secundair onderwijs Zin voor initiatief Zelfvertrouwen zelfvertrouwen Creativiteit Zin voor verantwoordelijkheid Teamspirit Volharding Europa en het Gewest investeren in uw toekomst Europese Unie Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling STICHTING ALLEEN VOOR DURVERS Dit project richt zich tot scholen en jongerenwerkingen van de Prioritaire Interventiezone (PIZ). Dit is een zone rond het kanaal bestaande uit een aantal wijken in Brussel-Stad, Schaarbeek, Anderlecht, Sint-Jans-Molenbeek,Vorst, Sint-Gillis en Sint-Joost-ten-Node
Realiseer je project Zowel de leerlingen als ik zijn laaiend enthousiast over dit project. Tot nu toe zijn er al prachtige presentaties en activiteiten geweest. Een pluspunt vind ik dat ook leerlingen met een sociale achtergrond kunnen kennismaken en ondervinden wat er wel allemaal mogelijk is. Hopelijk nemen ze dit mee naar volgende schooljaren. Indien volgend jaar dit project weer doorgaat, zou ik hiervan graag op de hoogte gehouden worden. Dit smaakt naar meer Leerkracht van de 1 ste graad, Cap Ten Kan men op de schoolbanken leren ondernemen? 2 Kan men op de schoolbanken leren ondernemen? Motiveert de school jongeren om hun carrière voor te bereiden? Geeft ze hen de middelen om hun mannetje te staan in het beroepsleven? Slaagt ze erin om projecten en passies te stimuleren? Het antwoord is ja in theorie. Door jongeren te helpen om zichzelf en hun vaardigheden te ontdekken, zoals creativiteit, initiatief, nieuwsgierigheid of doorzettingsvermogen, zou de school de dynamische beroepsmensen van de toekomst moeten vormen. Maar dat is geen gemakkelijke taak. Daarom besloot het Brussels Agentschap voor de Onderneming (BAO) om een handje toe te steken via het project Boost Your Talent. Boost Your Talent is een initiatief van de Europese Unie en het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Het doel? Het initiatief en de ondernemingszin bij jongeren stimuleren. Het project richt zich voornamelijk tot de leerlingen van de Brusselse scholen die zich in de Kanaalzone bevinden, in de gemeenten Brussel-Stad, Schaarbeek, Anderlecht, Sint-Jans-Molenbeek, Vorst, Sint-Gillis en Sint-Joost-ten-Node. Voor het eerst werkt het Brussels Agentschap voor de Onderneming, gesteund door organisaties die de ondernemingszin stimuleren, zoals Ichec PME, Group One, Les Jeunes Entreprises en UNIZO, in Brussel strategisch samen met leerlingen en leerkrachten om hen het belang van ondernemerschap aan te tonen. Dankzij deze programma s en animaties kunt u als leerkracht de schoolkennis verankeren in een concreet perspectief, wat uw discipline ook is! U hoeft geen economie of bedrijfsbeheer te geven om samen met de leerlingen na te denken over een ethische vraag of een sport- of cultuurevenement te bezoeken. Terwijl we bezig zijn, kunnen we even goed enkele clichés uit de weg ruimen: ondernemerschap moet niet alleen worden beschouwd als een manier om bedrijven op te richten. Het gaat om een algemene houding die een kostbare troef wordt in het persoonlijke en beroepsleven van uw leerlingen. Ondernemingszin aanleren biedt de jongeren namelijk ook de kans om zichzelf beter te leren kennen, om passies te ontdekken, tot de actie over te gaan, hun mogelijkheden te verkennen, positief te reageren op hun omgeving en meer zelfvertrouwen te winnen. Het zijn positieve houdingen die de sfeer op uw school ontegensprekelijk kunnen verbeteren. Beste leerkracht, directeur, onderneemt u mee? Boost Your Talent stelt leerkrachten voor om in hun lessen gratis programma s te verwerken die aan de verschillende studieniveaus aangepast zijn. De bedoeling hiervan is de leerlingen de kans te geven om projecten uit te werken waarin ze hun passie kunnen leggen en zo hun kansen om in het beroepsleven te slagen, te verhogen. teamspirit zelfvertrouwen volharding zin voor verantwoordelijkheid creativiteit zin voor initiatief
