Omgevingswijzer De Omgevingswijzer maakt duurzaamheid inzichtelijk in het MIRT
2
3
4
De benadering: Integrale duurzaamheid 5
Wat is de Omgevingswijzer? Operationaliseert duurzaamheid ten behoeve van het MIRT proces. Gaat uit van schaarste in middelen en efficiënte inzet daarvan Is een spiegel die wordt voorgehouden, geen normatief voorschrift 6
Waar komt de Omgevingswijzer vandaan? Originele opdracht I&M Gebiedagenda s Programma Duurzaam RWS Duurzaam GWW (overheid markt) Beheerkader netwerken RWS NU: Vastgesteld in IRO en bestuur RWS Verankering MIRT Spelregelkader 7
Hoe ziet het eruit? Economische baten voor bevolking Water 12 beleidsthema s Economische baten voor bedrijvigheid Bodem Onderliggende principes (obv. kennis) Financiën en investeringen Vragen om opgave aan principes te spiegelen Ruimtegebruik Bereikbaarheid Welzijn Energiegebruik Ecologie en biodiversiteit Sociale relevantie Ruimtelijke kwaliteit 8
Thema 1: Water Principes A B C D E Om de waterveiligheid te waarborgen, zijn overstroombare gebieden beschermd tegen hoog water volgens normen in de Waterwet. Wateroverlast wordt voorkomen door het eerst vast te houden, dan pas te bergen en als laatste af te voeren. (bron: www.helpdeskwater.nl) De waterkwaliteit blijft gelijk of wordt verbeterd. Het gaat om schoon water met een natuurlijke inrichting. 1. Schoon water schoon houden, 2. Scheiden van vuil en schoon, 3. Schoonmaken wat verontreinigd is. Het watertekort wordt tegengegaan via regionale zelfvoorzienendheid en optimalisatie van de zoetwaterverdeling (volgens verdringingsreeks van www.helpdeskwater.nl). Er zijn mogelijkheden om de klimaatbestendigheid van het watersysteem te vergroten, door bijvoorbeeld aanpassing (adaptatie) of verzachting (mitigatie). 9
Testvragen A Waterveiligheid Wat is het effect op de veiligheid van overstroombare gebieden tegen hoog water? POS NEG GEEN x NVT Niet genoemd/nvt (alleen kleine beken ed) B Wateroverlast Wordt het water vastgehouden, geborgen en daarna pas afgevoerd, en wat is hiermee het effect op de potentiële voorkoming van wateroverlast? POS x NEG GEEN x NVT Deels positief: vergroten afvoer Ijssel (Stadsassen, pp. 83) C Waterkwaliteit Wat is het effect van de visie op de regionale waterkwaliteit? POS NEG GEEN x NVT Niet genoemd Wat is het effect op de regionale zelfvoorzienendheid in water? POS NEG GEEN x NVT Niet genoemd D Watertekort Wat is het effect op de zoetwaterverdeling bij droogte of tekort? POS x NEG GEEN NVT Beken aanwezig in hele gebied (Toekomstvisie A1 zone, pp. 23). En bewustwording: Waterproject Holterberg (Groen transferium, pp. 101) E Klimaatbestendigheid Wat is het effect op de klimaatbestendigheid van het watersysteem? POS NEG GEEN x NVT Niet genoemd 10
Toepassing Laagdrempelig discussiemiddel: Checken, vergelijken en consistentie (synergie) 11
De Omgevingswijzer is een werkwijze. De discussie is het doel, het is geen absoluut rapportcijfer. N309 workshop (1 nov. 2011) 12
De Omgevingswijzer Wat levert het op? Welke duurzaamheidspotenties kunnen worden meegenomen in een project (+ welke risico s bij een sectorale aanpak)? Welke samenwerking met andere partijen komt hier uit voort? ( waar zijn wij van, waar zijn anderen van? ) Als er sprake is van gebiedsontwikkeling, wat is de bijvoorbeeld de rol van organisaties zoals RWS? 13
Een aantal middelen Aanpak Duurzaam GWW: minimumeisen in aanbestedingen (opdracht Agentschap NL). Ambitieweb DuboCalc CO2-prestatieladder Omgevingswijzer 14
Omgevingswijzer: waarom wel? Ruimtelijke kwaliteit Baten voor de omgeving en maatschappij Ketenpartners betrokken? Meerwaarde? Blik verruimen 15
Omgevingswijzer: wanneer? In principe bij iedere MIRT-fase en bij Beheer en Onderhoud 1.Vooraf: bepalen opdracht en rol 2.Tijdens: meerwaardecreatie verkennen 3.Aan het eind: toets voorafgaand aan besluitvorming Maar, meeste meerwaarde vroeg in het proces, dan zijn er de meeste mogelijkheden om de uitkomsten door te laten werken. 16
Toepassing Omgevingswijzer in MIRT-fases Verkenning Gebiedsagenda Planstudie Realisatie Beheer & Onderhoud 1 GA Zeeland A1 zone A1 Cap. uitbr. N35 (GA Oost!) N309 N35 A27 Merwedebrug A1 Apeldoorn-Azelo Zuid-Willemsvaart Stuwen Maas 17
Omgevingswijzer Recente toepassingen N309 A1-zone Zeeland N35 A27 Z-Willemsvaart Verkenning Verkenning Gebiedsagenda Verkenning Planstudie Realisatie 18
A27 Merwedebrug bij Gorinchem Slim investeren Besparing van 60 miljoen euro 19
A27 Drie varianten Merwedebrug A B C 20
A27 Thema 11: Economische baten voor bedrijvigheid Thema 12: Economische baten voor bevolking Thema 01: Water Thema 02: Bodem Thema 10: Financiën en investeringen Thema 03: Energiegebruik 0 Thema 09: Bereikbaarheid Thema 04: Ecologie en biodiversiteit Thema 08: Welzijn Thema 05: Ruimtegebruik Thema 07: Sociale relevantie Thema 06: Ruimtelijke kwaliteit 21
Zeesluis IJmuiden 22
Zeesluis IJmuiden Thema 11: Economische baten voor bedrijvigheid Thema 12: Economische baten voor bevolking Thema 01: Water Thema 02: Bodem Thema 10: Financiën en investeringen Thema 03: Energiegebruik Thema 09: Bereikbaarheid Thema 04: Ecologie en biodiversiteit Thema 08: Welzijn Thema 05: Ruimtegebruik Thema 07: Sociale relevantie Thema 06: Ruimtelijke kwaliteit 23
Internetapplicatie Hulp bij het invullen Gebruiksvriendelijk Alle testvragen en duurzaamheidsprincipes op een rijtje Link: www.omgevingswijzer.org 24