleren van vroeg- en voorschoolse educatie en de samenwerking tussen peuterspeelzalen, kinderdagverblijven en het primair onderwijs voortzetting van de maatschappelijke stage en het aanbieden van leerwerkplekken zoveel mogelijk voorkomen van voortijdig schoolverlaten en ongeoorloofd schoolverzuim een integrale aanpak van jeugd- en jongerenbeleid ondersteuning van activiteiten voor en door jongeren in 2014/2015 in overleg met jongeren en jongerenwerkers zoeken naar een uitvalsbasis inrichting van een skatebaan een onderzoek naar de verzelfstandiging van het jeugd- en jongerenwerk efficiënter organiseren accommodaties gemeentelijke voorzieningen 6
3.4 Sport Sport levert een positieve bijdrage aan de vorming en ontwikkeling van de jeugd, volksgezondheid en sociale verbanden. Papendrecht kent een rijk aanbod aan voorzieningen. De gemeente faciliteert sportverenigingen en scholen bij hun educatieve taak om zoveel mogelijk mensen met sport in aanraking te brengen. Het doel is sociale ontwikkeling te bevorderen, overgewicht te voorkomen en mentale en fysieke gezondheid te bevorderen. De sportaccommodaties zijn kwalitatief goed. De coalitie bevordert dat (basis)voorzieningen voor iedereen toegankelijk en betaalbaar zijn. De coalitie houdt kosten van lokale voorzieningen voor sporten betaalbaar door creatieve oplossingen te stimuleren, zoals verzelfstandiging van het sportcentrum, waarbij de gemeente de regie voert. De ruimtelijke gebiedsinvulling is mede bepalend voor de mogelijkheden voor recreatie en sport. De coalitie ziet daartoe mede mogelijkheden in het gebied ten noorden van de A15. Een aandachtspunt voor veel (sport)verenigingen is de werving van vrijwilligers die zich willen inzetten voor de vereniging. De coalitie stimuleert de inzet van vrijwilligers. in stand houden van de sportvoorzieningen in Papendrecht onderzoek naar mogelijkheden voor sport en recreatie in het gebied ten noorden van de A15 toegankelijk en betaalbaar houden van de voorzieningen voor iedereen zoeken naar creatieve oplossingen voor het betaalbaar houden van sportvoorzieningen verzelfstandiging van sportvoorzieningen, het sportcentrum in het bijzonder, tijdens deze coalitieperiode stimuleren van de inzet van vrijwilligers (vrijwilligersbank) 7
3.5 Economie en ondernemen Economie Het uitvoeringsprogramma economie Verbinden en zichtbaar inspireren verbindt economie, duurzaamheid en onderwijs & arbeidsmarkt en is gericht op economische ontwikkelingskansen. De coalitie continueert deze verbinding, waarbij de gemeente zich vooral positioneert als initiator, verbinder en aanjager. Economie kent lokale, regionale en bovenregionale componenten. Bovenregionaal werken we vanuit de Economische Agenda Zuidvleugel. Hier zijn allianties gevormd met partners in de Zuidvleugel, bedrijfsleven en kennisinstellingen. Regionaal haken we aan bij herstructurering van bedrijventerreinen, promotie en acquisitie. De coalitie richt zich in directe zin vooral op de lokale economie, waarbij groei zorgt voor werkgelegenheid. De coalitie ziet het middenen kleinbedrijf (mkb) als dé banenmotor van de gemeente en geeft deze bedrijven de ruimte. Dat kan door aanbod van voldoende bedrijfslocaties, lokaal en in de regio. Bedrijven die maatschappelijk verantwoord ondernemen krijgen de voorkeur (aandacht voor social return on investment). De samenwerking in de Drechtsteden blijft intensief op het gebied van werkgelegenheid en grote thema s als ruimtelijke ordening en vestigingsbeleid voor grote bedrijven. De focus ligt op de sectoren logistiek en maritiem. Bestaande lokale bedrijfsterreinen worden waar nodig gerevitaliseerd. Ondernemen De coalitie vindt een goede relatie tussen gemeente en het mkb/ondernemers vanzelfsprekend. Het periodieke overleg tussen gemeentebestuur en bedrijfsleven over lokale maatregelen wordt in deze lastige economische tijd voortgezet. De coalitie helpt startende ondernemers met een concreet en realiseerbaar programma. Het programma wordt zo opgezet dat