HEMATOLOGIE/IMMUNOHEMATOLOGIE/HEMOSTASE

FEDERALE OVERHEIDSDIEST, VOLKSGEZODHEID, VEILIGHEID VA DE VOEDSELKETE E LEEFMILIEU COMMISSIE VOOR KLIISCHE BIOLOGIE DIEST VOOR LABORATORIA VA KLIISCHE BIOLOGIE COMITE VA DESKUDIGE GLOBAAL RAPPORT EXTERE KWALITEITSEVALUATIE VOOR AALYSE KLIISCHE BIOLOGIE HEMATOLOGIE/IMMUOHEMATOLOGIE/HEMOSTASE EQUETE 2011/3 WIV-11/3/Hematologie/82 Dienst Klinische Biologie J. Wytsmanstraat, 14 1050 Brussel België www.wiv-isp.be

ISS: 0778-8363 COMITE VA EXPERTE tel. fax WIV Secretariaat : 02/642.55.22 02/642.56.45 Dr. Van Blerk : Coördinator : 02/642.53.83 : e-mail : mvanblerk@wiv-isp.be Dr. AROUT J. : 016/34.57.72 016/34.59.90 : e-mail : jef.arnout@med.kuleuven.ac.be Dr. CHATELAI B. : 081/42.32.43 083/65.58.95 : e-mail : bernard.chatelain@uclouvain.be Dr. DE CALUWE J-P. : 02/641.48.83 02/641.48.22 : e-mail : jdecaluwe@his-izz.be Dr. DEVREESE K. : 09/332.65.67 : e-mail : katrien.devreese@ugent.be Dr. GERARD C. : 04/366.75.51 04/366.75.47 : e-mail : christiane.gerard@chu.ulg.ac.be Dr. GOOSSES W. : 016/34.70.14 016/34.70.42 : e-mail : willy.goossens@uz.kuleuven.ac.be Dr. GOTHOT A. : 04/366.82.20 04/366.73.94 : e-mail : agothot@ulg.ac.be Dr. JOCHMAS K. : 02/477.50.71 02/477.50.63 : e-mail : kristin.jochmans@uzbrussel.be Dr. MEEUS P. : 053/72.46.06 : e-mail : peter.meeus@olvz-aalst.be Dr. PRADIER O. : 02/555.36.51 02/555.44.99 : e-mail : opradier@ulb.ac.be Dr. RUMMES J.L. : 011/30.97.40 011/30.97.50 : e-mail : jean-luc.rummens@jessazh.be Dr. SCHEIFF J-M. : 02/764.17.39 02/764.52.25 : e-mail : jean-marie.scheiff@isto.ucl.ac.be Dr. VAHOSEBROUCK A. : 03/829.00.00 03/829.01.61 : e-mail : anne.vanhonsebrouck@rodekruis.be Mr. WIJS W. : 02/555.38.62 02/555.44.99 : e-mail : wwijns@ulb.ac.be Alle rapporten zijn tevens te raadplegen op onze website: http://www.wiv-isp.be/clinbiol/bckb33/activities/external_quality/rapports/_nl/rapports_annee.htm Institut Scientifique de Santé Publique Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid, Brussel 2012. Dit rapport mag niet gereproduceerd, gepubliceerd of verdeeld worden zonder akkoord van het WIV-ISP. Hematologie, globaal rapport 2011/3. Printdatum: 1/3/2012. 2/108

UITSTRIJKJE H/11522: Beenmerginvasie door een kleincellig bronchuscarcinoom: leuko-erytroblastair bloedbeeld met aanwezigheid van zeldzame niet-hematologische cellen Het uitstrijkje H/11522 werd rondgestuurd met de volgende klinische en biologische gegevens: 69-jarige man, die vroeger gewerkt heeft in een chemische fabriek, biedt zich aan op de consultatie pneumo-oncologie voor een pulmonale massa vastgesteld op Rx en een parese van de linker hand opgetreden 15 dagen voordien. Patient vertoont eveneens belangrijk gewichtsverlies en sinds 3 dagen hemoptoe. RBC: 3.81 x 10 12 /L HB: 122 g/l HCT: 0.333 L/L MCV: 87.4 fl WBC: 7.18 x 10 9 /L Trombocyten: 32 x 10 9 /L Reticulocyten: 1.35 RBC Absolute reticulocytose: 51.4 x 10 9 /L Ziektegeschiedenis Bij deze 69-jarige man, roker en diabeticus, wordt ter gelegenheid van een maandelijkse controle in het kader van zijn diabetes een verhoging van de leverenzymen vastgesteld. Op RX thorax wordt rechts een pulmonale massa teruggevonden, waarvoor de patiënt een pneumoloog raadpleegt. Hij vertoont geen dyspnoe maar wel hemoptoe sinds 3 dagen en klaagt over een parese van de linkerhand, 15 dagen voorheen opgetreden. Ondanks een goede eetlust, vermeldt de patiënt een gewichtsverlies van ongeveer 7 kg. Het klinisch onderzoek toont de aanwezigheid van ecchymosen en diffuse petechiën, die gerelateerd worden aan de belangrijke trombocytopenie bij het bloedonderzoek vastgesteld. De patiënt wordt opgenomen voor een uitgebreid pneumologisch onderzoek en nieuwe bloedafnames. Een CT scan van de thorax en PET scan bevestigen de aanwezigheid van de pulmonale massa en tonen daarnaast ook de aanwezigheid van multipele schildkliernodulen, hypermetabole lever- en bijnierletsels evenals multipele botlaesies ter hoogte van romp, beide humeri en femora. De histologie van bronchusaspiraten brengt geen maligniteit aan het licht. Gezien de hemorragische diathese toeneemt de volgende dagen (epistaxis, rectale bloedingen, hematurie, hematomen ), wordt een beenmergpunctie uitgevoerd. Op basis van dit beenmergonderzoek wordt het bloeduitstrijkje uitgebreider onderzocht (staal verstuurd in de kwaliteitscontrole) en een buffy coat preparaat gemaakt. Beenmerguitstrijkje: digitale beelden kunnen teruggevonden worden op: https://www.wiv-isp.be/clinbiol/bckb33/activities/external_quality/rapports/_down/hematologie/2011/bijlage.htm Gezien de belangrijke trombocytopenie wordt geen botbiopsie uitgevoerd. De beenmergpunctie toont een massieve invasie door grote cellen met verdringing van Hematologie, globaal rapport 2011/3. Printdatum: 1/3/2012. 3/108

de normale hematopoïese. Deze cellen vertonen een sterk verhoogde kern/cytoplasma verhouding, een soms onregelmatige kern en fijn, losmazig chromatine. De nucleolen zijn slechts zelden zichtbaar. Het geheel van deze kenmerken doet een invasie door een niet-hematologische maligniteit vermoeden, hoewel een acute lymfoblasten leukemie niet volledig uitgesloten kan worden. Flowcytometrie bevestigt de niet-hematologische aard van deze cellen: ze brengen geen CD45 (pan-leukocyten merker) maar wel CD56 (neural cell adhesion molecule, CAM) en TTF1 (thyroïd transcription factor 1, aangetoond door immunocytochemie) tot expressie. De expressie van deze 2 laatste merkers wijst op een beenmerginvasie door een kleincellig bronchuscarcinoom. Bloeduitstrijkje De bloeduitstrijkjes tonen een leuko-erytroblastair bloedbeeld met de aanwezigheid van enkele immature granulocyten (nrs 59, 71, 78, 91, 93 ) en 5 erytroblasten (nrs 43, 46, 81, 106 ). Sommige immature cellen met blastachtig aspect onderscheiden zich van de myeloblasten van de immature granulocytaire reactie: het zijn grote cellen (3 à 4 maal de grootte van een rode bloedcel), met een verhoogde kern/cytoplasma verhouding, sterk basofiel cytoplasma en een zeer onregelmatige kern (nrs 17 en 145). Het morfologisch onderzoek van de rode bloedcellen toont de aanwezigheid van basofiele stippeling. De negatieve Perls kleuring laat toe te besluiten dat het niet om Pappenheimer bodies gaat. Het zouden dus stippels zijn samengesteld uit aggregaten van ribosomaal RA (de oorzaak hiervan zou het lood zijn dat gebruikt wordt in de industrie waar de patiënt werkt). Het uitstrijkje toont eveneens de aanwezigheid van enkele schistocyten. Hun aanwezigheid kan gerelateerd worden aan een lichte aortasclerose verantwoordelijk voor de kleppathologie bij echocardiografie vastgesteld. Het morfologisch onderzoek van de bloedplaatjes wordt bemoeilijkt door de belangrijke trombocytopenie maar laat wel toe om de aanwezigheid van grijze bloedplaatjes aan te tonen (afwezigheid van azurofiele korrels). Het gaat hier waarschijnlijk om bloedplaatjes afkomstig van een plaatjesconcentraat waarmee de patiënt getransfundeerd werd voorafgaand aan de bloedafname. Buffy coat preparaat: digitale beelden kunnen teruggevonden worden op: https://www.wiv-isp.be/clinbiol/bckb33/activities/external_quality/rapports/_down/hematologie/2011/bijlage.htm Deze casus toont het belang van het maken van een buffy coat preparaat aan. De niet-hematologische cellen worden gemakkelijker teruggevonden omdat ze gegroepeerd voorkomen. Behandeling en evolutie De patiënt ondergaat een eerste chemotherapiekuur en meerdere radiotherapiekuren. Gezien de verdere achteruitgang van zijn algemene toestand (continue lumbale pijn, die niet verbetert onder pijnstillers, productieve hoest, gebrek aan eetlust), wordt hij opnieuw gehospitaliseerd met een pneumonie en behandeld met antibiotica. Zijn algemene toestand gaat verder achteruit omwille van een Hematologie, globaal rapport 2011/3. Printdatum: 1/3/2012. 4/108

