Wethouder van Volksgezondheid, Duurzaamheid, Media en Organisatie Rabin S. Baldewsingh Gemeente Den Haag Retouradres: Postbus 12 600, 2500 DJ Den Haag De voorzitter van Commissie Samenleving Uw brief van Uw kenmerk Ons kenmerk BOW/2010.564 RIS 180313 Doorkiesnummer 070-353 5574 E-mailadres Onderwerp Rapportage nota "Hoezo gehandicapt?! Aantal bijlagen 1 Datum 19 april 2011 Geachte voorzitter, Het doet mij genoegen u de eerste voortgangsrapportage over de integrale nota Hoezo gehandicapt?! aan te bieden. De rapportage heeft betrekking op de periode vanaf de vaststelling van de nota (april 2009) t/m 31 december 2010. In Den Haag heeft circa 23,5% van de Haagse burgers een beperking (cijfers CPB 2008). Dit is een fors en stijgend aantal en dat vraagt om actie. De speerpunten uit de nota en de acties die daaruit voortvloeien streven na dat mensen met een beperking zoveel mogelijk meedoen aan de Haagse samenleving. Acties De nota Hoezo gehandicapt?! is praktisch van opzet en bevat veertig concrete acties die voor een deel al tot resultaat hebben geleid. Vijf Acties zijn volledig afgerond. Zestien acties kennen een doorlooptijd in 2011 en worden dit jaar voltooid. Twaalf acties worden vanaf nu uitgevoerd. De overige zeven worden in verband met de haalbaarheid heroverwogen. Sommige van de acties leiden tot vervolgacties. Deze activiteiten zijn niet expliciet vermeld in de nota. Voor een volledig overzicht van de behaalde resultaten van de nota verwijs ik naar de bijlage. Uitvoering De uitvoering van de nota, die samen met partners in de stad en verschillende afdelingen en sectoren van de gemeente is opgesteld, verloopt gestaag. Over de resultaten krijgen we positieve reacties uit de stad, van de belangenbehartigers Voorall en VG Haaglanden, zorgorganisaties en andere partners (bijv. sportorganisaties en scholen). Zorgorganisaties MEE en Steinmetz de Compaan werken goed en van harte mee aan verschillende projecten. Inlichtingen bij N. Menke Postadres: Postbus 12 600, 2500 DJ Den Haag Telefoon: 070-353 2854 Bezoekadres: Spui 70, Den Haag Fax: 070-353 3612 Internetadres: www.denhaag.nl www.dehaagseontmoeting.nl
BOW/2010.564 2 Voorbeelden hiervan zijn: Het scholenproject waar, in samenwerking met MEE, voorlichting door een gehandicapte ervaringsdeskundige op basisscholen wordt gegeven. De participerende scholen zijn zeer enthousiast. Het integratiebasketballtoernooi waar jongeren met en zonder een beperking met elkaar basketbalden onder begeleiding van sportvereniging Kameleon. Dit toernooi heeft landelijke belangstelling gekregen en wordt waarschijnlijk dit jaar interstedelijk georganiseerd. Het interculturalisatietraject, waarbij we interculturele zorg voor migranten met een beperking stimuleren, wordt voortvarend opgepakt door organisaties als Steinmetz de Compaan, VTV en MEE. Bewustwording en integrale samenwerking Steeds meer worden partners zich bewust van de noodzaak dat investeren in de grote groep mensen met een beperking van belang is om hen op gelijkwaardige wijze te laten participeren in de maatschappij. Partners zijn bijvoorbeeld sportclubs, scholen, ondernemers in de horeca en musea. Zij zijn hard nodig om tot de uitvoering van acties te komen en de situatie voor mensen met een beperking te verbeteren. Wij spreken partners met wie samen gewerkt wordt, aan om rekening te houden met de doelgroep gehandicapten. Ten eerste om meer kennis en bewustwording te realiseren over gehandicapten. In de tweede plaats is het nodig om samen tot actie over te gaan, zodat uiteindelijk sprake is van volwaardige en gelijkwaardige participatie van mensen met een beperking. Ook is binnen de gemeentelijke sectoren meer bewustwording ontstaan voor de doelgroep als gevolg van de acties. Het themajaar toerisme, waar er speciaal aandacht was voor toeristische activiteiten voor mensen met een beperking, heeft geleid tot structurele veranderingen in het beleid van Den Haag marketing, waarvan het VVV bureau onderdeel is. Zo wordt structureel aandacht gegeven aan de toegankelijkheid van evenementen voor mensen met een beperking, zoals Den Haag Classique. Ook worden meer activiteiten voor mensen met een beperking georganiseerd. Een voorbeeld hiervan is Ervaar Den Haag voor mensen met een visuele beperking georganiseerd. Bewustwording dat inspanningen voor deze doelgroep niet persé hoeven te leiden tot grote extra financiële investeringen is eveneens aan het groeien; door werk met werk te maken kan met weinig middelen veel worden bereikt voor mensen met een beperking. Ontwikkelingen Graag deel ik met u een aantal ontwikkelingen op landelijk en lokaal niveau die van invloed is op het welzijn van mensen met een beperking, en daarmee op het beleid voor deze groep. Deze ontwikkelingen baren mij zorgen. Daar waar ik positief invloed kan uitoefenen op deze ontwikkelingen zal ik zeker niet nalaten dat te doen. Landelijk en lokaal De komende jaren wordt zowel landelijk als lokaal bezuinigd. Hieronder een overzicht van de belangrijkste ontwikkelingen: De afgelopen jaren is gekort op de AWBZ. De indicatiestelling is verscherpt waardoor minder mensen een beroep kunnen doen op voorzieningen.