het investeringen uit de omgeving aantrekt. We voeren het Collectief Particulier Opdrachtgeverschap (CPO) in. De coalitie stimuleert initiatieven van ondernemers ter bevordering van de marketing en bekendheid van winkelcentrum De Meent en de andere winkelcentra. Tevens willen wij een actief leegstandsbeleid, zodat winkelcentrum de Meent bezoekers uit de gehele regio blijft trekken. Een gevarieerd winkelaanbod is belangrijk, waarbij ook zelfstandige en gespecialiseerde ondernemers kansen krijgen. De coalitie streeft naar vermindering van regels voor ondernemers en geeft ruimte aan ondernemers. promoten van Papendrecht als vestigingslocatie voor bedrijven verankeren van het onderwijs-arbeidsmarktprogramma organiseren van regionale promotie en acquisitie revitaliseren van en bieden van ruimte voor bedrijven(terreinen) behoud van Oosteind in top 10 van beste bedrijventerreinen verduurzamen van werklocaties en bedrijfsleven Papendrecht stimuleren van maatschappelijk verantwoord ondernemen sturen op een gezonde, toekomstgerichte detailhandel ruimte voor starters en ondernemen in wijken overleg tussen gemeentebestuur en bedrijfsleven actieve bestrijding van leegstand vermindering van regels voor ondernemers 8
4. Programma Ruimte 4.1 Centrum Centrumontwikkeling Verhoging van de dynamiek in het centrum verhoogt de aantrekkingskracht van het gebied, zowel voor eigen inwoners als voor bezoekende inwoners van regiogemeenten. Het centrum behoudt (regionale) aantrekkingskracht door facilitering van evenementen en activiteiten in het centrum en door aanpassing van de ruimtelijke invulling van het centrum. Het Marktplein wordt een levendige plek die een positieve bijdrage levert aan het functioneren van het winkelcentrum, de horeca en de parkeergarages. De ontwikkeling van de locaties Veerpromenade en Den Briel verhoogt de kwaliteit van het centrum in ruime zin. De coalitie continueert het parkeerbeleid. In de parkeergarages wordt een real-time tarief gehanteerd. De coalitie stimuleert samen met ondernemers verbetering van de bezetting van de parkeergarages. De coalitie stimuleert het gebruik van de fiets en de fietsenstallingen in het centrum. We herijken het Masterplan Centrum en besteden extra aandacht aan de toegangs- en looproutes naar het centrum en de verbinding met de jachthaven en het water. herinrichting van het marktplein, start in 2015 continuering van het parkeerbeleid facilitering van evenementen en activiteiten in het centrum een duurzame toegevoegde waarde voor invulling van de locatie Veerpromenade een duurzame toegevoegde waarde voor invulling van de locatie Den Briel herijking Masterplan Centrum 9
4.2 Mobiliteit Goede bereikbaarheid van Papendrecht met weinig verkeersoverlast en optimale veiligheid door een adequate infrastructuur is belangrijk voor iedereen. De coalitie vult dat uitgangspunt breed in, door aandacht te besteden aan gemotoriseerd vervoer, fietsers, voetgangers, mensen met een lichamelijke beperking en verbetering van het openbaar vervoer en de aansluitingen tussen verschillende vormen van vervoer. Voor een goede bereikbaarheid van Papendrecht is verbreding van de A15 en verbetering van de knooppunten A15-N3 en A16-N3 noodzakelijk. Deze aanpassingen verminderen de hoeveelheid sluipverkeer. De coalitie verwacht van het college een stevige (regionale) lobby. Onderzocht wordt de mogelijkheid veilige doorstroming van verkeer in Papendrecht te bevorderen door vermindering van beperkende (verkeers)maatregelen. In wijken streeft de coalitie naar een maximumsnelheid van 30 km/uur. De coalitie stimuleert fietsen met de aanleg van veilige fietsroutes, ook voor scholieren. De coalitie vindt dat voor voetgangers voldoende veilige oversteekplaatsen aanwezig moeten zijn. Vanzelfsprekend kiezen we bij mobiliteitsmaatregelen voor duurzame oplossingen. verbetering van het openbaar vervoer en de aansluiting tussen verschillende vormen van vervoer vermindering van verkeers- en straatborden een (regionale) lobby voor doorstroming op de snelwegen en knooppunten met de N3 vermindering van beperkende (verkeers)maatregelen waar dat veilig kan 30 km/uur zones in wijken en handhaving van deze maximum snelheid aanleg en onderhoud van veilige fietsroutes veilig maken van onveilige oversteekplaatsen voor voetgangers 10
