Inleiding Naar een nieuw waterbeheer: sturen op belastingen E-team Kader: KRW planten maatregelen? Geen concentratie maar belasting Aanpak Waternet, E-team Volg- en stuursysteem Wat hebben we geleerd? Sebastiaan Schep Geen concentratie maar belasting Geen concentratie maar belasting Doelen en normen gericht op concentratie Maatregelen gericht op belasting / vracht maatregel norm Concentratie afhankelijk van toestand; Concentratie afhankelijk van kenmerken; P-concentratie IN Black box P-concentratie in meer/uit 1
Sturen op belasting Sturen op belasting eenduidige relatie met bronnen eenduidige relatie met maatregelen eenduidige relatie met effect kwantificeerbaar! Resultaten PCLake-modellering rond omslagpunt Helder versus troebel 5.000 concentratie bij heldere toestand KRW MTR 5.000 concentratie bij troebele toestand KRW MTR Ecologische toestand Helder: plantengedomineerd Troebel: algengedomineerd 4.000 4.000 3.000 3.000 pl/b vis pl/b vis 2.000 2.000 1.000 1.000 0 0,00 0,10 0,20 0,30 0,40 0,50 0,60 0 0,00 0,10 0,20 0,30 0,40 0,50 0,60 P_concentratie_zomergemiddelde P_concentratie_zomergemiddelde 2
Sturen op belasting Wat hebben we nodig? belasting inrichting systeem Externe belasting Interne belasting Kritische belasting Type I- maatregelen Type IImaatregelen Type IIImaatregelen norm P-concentratie inlaatwater kritische P-concentratie inlaatwater % moeras diepte verblijftijd strijklengte bodemtype P-belasting kritische P-belasting P-concentratie: PO4, algen, vis water- en stofbalans bodemonderzoek PCLake/PCDitch Aanpak Waternet gebiedsgerichte aanpak inzicht in water- en stofstromen confrontatie met het veld (bijsturen) maatregelen! Aanpak Waternet Vegetatie centraal, ontwikkeling afhankelijk van: 1. voldoet belasting i.r.t. kritische belasting (P, N) 2. voldoet interactie water-bodem (toxiciteit, afbraak, nalevering): bodemsamenstelling: veen, klei of zand bodemchemie: ratio s Fe/Al/Ca/S:P, Olsen P belasting: Fe, SO4, HCO3, NO3 3. is er sprake van vraat (ganzen, kreeft etc.) 3
Aanpak Waternet Aanpak Waternet aanpak op verschillende schaalniveaus: beheersgebied afwateringsysteem beheersgebied afwateringseenheid metamodel PCLake IR-EGV water- en stofbalans PCLake, PCDitch interne belasting standplaats standplaats EGV, T Hydrion10 AqMad, waarnemingen waarnemingen bodemonderzoek (muskusratbestrijding) stromen, belasting standplaatscondities vraat Beheergebied Belasting ok? nadruk op stromen en vrachten 4
Nutriënten uit percelen IR (Ca/Ca+Cl) 1,00 0,90 0,80 0,70 0,60 0,50 0,40 0,30 0,20 0,10 0,00 Herkomst water IR EGV lithoclien (zacht) Westbroekse Zodden Ster&Zodden Breukeleveense Plas Stichtse Ankeveense zuidplas atmoclien Naardermeer Spiegelplas Blokland lithoclien (hard) Demmerik Wijde Blik Botshol Grote Wije Groot Mijdrecht thalassoclien 10 100 1000 10000 100000 EGV Ref Blokland Maarsseveen Stichtse Ankeveense zuidplas Stichtse Ankeveense noordplas Mijnden Loenderveen zuidplas Loenderveen noordplas Loosdrechtse plassen Naardermeer AetsveldOost tertiair Spiegelplas Grachten Amsterdam Botshol Grote Wije Bloemendalerpolder AetsveldOost HfdWest Demmerik Kleine plas Vinkeveen Breukeleveense Plas Groot Mijdrecht Wilnis Veldzijde Middelpolder Westbroekse Zodden Ster&Zodden Wijde Blik Kortenhoef Afwateringseenheid nadruk op systeemanalyse: belasting en kritische belasting (Loenderveen) inzicht in stofstromen (Loosdrecht) Basis: Loenderveen CNL P-load 5
