INFORMATIE VOOR OPLEIDERS afdeling huisartsgeneeskunde & ouderengeneeskunde
GERION Opleiding tot specialist ouderengeneeskunde Tel. 020-4448237 INFORMATIE VOOR OPLEIDERS (tweeëntwintigste versie, 2015) Copyright GERION VUmc Amsterdam Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen, of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming.
Leeswijzer Voor u ligt de tweeëntwintigste versie van Informatie voor opleiders. Dit boekje is bedoeld als wegwijzer voor de opleiding specialisme ouderengeneeskunde. Het is bedoeld om u snel te laten vinden wat u wilt weten over de opleiding. Soms is de informatie over een onderwerp integraal opgenomen, soms verwijst dit boekje u naar de plaats waar u meer informatie kunt aantreffen. In de meeste gevallen is dat de website van GERION (www.gerion.nl). We hebben daar een eigen gedeelte ingericht voor opleiders met alle voor u relevante informatie. Voor detailinformatie of actuele veranderingen, kijkt u op www.gerion.nl. Wij zijn altijd blij met suggesties voor verbeteringen. Aan oudere versies dan deze tweeëntwintigste versie kunnen geen rechten ontleend worden. Martin Smalbrugge, specialist ouderengeneeskunde Hoofd opleidingsinstituut specialisme ouderengeneeskunde GERION Afdeling huisartsgeneeskunde & ouderengeneeskunde VUmc 1
Inhoudsopgave 1. Wat is GERION?... 3 2. Informatievoorziening... 4 Opleiden in de praktijk 3. Competenties van de opleider... 5 4. Het leergesprek... 11 5. Toetsing en beoordeling... 12 6. Begeleiding van de aios... 14 7. Kaderopleiding opleiden voor opleiders en scholing op afstemmingsdagen... 15 8. Literatuurlijst... 18 Regelingen in de vervolgopleiding 9. Regelingen in de vervolgopleiding... 22 10. Handleiding OS en IOP... 23 11. Opleidingsonregelmatigheden... 23 12. Regio s, regiocoördinatoren en leerwerkplannen... 29 13. Geschillen / verstoorde werkrelatie... 30 14. Informatie voor instellingen... 31 15. Vakantieregeling aios... 34 16. SBOH... 35 Overigen 17. Belangrijke adressen... 36 18. Medewerkers GERION... 38 19. Hoe kom ik bij GERION?... 40 20. Lijst met afkortingen... 41 2
1. Wat is GERION? Na de erkenning van het specialisme verpleeghuisgeneeskunde door de minister van Volksgezondheid, startten in september 1989 aan de Vrije Universiteit 15 artsen met de nieuwe tweejarige opleiding. Hiermee was de eerste opleiding tot verpleeghuisarts in Nederland en zelfs ter wereld een feit! In 1998 werd de opleiding tot sociaal geriater ondergebracht bij de Verpleeghuisartsopleiding/VU, die vanaf dat moment verder door het leven ging als GERION. Deze nieuwe naam is geen afkorting, maar moet associaties oproepen met geriatrie en onderwijs. GERION is een onderdeel van de afdeling huisartsgeneeskunde & ouderengeneeskunde (http://www.vumc.nl/afdelingen/h-en-o/) van VU medisch centrum. De discipline ouderengeneeskunde binnen deze afdeling richt zich ook op het onderwijs over ouderengeneeskunde aan medisch studenten en op wetenschappelijk onderzoek in de ouderengeneeskunde. Ook kent de afdeling een Universitair Netwerk ouderenzorg, waarin een aantal zorginstellingen samenwerkt met de afdeling op gebied van onderwijs, onderzoek en patiëntenzorg (zoals uitwisseling best practices). Zorginstellingen die deel uitmaken van het UNO zijn allemaal ook opleidingshuizen. Tevens kent de afdeling een Universitaire Praktijk Ouderengeneeskunde (UPO), verbonden met de Universitaire Huisartsen Praktijk (UHP) van VUmc. GERION verzorgt de opleiding tot specialist ouderengeneeskunde vanuit VU medisch centrum Amsterdam en het UMCG Groningen. Daarnaast organiseert GERION een groot aantal nascholingscursussen voor artsen, psychologen en andere professionals in de ouderenzorg en drie Kaderopleidingen: Palliatieve Zorg, Psychogeriatrie en Geriatrische Revalidatie. Specialisten ouderengeneeskunde die een kaderopleiding gevolgd hebben zijn beschikbaar als consulent voor collega's, voor huisartsen en andere medisch specialisten. Ook kent GERION een profielopleiding Ouderenpsychologie en een opleiding tot casemanager dementie, disciplines waar de specialist ouderengeneeskunde nauw mee samenwerkt. De nieuwste loot aan de stam van GERION is GeriMedica, een project waarbinnen een nieuwe werkwijze voor specialisten ouderengeneeskunde wordt ontwikkeld, ondersteund door een elektronisch Patiënten Dossier (EPD) voor behandelaars, genaamd Ysis. Kijk op www.gerimedica.nl als u meer wilt weten. SOON GERION werkt op steeds meer terreinen samen met de collega-opleidingsinstituten in Nijmegen en Leiden. Dit samenwerkingsverband is op 21 april 2009 opgericht met als naam SOON (Samenwerkende Opleidingen tot specialist Ouderengeneeskunde Nederland). SOON organiseert o.m., de landelijke aiosdagen, de STARtclassen 1 en 2 (voorbereidingscursus op acute geneeskunde aan het begin van de opleiding en later ook voor de start van de ziekenhuisstage) en didactische trainingen voor opleiders. Het startpunt voor de toelating tot de opleiding is de website van SOON. Samen met Verenso en VASON (belangenvereniging van aios ouderengeneeskunde) voert SOON een actief PR-beleid om de opleiding tot specialist ouderengeneeskunde onder de aandacht te brengen van medisch studenten en jonge artsen. De website van SOON is www.soon.nl. 3
2. Informatievoorziening De GERION website Naast de informatie voor opleiders is er ook een speciale pagina voor opleiders op de website van GERION. Hier staat alle voor opleiders belangrijke informatie overzichtelijk gerangschikt. Ga hiervoor naar www.gerion.nl. Nieuwsbrief voor opleiders Vier tot vijf maal per jaar ontvangt u de nieuwsbrief voor opleiders. Door middel van de nieuwsbrief wordt u op de hoogte gehouden van belangrijke informatie over het opleidervak en actuele ontwikkelingen binnen GERION. De nieuwsbrief ontvangt u per mail. 4
3. Competenties van de opleider Opleiden in de praktijk In dit hoofdstuk staat het competentieprofiel van de opleider College Huisartsgeneeskunde en Verpleeghuisgeneeskunde en Arts voor verstandelijk Gehandicapten (CHVG). Het competentieprofiel van de opleider is ingedeeld in zes competentiegebieden: - 0. handelen als expert - 1. agogisch handelen - 2. didactisch handelen - 3. samenwerken - 4. organisatie - 5. professionaliteit Het gebied handelen als expert is het 0 de competentiegebied. Het handelen als expert vormt het hart van het competentieprofiel van de opleider. Daarin is het bijhouden van de ontwikkelingen op het eigen vakgebied een voorwaarde voor het adequaat kunnen vervullen van de rol als opleider. 0. Competentiegebied: handelen als expert De opleider beantwoordt aan het competentieprofiel van de betreffende specialist. De opleider is bekend met ontwikkelingen binnen het vakgebied, kortom, een excellent professional. De opleider Is rolmodel voor de verschillende competenties uit het competentieprofiel van de specialist - maakt bewust gebruik van eigen voorbeeldfunctie - expliciteert en motiveert eigen handelen 5