4.3 Wonen en ruimtelijke kwaliteit Wonen De coalitie streeft naar een gevarieerd woningaanbod in Papendrecht in de koop- en huursector, met huisvestingsmogelijkheden voor iedereen (waaronder ouderen en jongeren). Inwoners bepalen welk type woning het best bij hen past. De kwaliteit van het woningaanbod en de veranderende kwaliteitseisen worden in samenwerking met de woningcorporatie bespreekbaar gemaakt. De coalitie ondersteunt duurzaam bouwen en aanpassingen aan woningen die langer thuis wonen mogelijk maken. Daarvoor versoepelen we de regels en denken we met inwoners mee, ook als oplossingen lastig zijn. Bij binnenstedelijke herontwikkeling denken we vooral aan opknappen en verbouwen met behoud van de bestaande (groene) omgeving. De coalitie zet de woonvisie voort. Ruimtelijke kwaliteit De coalitie vindt de ruimtelijke kwaliteit bepalend voor de kwaliteit van de leefomgeving. We ondersteunen ontwikkelingen die de ruimtelijke kwaliteit verbeteren door regievoering en ondersteuning van marktpartijen of bewonerscollectieven die doelstellingen willen realiseren. Duurzaamheid en behoud van de (groen)structuur vindt de coalitie bij het uitvoeren van initiatieven essentieel. Voorbeelden zijn het behoud van het karakter van het dijklint en het behoud van het landschapsbeeld bij ontwikkeling van recreatieve functies. De coalitie streeft naar een openbare ruimte die van voldoende niveau, schoon en netjes is. Daarbij worden keuzes in kwaliteitsniveaus van wegen, groen en wegmeubilair gemaakt, waarbij kwaliteitsverbetering en veiligheidsbeleving aandachtspunten zijn. Herijking van het integraal beheer van de openbare ruimte, vanuit een realistisch financieel perspectief, is nodig (IBOR). stimulering duurzaamheidsmaatregelen voor woningen in stand houden van een gevarieerd woningaanbod maken van prestatieafspraken met de woningcorporatie over de kwaliteit van woningen mogelijk maken van aanpassingen aan woningen om langer thuis te kunnen blijven wonen versoepeling van regels om langer thuis wonen te faciliteren opknappen en verbouwen in plaats van slopen en nieuw bouwen (ook bij gemeentelijke gebouwen) actief betrekken van inwoners bij aanpassingen in de leefomgeving continuering van de woonvisie (mede op basis van regionale afspraken over woningmarkt en woningbouw) stimuleren van ontwikkelingen die ruimtelijke kwaliteit verbeteren behoud van bestaande ruimtelijke (groen)structuren formuleren van een realistisch IBOR een onderzoek naar de verzelfstandiging van de buitendienst 11
4.4 Groen, milieu en recreatie Groen en milieu Papendrecht is en blijft een groene gemeente. We streven naar versterking van het groene karakter dat zorgt voor een aantrekkelijk woon- en leefklimaat, dat bewegen, ontspannen en recreëren mogelijk maakt. Ons duurzaam groenbeleid heeft als uitgangspunt het bestaande groen te behouden, de (ecologische) kwaliteit ervan te verbeteren, flora en fauna te stimuleren en de samenhangende groene en blauwe structuur verder te ontwikkelen. Duurzaam groen en een goed milieu houden onze omgeving leefbaar. De coalitie streeft naar vermindering van de concentraties fijnstof en geluids- en verkeershinder, ook bij vervoer over water. Om dit kracht bij te zetten stimuleert de coalitie Project A15 dat streeft naar een duurzame snelweg. Bestrijding van onkruid gebeurt vanaf 2015 ecologisch verantwoord. Afval wordt gescheiden ingezameld en verwerkt. De coalitie behoudt het afvalbrengstation in Papendrecht. In de coalitieperiode wordt opdracht gegeven voor een noodzakelijke en doelmatige renovatie van de gemeentewerf, passend bij eventuele ontwikkelingen in regionale samenwerking. Duurzame energiewinning en bewustwording