Verzilting in Laag Nederland Themabijeenkomst Verzilting en Waterkwaliteit. Joost Delsman, Deltares

Transcriptie

1 Verzilting in Laag Nederland Themabijeenkomst Verzilting en Waterkwaliteit Joost Delsman, Deltares

2 Verzilting in Nederland 1. Open verbindingen met de zee 2. Uitstromend brak grondwater

3 Open verbindingen met de zee

4 Verzilting in de Rijn-Maasmonding De Vries, 2014

5 Zoutlek sluizen

6 Verzilting vanuit grondwater

7 Waar komt dat zout vandaan? 4000 BC Maximale zee-invloed 800 AD laatste transgressie

8 Ontwikkeling zout ondergrond West-NL kust HMM heuvelrug 250 m Maximale zee-invloed: infiltratie zeewater Veengebieden: infiltratie zoet water Drainage en inpoldering: Zout naar oppervlakte

9 Verzilting grondwater: twee typen Brak grondwater heel ondiep Brak grondwater dieper, uitspoeling via wellen

10 Ondiep brak grondwater: verzilting wortelzone

11 Wellen: verzilting oppervlaktewater

12 Sterke lokale verschillen Mei 2011: droog! 70 km aan sloten blauw: ~150 mg/l oranje: ~1500 mg/l rood: > 3000 mg/l

13 Waarom is verzilting een probleem? Gewasschade Drinkwater Infrastructuur Kwetsbare natuurwaarden

14 Zoutgevoeligheid landbouw tarwe, gras aardappel fruit boomteelt substraat mg/l chloride (Stuyt et al., 2016)

15 Natuurgebieden Naast Cl ook voedselrijk (met name P) Sterke fluctuaties Cl Onnatuurlijk verloop Met name licht-brak risicovol Niet bestand tegen zoutpieken Risicogebieden: - Nieuwkoopse plassen - Botshol Paulissen et al., 2010

16 Drinkwater, proceswater Zwolsman et al., 2011

17 Zoetwaterbeheer in West Nederland Bollengebieden Noordkop Vecht plassen Nieuwersluis Boskoop ARK Gouda Holl. IJssel Bergambacht Bernisse

18 Zoetwaterbeheer in West Nederland Bollengebieden Noordkop Vecht plassen Nieuwersluis Boskoop ARK Gouda Holl. IJssel Bergambacht Bernisse

19 Kleinschalige wateraanvoer

20 Doorspoelen

21 Om hoeveel water en zout gaat het? Inlaat Gouda Normaal zomerhalfjaar ~ 50 Mm3 Zoutvracht Rijnland Droog jaar ~ 100 Mm3 totaal 180 kton Rijnland, 2008

22 Doorspoeling en waterbalans in polder Okt 2011 Okt 2012 doorspoelen afvoer Cl - concentratie 1500 mg/l fracties herkomst kwel drains inlaatwater wellen

23 Wordt het hele peilvak doorgespoeld? Mei 2011: droog! 70 km aan sloten blauw: ~150 mg/l oranje: ~1500 mg/l rood: > 3000 mg/l

24 Wordt het hele peilvak doorgespoeld? gemaal Mei 2011: droog! 70 km aan sloten blauw: ~150 mg/l oranje: ~1500 mg/l rood: > 3000 mg/l Rijnland streeft naar 600 mg/l stromingsrichting inlaten

25 Toekomst Klimaatverandering: - afname Rijnafvoer - toename watervraag Zeespiegelstijging: - indringing zoutwatertong - zoute kwel beperkt tot smalle strook langs kust Verzilting: - autonome toename

26 Verzilting grondwater neemt autonoom toe Zoutvracht naar oppervlaktewater autonoom, 2100 W+, ZS 2m, 2100 (Oude Essink et al., 2010)

27 Ontwikkelingen

28 Verzilting en KRW casestudie Schieland Chloride niet ten grondslag aan slechte kwaliteit, ook niet in toekomst Veranderingen in waterbeweging door extra inlaat risico Kijk niet alleen naar Cl, maar ook nutrienten, sulfaat Cl gehalten lijken niet te hoog voor beschouwde soorten Weinig bekend over herstelvermogen aq. ecologie (Veraart en van Gerven, 2012)

29 Perspectieven - Slimmer waterbeheer waarom doen we dit eigenlijk zo? - Omgaan met / beperken afhankelijkheid van zout water - (Technische) innovaties zie latere presentaties - Meten van zout steeds beter mogelijk

30 Zout meten met helicopter 3D visualisatie *.idf bestanden in imod rood: < 5m onder maaiveld groen: < 15 m blauw: > 25 m

31 Boodschappen - Nederland verzilt via rivier en grondwater - Schade aan gewassen, natuur, drink- en proceswater - Complex waterbeheer om problemen te voorkomen - Verzilting neemt toe - Slimmer inzetten beschikbaar water en afhankelijkheid verminderen

32 VRAGEN?