1. Competentiegebied: agogisch handelen Opleiden in de praktijk Handelen gericht op het realiseren en onderhouden van een constructief werk-leerklimaat waarin de aios zich ontwikkelt tot een zelfsturende, vakbekwame professional. De opleider realiseert een constructief werk-leerklimaat - draagt zorg voor een veilig opleidingsklimaat waarbij de opleider respectvol, reflectief en ondersteunend is naar de aios - is goed toegankelijk voor aios bij vragen en problemen De opleider bouwt een constructieve relatie op met de individuele aios - creëert een veilige, vertrouwelijke omgeving waarin aios wordt gestimuleerd emotioneel en intellectueel uitdagende situaties te bespreken - daagt de aios steeds opnieuw uit tot dialoog - is daadwerkelijk geïnteresseerd in en gericht op de aios - toont empathie De opleider kan omgaan met diversiteit - kan afstemmen op de eigenheid van de aios in culturele, sociale en ethische zin 6
2. Competentiegebied: didactisch handelen Opleiden in de praktijk Handelen gericht op het realiseren en onderhouden van een krachtige leeromgeving 1 waarin aios zich ontwikkelt tot een zelfsturende, vakbekwame professional. De opleider realiseert een evenwichtige en uitdagende werk-leerplek - realiseert gerichte opleidingsactiviteiten op basis van het opleidingsplan - maakt een adequate keuze welke didactische werkvorm aansluit bij de ontwikkeling van de aios - past de voor de situatie geschikte gesprekstechnieken efficiënt toe - hanteert de verschillende rollen 2 flexibel en passend bij de leersituatie - bewaakt en evalueert proces en resultaat De opleider begeleidt de individuele aios naar zelfsturing in het realiseren van zijn opleiding - ondersteunt de aios bij het opstellen van zijn individuele opleidingsschema - ondersteunt bij het formuleren van haalbare leerdoelen en bijbehorend plan van aanpak - signaleert ineffectief leergedrag en maakt dit inzichtelijk - daagt uit tot het verleggen van grenzen en bespreekt de haalbaarheid - bevordert het eigenaarschap van de aios bij zijn eigen leerproces De opleider beoordeelt resultaten en adviseert over de consequenties voor de voortgang - bewaakt de representativiteit van het portfolio - verzamelt relevante informatie tbv de voortgang en beoordeling van de aios - koppelt leerresultaten terug - beoordeelt en legt de voortgang in het leerproces vast - geeft advies aan het hoofd van de opleiding ten aanzien van de voortgang 1 Een krachtige leeromgeving is een leeromgeving die zoveel mogelijk overeenkomt met de omgeving waar het geleerde toegepast moet worden, een omgeving die levensecht is, die uitnodigt tot activiteit, die voorziet in coaching en voortdurend impulsen geeft om zelf te leren en een omgeving die ervoor zorgt dat de student zich het besef van eigen bekwaamheid eigen maakt. (Cluitmans, J.J. 2003) 2 rollen: expert: bewaakt inhoud, coach: bevordert het leerproces, beoordelaar: beoordeelt resultaten 7
3. Competentiegebied: samenwerken Opleiden in de praktijk Handelen gericht op realiseren en optimaliseren van het opleidingstraject tot specialist door structureel en opbouwend overleg tussen alle betrokkenen (o.a. collega s, docent, opleidingsinstituut). De opleider past samenwerkingsvaardigheden doelgericht toe - zorgt voor een heldere taakverdeling, -afstemming en uitvoering met andere (stage)opleider(s) en collega s - identificeert problemen en geeft de aios ondersteuning bij het leren oplossen van (dreigende) conflicten - neemt verantwoordelijkheid voor consistentie en continuïteit van de opleiding De opleider stemt het eigen handelen af met andere betrokkenen bij de ondersteuning van de aios - is in staat andere professionals (3) een effectieve bijdrage aan de opleiding te laten geven - verzorgt een effectieve en vertrouwelijke informatieoverdracht over het functioneren van de aios - functioneert als gesprekspartner in de driehoek aios-opleiderdocent 3 Professionals in brede zin van het woord: functionarissen in de werkomgeving van de aios (bijvoorbeeld doktersassistente, medisch specialisten, paramedici, gedragswetenschappers, apothekers, etc.) 8
4. Competentiegebied: organisatie Opleiden in de praktijk Handelen gericht op het realiseren van randvoorwaarden ten behoeve van de werk-leerplek. De opleider organiseert personeelsinzet, middelen en informatiestromen zodanig dat er efficiënt gewerkt en geleerd kan worden - organiseert het eigen werk zodanig dat er voldoende tijd en ruimte is voor opleiden - biedt ruimte in de opleiding voor bijwonen van en deelnemen aan activiteiten buiten de eigen werkplek tbv de opleiding (commissies, werkgroepen, etc) - bewaakt dat de aios geconfronteerd wordt met patiëntgebonden en niet patiëntgebonden werkzaamheden, die leiden tot gewenste competentieontwikkeling De opleider handelt volgens de relevante wet- en regelgeving - handelt volgens de relevante regelgeving voor de opleiding tot specialist van het CHVG en de regelgeving van de eigen instelling/praktijk met betrekking tot het opleiden van de aios - handelt volgens de wettelijke bepalingen m.b.t. het opleiden van de aios De opleider creëert binnen zijn organisatie/praktijk draagvlak voor het opleiden van aios - draagt zorg voor de continuïteit in het opleiden van de aios wanneer hij zelf niet aanwezig is - zorgt dat anderen uit zijn organisatie/praktijk een bijdrage kunnen leveren aan het opleidingsproces - borgt de continuïteit in het leerwerkplan van de inrichting/praktijk waar hij werkzaam is 9