over energieverbruik dragen bij aan een goed milieu. De coalitie zet het beleidsspeerpunt duurzaamheid verder door. We doen dit door het goede voorbeeld te geven en door facilitering van inwoners, bedrijven en instellingen die ideeën hebben over duurzame initiatieven, innovaties en benutting van duurzame kansen. De voorbeeldfunctie richt zich op stimuleren van Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO), duurzaam energiegebruik, klimaatbeheersing, afvalscheiding en aandacht voor het milieu. Recreatie De coalitie zorgt voor voldoende recreatiemogelijkheden in Papendrecht door waardevolle gebieden te behouden. Dat geldt voor het gebied ten noorden van de A15 en voor het Slobbengors. We betrekken inwoners en de gemeenteraad op interactieve wijze bij de ideeënvorming. Beide gebieden blijven groene recreatie- en sportgebieden. Ook stimuleert de coalitie het behoud van kwalitatief goede buitenspeelruimten en speelmogelijkheden. Bij beheer en onderhoud daarvan worden inwoners actief betrokken. Ook de bestaande parken en watergebieden in de omgeving bieden mogelijkheden voor recreatie. voorbeeldfunctie en facilitering initiatieven voor duurzaamheid behoud en versterking van het groene karakter van de gemeente (inclusief recreatiegebieden) behoud van kwalitatief goede buitenspeelruimten en speelmogelijkheden actieve voorlichting over duurzaamheid en energiegebruik aansluiting bij regionaal onderzoek naar windenergie (Windenergie in de Drechtsteden?) en onderzoek naar andere vormen van duurzame energie (waterenergie) toepassing van ecologische onkruidbestrijding en ondertekening Bijenconvenant in 2015 gescheiden afvalinzameling en verwerking (tegen kostendekkende tarieven) vermindering van concentraties fijnstof en geluids- en verkeershinder onderzoek naar gecombineerd gebruik voetgangers en fietsers Aviolandapad en Pontonnierspad 12
4.5 Wijkgericht werken De coalitie versterkt de rol van wijkgericht werken. Doel is de sociale samenhang in wijken te bevorderen. De coalitie ontwikkelt en versterkt wijkgericht werken verder om de binding in de wijken groter te maken. Bij die binding vragen we een actieve rol van maatschappelijke instellingen, waarbij de gemeente faciliteert, maar initiatieven vooral uit de wijken zelf moeten komen. Wijkgericht werken zorgt voor maatwerk binnen wijken, zowel voor uitvoering van werkzaamheden als voor creatieve toepassing van beleid. Door wijkplatforms en inwoners bij beleid te betrekken, ontvangen we informatie over wat er speelt en leeft binnen de wijken. De coalitie herijkt de rol van de wijkplatforms in overleg met hen en stelt per wijk maatwerkconvenanten op. Keuzevrijheid benadrukt de diversiteit van de wijken. De gemeente betrekt de wijken bij plannen en activiteiten in de eigen wijk door vrijwilligers in te schakelen bij onderhoud van het openbaar groen. Bij de aanpak van overlast zetten we wijkagenten in en betrekken we bewoners nadrukkelijker bij het veiliger maken van hun wijk. versterking van het wijkgericht werken op een moderne wijze betrekken van inwoners, bijvoorbeeld door via een app snel meldingen door te geven herijking van de rol van de wijkplatforms (in overleg met de wijkplatforms) maatwerkconvenanten per wijkplatform overleg met inwoners om de veiligheidsprioriteiten per wijk vast te stellen 13
5. Programma Bestuur en Regio 5.1 Bestuur en Organisatie Bestuur We leven in een veranderende maatschappij waarin inwoners mondig zijn. De verhouding tussen inwoner en overheid verandert daardoor. Ook wijzigende inzichten in de rol van de overheid en de financieel economische werkelijkheid beïnvloeden de verhouding tussen inwoner en overheid. De coalitie onderzoekt of de taken die de gemeente uitvoert en de diensten die zij levert nog zinvol en noodzakelijk zijn. Daar past ook verzelfstandiging bij. De coalitie benadrukt eigen verantwoordelijkheid en zelfredzaamheid van inwoners. De overheid laat meer aan hen over en voert minder taken zelf uit. Een krachtig en goed