Kerncijfers Verkeersveiligheid Uitgave 27
Inleiding Dit boekje presenteert de meest gehanteerde cijfers over verkeersveiligheid in Nederland. De cijfers hebben betrekking op de verkeersdoden en de ziekenhuisgewonden. Ook vergelijkt Kerncijfers Verkeersveiligheid het aantal verkeersdoden per miljoen inwoners met enkele Europese en niet-europese landen. Dit boekje geeft ook kengetallen van onderwerpen zoals rijden onder invloed, gordelgebruik, bevolking, wagenpark, rijbewijsbezit, verkeersovertredingen en rotondes. Dit boekje is tevens op internet beschikbaar via www.rws-avv.nl. Daar vindt u ook de (uitgebreide) data van alle grafieken en tabellen in een Excel-bestand. Kerncijfers Verkeersveiligheid verschijnt jaarlijks, ook in het Engels: Road Safety in the Netherlands, key figures. Bij de Adviesdienst Verkeer en Vervoer (AVV) verschijnen ook jaarlijks: Verkeersongevallen in Nederland Veiligheidsbalans Kerncijfers Goederenvervoer Kerncijfers Personenvervoer Kerncijfers Verkeer Specifieke wensen? Onze medewerkers stellen op verzoek tabellen samen of maken analyses voor het Ministerie van Verkeer en Waterstaat en andere overheden. Hiertoe heeft de AVV de beschikking over een groot aantal bestanden met basisgegevens. Mail uw vraag of wens naar het AVV-loket: avvloket@rws.nl. Binnen twee werkdagen neemt een van onze medewerkers contact met u op. Opmerkingen en vragen naar aanleiding van de vorige uitgave zijn waar mogelijk in deze uitgave verwerkt. Onze hartelijke dank voor alle opmerkingen en tips.
Inhoud Hoofdstuk 1 Verkeersdoden en ziekenhuisgewonden 3 1.1 Verkeersdoden per jaar 4 1.2 Ziekenhuisgewonden per jaar 5 1.3 Verkeersdoden per leeftijdsklasse 6 1.4 Ziekenhuisgewonden per leeftijdsklasse 7 1.5 Verkeersdoden per 1.. inwoners 8 1.6 Ziekenhuisgewonden per 1.. inwoners 9 1.7 Verkeersdoden per maand 1 1.8 Ziekenhuisgewonden per maand 11 1.9 Verkeersdoden per dag van de week 12 1.1 Ziekenhuisgewonden per dag van de week 13 1.11 Verkeersdoden per dagdeel 14 1.12 Ziekenhuisgewonden per dagdeel 15 1.13 Verkeersdoden per vervoerwijze 16 1.14 Ziekenhuisgewonden per vervoerwijze 17 1.15 Verkeersdoden per reizigers- en voertuigkilometers 18 1.16 Ziekenhuisgewonden per reizigers- en voertuigkilometers 19 1.17 Verkeersdoden per wegbeheerder en maximum snelheid 2 1.18 Ziekenhuisgewonden per wegbeheerder en maximum snelheid 21 1.19 Verkeersdoden met vrachtverkeer 22 1.2 Ziekenhuisgewonden met vrachtverkeer 23 1.21 Verkeersdoden per miljoen inwoners in en buiten Europa 24 Hoofdstuk 2 - Kengetallen 27 2.1 Rijden onder invloed 28 2.2 Gebruik gordels en kinderbeveiliging 3 2.3 Lichtvoering fietsers 32 2.4 Bevolkingssamenstelling per leeftijdsklasse 34 2.5 Wagenparkcijfers 35 2.6 Rijbewijsbezit voor besturen personenauto 36 2.7 Registratie verkeersovertredingen 37 2.8 Ontwikkelingen op rotondes 39 Verkeersveiligheid