6 Stofstromen: Loosdrecht waterbalans (mm/d) binnenpolder Noorderpark/ Westbroek Loosdrecht Breukeleveen LSD Drecht Bethunepolder Defosf/ Sluizen/ Vecht Breukeleveen/ weersloot 15,7 2,5 1,4 3,1 4,8 1,7 0,6 1,1 2,0 0,3 0,7 0,1 0,2 0,1 0,4 8,2 12,1 3,8 5,8 2,5 0,2 2,5 Tienhoven Loosdrecht LSD Drecht Bethunepolder Defosf/ Sluizen/ Vecht Breukeleveen/ weersloot binnenpolder 0,12 0,12 0,12 0,22-0,36 0,61-1,22 0,29-0,39 0,18-0,25 P (mg/m2,d) 0,04-0,05 0,16 0,12 0,07-0,08 0,04-0,05 0,01 0,01 0,01 0,00 0,02-0,03 0,70-0,80 1,28-2,14 Tienhoven 0,82-0,93 0,23-0,31 0,46-0,58 Breukeleveen Noorderpark/ Westbroek SO4 (mg/m2,d) binnenpolder Noorderpark/ Westbroek Loosdrecht Breukeleveen LSD Drecht Bethunepolder Defosf/ Sluizen/ Vecht Breukeleveen/ weersloot Tienhoven 241-315 3 3 3 22-29 61-77 146-194 34-42 10-13 7-9 129-149 15-17 13-16 2 0 6-8 1 7-9 202-239 137-195 76-95 58-116
0,3 0,4 0,0 NO3 (mg/m2,d) 0 32-35 5 HCO3 (mg/m2,d) 0,0 0,0 27-29 8-9 Defosf/ 5,0-6,0 3,0 0,3-0,6 LSD Drecht Defosf/ 358-377 2 235-252 LSD Drecht 0,1-0,2 3,0 0,2-0,4 Breukeleveen/ weersloot 75 2 196-211 Breukeleveen/ weersloot Sluizen/ Vecht 0,7-0,8 Loosdrecht 0,5-0,6 Breukeleveen 1,1-2,2 Noorderpark/ Westbroek Sluizen/ Vecht 47-50 Loosdrecht Breukeleveen 367-428 Noorderpark/ Westbroek 4,8-6,2 679-727 1310-1434 0,1-0,2 0,4-0,8 58 437 0,1-0,3 9,1-10,8 3,0 Tienhoven 3,9-4,8 0,6-1,5 binnenpolder 307-313 1035-1081 2 Tienhoven 869-1101 1313-1544 binnenpolder Bethunepolder Bethunepolder Standplaats nadruk op differentiatie binnen gebied: metingen in het veld: EGV, Hydrion herkomst water, bronnen, condities waarnemingen: waterplanten confrontatie ideeën met praktijk E-team we hebben elkaar nodig veldmensen: vooral praktijkervaring kantoormensen: vooral theoriekennis 7
maatregelen vanuit kantoor probleem ogen in het veld, vinger aan de pols? regie (bijsturing) en zijn we er nu, nee helder water, geen planten bruin water Volg- en stuursysteem ontsluiten van kennis vergunningverlening: is maatwerk nodig? beheerder: doorspoelen of vasthouden? inlaat van Vecht- of Loosdrechtwater? delen inzicht om verder te komen verblijftijd, interne kleuring, bagger, toxiciteit, kreeften? 8
9
Wat hebben we geleerd? Systeembenadering: water- en stofstromen cruciaal bodem sleutelfactor, alleen baggeren als randvoorwaarden voldoen af- en uitspoeling polders grote onbekende Wat hebben we geleerd? Operationeel waterbeheer: zinnig om in het veld te zijn ideeën stroken vaak niet met werkelijkheid belangrijke differentiatie binnen gebieden vinger aan de pols: niet wachten op evaluatie, maar maatregelen en werken checken in het veld kennis delen geeft impuls aan gehele organisatie 10