bestuur staat open en biedt ruimte voor maatschappelijke initiatieven en weet prioriteiten te stellen. Wij besturen betrouwbaar, transparant en herkenbaar en kiezen voor een open politieke discussie in de raad. Organisatie De gemeente heeft te maken met veranderende, complexere en nieuwe taken. Om ambities waar te maken, beschikt de gemeente over een gemotiveerd, deskundig en flexibel ambtelijk apparaat, dat zich waar wenselijk aanpast aan de veranderende eisen die inwoners en samenleving stellen. Vakkennis is belangrijk, maar ook het effectief overbrengen van de boodschap: de inwoners staan centraal. Dit betekent dat een dienstverlenende, creatieve, verbindende en proactieve houding van de organisatie een vereiste is. Belangrijke uitgangspunten daarbij zijn: integriteit, verantwoordelijkheid nemen en geven en afspraken nakomen. De verdere ontwikkeling van de organisatie richt zich op regie, opdrachtgeverschap en control. Dat vraagt van leidinggevenden en de organisatie aandacht voor mobiliteit, brede inzetbaarheid, houding, gedrag en efficiëntie met als doel anders te gaan werken. ondersteuning maatschappelijke initiatieven versus zelf het voortouw nemen blijvend professionaliseren van de planning- & controlcyclus, met duidelijke verantwoording vergroting van de flexibele inzetbaarheid van het ambtelijk apparaat, in combinatie met een dienstverlenende houding en gedrag 14
5.2 Dienstverlening De gemeente is de eerste overheid waar inwoners het meest direct mee te maken hebben. De dienstverlening en informatievoorziening moeten snel en goed toegankelijk zijn via de balie in het eigen gemeentehuis, via oude én nieuwe media. Inwoners kiezen zelf op welke manier zij contact willen met de gemeente. Het gemeentehuis moet passen bij de veranderende rol van de overheid en een uitnodigende uitstraling hebben. De coalitie kiest voor een noodzakelijk en doelmatig groot onderhoud aan het gemeentehuis, waarbij vooral aandacht wordt besteed aan een moderne ontvangstruimte en balie en een multifunctioneel (gemeente gerelateerd) te gebruiken raadszaal. Ook grotere flexibiliteit voor gebruik door ambtenaren en gebruiksmogelijkheden voor geïnteresseerde maatschappelijke organisaties is een belangrijk aandachtspunt. Digitalisering van dienstverlening is essentieel. Dat geldt ook voor gebruik van nieuwe vormen van social media. Goede service en kwaliteit met meetbare doelstellingen staan centraal. De coalitie vindt dat inwoners, bedrijven en instellingen daar waar mogelijk zelf hun zaken organiseren en regelen. De coalitie wil de regeldruk voor inwoners en ondernemers verminderen. snelle en toegankelijke dienstverlening met gebruik van oude en nieuwe media een noodzakelijk en doelmatig groot onderhoud aan het gemeentehuis met aandacht voor flexibiliteit en een open uitnodigende begane grond verdere ontwikkeling digitale dienstverlening en social media onderzoek verbetering website met mogelijkheden voor groei naar een gemeentelijke portal vermindering van regeldruk voor inwoners en ondernemers door onderzoek naar vermindering van regels, afschaffing van procedures en vergunningen en aanpassing APV 15
5.3 Openbare orde en veiligheid Openbare orde en veiligheid De gemeente heeft een bijzondere verantwoordelijkheid voor de veiligheid van alle inwoners bij bescherming van persoonlijke integriteit en eigendommen. De coalitie zet de coördinerende functie van het Integraal Veiligheidsplan (IVP) voort, met aandacht voor lokale prioriteiten. De nadruk ligt de komende jaren op de uitvoeringsagenda, die jaarlijks wordt bijgesteld. Daarvoor formuleren we heldere en meetbare doelstellingen. Via monitoring en rapportage wordt de voortgang van de doelstellingen gevolgd. Samenwerking tussen hulpdiensten in de veiligheidsketen wordt gestimuleerd via de veiligheidsregio. De coalitie hecht waarde aan preventie en ziet daarbij vooral mogelijkheden in brede samenwerking van gemeentelijke diensten, scholen, zorg- en welzijnsinstellingen, private initiatieven