1 Verkeersdoden en ziekenhuisgewonden Hoe is de ontwikkeling van het aantal verkeersslachtoffers? Informatie over verkeersdoden en ziekenhuisgewonden wordt in dit boekje per onderwerp weergegeven. Voor de verkeersdoden zijn dit de werkelijke aantallen zoals die door de AVV en het CBS zijn vastgesteld. Het werkelijk aantal verkeersdoden is vanaf 1996 beschikbaar. Vanaf 1996 blijkt de registratiegraad ca. 93% van de werkelijke omvang te bedragen. Voor de ziekenhuisgewonden zijn dit de cijfers aan de hand van gegevens van de Landelijke Medische Registratie (LMR). De verslagperiode bij de verkeersdoden is 1997-26. In tegenstelling tot voorgaande publicaties wordt er voor de werkelijke omvang van het aantal ziekenhuisgewonden informatie verstrekt over de jaargangen 2 t/m 25. Dit is het gevolg van het hanteren van een licht gewijzigde berekeningsmethodiek voor deze categorie slachtoffers vanaf 2. Een herberekening van de voorgaande jaren is momenteel niet mogelijk. Aan het einde van het eerste hoofdstuk worden bij enkele onderwerpen de geregistreerde aantallen vermeld, omdat hiervan geen nadere cijfers beschikbaar zijn. Voor volgende publicaties wordt er naar gestreefd uitsluitend werkelijke aantallen te hanteren. De werkelijke omvang van de verkeersveiligheid De politie registreert de verkeersongevallen in Nederland en verstrekt die gegevens aan de Adviesdienst Verkeer en Vervoer (AVV). Indien de politie niet wordt gewaarschuwd wordt een ongeval niet geregistreerd. Het ongevallenbestand bevat dus niet alle ongevallen die werkelijk zijn gebeurd. In de praktijk blijkt dat ongevallenregistratie afhankelijk is van de ernst van het ongeval en van de wijze van verkeersdeelname. Juiste cijfers zijn van groot belang voor een doeltreffend beleid. Daarom hebben de AVV, het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) en de Stichting Wetenschappelijk Onderzoek Verkeersveiligheid (SWOV) wetenschappelijk verantwoorde ophoogmethodieken vastgesteld om de werkelijke omvang van de verkeersveiligheid in Nederland te bepalen. Verkeersveiligheid
1.1 Verkeersdoden per jaar Jaar 997 1999 21 22 23 24 25 26 Aantal 1.235 1.186 1.83 1.66 1.88 881 817 811 Bron: AVV/CBS Verkeersdoden en doelstelling Nota Mobiliteit 1.4 1.2 1. 8 75 6 58 4 2 '96 '98 '2 '2 '4 '6 '8 '1 '12 '14 '16 '18 '2 werkelijk aantal doelstelling Nota Mobiliteit Verkeersdoden 195-26 4. 3.5 3. 2.5 2. 1.5 1. 5 195 1955 196 1965 197 1975 198 1985 199 1995 2 26 Verkeersveiligheid
1.2 Ziekenhuisgewonden per jaar Jaar 2 21 22 23 24 25 Aantal 18.6 18.11 18.38 19.4 18.6 17.68 Bron: AVV Ziekenhuisgewonden en doelstelling Nota Mobiliteit 21. 18. 17. 15. 12. 12.225 9. 6. 3. '96 '98 '2 '2 '4 '6 '8 '1 '12 '14 '16 '18 '2 werkelijk aantal doelstelling Nota Mobiliteit Ziekenhuisgewonden 1975-25 4. 35. 3. 25. 2. 15. 1. 5. 1975 198 1985 199 1995 2 25 Verkeersveiligheid 5