Door het opstarten van een Leeronderneming in mijn klas, kunnen de leerlingen heel wat theorie in de praktijk omzetten. Ze leren zelf beslissingen nemen en hebben zelf een grote verantwoordelijkheid voor het werk dat ze verrichten. Ze leren ook de economische realiteit kennen en weten wat er allemaal bij komt kijken als ze een eigen zaak willen starten. Leerkracht van de 3 de graad, Leeronderneming Het online lespakket is de ideale manier om als leerkracht het onderwerp zelfstandig ondernemerschap aan te halen. Het is kant en klaar en zelfs zonder enige achtergrond over het onderwerp kan ik het gebruiken in mijn lessen. Vooral de afwisselende werkvormen zijn interessant voor de leerlingen en ze kennen na de drie lessen alle beginselen over het starten van een eigen zaak. Leerkracht van de 3 de graad, Lespakket LAGER ONDERWIJS SECUNDAIR ONDERWIJS HOGER ONDERWIJS Koffer vol ondernemingszin 1 ste 6 de Cap ten 5 de 6 de Cap ten p. 4-5 1 ste graad Ondernemer voor 1 DAG p. 6-7 3 de graad LeerondernemING p. 8-9 3 de graad Lespakket p. 10-11 3 de graad LeerondernemING Bachelor master Startsimulator Bachelor master
1 ste graad Cap Ten Jongeren nemen het roer in handen Met een toolkit in de hand kiezen jonge leerlingen een persoonlijk project op maat en voeren ze dit uit Het is nooit te vroeg om de ondernemerszin die, sluimert in elk van ons, te prikkelen. Daarom richt het Cap Ten-programma zich tot de leerlingen van het 1 ste en 2 de middelbaar. 4 Van droom naar werkelijkheid Cap Ten biedt een set van tools die elk kind in staat stellen om te dromen en vervolgens die droom te verwezenlijken in een persoonlijk project. De leerling bouwt dit project uit op school met behulp van de leerkracht, maar zo zelfstandig mogelijk. Zo ontdekt en oefent hij de volgende tien vaardigheden: keuzes kunnen maken, zelfstandigheid, vindingrijkheid, doorzettingsvermogen, organisatietalent, creativiteit, teamspirit, openheid, contactvaardigheid en nieuwsgierigheid. Hoe verloopt het project concreet? Om het project in te leiden, lezen de leerlingen het verhaal van Jakkes de Mier. Dit gebeurt best luidop, met ieder een rol. Aan de hand van een pedagogisch dossier begeleidt de leerkracht zijn leerlingen vervolgens in de verschillende fasen. De leerling zelf krijgt een kit met de Gids van Jakkes: een zelfstandigheidstool vol tips en goede raad. De kit bevat verder een Op-het-Goede-Spoor-stappenplan, een organisatietool die de belangrijke stappen van het project aanduidt, een Miertjemijnspiegel om zichzelf te evalueren en een brief aan de ouders. Gedurende het project wordt er geregeld een ideeënmarkt georganiseerd in de klas. De leerlingen kunnen dan vragen stellen, samen op zoek gaan naar oplossingen en ideeën uitwisselen. teamspirit zelfvertrouwen volharding zin voor verantwoordelijkheid creativiteit zin voor initiatief