5. Competentiegebied: professionaliteit Opleiden in de praktijk Handelen gericht op onderhoud en ontwikkeling van de eigen competenties als opleider. De opleider beschouwt het opleiderschap als een wezenlijk aspect van de eigen professie - toont inspirerend gedrag om te onderwijzen en te leren - gaat bewust en adequaat om met de eigen houding als opleider - toont plezier in het werk als opleider en als specialist - heeft inzicht in het effect van zijn eigen gedrag en waardoor dit gedrag wordt veroorzaakt - identificeert zijn eigen valkuilen en gebruikt deze valkuilen als leerinstrument in het opleiden De opleider werkt systematisch en doelgericht aan verbetering van het eigen beroepsmatig functioneren - maakt het eigen persoonlijk en professioneel functioneren bespreekbaar en stelt verbeterpunten vast op basis van verkregen feedback - stelt door middel van reflectie periodiek de persoonlijke ontwikkelingsbehoefte vast, neemt planmatig deel aan deskundigheidsbevordering en evalueert het effect - neemt deel aan opinievorming en ontwikkeling van nieuwe inzichten op het opleidingskundig vakgebied - stuurt het eigen handelen als opleider op basis van wetenschappelijke inzichten en best practices De opleider bewaakt de balans tussen betrokkenheid en distantie - kan het onderscheid tussen zakelijke en persoonlijke aspecten in het werk adequaat hanteren De opleider handelt conform geldende ethische gedrags- en omgangsregels - gaat integer en zorgvuldig om met eigen invloed op de aios 10
4. Het leergesprek Opleiden in de praktijk Wekelijks voert een (stage)opleider een leergesprek met een aios. Het leergesprek is bij uitstek het moment voor de aios om in de praktijk met "leren" bezig te zijn en voor de (stage)opleider met "onderwijzen". Uiteraard zijn er voor de aios vele leermomenten, de hele dag door, en zal de (stage)opleider op meerdere momenten zijn kennis kunnen overdragen (incidenteel leren). In het leergesprek wordt bewust en gericht aandacht aan het leren besteed (intentioneel leren). Om het leergesprek zo optimaal mogelijk te doen verlopen, dienen een aantal voorwaarden te zijn vervuld: - adequate ruimte; - ongestoord kunnen werken (denk aan afgeven van piepers en doorschakelen van de telefoon); - goede voorbereiding door de aios en de (stage)opleider; - leerbereidheid van de aios; - deskundigheid van de (stage)opleider. Organisatie van het leergesprek Het gesprek duurt ongeveer anderhalf uur. Het verdient de aanbeveling om voor het leergesprek een agenda te maken. Hoe ziet een leergesprek er uit? In de kennismakingsfase zullen de leergesprekken vooral gaan over welke verwachtingen en eventuele belemmeringen er zijn en welke afspraken gemaakt moeten worden. De (stage)opleider zal een indruk proberen te krijgen van de wijze waarop de aios de basisopleiding heeft gedaan, welke werkervaring de aios bezit, hoe het zit met de motivatie en inzet en nagaan welke voorkeur de aios heeft met betrekking tot leren. Tijdens het vervolg van de opleiding zal in de leergesprekken onder andere aandacht worden besteed aan de afgenomen toetsen, het bespreken van de opdrachten voor het casusonderwijs, het bespreken van de onderwijsprogramma's die op de terugkomdagen gevolgd zijn en aandachtspunten die hieruit voortvloeien, het bespreken van thema s en casuïstiek uit de praktijk en hoe de aios hierbij gehandeld heeft. Afhankelijk van de leerbehoefte en de praktijkervaringen van de aios kunnen andere onderwerpen worden besproken. In de leergesprekken komen bij het bespreken van de onderwerpen de leerdoelen van de aios naar voren. In het kader van het bewust leren kan de aios in de vrije ruimte van het portfolio hierover reflecties bijhouden. 11
5. Toetsing en beoordeling Opleiden in de praktijk De opleiding tot specialist ouderengeneeskunde is gericht op het verwerven van alle competenties die relevant zijn voor de uitoefening van het vak. Die competenties vormen ook de basis voor de beoordeling van de aios. Toetsing en beoordeling zijn geïntegreerde onderdelen van de opleiding. In een competentiegerichte opleiding wisselen leren en toetsing en beoordeling elkaar voortdurend af. - Beoordelen is het toekennen van een waardering aan het functioneren van de aios. Een beoordeling vindt plaats nadat een meting heeft plaatsgevonden en daaraan een waardering is toegekend. De betekenis van het begrip beoordelen kan als volgt worden weergegeven: Beoordelen = meten + wegen en beslissen. - Toetsen is het meten van een competentie met behulp van een toetsinstrument. Toetsing vindt in een continu proces gedurende de gehele opleiding plaats. Voor alle competenties zijn toetsen ontwikkeld, die op initiatief van de aios worden afgenomen. De toetsen zijn gebundeld in het toetsboek/toetsplan. In de eerste drie maanden na de start van de opleiding stelt de aios een Individueel Opleidingsplan (IOP) op. Daarin staat ook beschreven wanneer welke toets wordt afgenomen. De aios gebruikt de resultaten en de feedback van de beoordelaar om nieuwe leerdoelen op te stellen en een passende leerstrategie te kiezen voor het realiseren ervan. De uitkomsten van de toetsing sturen zodoende het leerproces. De aios verzamelt de resultaten van alle toetsen in het eigen digitale portfolio. Tot dit digitaal dossier behoort de aios u als (stage)opleider toegang te verlenen. De aios nodigt u digitaal uit voor elke toets: het betreffende toetsformulier kunt dan via ene link openen. Educatieve beoordeling Bij een educatieve beoordeling maken (stage)opleider in de praktijk en de docent van het opleidingsinstituut samen met de aios de balans op over de competentieontwikkeling van de aios op dat beoordelingsmoment. Zit de competentieontwikkeling op schema, welke aandachtspunten zijn er? Heeft de aios de toetsen gedaan? Het referentiekader hierbij zijn de competenties van de specialist ouderengeneeskunde gerelateerd aan de opleidingsfase. De (stage)opleider maakt zijn educatieve beoordeling aan de hand van een digitaal formulier, dat wordt toegezonden door de aios vanuit het digitaal portfolio.. De educatieve beoordeling kan leiden tot extra maatregelen om de opleiding in goede banen te leiden, zoals extra beoordelingsmomenten. Educatieve beoordelingen vinden enkele malen per jaar plaats, meestal op de helft van een stage/opleidingsperiode. 12