BOW/2010.564 3 Ook zijn diensten geschrapt voor een groot deel van de gehandicapten, waaronder activerende en ondersteunende begeleiding voor mensen met een beperking. Vanuit de WMO zijn er middelen beschikbaar om het wegvallen van deze diensten te kunnen compenseren. Het huidige kabinet heeft het voornemen om mensen met een licht verstandelijke beperking (IQ tussen de 70 en 85) geen aanspraak meer te laten maken op de AWBZ-voorzieningen. Deze groep krijgt op dit moment ondersteuning in zaken zoals begeleid wonen of werken. Er bestaat de kans dat deze personen afglijden en in sociaal isolement terecht komen, wanneer zij niet de zorg krijgen die zij nodig hebben. Het is onduidelijk of de landelijke regeling PGB (Persoonsgebonden Budget) voor de AWBZ nog beschikbaar zal zijn voor nieuwe aanmeldingen. PGB is een regeling waarmee personen met een beperking zelf alle vormen van zorg kunnen inkopen. Dit stimuleert zelfredzaamheid. Het gaat hier bijvoorbeeld om bijzondere naschoolse opvang voor kinderen met een beperking of begeleiding bij sport. Daarnaast ligt er een voorstel bij de Tweede Kamer om op de tarieven voor dagbesteding van lichamelijk gehandicapten te korten. Dit heeft bijvoorbeeld tot gevolg dat mensen met niet aangeboren hersenletsel na een ongeluk of herseninfarct niet op goede wijze kunnen leren omgaan met hun beperking. Het is nog onduidelijk of er binnen de WMO voldoende middelen beschikbaar komen voor begeleiding. Sinds 2010 is de Wet tegemoetkoming voor chronisch zieken en gehandicapten (WTCG) van kracht. Op grond van die wet hebben mensen met een beperking recht op een bijdrage tussen 150-500 ter compensatie van de extra kosten die zij maken. Met de komst van de WTCG is de mogelijkheid om extra kosten van de belasting af te trekken komen te vervallen. Om te voldoen aan de gemeentelijke bezuinigingsdoelstelling is het Haagse fonds voor mensen met een beperking afgeschaft. Gehandicapten konden in aanmerking komen voor een eenmalige bijdrage van 250. Vanuit de gemeente is tevens voorgesteld dat volwassenen een bijdrage van 12,50 gaan betalen voor het gebruik van de Ooievaarspas, waar deze voorheen gratis was. Tenslotte hebben de bezuinigingen van de gemeente gevolgen voor partners in het gehandicaptenbeleid. In 2011 wordt een eenmalige algemene korting van 7,7% doorgevoerd die ook op het uitvoeringsbudget van gehandicaptenbeleid drukt. Hoe aan de bezuinigingen vanaf 2012 verder invulling zal worden gegeven, is nog niet bekend. Bovenstaande landelijke en lokale bezuinigingen hebben tot gevolg dat de zorg en daarmee de zelfstandigheid van mensen met een beperking onder druk komt te staan. Een aantal van eerdergenoemde diensten, zoals de huishoudelijke verzorging en ondersteunende voorzieningen (bijv. gezinsondersteuning), wordt vanuit de WMO door de gemeente aangeboden. Het afgelopen jaar heeft de gemeente bestaande groepen met een beperking kunnen helpen, omdat er extra gemeentelijke middelen zijn vrijgemaakt. De gemeente kan echter niet alle landelijke bezuinigingen compenseren. Voor een aantal blijft de zorg gelijk, maar er zijn velen die geen zorg of minder zorg krijgen, omdat zij niet meer in aanmerking komen voor voorzieningen. De kans bestaat dat men steeds meer aangewezen is op intramurale zorg, terwijl juist gestuurd wordt op zelfstandigheid en dus het gebruik van extramurale voorzieningen. De zelfstandigheid en de mogelijkheden om volwaardig of gelijkwaardig te kunnen meedoen in de samenleving komen hiermee in het geding. Echter zal ik mij de komende tijd blijven inzetten om mensen met een beperking toch zo optimaal mogelijk te kunnen laten participeren in de Haagse samenleving.