Het materiaal en het project is prachtig, wij hebben dit voor het eerst gedaan en volgende week brengen de kinderen hun project naar voor. Het heeft heel veel bijgebracht bij de leerlingen, hun ouders. Proficiat en indien het volgend jaar opnieuw aan de orde is, doen we heel graag opnieuw mee. Leerkracht van het 1 ste leerjaar Een zee van mogelijkheden Dankzij de raad van Jakkes heeft Jolien bijvoorbeeld de maquette kunnen maken van een passiefhuis. Sofie, een grote fan van misdaadseries, wou meer te weten komen over de methodes van de criminalistiek. Zelf maakte ze een gezichtsreconstructie in boetseerklei. Naast de individuele projecten hebben sommige klassen gekozen om hun krachten te bundelen voor een gezamenlijk project. Zo heeft een klas van het lager onderwijs een opera gemaakt van A tot Z: van het schrijven van de teksten, het componeren van de muziek, de kostuums, de enscenering... tot de voorstellingen! Deze voorbeelden bewijzen dat de methode en de tools van Cap Ten een zee van mogelijkheden meebrengen. In dit project is geen sprake van concurrentie of discriminatie aangezien iedere leerling het niveau aanpast aan zijn mogelijkheden en aan zijn interesses en op zijn eigen tempo verder werkt gedurende de 3 à 6 maanden dat het project duurt. Het programma is flexibel en toegankelijk voor iedereen, zelfs voor leerlingen die het Nederlands niet goed beheersen. Ook voor de leerkracht die zich in het avontuur stort, is het een mooie kans om zijn leerlingen op een andere manier te leren kennen. Project Een individueel project op maat van elk kind Doelgroep van het 1 ste & het 2 de leerjaar (11 tot 14 jaar) Middelen Leerlingen: een kit met tools voor zelfstandigheid, organisatie en zelfevaluatie Leerkrachten: een vaardighedenspel, een audio-cd, een pedagogisch dossier en een kit voor de leerling Duur/frequentie 3 tot 6 maanden, 1 tot 2 keer per week (flexibel) Meer informatie Sophie Goethals 02 739 38 67 Sophie.goethals@ichec.be 5 Met de wind in de zeilen Elk jaar neemt Cap Ten, een initiatief van Ichec-PME, ongeveer 15.000 leerlingen mee op avontuur. Het project stimuleert jonge kapiteins om het roer in handen te nemen. Kwestie van de wind mee te hebben voor de toekomst... www.capten.be
2 de graad Ondernemer voor één dag Toon je ondernemerstalent! Voormiddagprogramma: (08u30-12u00) Alle leerlingen worden ontvangen op het gemeenschappelijk onthaalmoment. De leerlingen krijgen aansluitend een infosessie over het starten met een eigen zaak. Deze infosessie wordt gegeven door een van de startersadviseurs van UNIZO. Middag: LUNCH (12u00-13u00) Er wordt een lunch aangeboden voor alle aanwezigen. 6 Ondernemer voor 1 dag wordt speciaal voor de Brusselse scholen georganiseerd. De activiteiten die dag zijn gericht op leerlingen van de 3de graad secundair onderwijs. Er wordt gewerkt aan een heel aantal (vakoverschrijdende) eindtermen tijdens een dagvullend programma. In de voormiddag is het programma eerder theoretisch, in de namiddag gaan de leerlingen zelf aan de slag en starten ze een eigen zaak op. Namiddagprogramma: (13u00-15u30) De leerlingen zijn vandaag ondernemer voor 1 dag. Met de volledig uitgewerkte formule Leeronderneming Light starten ze op één namiddag een eigen zaak op. De leerkrachten en begeleiders van UNIZO zijn de coach voor de ondernemingen. De leerlingen kunnen (op voorhand) kiezen tussen verschillende mogelijkheden. Leeronderneming Light : stappen Voorbereiding (taken verdelen binnen de groep) Samenstellen assortiment: wat bieden ze aan, product/ dienst Marketingplan: 6 P s: Product, Promotie, Prijs, Presentatie, Plaats, Personeel Naam + Logo Beknopt financieel plan (sjabloon) teamspirit zelfvertrouwen volharding zin voor verantwoordelijkheid creativiteit zin voor initiatief