Opleiden in de praktijk Selectieve beoordeling Op ten minste drie momenten (meestal vaker: bij afsluiten van elke (stage)opleidingsperiode) tijdens de opleiding, wordt een formeel besluit genomen over de voortgang van de competentieontwikkeling van de aios. Het formele besluit over de voortgang van de aios wordt genomen door het hoofd van de opleiding. De mentor en de (stage)opleider adviseren het hoofd hierbij. De selectieve beoordeling vindt plaats op basis van meerdere en verschillende toetsresultaten, verkregen op wisselende tijdstippen, in verschillende situaties, door verschillende beoordelaars en op basis van een beoordeling van de competenties door (stage)opleider en docent/mentor. De toetsresultaten zijn door de aios verzameld in het portfolio. De (stage)opleider maakt zijn selectieve beoordeling aan de hand van een digitaal formulier dat wordt toegezonden door de aios vanuit het digitaal portfolio.. Taken van de (stage)opleider bij toetsing en beoordeling op een rij: - Regelmatig observeren van de aios tijdens dagelijkse werkzaamheden, om een goede indruk te krijgen van de competentieontwikkeling van de aios - Op initiatief van de aios frequent afnemen van toetsen - Indien nodig op eigen initiatief afnemen van aanvullende toetsen - Het nabespreken van toetsuitkomsten tijdens leergesprekken - Het begeleiden van de aios in het beheren van diens portfolio en zichzelf op de hoogte stellen van de inhoud van het portfolio Halverwege en aan het einde van een periode/stage (en in de derde maand van het eerste opleidingsjaar) schrijven van een evaluatierapport aan de hand van het daarvoor bestemde digitale formulier ten behoeve van de educatieve en selectieve beoordeling van de aios. De (stage)opleider bespreekt het rapport met de aios. Uitgebreide informatie over de toets- en beoordelingsprocedures en de toets- en beoordelingsformulieren, zijn te vinden in het GERION Opleidingsplan en het toetsboek (deze zijn te vinden op www.gerion.nl). 13
6. Begeleiding van de aios Opleiden in de praktijk Gedurende de opleiding krijgt de aios te maken met een groot aantal begeleiders. Wij hebben ze voor u op een rij gezet. Cursorisch onderwijs Docenten begeleiden groepen van ongeveer 12 tot 16 aios gedurende de ochtenden van het cursorisch onderwijs. Het programma bestaat uit een spuiuur of ervaringsronde en casusonderwijs. (Gast)docenten verzorgen het (keuze)onderwijs tijdens de middagen van de terugkomdagen. De docenten kunnen stafleden van GERION zijn, maar ook externe docenten. Voorop staat hun deskundigheid op het onderwerp. Er worden vaste programma s en keuzeprogramma s aangeboden. Vaste programma s worden door de aios gevolgd in de eigen jaargroep. Keuzeprogramma s houden in dat er tijdens een middag meerdere programma s worden aangeboden, waaruit de aios één programma kiest om te volgen. Mentor begeleidt een groep van ongeveer 6 á 8 aios in principe gedurende hun gehele opleiding. In de mentorbijeenkomsten formuleren en plannen de aios hun leeractiviteiten, bespreken hun portfolio en vindt de beoordeling plaats. De mentor is tevens de contactpersoon voor (stage)opleiders en regiocoördinatoren. Praktisch gedeelte Opleider begeleidt de aios gedurende één van de opleidingsperiodes (Somatiek en Psychogeriatrie). Een opleider is altijd een specialist ouderengeneeskunde die beschikt over een erkenning als opleider van de RGS. Stageopleider begeleidt de aios gedurende één van de stageperiodes (Ambulant, Ziekenhuis of Keuzestage). Regiocoördinator maakt de roosters voor het praktijkgedeelte van de opleiding voor alle aios binnen de regio en onderhoudt contacten met de (stage)opleiders en instellingen en organiseert onderwijsactiviteiten (zgn. regio-onderwijs) voor alle aios en opleiders van een regio. 14
Opleiden in de praktijk 7. KaderOpleiding Opleiden voor opleiders en scholing op afstemmingsdagen Het leren op de werkplek door de aios neemt een centrale plaats in. Ongeveer 80% van de totale opleidingstijd werkt de aios in de praktijk. De (stage)opleider 4 heeft hiermee een belangrijke taak en verantwoordelijkheid binnen de opleiding tot specialist ouderengeneeskunde. Een adequaat geschoolde opleider is van groot belang voor de kwaliteit van de opleiding tot specialist ouderengeneeskunde. Van 2008 t/m 2010 is er op landelijk niveau een nieuwe opleiding voor opleiders ontwikkeld: de KaderOpleiding Opleiden voor opleiders (KOO). De kaderopleiding is een competentiegerichte opleiding. Vanaf 2010 is deze opleiding in fasen ingevoerd: de laatste module (D) is eind 2012 gestart. Voor uitgebreide informatie over de KOO verwijzen we u naar de website van SOON (www.soon.nl), waar u ook het meest actuele overzicht van de data van de modules van de KOO kunt vinden. Waarom een kaderopleiding? Misschien wel onze belangrijkste opdracht in het leven is het doorgeven van kennis en ervaring aan de volgende generatie. Ook in beroepsopleidingen gaat het om doorgeven van kennis en ervaring. Dat was al zo in het middeleeuwse gildesysteem, waarin de jonge gezel het vak leerde van de oude leermeester. In de medische vervolgopleidingen anno nu zetten opleider en aios deze traditie voort. Opleiders proberen de lerende professional zo te ondersteunen en te stimuleren dat hij wint aan zelfstandigheid in werken en keuzes maken. Daarin zijn belangrijk: het goede voorbeeld geven, informatie en toelichting geven en bijsturen waar nodig. Goed opvoeden én goed opleiden betekenen het steeds weer zoeken naar de beste balans in ruimte geven en grenzen stellen. Maar tegenwoordig is opleiden meer dan dat. Opleiders van nu moeten in staat zijn te coachen, reflecteren, feedback geven en ontvangen, toetsen en beoordelen, organiseren en samenwerken. En ze moeten blijk geven van inzicht in hun eigen leerproces en leerdoelen. Kortom: aan opleiders worden hoge eisen gesteld. Want zij bepalen de kwaliteit van de opleiding. Die eisen ziet u terug in de KOO. De KOO biedt opleiders in het specialisme ouderengeneeskunde technieken en strategieën waarmee ze aios goed en effectief op kunnen leiden. Waarom een competentiegerichte opleiding? Het onderwijs voor aios is competentiegericht. De scholing van de opleiders eveneens competentiegericht van opzet. Opleiders raken hierdoor vertrouwd met de specifieke kenmerken en middelen van het competentiegericht onderwijs. Een tweede reden om te kiezen voor competentiegericht leren is om het onderwijs zo goed mogelijk te laten aansluiten bij de unieke leerbehoefte van iedere opleider. 4 Met (stage)opleider bedoelen we in dit kader opleiders in het verpleeghuis en GGZ 15