ontregelde diabetes en een blijvende belangrijke hemorragische diathese ondanks de transfusie van multipele eenheden rode bloedcellen en bloedplaatjes. De patiënt overlijdt 2 maanden na de ontdekking van de pulmonale massa. Besluit Het gaat hier om een patiënt, die gehospitaliseerd wordt omwille van de ontdekking van een pulmonale massa, een parese van de linkerhand en een belangrijke trombocytopenie. De beenmergpunctie laat toe de diagnose van kleincellig bronchuscarcinoom te stellen met metastasen ter hoogte van de beenderen, de rechter bijnier en de lever. De hemorragische diathese is te wijten aan de trombocytopenie, die het gevolg is van de massieve invasie van het beenmerg door maligne cellen en de parese van de linkerhand is te wijten aan een zenuwcompressie. Bij een leuko-erytroblastair bloedbeeld en een suggestieve kliniek, kan het aandachtig bekijken van een bloeduitstrijkje en een buffy coat preparaat, in combinatie met flowcytometrisch onderzoek, leiden tot het vinden van niethematologische cellen, waarvan de morfologie sterk lijkt op deze van de cellen, die bij een acute leukemie aangetroffen worden. Apr. Cl. Loosen en Prof. B. Chatelain Cliniques universitaires UCL de Mont-Godinne Resultaten van de deelnemers Bloedformule Alle deelnemers hebben de aanwezigheid van promyelocyten (n=91) en/of neutrofiele myelocyten (n=175) en/of neutrofiele metamyelocyten (n=173) vermeld. Twaalf deelnemers (6.4) hebben de aanwezigheid van erytroblasten niet vermeld. 129 laboratoria (68.6) hebben de aanwezigheid van blasten/niet-hematologische cellen vermeld. Hematologie, globaal rapport 2011/3. Printdatum: 1/3/2012. 5/108

Vooropgestelde diagnoses 188 laboratoria hebben aan deze ronde deelgenomen. Deze enquête was het moeilijk om de exacte diagnostische oriëntatie terug te vinden. 144 laboratoria (76.6) hebben een diagnose gesuggereerd. Volgende tabel geeft een overzicht van hun antwoorden: Diagnose Beenmerginvasie-leuko-erytroblastair bloedbeeld 73 Beenmerginvasie-leuko-erytroblastair bloedbeeld/myelodysplasie 16 Beenmerginvasie-leuko-erytroblastair bloedbeeld/myelofibrose 6 Beenmerginvasie-leuko-erytroblastair bloedbeeld/acute leukemie 5 Beenmerginvasie-leuko-erytroblastair bloedbeeld/t lymfoom 2 Beenmerginvasie-leuko-erytroblastair bloedbeeld/lymfoom 5 Beenmerginvasie- euko-erytroblastair bloedbeeld/toxiciteit zware metalen 2 Beenmerginvasie-leuko-erytroblastair bloedbeeld/dic 1 2 Beenmerginvasie-leuko-erytroblastair bloedbeeld/acute leukemie/lymfoom 1 Beenmerginvasie-leuko-erytroblastair bloedbeeld/myelodysplasie (CMML 2 ) 1 Beenmerginvasie-leuko-erytroblastair bloedbeeld/myelodysplasie/ 1 acute hemopathie Beenmerginvasie-leuko-erytroblastair bloedbeeld/myelodysplasie/ 1 myelofibrose Beenmerginvasie-leuko-erytroblastair bloedbeeld/myelodysplasie/ 1 lymfoplasmocytair lymfoom Beenmerginvasie-leuko-erytroblastair bloedbeeld/myelofibrose/ 1 acute hemopathie Beenmerginvasie-leuko-erytroblastair bloedbeeld/ttp 3 /loodintoxicatie 1 Beenmerginvasie-leuko-erytroblastair bloedbeeld/myelodysplasie/ 1 toxisch proces Beenmerginvasie-leuko-erytroblastair bloedbeeld/myelodysplasie/ 1 loodintoxicatie Beenmerginvasie-leuko-erytroblastair bloedbeeld/loodintoxicatie/tbc 4 1 Beenmerginvasie-leukoerytroblast bloedbeeld/myelodysplasie/ 1 lymfoproliferatief proces/infectieus of toxisch proces Beenmerginvasie-leukoerytroblast bloedbeeld/infectieus proces/ 1 toxiciteit beenmerg (chemotherapie) Beenmerginvasie-leukoerytroblast bloedbeeld/loodintoxicatie/infectie/ 1 acute leukemie Beenmerginvasie-leukoerytroblast bloedbeeld/myelodysplasie/ 1 intoxicatie zware metalen/lymfoproliferatief proces Myelodysplasie/lymfoom 2 Lymfoom 2 Inflammatie/loodintoxicatie 1 Myelodysplasie 1 Loodintoxicatie 1 Myelodysplasie/intoxicatie zware metalen (lood) 1 Lymfoom/acute leukemie/myelofibrose 1 Lymfoom/AML M7 1 Ziekte van Waldenström 1 Ziekte van Waldenström/plasmacel myeloom 1 Hematologie, globaal rapport 2011/3. Printdatum: 1/3/2012. 6/108

Acute hemopathie 1 CMML 2 1 Acute leukemie 1 Trombocytopenie/lymfoom/infectie 1 Toxisch proces 1 Trombocytopenie 1 Myelodysplasie/myeloproliferatief proces 1 1 Diffuse intravasculaire coagulatie, 2 Chronische myelomonocytaire leukemie, trombocytopenische purpura, 4 Tuberculose 3 Trombotische Volgende tabel geeft de diagnostische oriëntatie(s) weer van de 44 laboratoria, die geen diagnose gesuggereerd hebben: Diagnostische oriëntatie Myelodysplastisch syndroom 11 Infectieus, inflammatoir of toxisch proces 9 Andere 8 Infectieus, inflammatoir of toxisch proces Myelodysplastisch syndroom 4 Infectieus, inflammatoir of toxisch proces Pathologie van de bloedplaatjes 2 Infectieus, inflammatoir of toxisch proces Acute maligne hemopathie 1 Infectieus, inflammatoir of toxisch proces Pathologie van de rode reeks 1 Acute maligne hemopathie 1 Acute maligne hemopathie Myelodysplastisch syndroom 1 Chronisch myeloproliferatief syndroom Myelodysplastisch syndroom 1 Chronisch lymfoproliferatief syndroom 1 Chronisch lymfoproliferatief syndroom Acute maligne hemopathie 1 Binnen de normale grenzen, geen bijkomende onderzoeken vereist 1 Geen 2 Hematologie, globaal rapport 2011/3. Printdatum: 1/3/2012. 7/108

