Docentenhandleiding De tentoonstelling Nineveh. Hoofdstad van een wereldrijk (20 oktober 2017 t/m 25 maart 2018) in het Rijksmuseum van Oudheden vormt de aanleiding voor dit digitale lespakket over de roemruchte stad Nineveh, nabij de stad Mosul in het huidige Irak. Voor dit digitale lespakket is bewust een introducerend karakter gekozen. Het bestaat uit diverse bouwstenen om een eigen les mee te vullen binnen alle leerjaren en lagen van het voorgezet onderwijs. Deze handleiding en het beschikbare bronnenpakket vormen dan ook een basis om de leerlingen kennis te laten maken met Nineveh, het Assyrische rijk en cultureel erfgoed. Het materiaal kan tevens dienst doen om de leerlingen goed voor te bereiden op een bezoek aan de tentoonstelling of om een bezoek na afloop nader te bespreken. Met dank aan het projectteam Nineveh van het Rijksmuseum van Oudheden Voor u begint: Doelgroep VO: alle leerlagen en jaren. Tijdsduur Naar eigen inzicht in te delen. Leerdoel - De leerlingen leren over de geschiedenis van de wereldstad Nineveh en het lespakket plaatst die stad binnen de voor diverse curricula relevante historische context. - Het lespakket heeft een introducerend karakter en vormt eventueel een goede voorbereiding op of bespreking van een bezoek aan de tentoonstelling. Voorkennis Geen specifieke voorkennis vereist. Globale opzet Het bronnenpakket bevat achtergrondinformatie, naar eigen inzicht te gebruiken door de docent. U vindt lessuggesties in deze docentenhandleiding, die uit te voeren zijn in de klas en/of in het museum. 1
Opzet lespakket Het materiaal uit dit lespakket is geschikt voor leerlingen binnen alle leerjaren en -lagen van het voortgezet onderwijs. Het bronnenpakket bevat achtergrondinformatie die inhoudelijk aansluit bij de tentoonstelling in het Rijksmuseum van Oudheden. Dit kan (verdiepende) lesstof zijn binnen het curriculum, waarin stad en cultuur goeddeels ontbreken, of ter voorbereiding op of bespreking van een bezoek aan de tentoonstelling. Onder lessuggesties bieden we materiaal voor een korte introductieles, naast een aantal klassikale en individuele opdrachten. Deze sectie bevat tevens een complete museumles Nineveh, waarbij de leerlingen voor, tijdens en na een bezoek aan de tentoonstelling in de huid van een (onderzoeks)journalist kruipen. Op aanvraag kunt u ook in het museum een bijpassende rondleiding boeken (via 071-5163163). Voor inhoudelijke vragen kunt u contact opnemen met de afdeling Educatie (via telefoonnummer 071-5163127 of educatie@rmo.nl). Uiteraard is het lesmateriaal ook te gebruiken zonder bezoek aan de tentoonstelling. 2
Lessuggesties In deze sectie vindt u een aantal lessuggesties voor in de klas. Deze vormen een aanvulling op de lesmethodes voor verschillende vakken, dienen ter voorbereiding op een bezoek aan de tentoonstelling of kunnen worden ingezet na een museumbezoek (reflectie). Alle opdrachten zijn naar eigen niveau te differentiëren. Bij de opdrachten staan verwijzingen naar bruikbare bronnen en passages uit het bronnenpakket. Introductieles Nineveh GEBRUIK ASSYRIË: EEN KENNISMAKING UIT HET BRONNENPAKKET BIJ DIT ONDERDEEL De stad Nineveh speelt nauwelijks een rol binnen het Nederlandse onderwijscurriculum. Het is daarom zaak de leerlingen bekend te maken met de stad middels een korte introductieles. Op basis van het bronnenpakket kan die les de volgende elementen bevatten: Het oude Nabije Oosten (context Nineveh ) o Kaart van de regio (bijlage op de website) Chronologie / tijdlijn o In welk Tijdvak past het Nieuw-Assyrische Nineveh? Het Nieuw-Assyrische rijk Nieuw-Assyrische koningen o Heersers in Nineveh Het is aan te raden om gebruik te maken van de kaart en van een tijdlijn, eventueel door de leerlingen zelf te maken op basis van de bronnen uit het bronnenpakket. Dit om Nineveh voor leerlingen in de historische en geografische context te plaatsen. The Nineveh Times in te zetten als Museumles Nineveh GEBRUIK THE NINEVEH TIMES BRONNEN