Opleiden in de praktijk Het competentieprofiel van de opleider CHVG (2008) is het fundament voor de kaderopleiding opleiden. Het profiel is opgedeeld in een vijftal competentiegebieden waarvan de gebieden agogisch handelen, didactisch handelen, samenwerken, organiseren uitgebreid in de opleiding aan bod komen. De structuur van de KaderOpleiding Opleiden in hoofdlijnen De opleiding bestaat uit vijf modules en begint met een startmodule (twee trainingsdagen). Deze module reikt de opleider de meest elementaire kennis en vaardigheden aan voor het opleiden van een aios. Het vervolg van het cursorisch onderwijs bestaat uit vier modules van elk vier trainingsdagen: A. Begeleiden op de leerwerkplek B. Begeleiden bij het competentiegericht leren C. De opleider als beoordelaar D. Organiseren en samenwerken Iedere module bestaat uit meerdere onderwijsprogramma s. Elke module kent een grote praktijkcomponent wat betekent dat u volop in de praktijk oefent tussen de trainingsdagen door. Tijdens de opleiding is elke deelnemer ingedeeld in een mentorgroep. Hiermee wordt het leerproces ondersteund en ontstaat een leernetwerk. Een Individueel OpleidingsPlan (IOP) is het vertrekpunt en het referentiekader voor de leeractiviteiten van de opleider. De competenties zijn de basis van de toetsing (om te leren) en beoordeling (om te selecteren) van de opleider. Tijdens de opleiding vult de opleider een portfolio. Dit wordt zowel gebruikt in het kader van de begeleiding van het leerproces van de opleider, als in het kader van de beoordeling. Na het met succes voltooien van het opleidingstraject wordt de opleider gecertificeerd. De gecertificeerde opleider zorgt ervoor dat zijn competenties onderhouden worden en dat hij zich blijvend professionaliseert in het opleidersvak. Deelname aan de kaderopleiding is geaccrediteerd. De KOO is er voor nieuwe en ervaren opleiders De KOO is er zowel voor nieuwe als ervaren opleiders. U bent voor de KOO een nieuwe opleider als u werkzaam bent in het verpleeghuis of de GGZ en voor het eerst een aios opleidt, óf als u meer dan drie jaar geleden een aios heeft opgeleid. 16
Opleiden in de praktijk Alle opleiders nemen deel aan de KOO. Zij volgen de modules A tot en met D (zie opleidingsgids KOO). Nieuwe opleiders volgen tevens de startmodule: gaat vooraf aan de modules A tot en met D. Afstemmingsdagen op het instituut voor alle opleiders Naast de landelijk georganiseerde opleidingsdagen worden er vanuit het instituut vijf afstemmingsdagen per jaar georganiseerd. Tijdens deze dagen stemmen de mentor en de opleider s middags af over aios en opleidingsgerelateerde zaken. s Ochtends vindt een wisselend programma plaats dat complementair is aan de kaderopleiding opleiden. De ochtend zal worden geaccrediteerd (3 punten per ochtend). De data van de afstemmingsdagen kunt u terugvinden op de website van GERION. Regels op de afstemmingsdagen - U krijgt een uitnodiging per email voor de afstemmingsdag waarbij u kunt aangeven of u wel of niet aanwezig zult zijn die dag. - Wanneer u op de dag zelf toch verhinderd bent, kunt zich afmelden via het secretariaat van GERION. Voor Amsterdam via telefoonnummer: 020 444 8237. Voor Groningen via het telefoonnummer: 050-361 5390. Het secretariaat geeft uw afmelding door aan de docenten. - De afstemmingsdagen van alle groepen starten om 09.30 en eindigen om 16.30 uur. Deze tijden zijn zodanig gekozen dat het vanaf iedere plaats in Nederland mogelijk is op tijd aanwezig en s avonds weer op tijd thuis te zijn. In Amsterdam is op de lichtkrant tegenover de liften op de 8e en 9e etage aangegeven in welke ruimte het onderwijs is gepland. 17
Opleiden in de praktijk 8. Literatuurlijst Verplichte literatuur (Zowel de aios als het opleidingshuis dienen deze verplichte literatuur in bezit te hebben. Artikelen uit deze boeken, die voor het onderwijs gebruikt worden, worden niet meegezonden als bijlage bij de onderwijsprogramma's) - Bolt LLE, Verweij MF, Delden JJM van Ethiek in de praktijk, 7 de druk Van Gorcum, 2010 ISBN 9789023238355 - Dubin D Snelle interpretatie van ECG s, 4 de druk Elsevier Gezondheidszorg 2012 ISBN 9789035232198 - Francke CL, Limburg M (red.) Handboek cerebrovasculaire aandoeningen Tijdstroom, 2006 ISBN 9789058981004 - Graeff A. de, e.a. (red.) Palliatieve zorg Richtlijnen voor de praktijk IKC, 2010 ISBN 9789072175373 http://www.ikc.nl/ - Hertogh CMPM, e.a. (red) - Ethische dilemma s in de ouderengeneeskunde - Koninklijke van Gorcum, 2014 - ISBN 9789023251378 - (NB: krijgt u van de opleiding) - Mast R. vander, Heeren T, Stek M., Vanden bulcke M., Verhey F. Handboek ouderenpsychiatrie Tijdstroom, 2010 ISBN 9789058981721 - Hengeveld MW, Schudel WJ Het psychiatrisch onderzoek, 3e geheel herziene druk Tijdstroom, 2003 ISBN 9789058980489 - Huguenin P Conflicthantering en onderhandelen, 2de dr. Bohn Stafleu & Van Loghum, 2004 ISBN 9789031341542 - Jonker C, Verhey FRJ, Slaets JPJ Handboek dementie Bohn Stafleu & Van Loghum, 2012 ISBN 9789031362288 - Luijendijk HJ, Verkaaik AJB (red) Handboek sociale geriatrie 18
Tijdstroom, 2006 ISBN 9789058980885 Opleiden in de praktijk - Offringa M, Assendelft WJJ, Scholten RJPM Inleiding in evidence-based medicine Bohn Stafleu & Van Loghum, 4e druk, 2013 ISBN 9789031399031 - Olde Rikkert MGM, e.a (red) Probleemgeorienteerd denken in de geriatrie Tijdstroom, 2012 ISBN 9789058981394 - Twisk, JWR Inleiding in de toegepaste biostatistiek Elsevier Gezondheidszorg, 2010 ISBN 9789035231597 Aanbevolen literatuur (In het opleidingshuis moeten in ieder geval leerboeken aanwezig zijn op het gebied van de geriatrie, interne geneeskunde, chirurgie en neurologie) - Leerboek Geriatrie: Cassel CK, Riesenberg DE, Sorensen LF, Walsh JR (ed) Geriatric Medicine Springer Verlag, Berlin, 2003 ISBN 9780387955148 - Leerboek Interne Geneeskunde: Braunwald E e.a. Harrison s Principles of Internal Medicine, 18 e druk New York, N.Y. mc Graw-Hill 2011 ISBN 9780071466332 óf - Souhami R.L. e.a. Textbook of Medicine, 4 e druk Edinburgh, Churchil Livingstone 2010 ISBN 9780443064647 - Beknopte handleiding bij de diagnostische criteria van de DSM-IV-TR. Bureau-editie, 3 de druk Lisse, Swets & Zeitlinger, 2006 ISBN 9789026517778 - Bieley LS Bates guide to physical examination and history taking, 10 th edition. Londen: Lippincott Williams & Wilkins, voorjaar 2009 ISBN 9781605474007 (inclusief CD met hartgeluiden en video s van lichamelijk onderzoek) - Brand P, Boendermaker P, Venekamp R Klinisch onderwijs en opleiden in de praktijk deel 1 Houten, Prelum 2010 ISBN 9789085620945 - Klinisch onderwijs en opleiden in de praktijk deel 2 Houten, Prelum 2012 ISBN 9789085621164 19