1.3 Verkeersdoden per leeftijdsklasse Leeftijd 1997 1999 21 22 23 24 25 26-3 6 9 2 4 5 4-11 14 33 21 15 16 12-15 4 29 29 16 25-15 8 88 63 16-17 46 58 46 47 49 28 29 25 18-24 22 196 165 28 18 158 125 119 25-34 241 196 2 191 181 122 118 83 35-49 21 196 192 178 192 152 152 169 5-64 161 161 161 12 155 125 13 123 65-79 197 198 168 151 16 143 145 148 8+ 16 93 88 111 1 11 83 98 Totaal 1.235 1.186 1.83 1.66 1.88 881 817 811 Bron: AVV/CBS Gemiddeld aantal verkeersdoden naar leeftijdsklasse in 23-25 t.o.v. 26 175 15 125 1 75 5 25-3 4-11 12-15 16-17 18-24 25-34 35-49 5-64 65-79 8+ gemiddeld 23-25 26 6 Verkeersveiligheid
1.4 Ziekenhuisgewonden per leeftijdsklasse Leeftijd 2 21 22 23 24 25-15 2.38 2.14 2.33 2.24 2.18 2.14 16-17 1.28 1.29 1.35 1.33 1.27 1.9 18-24 2.83 2.55 2.52 2.64 2.45 2.28 25-34 2.91 2.81 2.64 2.59 2.39 2.23 35-49 3.31 3.4 3.41 3.52 3.37 3.33 5-64 2.66 2.66 2.7 2.95 2.82 3.9 65-79 2.49 2.52 2.59 2.85 2.63 2.59 8+ 75 72 83 91 95 92 Totaal 18.6 18.11 18.38 19.4 18.6 17.68 Bron: AVV Gemiddeld aantal ziekenhuisgewonden naar leeftijdsklasse in 22-24 t.o.v. 25 4. 3.5 3. 2.5 2. 1.5 1. 5-15 16-17 18-24 25-34 35-49 5-64 65-79 8+ gemiddeld 22-24 25 Verkeersveiligheid 7
1.5 Verkeersdoden per 1.. inwoners Leeftijd 1997 1999 21 22 23 24 25 26-15 26,2 28,5 19,9 18,8 22,1 16,2 1,9 14,4 16-17 123,7 157,6 125,3 124,5 126,6 71,3 74, 63,7 18-24 144,6 145,8 123,3 155,1 133,5 116,8 91,9 87,6 25-34 92,5 77, 82,1 8,1 77,8 53,9 54, 39,2 35-49 56, 54,1 51,8 47,5 5,9 4,1 39,8 44, 5-64 65,3 6,7 57,5 41,9 52,8 41,8 42,6 39,6 65-79 123,4 121,1 11,3 9,3 95,4 84,5 84,5 84,9 8+ 217,5 187,4 17,3 28,8 183,8 18,9 144,7 166,9 Alle leeftijden 79,3 75,3 67,9 66,2 67,2 54,2 5,1 49,7 Bron: AVV/CBS Gemiddeld aantal verkeersdoden per 1.. inwoners naar leeftijdsklasse in 23-25 t.o.v. 26 2 175 169,8 15 125 114,1 1 9,6 88,2 75 5 61,9 43,6 45,7 57,2 25 16,4-15 16-17 18-24 25-34 35-49 5-64 65-79 8+ Alle leeftijden gemiddeld 23-25 26 Verkeersveiligheid
1.6 Ziekenhuisgewonden per 1.. inwoners Leeftijd 2 21 22 23 24 25-15 761 676 73 699 679 668 16-17 3.534 3.515 3.577 3.435 3.234 2.782 18-24 2.116 1.96 1.879 1.958 1.811 1.677 25-34 1.168 1.153 1.17 1.113 1.56 1.21 35-49 93 917 911 934 888 871 5-64 975 95 942 1.5 942 1.13 65-79 1.57 1.52 1.554 1.7 1.554 1.51 8+ 1.499 1.394 1.561 1.673 1.72 1.64 Alle leeftijden 1.172 1.133 1.141 1.176 1.111 1.84 Bron: AVV Gemiddeld aantal ziekenhuisgewonden per 1.. inwoners naar leeftijdsklasse in 22-24 t.o.v. 25 4. 3.5 3416 3. 2.5 2. 1883 1.5 162 1645 1. 192 911 963 1143 72 5-15 16-17 18-24 25-34 35-49 5-64 65-79 8+ Alle leeftijden gemiddeld 22-24 25 Verkeersveiligheid 9
1.7 Verkeersdoden per maand Maand 1997 1999 21 22 23 24 25 26 Januari 12 83 9 78 11 63 65 55 Februari 75 96 59 82 69 67 64 56 Maart 82 91 73 89 97 46 57 6 April 11 76 77 96 8 74 62 48 Mei 12 91 13 82 82 92 72 81 Juni 111 1 14 93 115 61 67 84 Juli 112 14 97 1 14 84 77 69 Augustus 137 112 11 9 17 62 65 72 September 96 99 11 96 9 77 77 77 Oktober 112 117 97 9 82 92 65 66 November 12 17 98 93 9 87 77 83 December 13 11 83 76 71 76 69 6 Totaal 1.235 1.186 1.83 1.66 1.88 881 817 811 Bron: AVV/CBS Gemiddeld aantal verkeersdoden per maand in 23-25 t.o.v. 26 14 12 1 8 6 4 2 Jan Feb Mrt Apr Mei Jun Jul Aug Sep Okt Nov Dec gemiddeld 23-25 26 1 Verkeersveiligheid