BOW/2010.564 4 Vooruitgang Er is ook vooruitgang. Naar verwachting ratificeert Nederland in 2011 het VN verdrag t.a.v. de rechten van mensen met een beperking. In dit verdrag wordt gepleit voor inclusief beleid. Hierbij wordt al aan de voorkant van elke beleidscyclus rekening gehouden met mensen met een beperking. In de huidige praktijk gebeurt dit vaak pas tijdens of na de uitvoering van plannen en (bouw)projecten. Zoals gezegd, rekening houden met voorzieningen voor mensen met beperkingen kost volgens onderzoek bij nieuwbouw slechts 0,17%. Achteraf aanpassen kan tot 20% extra van de aanvankelijke kosten leiden. Uitvoering van het verdrag wordt een verantwoordelijkheid wordt van lokale overheden. De gemeente Den Haag anticipeert in haar beleid reeds op de invoering van het verdrag. Blik op het gehandicaptenbeleid na 2011 Het gehandicaptenbeleid is op de rails. Er wordt effect gesorteerd en er komt bewustwording tot stand om mensen met een beperking volwaardig en gelijkwaardig te laten deelnemen aan de Haagse samenleving. De omstandigheden dwingen ons om kritisch te kijken naar de acties die nog uitgevoerd moeten worden. Gezien het huidige verloop, de economische situatie en de afhankelijkheid van partners, houd ik er rekening mee dat niet alle acties eind 2011 voltooid zullen zijn. Maar we zijn er nog niet. De eerder geschetste landelijke en lokale ontwikkelingen zetten de zelfstandigheid en participatie van mensen met een beperking onder spanning. Om te voorkomen dat mensen met een beperking in de kou komen te staan, en vooral gezien de omvang van de doelgroep in Den Haag en de resultaten die wij boeken op dit gebied, ben ik van mening dat dit beleid gecontinueerd dient te worden. Na 2011 zijn er beperkte middelen beschikbaar voor het gehandicaptenbeleid. Dit vraagt om creativiteit en waar nodig verandering van koers. Mijn streven is om inclusief beleid op de bestuurlijke agenda te krijgen. Dit houdt in dat bij het al het beleid dat voorbereid wordt van de verschillende diensten, daadwerkelijk rekening moet worden gehouden met mensen met een beperking. Als onderdeel van inclusief beleid, vind ik het belangrijk het ingezette traject van interculturalisatie te continueren. Door dit beleid scheppen wij voorwaarden om mensen met een beperking en in het bijzonder mensen van niet-westerse afkomst te kunnen bereiken en segregatie te voorkomen. Mijn doel is dat mensen met een beperking gelijkwaardig behandeld worden en volwaardig kunnen meedoen in Den Haag. Toegankelijkheid van de openbare ruimte, gebouwen en informatie blijft een essentieel onderdeel van mijn beleid. Te meer, omdat toegankelijkheid ten grondslag staat aan het volwaardig functioneren van iemand met een beperking. In samenwerking met de verschillende partners en belangenbehartigers zal ik er op toezien dat binnen de gemeente vorm wordt gegeven aan inclusief beleid en de uitvoering hiervan. In een uitvoeringsnotitie, in het kader van het meerjarig beleidsplan WMO, zal ik mijn beleid hierover verder uiteen zetten.
BOW/2010.564 5 Eind 2011 rapporteer ik opnieuw over de resultaten van de uitgevoerde acties uit de nota Hoezo gehandicapt?!. Ook wordt u geïnformeerd over het gehandicaptenbeleid vanaf 2012. Met vriendelijke groet, Rabin Baldewsingh, wethouder