Dit was echt een leerrijke dag! Ik heb heel wat geleerd over het starten met een zaak en we hebben in de praktijk kunnen ervaren dat het niet altijd zo gemakkelijk is. Vooral het aanspreken van klanten is niet zo evident. We hebben de taken verdeeld, iedereen kon zo doen waar hij/zij het beste in is. Ik mocht de kassa beheren en we hebben toch een mooie winst behaald! Leerling van het 6 de jaar Start Verzamelen startkapitaal (lening bij de bank) Afspraken maken Taakverdeling Beheer Eenvoudige boekhouding: voorgedrukt sjabloon invullen Verkoopacties (klanten zijn aanwezige personen en mensen op straat/uit de buurt) Beëindigen Vereffenen kosten/ eindbalans/ berekenen winst Slotmoment: (15u30-16u00) Welke onderneming was het meest succesvol? Heeft de meeste winst? Hoe komt dat? Waar zaten de moeilijkheden? Project Leerlingen zijn ondernemer voor 1 dag Doelgroep Leerlingen uit de 3 de graad secundair onderwijs Middelen Leerlingen : werkbundel Meer informatie: Carolien Verheyen 016 28 44 43 carolien.verheyen@unizo.be 7 www.boostyourtalent.be
3 de graad Leeronderneming Jongeren aan het hoofd van hun eigen zaak 8 Via de Leeronderneming ontdekken leerlingen, ondersteund door de leerkrachten en de UNIZO Stichting Onderwijs & Ondernemen, alle facetten van het zelfstandig ondernemen. Zelf ervaren is de beste leerschool. Daarom biedt UNIZO Stichting Onderwijs & Ondernemen leerlingen uit alle studieniveaus van de derde graad van het secundair onderwijs de kans om nog tijdens hun studies te proeven van dit deel van het echte leven. Verrassende ontdekkingstocht Net als in een echte onderneming worden de leerlingen, die deel uitmaken van de Leeronderneming, geconfronteerd met alle facetten van het runnen van een bedrijf. In een periode van één tot maximum twee schooljaren, proeven zij op die manier van de administratieve taken die komen kijken bij de oprichting en ontdekken ze hoe belangrijk communicatie en reclame zijn. Ze worden eveneens geconfronteerd met de boekhoudkundige kant van de zaak. Op die manier ontwikkelen zij haast spelenderwijs hun eigen gaven voor het leiden van of meedraaien in een onderneming. Zij verkennen immers ieder aspect van het ondernemerschap en vervullen via een beurtrol verschillende functies binnen de onderneming. Hun ondernemingszin wordt aangesproken en voor de leerkrachten vormt de Leerondermening een ideale manier om het enthousiasme, de creativiteit, het doorzettingsvermogen en de ambitie van leerlingen te ontdekken en eventueel verder aan te wakkeren. Leerkrachten worden niet zomaar in het diepe van het begeleiden van een onderneming gegooid. Zij kunnen, net als de leerlingen, rekenen op de pedagogische en organisatorische steun van UNIZO Stichting Onderwijs & Ondernemen. Een private stichting gespecialiseerd in het aanbieden van deze projecten, die scholen een aantal praktische instrumenten aanreikt die handig zijn bij het organiseren van Leerondernemingen en die ondersteuning op maat biedt. teamspirit zelfvertrouwen volharding zin voor verantwoordelijkheid creativiteit zin voor initiatief
Samen sterk voor ondernemerswerk De Leeronderneming functioneert binnen de UNIZO Stichting Onderwijs & Ondernemen als een private stichting met een bepaalde activiteit, die ieder jaar verandert in functie van de activiteiten van de uitgebate onderneming. De UNIZO Stichting Onderwijs & Ondernemen staat eveneens in voor het verzekeren van de aansprakelijkheid van zowel de school, als de leerkrachten en de leerlingen, voor schade veroorzaakt aan derden en goederen van derden. De praktijkgids Leeronderneming en het stappenplan vormen dan weer een leidraad die leerkrachten door iedere fase van de begeleiding van de leerlingen gidst. En met het monitoringinstrument beschikt u over een tool waarmee elke leerling een inschatting van zijn eigen competenties kan maken en zo zijn eigen ondernemersprofiel kan opstellen. Er wordt in de Leeronderneming eveneens