Opleiden in de praktijk - Cranenburgh, B van deel 1: neurowetenschappen, een overzicht, 3 e dr. 2009 ISBN 9789035230767 deel 2: neuropsychologie, 2 e dr., 2009 ISBN 9789035230699 deel 3: pijn, 7 e dr., 2009 ISBN 9789035230576 deel 4: neurorevalidatie, 2 e dr., 2009 ISBN 9789035230774 Elsevier/de Tijdstroom, 1998-1999 - Delden JJM van, Hertogh CMPM, Manschot HAM (red.) Morele problemen in de ouderenzorg Van Gorcum, 1999 ISBN 9789023234494 - Eekhof J Kleine kwalen in de huisartsenpraktijk, 5 e druk Elsevier Gezondheidszorg, 2007 ISBN 9789035229587 - Greenwood R, (ed) The Handbook of Neurological Rehabilitation Psychology Press, Londen 2003 ISBN 9780863777578 - Hertogh CMPM Functionele geriatrie, 2 e druk Elsevier Gezondheidszorg, 1999 ISBN 9789035220935 - Hendriksen J Intervisie bij werkproblemen Nelissen, Soest, 2003 ISBN 9789024414581 - Huizing EH, Snow GB; Leerboek keel-, neus en oorheelkunde Bohn Stafleu & Van Loghum, 2007 ISBN 9789031347391 - Hijdra A e.a. (red) Neurologie, 4 de druk Elsevier Gezondheidszorg, 2010 ISBN 9789035231825 - Keeman JN Kleine chirurgische ingrepen, 10 e druk Elsevier Gezondheidszorg, 2009 ISBN 9789035230736 - Leenen HJJ Handboek gezondheidsrecht deel 1: Rechten van mensen in de gezondheidszorg Bohn Stafleu & Van Loghum, 2007 ISBN 9789031351510 deel 2: Gezondheidszorg en recht 20
Bohn Stafleu & Van Loghum, 2008 ISBN 9789031354498 Opleiden in de praktijk - Pot AM, KuinY, Vink M (red) Handboek ouderenpsychologie De Tijdstroom, 2006 ISBN 9789058981103 - Sillevis Smitt JH, Everdingen JJE van, Starink ThM Dermatovenereologie voor de eerste lijn Bohn Stafleu & Van Loghum, 2010 ISBN 9789031353194 - Stilma JS Oogheelkunde Bohn Stafleu & Van Loghum, 2008 ISBN 9789031350803 - Thijs LG (ed) Acute Geneeskunde Elsevier Gezondheidszorg, 2009 ISBN 9789035230828 - Wolters ECh, Laar T van (red) Parkinsonism & related disorders VU Uitgeverij, 2007 ISBN 9789086591503 - Wanrooij BS, Graeff A de, Koopmans RTCM, et al (red) Palliatieve zorg in de dagelijkse praktijk Houten: Bohn, Stafleu van Loghum; 2010 ISBN 9789031340316 - Wolf AN de, Mens JAM Onderzoek van het bewegingsapparaat: fysische diagnostiek in de algemene praktijk Houten: Bohn Stafleu van Loghum; 2000 ISBN 9789031332977 - Wolf AN de, Mens JAM Aandoeningen van het bewegingsapparaat: in de algemene praktijk Houten: Bohn Stafleu van Loghum; 1994 ISBN 9789031315727 - Wouda J, Wiel H van de, Vliet K van Medische communicatie, 2 e druk Utrecht: De Tijdstroom; 2002 ISBN 9789035218352 - Zielhuis GA, Heydendael PHJM, Maltha JC, Riel PLCM van Handleiding medisch-wetenschappelijk onderzoek, 6 e herziene druk Amsterdam: Elsevier Gezondheidszorg; 2010 ISBN 9789035231900 21
9. Regelingen in de vervolgopleiding Regelingen in de vervolgopleiding In het onderstaande schema vindt u een overzicht van de regelingen omtrent de opleiding. Meer informatie vindt u terug op onze website: www.gerion.nl Regeling Kaderbesluit CHVG Besluit specialisme ouderengeneeskunde Landelijk opleidingsplan, inclusief landelijk protocol Toetsing en Beoordeling Landelijk toetsplan Opleidingsplan GERION Leerwerkplan Individueel OpleidingsPlan (IOP) Opleidingsschema (OS) Korte beschrijving Algemene specialisme overstijgende eisen betreffende opleiding en (her)registratie Aanvullende eisen gericht op het specialisme ouderengeneeskunde Beschrijft in algemene termen de opleiding tot specialist ouderengeneeskunde, inclusief de toetsings- en beoordelingsprocedures. Beschrijft de procedures rond toetsen en beoordelen zoals die bij de opleidingsinstituten specialisme ouderengeneeskunde gehanteerd worden en bevat tevens alle individuele toets- en beoordelingsformulieren Beschrijft de inrichting en uitvoering van de opleiding bij GERION en vormt het kader voor de leerwerkplannen en de Individuele OpleidingsPlannen Beschrijving van de vorm en inhoud van het praktisch gedeelte van de opleiding in de (stage)opleidingsinrichting Uitwerking van het opleidingsplan op individueel niveau, dat aangeeft hoe de competenties bereikt kunnen worden Een binnen het opleidingsplan passend overzicht van begin- en einddatum, de volgorde en de locatie(s) van (onderdelen van) de opleiding van de aios 22
10. Handleiding OS en IOP Regelingen in de vervolgopleiding Inleiding Iedere aios heeft bij de start van de opleiding een verschillende achtergrond: een andere voorgeschiedenis van leren en werken, andere voorkennis, andere specifieke persoonlijke kenmerken en leerstijlen. Hierdoor is de leerbehoefte van iedere aios uniek. Daarom wordt voor en met de aios een leertraject op maat ontwikkeld: OpleidingsSchema (OS). De regelgeving staat een grote variëteit aan opleidingstrajecten toe, maar deze worden weer beperkt door de praktische haalbaarheid. Hierdoor volgt iedere aios in het tweede jaar een ziekenhuisstage en een ambulante stage. In het OS staat beschreven of de aios een vrijstelling heeft en in welke volgorde de opleidingsen stageperiodes doorlopen worden, hoe lang de periodes duren en in welke instellingen de periodes worden gevolgd. De procedure voor het opstellen van een OS verloopt als volgt. 1. Binnen drie maanden na start van de opleiding wordt het definitieve IOP samengesteld. 2. Een OS kan gedurende de opleiding worden bijgesteld, bijvoorbeeld bij langdurige ziekte, zwangerschap of verlenging van de opleiding of verkorting op grond van versneld verwerven van competenties. Wijzigingen behoeven de instemming van het hoofd van GERION. 11. Opleidingsonregelmatigheden De opleiding tot specialist ouderengeneeskunde duurt drie jaar. Situaties die als gevolg hebben dat een opleiding langer of korter duurt dan drie jaar worden opleidingsonregelmatigheden genoemd. Een verkorting van de opleiding kan plaatsvinden door vrijstelling voor een deel of delen van de opleiding. Een verlenging kan plaatsvinden doordat een aios de opleiding onderbreekt door verlof, langdurige ziekte of bijvoorbeeld doordat de aios de opleiding parttime volgt. In de alinea s over een verkorte en verlengde opleiding staat gedetailleerd beschreven wanneer wordt gesproken over een verkorte opleiding en wanneer over een verlengde opleiding. In dit document staat beschreven wat de gevolgen van een verkorte of verlengde opleiding zijn voor: a. Het opleidingsschema van de aios b. Het cursorisch onderwijs c. De toetsing en beoordeling Eerst wordt stilgestaan bij een verkorte opleiding, daarna worden de gevolgen van een verlengde opleiding beschreven. 23
