Klimaatbestendig NL. Een flexibele adaptieve strategie voor het stedelijk gebied. Ruimteconferentie 19 april 2011 Leendert van Bree

Transcriptie

1 Klimaatbestendig NL Een flexibele adaptieve strategie voor het stedelijk gebied 1

2 Inhoud Context Klimaateffecten Adaptatieopties Strategie / actoren 2

3 Context algemeen 3

4 Context Nederland - een zich aanpassende delta Dichtbebouwd en dichtbevolkt Gebrek aan ruimte, maar grote ruimteclaims Veel waarden te beschermen economie, landschap, natuur, welzijn, veiligheid, gezondheid Overgang van sectoraal beleid naar geïntegreerd en duurzaam beleid 4

5 Context van de bebouwde gebieden Systeem stad is continue in ontwikkeling Stedelijke systeem (wonen, werken, recreëren, welzijn, kwaliteit leefomgeving) Steden met extra druk op het systeem (groei, economie, demografie, bereikbaarheid/mobiliteit, compacter, ruimteclaims, netwerken) Steden met klimaateffecten en adaptatieopgaven Steden met ambitie duurzaam 5

6 Klimaateffecten in de bebouwde gebieden Hogere T, meer water en meer droogte Overstroming Wateroverlast Waterkwaliteit Hitte Droogte Grondwater Luchtverontreiniging Gezondheid 6

7 Klimaateffecten - wateroverlast Gemodelleerde potentiële blootstelling - NL kaartbeelden met hoge resolutie (DELTARES/UNESCO-IHE) 7

8 Klimaateffecten - temperatuur Gemodelleerde potentiële blootstelling - NL kaartbeelden met hoge resolutie (DELTARES/UNESCO-IHE) PS. Inmiddels ook data van meetprogramma s en digitale ontwerptafels 8

9 Adaptatieopties in steden Handreiking klimaataanpassing steden (CROW 2010) Nuchter omgaan met klimaatverandering (PBL 2011) Gebouwen, infrastructuur en openbare ruimte: Waterafvoer, riolering, inrichting straatprofiel Waterberging, waterpleinen, infiltratie Schone mobiliteit Verkoelende bouw en inrichting: ventilatie, groene/open blauwe infrastructuur gebouwen oriëntatie en schaduw verkoelende materialen, groene daken, verticaal groen Onderhoud/beheer, techniek én ruimtelijke (her)inrichting De vragen zijn vervolgens: wat, waar, wanneer, wie, hoe, draagvlak, kosten, wet- en regelgeving, adaptief? 9

10 PBL visie op klimaatbestendigheid van steden (2011) Incrementele en flexibele adaptatiestrategie vaststellen klimaatopgaven (blootstelling en gevoeligheid) en adaptatieopties stapsgewijze invoer veelal technische no-regret / low-regret maatregelen maximaal meekoppelen met andere beleidsopgaven, zoals economische vitaliteit, vestiging, mitigatie, leefomgevingkwaliteit, (her)inrichting, stad-land zones In 2060 ca 80-90% van stedelijk gebied klimaatbestendig, maar dan wel nu beginnen! Aansluiting bij transitie naar duurzame steden (meegroeimodel) vroegtijdige verankering in gemeentelijke plannen voor (her)inrichting (veelal lokaal maatwerk) mainstreaming in lopende beleids- en (ruimtelijke) investeringsagenda s wellicht nieuwe instrumenten:(plan)mer, klimaattoets, regels en inrichtingsprincipes afspraken over verantwoordelijkheid en financiering (structuurvisie t/m de uitvoering!) onderhoud/beheer, techniek én ruimtelijk (her)inrichting als onderdelen van een levende, veerkrachtige, en zich voortdurend ontwikkelende en duurzame stad klimaatadaptatie als kans voor multilevel urban governance, wellicht zelfs bottom-up Input DELTA NH programma (waterveiligheid, wateroverlast, gezondheid) beoordelings- en besluitvormingskader, instrumentarium, doelen, rol (RO) 10

11 Omgaan met risico s is beslissen in onzekerheid 11

12 Adaptatiestrategie en kennislacune Gerichte agenda voor onderzoek en beleidsanalyse: Probleemanalyse - stedentypologie, klimaatopgaven (blootstelling en gevoeligheid), scenario s, model/meting, adaptatieopties Handelingsperspectieven/strategiecriteria - adaptatieopties en impact - reductie klimaateffecten, kosten/baten, sociale gevolgen, milieugevolgen, ingrijpen samenleving - benadering en gebruik onder onzekerheid - weerstand, veerkracht, adaptieve capaciteit, robuustheid en flexibiliteit - overige aspecten - publiek en privaat draagvlak, gelijkheidsbeginsel, urgentie, timing, implementatietijd, ruimtelijke schaal, bestuurlijke mogelijkheden en meekoppeling/synergie met andere beleidssporen Verantwoordelijkheidsverdeling - samenwerking en communicatie bij van plan naar uitvoering - financiële en juridische verankering 12

13 DANK U 13

14 incrementele en flexible adaptatiestrategie Welk type onzekerheid domineert? Welke tijdhorizonnen neem ik mee? Hoe robuust wil ik zijn tegen welke range van scenario s Wat voor en hoeveel flexibiliteit en omkeerbaarheid bouw ik hoe in? Wat doe ik om mijn adaptief vermogen te verhogen, mijn reactiesnelheid op veranderingen en bij schokken (overstoming, droogte etc) te verlagen, en hoe verhoog ik mijn pro-actieve capaciteit? Wat kan ik nu al doen om straks verrassingen voor te zijn Hoe organiseer ik het anticiperende evaluerende leervermogen van het systeem. 14

15 Nationaal Hitteplan

16 Nationaal Hitteplan