en hulpdiensten. Daarbij wordt geen middel achterwege gelaten, op voorwaarde dat de privacy van inwoners gewaarborgd blijft. Om veiligheid te bevorderen is een krachtig en doortastend optreden van de politie noodzakelijk. Efficiënte inzet van wijkagenten met grotere zichtbare aanwezigheid in de wijk is daarvoor de basis. Verantwoordelijkheid eigen leefomgeving en bestrijding overlast De coalitie streeft na dat inwoners zich veilig voelen in hun eigen huis en buurt. Daarvoor is veiligheid in en om de woning belangrijk, naast het kunnen vertrouwen op hulpdiensten. Bij de aanpak van overlast benadrukt de coalitie de wijkgerichte aanpak via de wijkagenten en de wijkplatforms. De wijkagent is het eerste aanspreekpunt, zijn of haar aanwezigheid voorkomt verloedering en het ontstaan van onveilige plekken op straat. Bij toezicht en handhavingsactiviteiten worden de bijzondere opsporingsambtenaren (boa s) ingezet. Zij treden op bij overtredingen van de regels die gelden voor de openbare ruimte. Dat geldt ook voor hondenpoep: de gemeente heeft een adequaat hondenpoepbeleid met bijbehorende voorzieningen voor honden. De belasting voor honden schaffen we af. Van hondenbezitters verwachten we wel dat zij de leefomgeving schoon houden. Inwoners en overheid houden gezamenlijk de leefomgeving schoon. Bij kleine ergernissen verwachten we dat inwoners elkaar aanspreken op hun eigen verantwoordelijkheid, eventueel met behulp van buurtbemiddeling. voortzetting IVP met aandacht voor lokale prioriteiten verdere samenwerking in de veiligheidsketen preventiemaatregelen om overlast, woninginbraken en brandonveilige situaties te voorkomen en inzetten van hulpmiddelen als cameratoezicht periodieke publicatie van vernielingen in de openbare ruimte met bijbehorende kosten versterking rol wijkplatforms, die met de wijkagenten probleemsituaties in beeld brengen benadrukking eigen verantwoordelijkheid van inwoners voor veiligheid in de leefomgeving, zoals bijvoorbeeld buurtpreventie handhaving bij overtredingen in de openbare ruimte 16
5.4 Communicatie De coalitie vindt communicatie bij alle onderdelen van het coalitieakkoord essentieel. De kern is dat goed wordt geluisterd en dat we daadwerkelijk open staan voor de mening van anderen, met aandacht voor het algemeen belang en representativiteit. Dat betekent dat we bij vragen snel betrouwbare informatie geven. Het betekent ook dat informatie toegankelijk is en dat we inwoners, bedrijven en instellingen betrekken bij onze plannen, bij beleid en uitvoering en werken aan draagvlak. Ook het duidelijk aangeven wat niet tot de mogelijkheden behoort, is onderdeel van goede communicatie. Bij conflicten verkiezen we bemiddeling boven juridische procedures. De inzet van mediation bij klachten heeft de afgelopen jaren goed gewerkt en wordt voortgezet. Communicatie bleek tot op heden vaak teveel het uitleggen van vastgesteld beleid, terwijl open gesprekken over ideeën en initiatieven uit de maatschappij voor meer draagvlak zorgen. We doen al veel aan communicatie en vragen aan het college met voorstellen te komen hoe we nog beter kunnen communiceren. Daarvoor zetten we dan ook alle middelen in. Voorbeelden zijn interactieve beleidsvorming en social media. aan de voorkant (bij beleid) en de achterkant (uitvoering) inwoners, bedrijven en instellingen betrekken gebruik van communicatievormen die meningsvorming ondersteunen, zoals social media gebruik maken van meningen van relevante belangenvertegenwoordigende groepen meer open debatten in de gemeenteraad inwoners gelegenheid geven raadsvergadering thuis live te volgen 17