Regelingen in de vervolgopleiding Opleidingsonregelmatigheden: VERKORTE OPLEIDING Wat is een verkorte opleiding? Een verkorte opleiding is een opleiding die korter duurt dan drie jaar. Dit is het geval wanneer een aios een vrijstelling heeft voor een of meer delen van de opleiding. Wanneer een aios meent in aanmerking te komen voor een verkorting van de opleiding, dan dient de aios dit voor de start van de opleiding bij het hoofd van de opleiding aan te vragen als het verkorting betreft op grond van reeds verworven competenties. Dit gebeurt digitaal (zie website SOON: www.soon.nl). Gedurende de opleiding kan op basis van versneld verwerven van competentie eveneens verkorting verkregen worden. De aios kan een verzoek hiertoe alleen indienen als dat ondersteund wordt door een schriftelijke verklaring van opleider en mentor. Dat kan per mail bij het hoofd van de opleiding. a. Opleidingsschema De aios kan vrijstelling krijgen voor een of meerdere opleidingsperioden/stages of vrijstelling voor een bepaalde duur van een opleidingsperiode/stage. Bij vrijstelling wordt de betreffende opleidingsperiode/stage verkort met de duur van de vrijstelling voor die opleidingsperiode/stage. Indien de vrijstelling tenminste even lang is als de minimumduur van een opleidingsperiode/stage dan wordt de betreffende opleidingsperiode/stage niet meer ingepland in het Opleidingsschema (OS). b. Het cursorisch onderwijs Een aios dient aan het einde van de opleiding aan te tonen de competenties van de specialist ouderengeneeskunde te beheersen. Dit kan onder meer door aan te tonen dat de aios minimaal 120 onderwijsdagen heeft gevolgd bij een reguliere opleidingsduur van drie jaar. Bij een verkorting van de opleiding wordt het aantal te volgen dagen naar rato van het aantal maanden vrijstelling verminderd. Voorbeeld: Bij een reguliere opleidingsduur volgt een aios 120 dagen cursorisch onderwijs. Dit betekent gemiddeld 40 per jaar, dus 20 dagen per zes maanden. Heeft een aios een verkorting van zes maanden dan volgt de aios dus 100 dagen cursorisch onderwijs. De aios volgt voldoende cursorisch onderwijs wanneer de aios gedurende de verkorte opleiding al het aangeboden cursorisch onderwijs bijwoont. c. Toetsing en beoordeling Wanneer een aios een verkorting heeft voor een deel van de opleiding, zal het aantal toetsen naar 24
Regelingen in de vervolgopleiding rato van de vrijstellingsmaanden worden verminderd. In overleg met de mentor van de aios wordt besloten welke toetsen vervallen. De tijdstippen van educatieve en selectieve beoordeling zijn gelijk aan die van een reguliere opleiding. In het laatste opleidingsjaar wordt een laatste selectieve beoordeling gegeven vier maanden voor het einde van de opleiding. Opleidingsonregelmatigheden: VERLENGDE OPLEIDING Wat is een verlengde opleiding? Een verlengde opleiding duurt langer dan de reguliere drie jaar. Dit kan meerdere oorzaken hebben: 1. door een onderbreking van de opleiding 2. om onderwijskundige redenen 3. doordat een aios de opleiding in deeltijd volgt 1. Onderbreking van de opleiding 1a. Opleidingsschema Redenen van een onderbreking van de opleiding kunnen zijn: - ziekte - zwangerschapsverlof - ouderschapsverlof - overige redenen Er is pas sprake van onderbreking van de opleiding, wanneer een aios meer dan tien dagen per opleidingsjaar verzuimt. Hierbij tellen zowel de afwezigheidsdagen in de praktijk als bij het cursorisch onderwijs mee. Er moet dan compensatie plaatsvinden van het gemiste gedeelte van de opleiding. Bij een deeltijdaanstelling wordt het aantal dagdelen naar rato gewijzigd. Deze compensatie leidt tot een wijziging van het OS, dat instemming behoeft van het hoofd van de opleiding. Indien de wijziging van het OS afwijkt van de in het opleidingsplan gestelde kaders, vraagt het hoofd goedkeuring aan de Registratiecommissie Geneeskundig Specialisten (RGS). De verlenging kan in het OS op twee manieren worden ingevuld: a. Aansluitend aan de opleidingsperiode waarin de afwezigheid heeft plaatsgevonden. Hierdoor verschuiven alle opleidingsperioden in het OS met de duur van de verlenging. b. In het OS wordt aan het einde van de opleiding de duur van de afwezigheidperiode toegevoegd. De overige opleidingsperioden blijven in het OS ongewijzigd. De verlenging vindt dan plaats direct aansluitend aan het eind van de reguliere termijn van de opleiding of vindt direct aansluitend aan het einde van de afwezigheidperiode plaats, indien dat eindigt na de datum waarop de reguliere opleidingstermijn is verstreken. 25
Regelingen in de vervolgopleiding In overleg met de aios, de mentor en de onderwijscoördinator wordt bekeken welke mogelijkheid het meest verantwoord is. 1b. Cursorisch onderwijs Een aios dient aan het einde van de opleiding aan te tonen de competenties van de specialist ouderengeneeskunde te beheersen. Dit kan onder meer door aan te tonen dat de aios minimaal 120 onderwijsdagen heeft gevolgd bij een reguliere opleidingsduur van drie jaar. Tijdens het verlengde deel van de opleiding volgt de aios cursorisch onderwijs aangevuld tot minimaal 120 onderwijsdagen. De aios volgt wekelijks cursorisch onderwijs, bij voorkeur in een bestaande onderwijsgroep. De onderwijscoördinatoren dragen zorg voor de organisatie van het cursorisch onderwijs van de aios. Gedurende de gehele opleiding heeft de aios een mentor. Na drie jaar zijn er in principe geen mentorbijeenkomsten meer, maar vindt de begeleiding van de aios door een mentor plaats in andere vorm. 1c. Toetsing en beoordeling De door de aios gemiste toetsen worden alsnog afgenomen tijdens de verlengingsperiode van de opleiding. Net als tijdens de reguliere opleiding vinden er tijdens de verlenging educatieve en selectieve beoordelingen plaats zoals vastgelegd in het toetsplan van GERION. Vier maanden voor het einde van de opleiding vindt altijd een selectieve beoordeling plaats. 2. Onderwijskundige verlenging 2a. Opleidingsschema Wanneer er een vertraging optreedt in de competentieontwikkeling van de aios kan het hoofd van GERION besluiten tot een verlenging van de opleiding met maximaal zes maanden voltijds (of naar rato langer bij een deeltijdopleiding). Het besluit tot verlenging van de opleiding behoeft de goedkeuring van de RGS. Door de verlenging vindt er een wijziging plaats van het OS van de aios. Hiervoor stelt de aios, in samenspraak met de mentor en de opleider of stageopleider het OS bij. Hoe de verlenging vorm krijgt in het OS hangt samen met de leerdoelen van de aios. 2b. Cursorisch onderwijs De verlenging kan gelden voor alleen het praktische gedeelte van de opleiding, of voor het theoretische en praktische gedeelte van de opleiding. Indien besloten wordt tot de laatstgenoemde variant, volgt de aios de dagen cursorisch onderwijs (bij voorkeur) via bestaand onderwijs georganiseerd door GERION. 26