De laboratoria werd gevraagd welk bijkomend onderzoek zij zouden uitvoeren. 32 deelnemers (17.0) hebben deze vraag niet beantwoord. Volgende tabel geeft een overzicht van de antwoorden (n=156): Bijkomend onderzoek Beenmergpunctie-botbiopsie 77 Beenmergpunctie-botbiopsie+immunofenotypering 17 Beenmergpunctie-botbiopsie+immunofenotypering+ 12 moleculaire biologie-cytogenetica Beenmergpunctie-botbiopsie+oppuntstelling pulmonale massa 10 Beenmergpunctie-botbiopsie+immunofenotypering+ 3 dosage zware metalen (Pb) Beenmergpunctie-botbiopsie+immunofenotypering+ 2 oppuntstelling pulmonale massa Beenmergpunctie-botbiopsie +dosage zware metalen (Pb) 2 Beenmergpunctie-botbiopsie+moleculaire biologie-cytogenetica 2 Beenmergpunctie-botbiopsie+oppuntstelling pulmonale massa+uitsluiten TBC 1 Beenmergpunctie-botbiopsie+moleculaire biologie-cytogenetica+ 1 oppuntstelling pulmonale massa Beenmergpunctie-botbiopsie+plaatjesantistoffen 1 Beenmergpunctie-botbiopsie+SE bepaling 1 Beenmergpunctie-botbiopsie+beeldvorming 1 Beenmergpunctie-botbiopsie+D-dimeren en fibrinogeen bepaling 1 Beenmergpunctie-botbiopsie+biochemie 1 Beenmergpunctie-botbiopsie+biochemie+tumormerkers 1 Beenmergpunctie-botbiopsie+biochemie+tumormerkers+loodbepaling 1 Beenmergpunctie-botbiopsie+biochemie+toxicologisch onderzoek+ 1 stollingsonderzoek Beenmergpunctie-botbiopsie+ eiwitelektroforese-immunofixatie 1 Beenmergpunctie-botbiopsie+immunofenotypering+biochemie 1 Beenmergpunctie-botbiopsie+immunofenotypering+biochemie (hemolyse)+ 1 loodbepaling Beenmergpunctie-botbiopsie+immunofenotypering+beeldvorming+ 1 stollingsonderzoek Beenmergpunctie-botbiopsie+immunofenotypering+ 1 moleculaire biologie-cytogenetica+ct scan/mr Beenmergpunctie-botbiopsie+immunofenotypering+ 1 moleculaire biologie-cytogenetica+oppuntstelling pulmonale massa Beenmergpunctie-botbiopsie+immunofenotypering+ 1 moleculaire biologie-cytogenetica+dosage zware metalen (Pb) Beenmergpunctie-botbiopsie+immunofenotypering+ 1 moleculaire biologie-cytogenetica+dosage zware metalen (Pb)+SE*bepaling Beenmergpunctie-botbiopsie+immunofenotypering+ 1 moleculaire biologie-cytogenetica+oppuntstelling pulmonale massa+ eiwitelektroforese Eiwitelektroforese (opsporen paraproteïne) 2 Immunofenotypering 2 Immunofenotypering+ oppuntstelling pulmonale massa 2 Overleg met hematoloog-oncoloog 1 Hematologie, globaal rapport 2011/3. Printdatum: 1/3/2012. 8/108

PET scan+tumormerkers+ca+alkalische fosfatase (bot) 1 Inflammatoire parameters (CRP) 1 Loodbepaling 1 Tumormerkers+klinische inlichtingen 1 Geen 1 *euron-specifiek enolase Bijgevolg zouden 12 van de 156 deelnemers (7.7), die vermeld hebben welk bijkomend onderzoek zij zouden uitvoeren, geen beenmergpunctie (of botbiopsie, niet aangewezen gezien de belangrijke trombocytopenie) uitvoeren. Het leuko-erytroblastaire bloedbeeld en de suggestieve kliniek pleitten zeer sterk voor de diagnose van beenmerginvasie. Het was dan ook noodzakelijk de aanwezigheid van erytroblasten en promyelocyten en/of neutrofiele myelocyten en/of neutrofiele metamyelocyten te vermelden en een beenmergpunctie aan te bevelen. Op 32 laboratoria na (17.0), hebben alle deelnemers de diagnose van beenmerginvasie gesuggereerd of een leuko-erytroblastair bloedbeeld vermeld en voorgesteld een beenmergpunctie (bioptie) uit te voeren. Hematologie, globaal rapport 2011/3. Printdatum: 1/3/2012. 9/108

DIGITALE UITSTRIJKJES H/11522 DIGIT en H/11611 DIGIT H/11522 DIGIT: Beenmerginvasie door een kleincellig bronchuscarcinoom van de long: leuko-erytroblastair bloedbeeld + aanwezigheid van zeldzame niet-hematologische cellen 169 deelnemers (89.9) hebben resultaten ingestuurd voor zowel het klassieke als het digitale uitstrijkje. Volgende tabel geeft een overzicht van de resultaten: H/11522 H/11522 DIGIT Mediaan CV, Mediaan CV, p* eutrofiele segmentkernigen 52.0 9.9 160 50 8.9 163 <0.0001 eutrofiele staafkernigen 5.0 66.0 99 5.3 80.4 124 <0.0001 eutrofiele segment- + 55.9 7.2 169 53.5 4.2 169 <0.0001 staafkernigen Eosinofiele segmentkernigen 1.0 0 114 0.5 0 111 <0.0001 Basofiele segmentkernigen 1.0 37.1 33 1.0 0 86 <0.0001 Lymfocyten 24.0 18.5 153 24.6 9.0 155 0.039 Reactionele lymfocyten 1.0 74.1 23 1.0 111.2 59 <0.0001 Lymfocyten totaal 24.5 15.1 169 25.1 10.6 169 0.0009 Monocyten 11.0 27.0 169 11.1 24.0 169 0.619 Promyelocyten 1.0 74.1 79 1.0 74.1 97 0.217 eutrofiele myelocyten 2.0 37.1 157 3.0 49.4 167 <0.0001 Eosinofiele myelocyten 3 4.0 27.8 6 eutrofiele metamyelocyten 2.5 44.5 157 3.5 25.4 158 <0.0001 Eosinofiele metamyelocyten 3 1 Blasten 2.0 38.0 102 1.0 74.1 102 <0.0001 Andere cellen 2.0 92.7 33 1.0 222.4 56 0.241 Erytroblasten (per 100 WBC) 3.0 49.4 157 5.0 37.1 156 <0.0001 *Wilcoxon paired signed rank test Hematologie, globaal rapport 2011/3. Printdatum: 1/3/2012. 10/108

H/11611 DIGIT: ormaal bloedbeeld Het digitale uitstrijkje H/11611 DIGIT werd rondgestuurd met de volgende klinische en biologische gegevens: Arbeidsgeneeskundig onderzoek bij een 25-jarige man. RBC: 4.46 x 10 12 /L HB: 138 g/l HCT: 0.410 L/L MCV: 91.9 fl WBC: 6.05 x 10 9 /L Trombocyten: 151 x 10 9 /L Reticulocyten: 1.22 RBC Absolute reticulocytose: 54.4 x 10 9 /L Resultaten van de deelnemers Bloedformule Het mediane percentage neutrofiele segment- en staafkernigen bedroeg 48.0 met een CV van 2.3, het mediane percentage eosinofiele segmentkernigen 3.0 met een CV van 2.5, het mediane percentage basofiele segmentkernigen 1.0 met een CV van 0, het mediane percentage lymfocyten 42.0 met een CV van 3.9 en het mediane percentage monocyten 4.8 met een CV van 26.3. Eén ziekenhuislaboratorium vermeldde de aanwezigheid van 13 lymfomateuze cellen. Volgend histogram toont de verdeling van het gerapporteerde percentage monocyten: 70 60 Aantal laboratoria 50 40 30 20 10 0 0 2 4 6 8 10 12 14 16 18 Monocyten () Vermoedelijk is de hoge spreiding voor het percentage monocyten te wijten aan het feit dat een aantal laboratoria problemen hebben met het onderscheid tussen monocyten en lymfocyten. Deze laboratoria kunnen een document op de website (https://www.wiv-isp.be/clinbiol/bckb33/activities/external_quality/rapports/_down/hematologie/2011/bijlage.htm) raadplegen waarin elke cel van het uitstrijkje correct werd geïdentificeerd. Hematologie, globaal rapport 2011/3. Printdatum: 1/3/2012. 11/108

Vooropgestelde diagnoses 171 laboratoria (91.0) hebben aan deze ronde deelgenomen en 165 deelnemers (96.5) hebben een diagnose vooropgesteld. 143 laboratoria (83.6) beschouwden dit uitstrijkje als normaal. 20 deelnemers kozen in de eerste plaats voor de diagnostische oriëntatie infectieus, inflammatoir of toxisch proces (virale infectie (n=11)), 1 deelnemer voor de diagnostische oriëntatie pathologie van de rode reeks en een andere deelnemer vermeldde de diagnose andere (mononucleose). 97.4 van de laboratoria hebben de EKE resultaten elektronisch doorgestuurd (toolkit). Wij danken Prof. B. Chatelain (Cliniques universitaires UCL de Mont-Godinne) voor het bezorgen van het uitstrijkje H/11522, het verstrekken van de nodige klinische inlichtingen en voor het ontwikkelen van de cd-rom met de virtuele uitstrijkjes. Hematologie, globaal rapport 2011/3. Printdatum: 1/3/2012. 12/108