UIT HET BRONNENPAKKET BIJ DIT ONDERDEEL De leerlingen kruipen voor deze opdrachten in de huid van onderzoeksjournalisten. Op basis van de bijbehorende teksten uit het bronnenpakket kunnen ze met hun groep experts worden op één van de drie thema s: Nineveh in de oudheid Herontdekking van Nineveh Recente geschiedenis van Nineveh Vooraf stellen de leerlingen met elkaar vast wat de beoogde doelgroep van hun eigen krant, The Nineveh Times (of een eigen naam), is. Op basis van hun keuze schrijven ze vervolgens per groep een vijftal krantenitems. Te denken valt daarbij aan: columns, artikelen, advertenties en recensies. 3
De krant kan actueel zijn, een beschouwing op heden en verleden, maar kan ook geschreven worden vanuit de oudheid. Denk bijvoorbeeld aan een verslag van de slag bij Lachis of de bouw van het paleis zonder gelijke door koning Sennacherib. Laat de leerlingen bij aanvang van de opdracht ook nadenken over de rol- en taakverdeling. Daarbij maken ze afspraken over de te schrijven artikelen, wie welke taak heeft bij hun eigen krant (journalist, redactie, hoofdredactie, beeldredactie, fotograaf) en spreken ze over de planning. Het resultaat is een krant van de hele klas of een krant per groep. De krant kan worden samengesteld op basis van de teksten uit het bronnenpakket, eigen onderzoek door de leerlingen of op basis van een bezoek aan de tentoonstelling in het Rijksmuseum van Oudheden. Laat de leerlingen tijdens een eventueel bezoek aan de tentoonstelling informatie verzamelen. Het maken van foto s in het Rijksmuseum van Oudheden is toegestaan, mits zonder gebruik van de flitser. Een recensie van de tentoonstelling in het Rijksmuseum van Oudheden in hun eigen krant behoort ook tot de mogelijkheden. Propaganda: (koninklijke) communicatie GEBRUIK PROPAGANDA: (KONINKLIJKE) COMMUNICATIE UIT HET BRONNENPAKKET BIJ DIT ONDERDEEL Voor deze opdracht worden de leerlingen in groepen ingedeeld. Er is een groepsvacature beschikbaar om als PR-medewerkers van een Assyrische koning aan de slag te gaan: Assurbanipal. De koning wil alle groepen uitnodigen voor een pitch (presentatie). De opdracht luidt: op welke manier moet hun vorst zich aan zijn onderdanen presenteren? Stap 1 - Het eerste deel van deze opdracht bestaat uit onderzoek naar manieren waarop een Assyrische vorst zich in de verschillende paleizen in Nineveh presenteerde. Ze dienen tevens na te denken over het waarom van die manier van presenteren. Met dat beeld zullen de leerlingen in het vervolg aan de slag moeten gaan. Stap 2 - De leerlingen bedenken een reclamecampagne voor hun koning waarbij ze gebruik maken van moderne middelen. Ze kunnen daarvoor de volgende stappen zetten: Schrijven van een communicatieplan: planning, doel, rolverdeling Uitwerken diverse ideeën Presenteren communicatieplan en ideeën 4
De leerlingen kunnen diverse ideeën uitwerken voor hun presentatie. Denk aan de volgende middelen die eventueel ingezet kunnen worden voor de fictieve campagne: Social media Advertenties op internet, radio en/of televisie Billboards op stations, in stadions en/of langs snelwegen Promotie in en rond het paleis van de koning Spelregels voor alle groepen zijn van groot belang om de opdracht uitvoerbaar te maken en om de pitch in balans te krijgen: Spreek af met de leerlingen welke middelen ze mogen gebruiken (computers, papier, camera s). Het is belangrijk om bij een pitch/presentatie concrete voorbeelden te kunnen zien. Spreek met de hele klas een concreet eindproduct af en bepaal de deadline voor de opdracht. Creëer ruimte voor de pitch: geef iedere groep de kans hun ideeën goed te presenteren. Optioneel: laat de klas stemmen welke groep de pitch heeft gewonnen, stel een jury samen of wees zelf scheidsrechter tijdens de pitch. Belangrijk: de leerlingen gebruiken afbeeldingen en beeltenissen van de koningen uit de zevende eeuw voor Christus, maar passen moderne media en de eigen belevingswereld toe op de uitvoering van deze opdracht. 5