gewerkt aan tal van vakoverschrijdende eindtermen. Wat houdt u tegen? Dit vraaggestuurde project stimuleert de ondernemingszin van de leerlingen. Voor leerkrachten biedt het een activiteit die naadloos aansluit bij de lessen, met ruimte voor zelfevaluatie, presentaties, evaluatiegesprekken en co-assessment. Het volstaat een licentieovereenkomst en een gegevensformulier aan te vragen bij UNIZO. Project Groepsproject rond het opstarten en voeren van een eigen onderneming Doelgroep Leerlingen van alle studieniveaus uit de 3 de graad secundair onderwijs Middelen Leerling: educatieve activiteiten doorheen het schooljaar, oefeningen, monitoringinstrument Leerkracht: praktijkgids, pedagogisch stappenplan, evaluatie-instrument, activiteiten doorheen het schooljaar, verzekering, vraaggestuurde ondersteuning Duur/frequentie 1 tot maximum 2 schooljaren Meer informatie Carolien Verheyen 016 28 44 43 carolien.verheyen@unizo.be 9 www.ondernemendeschool.be
3 de graad online lespakket Ik start een eigen zaak 10 Ondernemerschap wordt nog te weinig concreet voorgesteld aan jongeren die bij het einde van hun opleidingstraject voor een beroepskeuze staan. Dankzij dit online lespakket kunt u deze kennismaking vanaf nu wel perfect inpassen in uw lessenpakket UNIZO biedt scholen en leerkrachten/docenten een kant enklaar lespakket, dat uitlegt hoe zij hun studenten in de laatste jaren van het secundair op een bondige manier kennis kunnen laten maken met het zelfstandig beroep en het ondernemerschap. Ondernemerschap voor iedereen promoten Het opstarten van een eigen zaak wordt vandaag de dag te weinig belicht wanneer studenten op het einde van hun studies in het secundair nadenken over hun beroepskeuze. Dit basispakket wil een aanzet zijn om hier in de toekomst verandering in te brengen. Het is daarbij belangrijk dat dit gebeurt op een degelijke, pedagogisch verantwoorde manier en via aantrekkelijke en makkelijk hanteerbare documentatie, die UNIZO ter beschikking stelt van de scholen. Het Lespakket heeft een extra module Vrije Beroepen : deze is bedoeld voor leerlingen van de tweede en derde graad Algemeen Secundair Onderwijs. Deze leerlingen zetten (binnen enkele jaren) de stap naar het hoger onderwijs. UNIZO wil een positieve keuze voor het vrije beroep stimuleren door op de schoolbanken voldoende informatie te bezorgen over de carrièremogelijkheden en de sectoren. De leerkracht kan het lespakket gebruiken in de klas tijdens één lesuur. Het lespakket wordt gratis downloadbaar aangeboden voor alle leerkrachten, naast het lespakket Ik start een eigen zaak. In een aantrekkelijk digitaal ontwerp zullen de verschillende opleidingen, getuigenissen, actuele sectorinformatie en loonschalen, de verschillende job- en doorgroeimogelijkheden opgenomen worden. Aan de hand van 5 filmpjes (per sector) maken de leerlingen kennis met vrije beroepers: een dokter, een advocaat, een architect, een boekhouder en een vertaler. Eigen invulling geven Het online lespakket, dat leraars en docenten kunnen downloaden, bestaat uit een basismodule en verschillende complementaire modules, die telkens een theoretisch luik, teamspirit zelfvertrouwen volharding zin voor verantwoordelijkheid creativiteit zin voor initiatief