H/11522 Kleuring May-Grünwald-Giemsa Wright Diff-Quick Andere kleuring 166 4 1 5 Bloedformule Mediaan SD CV, eutrofiele segmentkernigen 52.0 4.6 8.9 176 eutrofiele staafkernigen 5.0 3.7 73.4 111 eutrofiele segment- + staafkernigen 55.0 4.0 7.3 188 Eosinofiele segmentkernigen 1.0 0 0 126 Basofiele segmentkernigen 1.0 0.4 37.1 36 Lymfocyten 24.0 4.4 18.5 168 Reactionele lymfocyten 2.0 0.9 46.3 28 Lymfocyten totaal 24.8 3.7 15.0 188 Monocyten 11.0 3.1 28.0 188 Promyelocyten 1.0 0.7 74.1 91 eutrofiele myelocyten 2.5 0.7 29.7 175 Eosinofiele myelocyten 4 eutrofiele metamyelocyten 2.5 1.1 44.5 173 Eosinofiele metamyelocyten 3 Blasten 1.5 0.7 49.4 113 Andere cellen 3.0 1.9 61.8 38 Erytroblasten (per 100 WBC) 3.0 1.1 37.1 176 Hematologie, globaal rapport 2011/3. Printdatum: 1/3/2012. 13/108

Morfologisch significante afwijkingen van de rode bloedcellen Geen + ++ +++ Afwijkingen in grootte Anisocytose 91 79 18 Microcytose 178 9 1 Macrocytose 180 8 Vormafwijking Poikilocytose 143 37 7 1 Echinocyten 188 Acanthocyten 185 3 Annulocyten 188 Schistocyten ('fragmentocyten') 172 16 Traancellen ('teardrop-cells') 177 11 Drepanocyten ('sickle-cells') 188 Schietschijfcellen ('target-cells') 188 Sferocyten 187 1 Ovalocyten - elliptocyten 186 2 Stomatocyten 186 2 Kleurafwijkingen Hypochromie 181 6 1 Polychromasie 93 77 18 Inclusies Howell-Jolly lichaampjes 182 6 Basofiele stippeling/ Pappenheimer lichaampjes 110 65 13 Intra-erytrocytaire parasieten 188 Afwijkingen in verdeling Geldrolvorming (rouleaux) 136 36 13 3 Agglutinaten 187 1 Dubbele populatie (grootte) 188 Dubbele populatie (kleuring) 188 Hematologie, globaal rapport 2011/3. Printdatum: 1/3/2012. 14/108

Morfologisch significante afwijkingen van de witte bloedcellen Geen + ++ +++ Hypersegmentatie van de neutrofielen 139 43 5 1 Toxische korreling 114 50 23 1 Döhle lichaampjes 187 1 Hypogranulatie van de neutrofiele segmentkernigen 173 11 4 Kernafwijkingen van de neutrofielen 164 18 5 1 Auerstaafjes 188 (pseudo)-pelger-huet 177 10 1 Gumprechtse cellen (kernschimmen) 183 5 Lymfocyten met 'geblokt chromatine' 188 (Lymfo-)plasmocytaire cellen 184 4 Haarcellen ('hairy cells') 188 Sézary cellen 187 1 'Large granular lymphocytes' 180 6 2 Andere lymfomateuze cellen 179 5 4 Reactionele lymfocyten 180 7 1 Andere leukocyten 178 10 Afwijkingen van de trombocyten Geen + ++ +++ Trombopenisch uitstrijkje 16 13 74 85 Trombocytemisch uitstrijkje 187 1 Trombocytenaggregaten 187 1 Macrotrombocyten 165 22 1 Dysplasie (korrelafwijkingen) 181 7 Andere afwijkingen Geen + ++ +++ Hyperproteïnemie (achtergrondkleuring) 184 3 1 Extra-erytrocytaire parasieten 188 Hematologie, globaal rapport 2011/3. Printdatum: 1/3/2012. 15/108

Diagnostische oriëntatie Diagnose (eerste keuze) Andere 105 Infectieus, inflammatoir of toxisch proces 34 Myelodysplastisch syndroom 26 Acute maligne hemopathie 10 Chronisch lymfoproliferatief syndroom 6 Geen antwoord 3 Chronisch myeloproliferatief syndroom 2 Binnen de normale grenzen, geen bijkomende onderzoeken vereist 1 Pathologie van de bloedplaatjes 1 Diagnose (tweede keuze) Geen antwoord 118 Myelodysplastisch syndroom 26 Andere 19 Acute maligne hemopathie 7 Infectieus, inflammatoir of toxisch proces 6 Pathologie van de bloedplaatjes 4 Chronisch myeloproliferatief syndroom 3 Chronisch lymfoproliferatief syndroom 3 Monocytose 1 Pathologie van de rode reeks 1 Diagnose (derde keuze) Geen antwoord 177 Infectieus, inflammatoir of toxisch proces 3 Myelodysplastisch syndroom 2 Pathologie van de rode reeks 2 Andere 2 Monocytose 1 Acute maligne hemopathie 1 Hematologie, globaal rapport 2011/3. Printdatum: 1/3/2012. 16/108

H/11522 DIGIT Bloedformule Mediaan SD CV, eutrofiele segmentkernigen 50.0 4.4 8.9 164 eutrofiele staafkernigen 5.3 4.3 80.4 124 eutrofiele segment- + staafkernigen 53.5 2.2 4.2 170 Eosinofiele segmentkernigen 0.5 0 0 112 Basofiele segmentkernigen 1.0 0 0 87 Lymfocyten 24.6 2.2 9.0 156 Reactionele lymfocyten 1.0 1.1 111.2 60 Lymfocyten totaal 25.1 2.7 10.6 170 Monocyten 11.1 2.7 24.0 170 Promyelocyten 1.0 0.7 74.1 97 eutrofiele myelocyten 3.0 1.5 49.4 168 Eosinofiele myelocyten 4.0 1.1 27.8 6 eutrofiele metamyelocyten 3.5 0.9 25.4 159 Eosinofiele metamyelocyten 1 Blasten 1.0 0.7 74.1 103 Andere cellen 1.0 2.2 222.4 57 Erytroblasten (per 100 WBC) 5.0 1.9 37.1 157 Hematologie, globaal rapport 2011/3. Printdatum: 1/3/2012. 17/108

Morfologisch significante afwijkingen van de rode bloedcellen Geen + ++ +++ Afwijkingen in grootte Anisocytose 88 69 13 Microcytose 163 6 1 Macrocytose 163 7 Vormafwijking Poikilocytose 130 34 6 Echinocyten 170 Acanthocyten 169 1 Annulocyten 170 Schistocyten ('fragmentocyten') 158 12 Traancellen ('teardrop-cells') 162 8 Drepanocyten ('sickle-cells') 170 Schietschijfcellen ('target-cells') 170 Sferocyten 169 1 Ovalocyten - elliptocyten 168 2 Stomatocyten 170 Kleurafwijkingen Hypochromie 162 7 1 Polychromasie 88 65 16 1 Inclusies Howell-Jolly lichaampjes 164 6 Basofiele stippeling/ Pappenheimer lichaampjes 106 50 13 1 Intra-erytrocytaire parasieten 170 Afwijkingen in verdeling Geldrolvorming (rouleaux) 98 47 23 2 Agglutinaten 169 1 Dubbele populatie (grootte) 170 Dubbele populatie (kleuring) 170 Hematologie, globaal rapport 2011/3. Printdatum: 1/3/2012. 18/108

Morfologisch significante afwijkingen van de witte bloedcellen Geen + ++ +++ Hypersegmentatie van de neutrofielen 127 37 5 1 Toxische korreling 88 48 30 4 Döhle lichaampjes 169 1 Hypogranulatie van de neutrofiele segmentkernigen 162 8 Kernafwijkingen van de neutrofielen 146 18 5 1 Auerstaafjes 170 (pseudo)-pelger-huet 161 7 1 1 Gumprechtse cellen (kernschimmen) 168 2 Lymfocyten met 'geblokt chromatine' 169 1 (Lymfo-)plasmocytaire cellen 168 2 Haarcellen ('hairy cells') 170 Sézary cellen 169 1 'Large granular lymphocytes' 160 7 3 Andere lymfomateuze cellen 161 6 3 Reactionele lymfocyten 158 11 1 Andere leukocyten 158 11 1 Afwijkingen van de trombocyten Geen + ++ +++ Trombopenisch uitstrijkje 15 8 72 75 Trombocytemisch uitstrijkje 169 1 Trombocytenaggregaten 170 Macrotrombocyten 159 10 1 Dysplasie (korrelafwijkingen) 165 5 Andere afwijkingen Geen + ++ +++ Hyperproteïnemie (achtergrondkleuring) 168 2 Extra-erytrocytaire parasieten 170 Hematologie, globaal rapport 2011/3. Printdatum: 1/3/2012. 19/108