Regelingen in de vervolgopleiding Gedurende de gehele opleiding heeft de aios een mentor. Na drie jaar zijn er in principe geen mentorbijeenkomsten meer, maar vindt de begeleiding van de aios door een mentor plaats in andere vorm. 2c. Toetsing en beoordeling In samenspraak met de mentor en de (stage)opleider wordt bepaald welke toetsen er additioneel worden afgenomen tijdens de verlengingsperiode. De keuze voor toetsen hangt samen met de leerdoelen van een aios. Evenals tijdens de reguliere opleiding vindt er tijdens de verlenging educatieve en selectieve beoordelingen plaats zoals vastgelegd in het toetsplan van GERION. Vier maanden voor het einde van de opleiding vindt altijd een selectieve beoordeling plaats. 3. Deeltijd aanstellingen 3a. Opleidingsschema Een fulltime aios werkt 38 uur (inclusief 6,5 uur cursorisch onderwijs). Er zijn twee deeltijd aanstellingen mogelijk: - 30,5 uur per week = 6,5 uur cursorisch onderwijs + 24 uur praktijkgedeelte - 26,5 uur per week = 6,5 uur cursorisch onderwijs + 20 uur praktijkgedeelte De aios kan een verzoek indienen bij het hoofd om de opleiding in een ander deeltijdpercentage vanaf 50% (= 19 uur per week) te volgen. Het hoofd zal dit verzoek alleen honoreren als dat logistiek en onderwijskundig haalbaar is. De deeltijdfactor geldt niet voor de ziekenhuisstage (deze wordt voltijds gevolgd). In het OS staat wat de betreffende aanstellingsomvang van een aios is. In het OS model wordt automatisch berekend wat de duur van verlenging is. 3b. Cursorisch onderwijs De volgende kaders worden gehanteerd bij het cursorisch onderwijs voor aios met een parttime aanstelling. - De aios volgt gedurende de eerste drie jaar regulier cursorisch onderwijs in een onderwijsgroep. - Tijdens de verlenging van de opleiding volgt de aios cursorisch onderwijs, maar nu in de verlengersgroep. - Ieder jaar organiseert GERION zes dagen cursorisch onderwijs voor de verlengersgroep, gemiddeld één per twee maanden. - De 6,5 uren per week die gedurende de eerste drie jaren van de opleiding zijn besteed aan cursorisch onderwijs, worden tijdens de verlenging doorgebracht in de praktijk. Met uitzondering van de verlengersdagen 27
Regelingen in de vervolgopleiding - De aios kan gedurende de eerste drie jaar van de opleiding minder regionaal onderwijs of landelijke dagen volgen. De gemiste dagen volgt de aios tijdens de verlenging van de opleiding. Hetzelfde geldt voor praktijkobservatie. - Gedurende de gehele opleiding heeft de aios een mentor. Na drie jaar zijn er in principe geen mentorbijeenkomsten meer, maar vindt de begeleiding van de aios door een mentor plaats in andere vorm. Inhoud verlengersdagen De groep wordt begeleid door een arts-docent. Indien de programmering dat nodig maakt kan de arts-docent een beroep doen op één van de gedragswetenschappelijk docenten van GERION. De verlengersdagen starten met een spui-uur die wordt gevolgd door casusonderwijs. Tijdens de middagen sluit de aios aan bij het reguliere keuzeonderwijs. De aios dient zich voorafgaand aan de verlengersdag hiervoor in te schrijven via blackboard. Met aios die tijdens de verlenging supervisie, praktijkobservatie, e.d. volgt maakt de onderwijscoördinator / mentor individuele afspraken. 3c. Toetsing en beoordeling Conform de regelgeving wordt de duur van de opleiding naar rato verlengd voor deeltijd aios. De intervallen tussen de tijdstippen van educatieve toetsing zijn zoveel mogelijk gelijk aan die van de voltijdse aios. De tijdstippen van selectieve beoordeling zijn in de eerste drie jaren van de opleiding gelijk aan die van de voltijdse aios. Tijdens de verlenging van de opleiding wordt ten minste nog éénmaal een selectieve beoordeling gegeven, vier maanden voor het einde van de opleiding. Vrijstelling en verlenging Een aios kan een vrijstelling voor een deel van de opleiding hebben verkregen, maar door een deeltijd aanstelling toch drie jaar of langer over de opleiding doen. Wanneer deze situatie zich voordoet wordt het cursorisch onderwijs als volgt ingevuld: - De aios volgt gedurende de eerste drie jaar regulier cursorisch onderwijs in een onderwijsgroep. Na drie jaar sluit de aios aan bij de verlengersgroep. Of - De aios volgt eerst cursorisch onderwijs in de eigen groep. Na de vastgestelde opleidingsduur (v.b. bij 6 maanden vrijstelling is dit na 2,5 jaar opleiding) sluit de aios aan bij de verlengersgroep. Indien een aios gebruik wenst te maken van deze mogelijkheid zal de duur van de opleiding berekend worden door de onderwijscoördinator. Het OS model is hiervoor niet geschikt. 28
12. Regio s, regiocoördinatoren en leerwerkplannen Regelingen in de vervolgopleiding Regio s en regiocoördinatoren Gedurende het praktijkgedeelte van de opleiding werkt de aios in meerdere opleidingsinrichtingen (verpleeghuis, ziekenhuis, GGz, enz.). Om dit proces in goede banen te leiden heeft GERION regio s gevormd, waarbinnen de aios het praktijkgedeelte van de opleiding volgen. Iedere regio heeft een regiocoördinator, die de contacten onderhoudt met alle opleidings- en stage-instellingen en het regionaal onderwijs organiseert. Verder vervult de regiocoördinator een spilfunctie in de werving en plaatsing van de kandidaat-aios. In onderstaand schema staat wie de regiocoördinator is van iedere regio. Regio Regiocoördinator Contactgegevens Amsterdam & Zaanstreek / Waterland Dhr. A.D. Krommenhoek Dhr. P. Wesselink a.krommenhoek@zgao.nl pwesselink@cordaan.nl Groningen / Friesland Drenthe Mevr. A. Otten a.otten@zorggroepgroningen.nl Gooi / Flevoland Mevr. E. Vreeburg e.vreeburg@vivium.nl Heuvelrug Mevr. S. Hijzelaar info@ouderendokter.nl Kennemerland / Noord Holland Noord Dhr. R. Helle r.helle@vivazorggroep.nl Rotterdam Mw. J. van Esch j.vanesch@laurens.nl Twente Mevr. D. Jansen djansen@deposten.nl Utrecht Dhr. A.H.J.M. Sicking ssicking@axioncontinu.nl Zwolle / Apeldoorn Mevr. L.A. Hartman- Barkema linda.hartman@zorggroepsolis.nl Leerwerkplan Iedere opleiding- en stage-inrichting binnen de regio moet beschikken over een leerwerkplan, waarin staat beschreven hoe de opleiding in de inrichting is georganiseerd. SOON heeft een sjabloon gemaakt, dat door de opleidingsinrichting gebruikt moet worden bij het opstellen van hun leerwerkplan. Zo waarborgen we uniformiteit en kwaliteit en weet de aios, wat van een opleidings- of stageplaats verwacht mag worden. 29