5.5 Regio Onze gemeente staat niet los van haar omgeving. De regio speelt een steeds belangrijkere rol. Regionaal wordt intensief samengewerkt en op terreinen die het lokale niveau overschrijden worden in Zuid-Holland Zuid, de Alblasserwaard-Vijfheerenlanden en binnen de Drechtsteden beleidsafspraken gemaakt. De coalitie vindt dat door intensieve samenwerking de kwaliteit van het bestuur wordt versterkt en dat een gezamenlijke uitoefening van taken de efficiëntie ten goede komt (bijvoorbeeld ter verkrijging van subsidies). Geen enkele vorm van samenwerking wordt op voorhand uitgesloten. Samenwerking doen we vooral wanneer het een duidelijke meerwaarde heeft en wanneer we als gemeente te klein zijn om het beste resultaat voor onze inwoners te behalen. Samenwerking is geen doel op zich en iedere vorm van samenwerking moet democratisch controleerbaar blijven. We stellen ons in samenwerkingsverbanden op als betrouwbare partner en komen afspraken na. We kijken positief kritisch naar het regionaal Meerjarenprogramma (rmjp). Dit vergt een daadkrachtig, communicatief en verbindend Drechtstedenbestuur. Sturing, controle en politieke verantwoordelijkheid geven ruimte om bij de uitvoering van taken goed samen te werken. Er zal meer dan voorheen worden uitgedragen welke concrete maatregelen Papendrecht in Drechtstedenverband heeft genomen en wat de opbrengsten, de kosten en overige effecten hiervan zijn, maar ook worden bezien welke taken terug zouden kunnen. Bestuurlijke transparantie is daarvoor een vereiste. De coalitie vindt dat Papendrecht een zelfstandige gemeente moet blijven, met behoud van haar eigen karakter. continuering van regionale samenwerking behoud van eigen karakter en zelfstandigheid van Papendrecht (verlengd lokaal bestuur) 18
6. Financiën Bij de vaststelling van de Programmabegroting 2014 was het jaar 2014 sluitend, maar lieten de daarop volgende jaren - beheersbare - tekorten zien. Daarna werd duidelijk dat de tekorten zullen oplopen wanneer niet wordt ingegrepen. Deze ontwikkeling wordt voornamelijk veroorzaakt door niet of nauwelijks door ons te beïnvloeden factoren. Ook in stand houding van het huidige kwalitatieve niveau van de leefomgeving vraagt op termijn meer middelen. Centrale vragen zijn wat we organiseren, op welke wijze en wat we doen met de beschikbare middelen. De coalitie werkt en denkt vanuit de inhoud en zoekt naar beschikbare middelen. Inzicht in de hoogte van de heroverwegingsopgave is essentieel. We willen niet simpelweg bezuinigen, maar verniéuwend organiseren en doen een beroep op de eigen creativiteit van inwoners, bedrijven en instellingen. Niet per definitie minder, maar anders en natuurlijk beter. We streven naar een sluitende meerjarenbegroting. Structurele lasten dekken we door structurele inkomsten. We zoeken vooral naar mogelijkheden om de uitgaven te beperken. De coalitie sluit verhoging van de inkomsten via de OZB uit en past alleen inflatiecorrectie toe. Papendrecht hanteert voor dienstverlening en producten waar dat mogelijk is kostendekkende tarieven. De kaasschaaf werkt niet meer, daarom maakt de coalitie bij de heroverwegingsopgave op basis van visie en koers stevige keuzes. De overgang van groeigemeente naar maatwerkgemeente beperkt de budgettaire kaders en vraagt om een andere houding en gedrag van bestuur en ambtelijke organisatie. De coalitie behaalt de doelstellingen beter door anders te organiseren. Dat kan door samenwerking, maar ook door anders te werken of taken niet meer uit te voeren. Beter aanbesteden, gebruik maken van schaalvoordelen, maar ook afschaffen van bijvoorbeeld de hondenbelasting zijn voorbeelden. Afbouw van de gemeentelijke inzet en budgetten met evenredige opbouw van inzet en budgetten bij andere organisaties leidt niet tot de gewenste besparingen. De uitdaging is het werk anders en beter te organiseren. Als dat bij onze gemeente niet kan, dan is uitvoering door andere organisaties bespreekbaar. Schaalvoordelen behalen door ook voor anderen te werken, is bespreekbaar. Verder vinden we dat voor de verbonden partijen en kortingen van de rijksoverheid het trap op, trap af principe geldt: voordelen worden doorgegeven, maar nadelen ook. Dat geldt voor verbonden partijen, gemeente en inwoners. We werken met duidelijke financiële kaders en richtlijnen. Zo compenseren we structurele tegenvallers binnen hetzelfde product. Structurele