Diagnostische oriëntatie Diagnose (eerste keuze) Andere 96 Infectieus, inflammatoir of toxisch proces 32 Myelodysplastisch syndroom 18 Acute maligne hemopathie 8 Chronisch lymfoproliferatief syndroom 7 Geen antwoord 6 Pathologie van de bloedplaatjes 2 Chronisch myeloproliferatief syndroom 1 Diagnose (tweede keuze) Geen antwoord 111 Myelodysplastisch syndroom 24 Andere 14 Acute maligne hemopathie 7 Infectieus, inflammatoir of toxisch proces 5 Pathologie van de bloedplaatjes 4 Chronisch myeloproliferatief syndroom 3 Chronisch lymfoproliferatief syndroom 2 Diagnose (derde keuze) Geen antwoord 162 Pathologie van de rode reeks 2 Infectieus, inflammatoir of toxisch proces 2 Myelodysplastisch syndroom 2 Acute maligne hemopathie 1 Andere 1 Hematologie, globaal rapport 2011/3. Printdatum: 1/3/2012. 20/108

H/11611 DIGIT Bloedformule Mediaan SD CV, eutrofiele segmentkernigen 48.0 1.1 2.3 161 eutrofiele staafkernigen 2.0 2.1 103.8 46 eutrofiele segment- + staafkernigen 48.0 1.1 2.3 171 Eosinofiele segmentkernigen 3.0 0.1 2.5 169 Basofiele segmentkernigen 1.0 0 0 166 Lymfocyten 39.0 4.4 11.2 156 Reactionele lymfocyten 4.0 3.5 87.1 118 Lymfocyten totaal 42.0 1.6 3.9 171 Monocyten 4.8 1.3 26.3 168 Promyelocyten 2 eutrofiele myelocyten 2 Eosinofiele myelocyten 1 eutrofiele metamyelocyten 1.0 0.7 66.7 6 Eosinofiele metamyelocyten 0 Blasten 0 Andere cellen 3 Erytroblasten (per 100 WBC) 0 Hematologie, globaal rapport 2011/3. Printdatum: 1/3/2012. 21/108

Morfologisch significante afwijkingen van de rode bloedcellen Geen + ++ +++ Afwijkingen in grootte Anisocytose 160 11 Microcytose 171 Macrocytose 171 Vormafwijking Poikilocytose 166 5 Echinocyten 171 Acanthocyten 170 1 Annulocyten 171 Schistocyten ('fragmentocyten') 170 1 Traancellen ('teardrop-cells') 171 Drepanocyten ('sickle-cells') 171 Schietschijfcellen ('target-cells') 171 Sferocyten 171 Ovalocyten - elliptocyten 171 Stomatocyten 164 7 Kleurafwijkingen Hypochromie 171 Polychromasie 169 2 Inclusies Howell-Jolly lichaampjes 171 Basofiele stippeling/ Pappenheimer lichaampjes 171 Intra-erytrocytaire parasieten 171 Afwijkingen in verdeling Geldrolvorming (rouleaux) 171 Agglutinaten 171 Dubbele populatie (grootte) 171 Dubbele populatie (kleuring) 171 Hematologie, globaal rapport 2011/3. Printdatum: 1/3/2012. 22/108

Morfologisch significante afwijkingen van de witte bloedcellen Geen + ++ +++ Hypersegmentatie van de neutrofielen 165 5 1 Toxische korreling 171 Döhle lichaampjes 171 Hypogranulatie van de neutrofiele segmentkernigen 169 2 Kernafwijkingen van de neutrofielen 169 2 Auerstaafjes 171 (pseudo)-pelger-huet 171 Gumprechtse cellen (kernschimmen) 170 1 Lymfocyten met 'geblokt chromatine' 171 (Lymfo-)plasmocytaire cellen 171 Haarcellen ('hairy cells') 171 Sézary cellen 171 'Large granular lymphocytes' 162 8 1 Andere lymfomateuze cellen 171 Reactionele lymfocyten 140 22 9 Andere leukocyten 170 1 Afwijkingen van de trombocyten Geen + ++ +++ Trombopenisch uitstrijkje 167 4 Trombocytemisch uitstrijkje 171 Trombocytenaggregaten 171 Macrotrombocyten 168 2 1 Dysplasie (korrelafwijkingen) 171 Andere afwijkingen Geen + ++ +++ Hyperproteïnemie (achtergrondkleuring) 171 Extra-erytrocytaire parasieten 171 Hematologie, globaal rapport 2011/3. Printdatum: 1/3/2012. 23/108

Diagnostische oriëntatie Diagnose (eerste keuze) Binnen de normale grenzen, geen bijkomende onderzoeken vereist 143 Infectieus, inflammatoir of toxisch proces 20 Geen antwoord 6 Andere 1 Pathologie van de rode reeks 1 Diagnose (tweede keuze) Geen antwoord 158 Infectieus, inflammatoir of toxisch proces 10 Binnen de normale grenzen, geen bijkomende onderzoeken vereist 2 Andere 1 Diagnose (derde keuze) Geen antwoord 169 Binnen de normale grenzen, geen bijkomende onderzoeken vereist 1 Andere 1 Hematologie, globaal rapport 2011/3. Printdatum: 1/3/2012. 24/108

HEMATOLOGIE: CELTELLIGE Staalmateriaal Iedere deelnemer ontving twee verse bloedmonsters (H/11542, H/11543) afgenomen op EDTA. Beide stalen werden licht gestabiliseerd (0.025 glutardialdehyde). De distributie van de resultaten voor hemoglobine van beide monsters (CV s respectievelijk van 2.3 en 1.2) wijst op een goede homogeniteit van de verdeling. Vermits het controlemateriaal vers was, was het uitermate belangrijk om de stalen zo vlug mogelijk na ontvangst te analyseren. De statistische verwerking werd enkel maar uitgevoerd op de resultaten bekomen op dag 1 en dag 2 (dag 0: dag van de verzending). De laboratoria werden op dag 0 via e-mail op de hoogte gebracht van de verzending. Om de stalen zo vlug mogelijk ter plaatse te brengen werd gebruik gemaakt van Taxipost 24h. Vrijwel alle deelnemers ontvingen de stalen op dag 1. Slechts 3 laboratoria ontvingen de stalen op dag 2. Desondanks hebben 16 laboratoria (7.6) de analysen pas uitgevoerd op dag 2 en 5 laboratoria (2.4) pas op dag 3. Eén laboratorium ontving de stalen pas op dag 3. 94.8 van de laboratoria hebben de EKE resultaten elektronisch doorgestuurd (toolkit). Resultaten De resultaten zijn bevredigend. Reticulocyten Voor de reticulocyten bedragen de CV s voor alle methoden samen 17.9 voor het staal H/11542 en 19.3 voor het staal H/11543. De globale medianen bedragen respectievelijk 1.70 en 0.98 van de RBC. Hematologie, globaal rapport 2011/3. Printdatum: 1/3/2012. 25/108

Toelichting bij het individuele rapport De volgende informatie wordt gegeven: - Uw resultaat - Uw methode - De globale mediaan M: de centrale waarde van de resultaten bekomen voor het geheel van de laboratoria voor alle methoden - SD of globale standaarddeviatie: maat voor de spreiding van de resultaten bekomen voor het geheel van de laboratoria - De mediaan van uw methode M: de centrale waarde van de resultaten bekomen voor de laboratoria, die eenzelfde (uw) methode gebruiken - SD of standaarddeviatie van uw methode: maat voor de spreiding van de resultaten bekomen voor de laboratoria, die eenzelfde (uw) methode gebruiken - CV of variatiecoëfficient voor het geheel van de laboratoria en voor de laboratoria, die eenzelfde (uw) methode gebruiken: CV = SD x 100/M () - Z of afstand (uitgedrukt in SD) van uw resultaat tot de mediaan van uw methode: Z = (R - M)/SD - U of de procentuele afwijking van uw resultaat t.o.v. de mediaan van uw methode: U = (R M) x 100/M - een grafische interpretatie van de positie van uw resultaat (R) in vergelijking met de mediaan (M) gebaseerd op de methode van Tukey, voor elke parameter en voor elk geanalyseerd staal R: uw resultaat M: mediaan H: percentielen 25 en 75 I: interne limieten (M ± 2.7 SD) O: externe limieten (M ± 4.7 SD) De globale grafiek en deze van uw methode worden uitgedrukt volgens dezelfde schaal. Op deze wijze zijn beide vergelijkbaar. Deze grafieken geven u een ruw geschatte indicatie van de positie van uw resultaat (R) t.o.v. de mediaan (M). Hematologie, globaal rapport 2011/3. Printdatum: 1/3/2012. 26/108