doe-opdrachten, videomateriaal, links, tips en weetjes bevatten. Toch is dit pakket slechts een beginpunt, dat leerkrachten en leerlingen de mogelijkheid biedt de kennismaking met het ondernemerschap op een geheel eigen wijze in te vullen en op die manier zelf te ontdekken wat de voorwaarden en de vooren nadelen van het ondernemerschap zijn. Wat krijgt u? Het online lespakket voor het secundair onderwijs bevat divers didactisch materiaal voor de leerkracht. Een lesvoorbereidingsdocument, dat verwijst naar de verschillende lesfases, de didactische principes, het materiaal en de timing van het lesblok ontbreekt evenmin. Evaluatievormen en een verwijzing naar de eindtermen ronden het geheel gepast af. Inhoud van het basispakket In het basispakket wordt ingegaan op een aantal gerichte vragen omtrent het runnen van een eigen zaak en worden een aantal begrippen en instanties voorgesteld. Het geheel begint heel bevattelijk met het voorstellen van het zelfstandig ondernemen. Daarna wordt dieper ingegaan op de voor- en nadelen van het ondernemerschap. Alle informatie over het starten met een eigen zaak is in het pakket opgenomen en bevat gerichte informatie over de voorwaarden voor het starten van een eigen zaak, de sociale rechten en plichten van de zelfstandige, welke aanvullende verzekeringen er bestaan, welke rechtsvormen er zijn, hoe een eigen zaak gefinancierd kan worden, op welke steunmaatregelen men een beroep kan doen en wat de verplichtingen zijn op het vlak van boekhouding, BTW en fiscaliteit. Project Online lespakket over het opstarten van een eigen zaak Twee modules: Het basispakket Het lespakket Vrije Beroepen Doelgroep Leerkrachten van studenten uit de 3 de graad secundair onderwijs Leerkracht : lesvoorbereiding, evaluatiemogelijkheden, verwijzing naar eindtermen, attractieve documentatie, video s, nuttige links Leerling: werkbundel Meer informatie: Carolien Verheyen 016 28 44 43 carolien.verheyen@unizo.be 11 Slechts één klik nodig Het basispakket is slechts één klik van u verwijderd. Het biedt u interessante lesmogelijkheden en garandeert uw leerlingen leerzame en praktijkgerichte informatie, die de kloof tussen onderwijs en ondernemen aanzienlijk verkleint. Een niet te missen kans! www.ondernemendeschool.be
Prioritaire Interventiezone Verantwoordelijke Uitgever : Bruno Wattenbergh Havenlaan 86c 1000 Brussel Europese fondsen die gericht zijn op de Kanaalzone In het kader van de planning van de Structurele Europese Fondsen (EFRO Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling), omschreef het Brussels Hoofdstedelijk Gewest zijn doelstellingen voor de periode 2007-2013 in het Operationeel Programma als volgt: Doelstelling 2013: laten we samen in de stadsontwikkeling investeren! Het doel van dit programma is een zone die structurele moeilijkheden kent maar nochtans tal van troeven bezit, een duwtje in de rug te geven. De regering besloot om de beschikbare middelen te concentreren op een Prioritaire Interventiezone, de zogenaamde PIZ, langs de oostelijke en westelijke oevers van het kanaal, van het noorden tot het zuiden van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Het gaat om Brussel-Stad, Schaarbeek, Anderlecht, Sint-Jans-Molenbeek, Vorst, Sint-Gillis, Sint-Joost-ten-Node Virginie Losson Coördinatie Boost Your Talent Brussels Agentschap voor de Onderneming (BAO) Tour & Taxis Havenlaan 86 c b211 1000 Brussel Tel. : +32 2 800 00 69 Fax : +32 2 422 00 43 contact@boostyourtalent.be www.boostyourtalent.be www.facebook.com/boostyourtalent.be Aan Franstalige kant ICHEC PME, Les Jeunes Entreprises en Groupe One stimuleren ondernemingszin in het Franstalige Onderwijs. Van het basis tot het hoger onderwijs, laten ze, door middel van verschillende activiteiten, leerlingen en studenten kennismaken met hun ondernemersvaardigheden en het ondernemerschap ontdekken. Dit doen ze door speelse activiteiten,interactieve rollenspelen, creativiteitssessies en vele andere programma s te organiseren.