meevallers vloeien naar de algemene middelen en worden in een totaalafweging mogelijk elders ingezet. We ruilen oud beleid in voor nieuw beleid en zoeken structurele ruimte voor nieuw beleid. We verminderen de administratieve regeldruk verder en passen geen automatische prijscompensatie toe. Bij het striktere financiële beleid hoort ook het tegengaan van indirecte subsidiëring. Eigendommen die niet van strategisch belang zijn worden afgestoten. De inhuur van externe medewerkers wordt zoveel mogelijk beperkt; we gaan uit van eigen kracht. We benutten besparingsmogelijkheden door onze eigen organisatie leniger en flexibeler te maken, in combinatie met budgetten voor een flexibele schil. De coalitie sluit geen enkel beleidsterrein of gemeentelijk onderdeel op voorhand uit van taakstellingen. 19
Bijlage: Hoofdlijnen financiële ontwikkeling 2014-2018 Financiële ontwikkelingen 2014 2015 2016 2017 2018 Begrotingsresultaat 2014-2018 929.000-802.000-634.000-890.000-1.022.000 1. Algemene Uitkering (Septembercirculaire en decembercirculaire 2013) 0 0 0 0 0 Verwacht financieel resultaat 929.000-802.000-634.000-890.000-1.022.000 2. Verwachte oplopende kosten n.v.t. PM PM PM PM 3. Ruimte scheppende maatregelen -100.000-100.000-100.000-100.000 4. Taakstellende bezuiniging op taken en personeel 200.000 300.000 350.000 500.000 Financiële opgave 929.000-702.000 -PM Heroverweging 702.000 +PM -434.000 -PM 434.000 +PM -640.000 -PM 640.000 +PM -622.000 -PM 622.000 +PM Eindsaldo 929.000 0 0 0 0 1. Algemene uitkering Ten aanzien van de effecten van de Septembercirculaire 2013 en de Decembercirculaire 2013 wordt uitgegaan van een neutraal scenario. Bij de Meicirculaire 2014 verwachten we meer duidelijkheid over de ontwikkeling van de Algemene Uitkering. Ook dan is echter sprake van cijfers die we met de nodige reserves moeten bezien, omdat naar verwachting in 2015 een algemene herijking van het Gemeentefonds wordt doorgevoerd. 2. Verwachte oplopende kosten We streven naar een sluitende meerjarenbegroting. De coalitie verwacht dat op een aantal dossiers de kosten zullen toenemen. We denken dan aan IBOR, groot onderhoud gemeentehuis, onkruidbestrijding, onderhoud kunstwerken, niet realiseren klein deel heroverwegingen I, grondexploitatie, frictiekosten personeel, kosten onderzoeken naar op afstand zetten van gemeentelijke taken/onderdelen. Het is nu vaak niet mogelijk om deze kosten te bepalen, omdat sprake is van afhankelijkheid van bestuurlijke keuzes. Iedere inschatting is derhalve onzeker, zodat de oplopende kosten als PM post zijn opgenomen. We weten wel dat de oplopende kosten substantieel van aard zijn en in de loop van de jaren hoger worden. Hierdoor is naar verwachting sprake van een oplopende financiële opgave in meerjarenperspectief. 3. Ruimte scheppende maatregelen De coalitie onderkent het belang van ruimte voor nieuw beleid en claimt daarvoor budget, ondanks de moeilijke financiële tijden. Daarnaast wordt oud beleid ingeruild voor nieuw beleid. 4. Taakstellende bezuiniging op taken en personeel De coalitie wenst dat bij bezuinigen ook de eigen organisatie bijdraagt. Dat kan door taken kritisch te bezien in combinatie met natuurlijk verloop. We zien kansen met creatieve oplossingen. We leggen daarom de organisatie een taakstellende bezuiniging op die oploopt tot EUR 500.000 in het laatste coalitiejaar. Bij de behandeling van de Programmabegroting 2015 is de Meicirculaire 2014 verwerkt en 20
verwachten we meer inzicht in de totale financiële opgave te geven, waarbij ook taken en materiële budgetten ter discussie staan. Voeding frictiereserve personeel Aangezien in 2014 naar verwachting een positief bedrag als resultaat overblijft wordt een deel van het overschot gebruikt om een frictiereserve personeel te voeden. Die frictiereserve wordt zowel gebruikt voor oplossen van personele knelpunten als flexibele inzet van personeel. 21
Markt 22 3351 PB Papendrecht Postbus 11 3350 AA Papendrecht Telefoon 14 078 www.papendrecht.nl