Grafische voorstelling aast de tabellen met de resultaten werd er een grafische voorstelling in box-andwhisker plot toegevoegd. Deze voorstelling bevat voor de methoden met minstens 6 deelnemers volgende elementen: - een rechthoek met de percentielen 25 (P 25 ) en 75 (P 75 ) - een centrale lijn, die de mediaan van de resultaten voorstelt (P 50 ) - een ondergrens, die de kleinste waarde voorstelt > P 25-1.5 * (P 75 - P 25 ) - een bovengrens, die de grootste waarde voorstelt < P 75 + 1.5 * (P 75 - P 25 ) - alle punten buiten dit interval worden voorgesteld door een cirkel Zoals aangeduid in de figuur hieronder, komen de grenzen (I) weergegeven in de grafieken van de individuele rapporten overeen met de ondergrenzen en de bovengrenzen van de box plots (P 25-1.5 * (P 75 - P 25 ) en P 75 + 1.5 * (P 75 - P 25 )), of in geval van een normale distributie, met M ± 2.7 SD. O = P 75 + 3* (P 75 -P 25 ) LIMIETE VA TUKEY (niet -normale verdeling) I H M H I = P 75 + 1.5* (P 75 -P 25 ) = P 25-1.5* (P 75 -P 25 ) P 50 P 75 P 25 x < P 75 + 1.5*(P 75 -P 25 ) x > P 25-1.5*(P 75 -P 25 ) O = P 25-3* (P 75 -P 25 ) O I H M H I O M - 4.7s M - 2.7s P 25 P 75 M + 2.7s M + 4.7s OVEREEKOMSTIGE LIMIETE I GEVAL VA ORMALE VERDELIG Hematologie, globaal rapport 2011/3. Printdatum: 1/3/2012. 27/108

Rode bloedcellen - d () : 4.0 H/11542 METHODE Mediaan 10 12 /L SD 10 12 /L 053 Abbott Cell-Dyn 1200/1300/1600/1700 4.21 1 055 Abbott Cell-Dyn 3200 4.22 0.07 1.8 6 052 Abbott Cell-Dyn 3500/3700 4.07 4.09 4.34 3 042 Abbott Cell-Dyn Ruby 4.05 4.21 4.27 3 040 Abbott Cell-Dyn Sapphire 4.15 0.05 1.3 14 012 ABX Micros 3.93 4.23 2 015 ABX Pentra 3.99 4.05 2 130 Beckman Coulter Gen-S 4.15 1 150 Beckman Coulter LH 500/750/755/780 3.92 0.05 1.3 28 200 Beckman Coulter Unicel DxH 800 4.05 0.05 1.2 6 074 Siemens Advia 120/2120/2120i 4.18 0.11 2.7 41 064 Sysmex KX 21 4.00 4.06 4.17 4.30 073 Sysmex poch-100i 4.14 4.19 2 067 Sysmex XE 2100(D)/XE-alpha/HST 430/XE 5000 4.15 0.10 2.3 47 231 Sysmex XS 1000i/XS 800i 4.17 0.17 4.0 7 060 Sysmex XT 2000i/XT 1800i/XT 4000i 4.18 0.11 2.7 38 Globaal resultaat voor alle methoden 4.14 0.12 2.9 205 CV 4 Hematologie, globaal rapport 2011/3. Printdatum: 1/3/2012. 28/108

iet weergegeven op de grafiek Methode Resultaat 74 = 3.61 10 12 /L 60 = 4.50 10 12 /L Hematologie, globaal rapport 2011/3. Printdatum: 1/3/2012. 29/108

Rode bloedcellen - d () : 4.0 H/11543 METHODE Mediaan 10 12 /L SD 10 12 /L 053 Abbott Cell-Dyn 1200/1300/1600/1700 3.97 1 055 Abbott Cell-Dyn 3200 4.02 0.08 2.0 6 052 Abbott Cell-Dyn 3500/3700 3.97 4.01 4.10 3 042 Abbott Cell-Dyn Ruby 3.95 4.06 4.10 3 040 Abbott Cell-Dyn Sapphire 3.99 0.13 3.3 14 012 ABX Micros 3.83 3.92 2 015 ABX Pentra 3.71 3.85 2 130 Beckman Coulter Gen-S 3.82 1 150 Beckman Coulter LH 500/750/755/780 3.79 0.04 1.1 28 200 Beckman Coulter Unicel DxH 800 3.86 0.16 4.2 6 074 Siemens Advia 120/2120/2120i 4.02 0.08 2.0 41 064 Sysmex KX 21 3.85 3.86 4.00 4.01 073 Sysmex poch-100i 3.96 4.03 2 067 Sysmex XE 2100(D)/XE-alpha/HST 430/XE 5000 3.97 0.04 0.9 47 231 Sysmex XS 1000i/XS 800i 3.89 0.04 1.0 7 060 Sysmex XT 2000i/XT 1800i/XT 4000i 3.99 0.05 1.3 38 Globaal resultaat voor alle methoden 3.96 0.09 2.2 205 CV 4 Hematologie, globaal rapport 2011/3. Printdatum: 1/3/2012. 30/108

iet weergegeven op de grafiek Methode Resultaat 150 = 3.62 10 12 /L 40 = 4.38 10 12 /L Hematologie, globaal rapport 2011/3. Printdatum: 1/3/2012. 31/108

Witte bloedcellen - d () : 10.0 H/11542 METHODE Mediaan 10 9 /L SD 10 9 /L 055 Abbott Cell-Dyn 3200 6.53 0.54 8.3 6 052 Abbott Cell-Dyn 3500/3700 6.24 6.65 6.80 3 042 Abbott Cell-Dyn Ruby 6.20 6.34 6.60 3 040 Abbott Cell-Dyn Sapphire 7.24 0.23 3.2 14 012 ABX Micros 7.00 7.10 2 015 ABX Pentra 6.42 6.50 7.00 3 130 Beckman Coulter Gen-S 7.00 1 150 Beckman Coulter LH 500/750/755/780 7.00 0.21 3.0 28 200 Beckman Coulter Unicel DxH 800 7.05 0.30 4.3 6 074 Siemens Advia 120/2120/2120i 7.00 0.33 4.8 41 064 Sysmex KX 21 6.70 6.90 7.20 7.20 073 Sysmex poch-100i 7.00 7.30 2 067 Sysmex XE 2100(D)/XE-alpha/HST 430/XE 5000 7.00 0.21 3.1 47 231 Sysmex XS 1000i/XS 800i 7.00 0.21 3.0 7 060 Sysmex XT 2000i/XT 1800i/XT 4000i 7.20 0.21 3.0 38 Globaal resultaat voor alle methoden 7.03 0.27 3.8 205 CV 4 Hematologie, globaal rapport 2011/3. Printdatum: 1/3/2012. 32/108

Witte bloedcellen - d () : 10.0 H/11543 METHODE Mediaan 10 9 /L SD 10 9 /L 055 Abbott Cell-Dyn 3200 3.91 0.25 6.4 6 052 Abbott Cell-Dyn 3500/3700 3.86 4.30 4.38 3 042 Abbott Cell-Dyn Ruby 3.80 3.85 3.90 3 040 Abbott Cell-Dyn Sapphire 4.43 0.19 4.2 14 012 ABX Micros 4.50 4.60 2 015 ABX Pentra 4.03 4.10 4.40 3 130 Beckman Coulter Gen-S 4.70 1 150 Beckman Coulter LH 500/750/755/780 4.50 0.15 3.3 28 200 Beckman Coulter Unicel DxH 800 4.50 0.00 6 074 Siemens Advia 120/2120/2120i 4.30 0.19 4.5 41 064 Sysmex KX 21 4.30 4.30 4.40 4.50 073 Sysmex poch-100i 4.30 4.40 2 067 Sysmex XE 2100(D)/XE-alpha/HST 430/XE 5000 4.32 0.10 2.4 47 231 Sysmex XS 1000i/XS 800i 4.40 0.11 2.5 7 060 Sysmex XT 2000i/XT 1800i/XT 4000i 4.40 0.09 2.0 38 Globaal resultaat voor alle methoden 4.40 0.16 3.7 205 CV 4 Hematologie, globaal rapport 2011/3. Printdatum: 1/3/2012. 33/108

Hemoglobine - d () : 4.0 H/11542 METHODE Mediaan g/l 055 Abbott Cell-Dyn 3200 131 2 1.7 6 052 Abbott Cell-Dyn 3500/3700 125 126 129 3 042 Abbott Cell-Dyn Ruby 124 127 128 3 040 Abbott Cell-Dyn Sapphire 127 1 1.2 14 012 ABX Micros 127 130 2 015 ABX Pentra 125 130 131 3 130 Beckman Coulter Gen-S 131 1 150 Beckman Coulter LH 500/750/755/780 124 2 1.5 28 200 Beckman Coulter Unicel DxH 800 129 4 2.9 6 074 Siemens Advia 120/2120/2120i 127 4 2.9 41 064 Sysmex KX 21 SD g/l 124 126 126 131 073 Sysmex poch-100i 125 127 2 067 Sysmex XE 2100(D)/XE-alpha/HST 430/XE 5000 127 3 2.3 47 231 Sysmex XS 1000i/XS 800i 126 4 3.2 7 060 Sysmex XT 2000i/XT 1800i/XT 4000i 127 3 2.3 38 Globaal resultaat voor alle methoden 127 3 2.3 205 CV 4 iet weergegeven op de grafiek Methode Resultaat 74 = 115 g/l Hematologie, globaal rapport 2011/3. Printdatum: 1/3/2012. 34/108

Hemoglobine - d () : 4.0 H/11543 METHODE Mediaan g/l 055 Abbott Cell-Dyn 3200 126 2 1.8 6 052 Abbott Cell-Dyn 3500/3700 122 123 129 3 042 Abbott Cell-Dyn Ruby 122 122 124 3 040 Abbott Cell-Dyn Sapphire 124 1 1.2 14 012 ABX Micros 121 123 2 015 ABX Pentra 121 123 124 3 130 Beckman Coulter Gen-S 123 1 150 Beckman Coulter LH 500/750/755/780 121 2 1.8 28 200 Beckman Coulter Unicel DxH 800 124 2 1.8 6 074 Siemens Advia 120/2120/2120i 125 1 1.2 41 064 Sysmex KX 21 SD g/l 120 122 123 124 073 Sysmex poch-100i 123 126 2 067 Sysmex XE 2100(D)/XE-alpha/HST 430/XE 5000 123 1 1.2 47 231 Sysmex XS 1000i/XS 800i 121 0 0.3 7 060 Sysmex XT 2000i/XT 1800i/XT 4000i 123 1 1.2 38 Globaal resultaat voor alle methoden 123 1 1.2 205 CV 4 Hematologie, globaal rapport 2011/3. Printdatum: 1/3/2012. 35/108

iet weergegeven op de grafiek Methode Resultaat 74 = 118 g/l 74 = 118 g/l 52 = 129 g/l 74 = 129 g/l Hematologie, globaal rapport 2011/3. Printdatum: 1/3/2012. 36/108

Hematocriet - d () : 4.0 H/11542 METHODE Mediaan L/L 055 Abbott Cell-Dyn 3200 0.370 0.006 1.6 6 052 Abbott Cell-Dyn 3500/3700 0.372 0.375 0.407 3 042 Abbott Cell-Dyn Ruby 0.354 0.375 0.380 3 040 Abbott Cell-Dyn Sapphire 0.374 0.006 1.6 14 012 ABX Micros 0.367 0.392 2 015 ABX Pentra 0.373 0.376 0.377 3 130 Beckman Coulter Gen-S 0.370 1 150 Beckman Coulter LH 500/750/755/780 0.365 0.009 2.4 28 200 Beckman Coulter Unicel DxH 800 0.378 0.002 0.6 6 074 Siemens Advia 120/2120/2120i 0.377 0.009 2.4 41 064 Sysmex KX 21 SD L/L 0.354 0.364 0.386 0.395 073 Sysmex poch-100i 0.366 0.370 2 067 Sysmex XE 2100(D)/XE-alpha/HST 430/XE 5000 0.368 0.009 2.4 47 231 Sysmex XS 1000i/XS 800i 0.374 0.010 2.7 7 060 Sysmex XT 2000i/XT 1800i/XT 4000i 0.371 0.009 2.4 38 Globaal resultaat voor alle methoden 0.372 0.010 2.6 205 CV 4 Hematologie, globaal rapport 2011/3. Printdatum: 1/3/2012. 37/108

iet weergegeven op de grafiek Methode Resultaat 74 = 0.318 L/L 52 = 0.407 L/L 60 = 0.400 L/L 60 = 0.399 L/L 60 = 0.400 L/L 74 = 0.408 L/L 231 = 0.408 L/L Hematologie, globaal rapport 2011/3. Printdatum: 1/3/2012. 38/108

Hematocriet - d () : 4.0 H/11543 METHODE Mediaan L/L 055 Abbott Cell-Dyn 3200 0.361 0.012 3.3 6 052 Abbott Cell-Dyn 3500/3700 0.365 0.376 0.380 3 042 Abbott Cell-Dyn Ruby 0.354 0.365 0.374 3 040 Abbott Cell-Dyn Sapphire 0.368 0.009 2.4 14 012 ABX Micros 0.366 0.368 2 015 ABX Pentra 0.351 0.360 0.367 3 130 Beckman Coulter Gen-S 0.348 1 150 Beckman Coulter LH 500/750/755/780 0.358 0.004 1.1 28 200 Beckman Coulter Unicel DxH 800 0.362 0.010 2.9 6 074 Siemens Advia 120/2120/2120i 0.371 0.008 2.2 41 064 Sysmex KX 21 SD L/L 0.347 0.353 0.367 0.386 073 Sysmex poch-100i 0.355 0.362 2 067 Sysmex XE 2100(D)/XE-alpha/HST 430/XE 5000 0.358 0.006 1.6 47 231 Sysmex XS 1000i/XS 800i 0.354 0.003 0.8 7 060 Sysmex XT 2000i/XT 1800i/XT 4000i 0.360 0.004 1.2 38 Globaal resultaat voor alle methoden 0.361 0.009 2.5 205 CV 4 Hematologie, globaal rapport 2011/3. Printdatum: 1/3/2012. 39/108

iet weergegeven op de grafiek Methode Resultaat 150 = 0.335 L/L 150 = 0.343 L/L 60 = 0.388 L/L 74 = 0.402 L/L Hematologie, globaal rapport 2011/3. Printdatum: 1/3/2012. 40/108

MCV - d () : 5.0 H/11542 METHODE Mediaan fl 055 Abbott Cell-Dyn 3200 88.0 2.0 2.3 6 052 Abbott Cell-Dyn 3500/3700 91.3 91.6 93.8 3 042 Abbott Cell-Dyn Ruby 87.4 87.8 90.1 3 040 Abbott Cell-Dyn Sapphire 90.6 0.8 0.9 14 012 ABX Micros 93.0 93.0 2 015 ABX Pentra 88.4 93.0 93.0 3 130 Beckman Coulter Gen-S 89.2 1 150 Beckman Coulter LH 500/750/755/780 93.1 1.2 1.3 28 200 Beckman Coulter Unicel DxH 800 93.3 1.9 2.0 6 074 Siemens Advia 120/2120/2120i 90.1 2.1 2.4 41 064 Sysmex KX 21 SD fl 88.4 89.7 89.8 94.7 073 Sysmex poch-100i 88.3 88.4 2 067 Sysmex XE 2100(D)/XE-alpha/HST 430/XE 5000 88.8 1.1 1.2 47 231 Sysmex XS 1000i/XS 800i 89.8 0.7 0.7 6 060 Sysmex XT 2000i/XT 1800i/XT 4000i 89.2 0.8 0.9 38 Globaal resultaat voor alle methoden 89.7 2.2 2.5 204 CV 4 iet weergegeven op de grafiek Methode Resultaat 150 = 96.4 fl Hematologie, globaal rapport 2011/3. Printdatum: 1/3/2012. 41/108

MCV - d () : 5.0 H/11543 METHODE Mediaan fl 055 Abbott Cell-Dyn 3200 90.2 2.8 3.1 6 052 Abbott Cell-Dyn 3500/3700 91.6 91.7 94.8 3 042 Abbott Cell-Dyn Ruby 89.1 89.6 92.0 3 040 Abbott Cell-Dyn Sapphire 92.9 0.7 0.8 14 012 ABX Micros 94.0 96.0 2 015 ABX Pentra 90.8 95.0 95.0 3 130 Beckman Coulter Gen-S 90.9 1 150 Beckman Coulter LH 500/750/755/780 94.1 1.4 1.5 28 200 Beckman Coulter Unicel DxH 800 94.6 1.7 1.8 6 074 Siemens Advia 120/2120/2120i 92.3 2.0 2.2 41 064 Sysmex KX 21 SD fl 90.1 91.5 91.5 96.5 073 Sysmex poch-100i 89.6 89.8 2 067 Sysmex XE 2100(D)/XE-alpha/HST 430/XE 5000 90.2 1.0 1.1 47 231 Sysmex XS 1000i/XS 800i 90.9 0.7 0.7 6 060 Sysmex XT 2000i/XT 1800i/XT 4000i 90.8 0.9 1.0 38 Globaal resultaat voor alle methoden 91.4 2.3 2.6 204 CV 4 iet weergegeven op de grafiek Methode Resultaat 74 = 98.3 fl 150 = 98.3 fl Hematologie, globaal rapport 2011/3. Printdatum: 1/3/2012. 42/108

Trombocyten - d () : 15.0 H/11542 METHODE Mediaan 10 9 /L SD 10 9 /L 055 Abbott Cell-Dyn 3200 222 12 5.4 6 052 Abbott Cell-Dyn 3500/3700 208 213 215 3 042 Abbott Cell-Dyn Ruby 217 223 234 3 040 Abbott Cell-Dyn Sapphire 228 8 3.6 14 012 ABX Micros 163 199 2 015 ABX Pentra 191 197 219 3 130 Beckman Coulter Gen-S 186 1 150 Beckman Coulter LH 500/750/755/780 205 9 4.2 28 200 Beckman Coulter Unicel DxH 800 195 8 4.2 6 074 Siemens Advia 120/2120/2120i 225 14 6.3 41 064 Sysmex KX 21 165 200 201 204 073 Sysmex poch-100i 197 208 2 067 Sysmex XE 2100(D)/XE-alpha/HST 430/XE 5000 191 7 3.7 47 231 Sysmex XS 1000i/XS 800i 201 5 2.6 7 060 Sysmex XT 2000i/XT 1800i/XT 4000i 206 12 5.8 38 Globaal resultaat voor alle methoden 205 16 8.0 205 CV 4 Hematologie, globaal rapport 2011/3. Printdatum: 1/3/2012. 43/108

Trombocyten - d () : 15.0 H/11543 METHODE Mediaan 10 9 /L SD 10 9 /L 055 Abbott Cell-Dyn 3200 305 9 2.9 6 052 Abbott Cell-Dyn 3500/3700 273 278 296 3 042 Abbott Cell-Dyn Ruby 288 299 319 3 040 Abbott Cell-Dyn Sapphire 303 4 1.5 14 012 ABX Micros 226 274 2 015 ABX Pentra 263 277 282 3 130 Beckman Coulter Gen-S 248 1 150 Beckman Coulter LH 500/750/755/780 267 8 2.9 28 200 Beckman Coulter Unicel DxH 800 260 7 2.6 6 074 Siemens Advia 120/2120/2120i 296 13 4.3 41 064 Sysmex KX 21 220 267 272 279 073 Sysmex poch-100i 271 298 2 067 Sysmex XE 2100(D)/XE-alpha/HST 430/XE 5000 267 7 2.5 47 231 Sysmex XS 1000i/XS 800i 271 10 3.8 7 060 Sysmex XT 2000i/XT 1800i/XT 4000i 276 11 4.0 38 Globaal resultaat voor alle methoden 274 19 7.0 205 CV 4 iet weergegeven op de grafiek Methode Resultaat 74 = 330 10 9 /L Hematologie, globaal rapport 2011/3. Printdatum: 1/3/2012. 44/108

Reticulocyten - d () : 30.0 H/11542 055 Abbott Cell-Dyn 3200 METHODE Mediaan RBC SD RBC 1.30 1.41 1.48 1.62 CV 4 042 Abbott Cell-Dyn Ruby 1.54 1.54 2 040 Abbott Cell-Dyn Sapphire 2.07 0.13 6.1 14 015 ABX Pentra 1.53 1 130 Beckman Coulter Gen-S 1.45 1 150 Beckman Coulter LH 500/750/755/780 1.90 0.19 10.1 28 200 Beckman Coulter Unicel DxH 800 1.78 0.10 5.8 6 074 Siemens Advia 120/2120/2120i 1.85 0.25 13.6 41 069 Sysmex R 500/R 1000 1.90 1 067 Sysmex XE 2100(D)/XE-alpha/HST 430/XE 5000 1.50 0.15 9.9 45 060 Sysmex XT 2000i/XT 1800i/XT 4000i 1.60 0.17 10.7 32 Globaal resultaat voor alle methoden 1.70 0.30 17.9 175 iet weergegeven op de grafiek Methode Resultaat 67 = 1.05 RBC 67 = 1.00 RBC 74 = 0.92 RBC 150 = 2.68 RBC 150 = 2.94 RBC Hematologie, globaal rapport 2011/3. Printdatum: 1/3/2012. 45/108

Reticulocyten - d () : 30.0 H/11543 055 Abbott Cell-Dyn 3200 METHODE Mediaan RBC SD RBC 0.75 0.80 0.83 0.95 CV 4 042 Abbott Cell-Dyn Ruby 0.78 0.90 2 040 Abbott Cell-Dyn Sapphire 1.40 0.10 6.9 14 015 ABX Pentra 0.38 1 130 Beckman Coulter Gen-S 0.86 1 150 Beckman Coulter LH 500/750/755/780 1.00 0.18 17.8 28 200 Beckman Coulter Unicel DxH 800 0.90 0.04 4.0 6 074 Siemens Advia 120/2120/2120i 1.10 0.18 16.2 41 069 Sysmex R 500/R 1000 1.12 1 067 Sysmex XE 2100(D)/XE-alpha/HST 430/XE 5000 0.87 0.13 15.3 45 060 Sysmex XT 2000i/XT 1800i/XT 4000i 0.90 0.13 14.0 32 Globaal resultaat voor alle methoden 0.98 0.19 19.3 175 iet weergegeven op de grafiek Methode Resultaat 15 = 0.38 RBC 60 = 0.61 RBC 67 = 0.60 RBC 74 = 0.35 RBC 150 = 0.47 RBC Hematologie, globaal rapport 2011/3. Printdatum: 1/3/2012. 46/108

Absoluut aantal reticulocyten H/11542 METHODE Mediaan 10 9 /L SD 10 9 /L 055 Abbott Cell-Dyn 3200 60.0 63.0 67.0 3 042 Abbott Cell-Dyn Ruby 62.2 64.8 2 040 Abbott Cell-Dyn Sapphire 86.5 5.4 6.3 14 130 Beckman Coulter Gen-S 60.0 1 150 Beckman Coulter LH 500/750/755/780 74.2 8.6 11.5 28 200 Beckman Coulter Unicel DxH 800 71.7 4.7 6.6 6 074 Siemens Advia 120/2120/2120i 75.9 9.7 12.8 41 069 Sysmex R 500/R 1000 82.4 1 067 Sysmex XE 2100(D)/XE-alpha/HST 430/XE 5000 62.8 6.7 10.6 45 060 Sysmex XT 2000i/XT 1800i/XT 4000i 65.4 7.4 11.3 32 Globaal resultaat voor alle methoden 69.3 12.8 18.4 173 CV iet weergegeven op de grafiek Methode Resultaat 60 = 33.4 10 9 /L 67 = 40.8 10 9 /L 67 = 5.90 10 9 /L 74 = 37.4 10 9 /L 150 = 268 10 9 /L 150 = 114.1 10 9 /L Hematologie, globaal rapport 2011/3. Printdatum: 1/3/2012. 47/108

Absoluut aantal reticulocyten H/11543 METHODE Mediaan 10 9 /L SD 10 9 /L 055 Abbott Cell-Dyn 3200 31.0 34.0 37.0 3 042 Abbott Cell-Dyn Ruby 31.0 36.5 2 040 Abbott Cell-Dyn Sapphire 54.9 4.6 8.4 14 130 Beckman Coulter Gen-S 32.8 1 150 Beckman Coulter LH 500/750/755/780 38.1 7.0 18.4 28 200 Beckman Coulter Unicel DxH 800 35.5 2.9 8.2 6 074 Siemens Advia 120/2120/2120i 42.5 7.5 17.6 41 069 Sysmex R 500/R 1000 46.1 1 067 Sysmex XE 2100(D)/XE-alpha/HST 430/XE 5000 34.0 5.6 16.4 45 060 Sysmex XT 2000i/XT 1800i/XT 4000i 35.4 5.1 14.3 32 Globaal resultaat voor alle methoden 38.0 7.9 20.9 173 CV iet weergegeven op de grafiek Methode Resultaat 60 = 24.0 10 9 /L 67 = 22.9 10 9 /L 67 = 3.50 10 9 /L 74 = 13.4 10 9 /L 150 = 17.1 10 9 /L Hematologie, globaal rapport 2011/3. Printdatum: 1/3/2012. 48/108

Vragenlijst Om een inzicht te krijgen in hoe de interne kwaliteitscontrole in de hematologie uitgevoerd wordt in de Belgische laboratoria, ontvingen alle Belgische laboratoria, die celtellingen uitvoeren, in december 2011 een vragenlijst met 11 vragen. Deze enquête gebeurde op vraag van enkele deelnemers, die tevens betrokken waren bij het opstellen van de vragenlijst. Deelnemers 81.1 (167/206) van de laboratoria hebben deze vragenlijst volledig beantwoord. Van deze deelnemers zijn er 71.7 werkzaam in een ziekenhuislaboratorium, Resultaten 1. Aantal uitgevoerde cellingen per dag Volgend histogram geeft een overzicht van het aantal celtellingen dat de deelnemers dagelijks uitvoeren: Aantal laboratoria 0 5 10 15 20 25 0 200 400 600 800 1000 1200 Aantal celtellingen per dag 2. Aantal celtellers (laboratorium + gedecentraliseerd indien ziekenhuis) 89 laboratoria (53.3) beschikken over 1 celteller, 54 laboratoria (32.3) over 2 celtellers, 14 laboratoria (8.4) over 3 celtellers, 9 laboratoria (5.4) over 4 celtellers en 1 laboratorium over 5 celtellers. Hematologie, globaal rapport 2011/3. Printdatum: 1/3/2012. 49/108