1.8 Ziekenhuisgewonden per maand Maand 2 21 22 23 24 25 Januari 1.49 1.31 1.37 1.38 1.26 1.59 Februari 1.31 1.12 1.21 1.17 1.18 1.5 Maart 1.41 1.17 1.49 1.5 1.27 1.12 April 1.6 1.33 1.45 1.56 1.61 1.51 Mei 1.83 1.93 1.63 1.75 1.73 1.61 Juni 1.89 1.75 1.84 1.98 1.73 1.83 Juli 1.49 1.68 1.58 1.66 1.57 1.47 Augustus 1.67 1.59 1.7 1.78 1.59 1.48 September 1.64 1.49 1.86 1.85 1.75 1.69 Oktober 1.48 1.74 1.51 1.56 1.59 1.6 November 1.47 1.51 1.47 1.43 1.37 1.38 December 1.32 1.49 1.26 1.4 1.4 1.34 Totaal 18.6 18.11 18.38 19.4 18.6 17.68 Bron: AVV Gemiddeld aantal ziekenhuisgewonden per maand in 22-24 t.o.v. 25 2.1 1.8 1.5 1.2 9 6 3 Jan Feb Mrt Apr Mei Jun Jul Aug Sep Okt Nov Dec gemiddeld 22-24 25 Verkeersveiligheid 11
1.9 Verkeersdoden per dag van de week Weekdag 1997 1999 21 22 23 24 25 26 Maandag 165 17 155 136 157 114 115 111 Dinsdag 162 141 161 132 122 113 126 119 Woensdag 176 17 153 13 145 19 99 133 Donderdag 194 14 159 143 147 128 17 99 Vrijdag 193 25 175 179 171 139 135 121 Zaterdag 168 185 154 185 187 143 12 12 Zondag 176 175 127 162 159 135 115 18 Totaal 1.235 1.186 1.83 1.66 1.88 881 817 811 Bron: AVV/CBS Gemiddeld aantal verkeersdoden per dag van de week in 23-25 t.o.v. 26 21 18 15 12 9 6 3 Maandag Dinsdag Woensdag Donderdag Vrijdag Zaterdag Zondag gemiddeld 23-25 26 12 Verkeersveiligheid
1.1 Ziekenhuisgewonden per dag van de week Weekdag 2 21 22 23 24 25 Maandag 2.56 2.64 2.65 2.72 2.51 2.56 Dinsdag 2.57 2.59 2.52 2.72 2.61 2.41 Woensdag 2.56 2.47 2.51 2.7 2.6 2.54 Donderdag 2.68 2.65 2.73 2.74 2.65 2.62 Vrijdag 3.4 2.87 2.93 2.95 2.83 2.69 Zaterdag 2.79 2.65 2.65 2.76 2.54 2.47 Zondag 2.4 2.24 2.38 2.45 2.32 2.38 Totaal 18.6 18.11 18.38 19.4 18.6 17.68 Bron: AVV Gemiddeld aantal ziekenhuisgewonden per dag van de week in 22-24 t.o.v. 25 2.9 2.8 2.7 2.6 2.5 2.4 2.3 2.2 Maandag Dinsdag Woensdag Donderdag Vrijdag Zaterdag Zondag gemiddeld 22-24 25 Verkeersveiligheid 13
1.11 Verkeersdoden per dagdeel Dagdeel 1997 1999 21 22 23 24 25 26 7-8 uur 126 86 15 87 96 59 62 64 9-11 uur 136 155 114 12 18 19 96 96 12-15 uur 255 27 257 252 255 184 156 192 16-17 uur 169 169 155 154 155 121 18 136 18-21 uur 252 223 189 183 186 151 157 122 22-6 uur 297 284 263 288 276 216 19 165 Onbekend 41 48 36 Totaal 1.235 1.186 1.83 1.66 1.88 881 817 811 Bron: AVV/CBS Gemiddeld aantal verkeersdoden per dagdeel in 23-25 t.o.v. 26 35 3 25 2 15 1 5 7-8 uur 9-11 uur 12-15 uur 16-17 uur 18-21 uur 22-6 uur gemiddeld 23-25 26 14 Verkeersveiligheid
1.12 Ziekenhuisgewonden per dagdeel Dagdeel 2 21 22 23 24 25 7-8 uur 1.51 1.56 1.42 1.56 1.36 1.36 9-11 uur 2.59 2.55 2.59 2.77 2.59 2.48 12-15 uur 4.73 4.53 4.8 5.1 4.8 4.62 16-17 uur 2.68 2.59 2.59 2.57 2.54 2.51 18-21 uur 3.85 3.69 3.75 3.73 3.55 3.43 22-6 uur 3.25 3.18 3.23 3.4 3.22 3.27 Totaal 18.6 18.11 18.38 19.4 18.6 17.68 Bron: AVV Gemiddeld aantal ziekenhuisgewonden per dagdeel in 22-24 t.o.v. 25 7. 6. 5. 4. 3. 2. 1. 7-8 uur 9-11 uur 12-15 uur 16-17 uur 18-21 uur 22-6 uur gemiddeld 22-24 25 Verkeersveiligheid 15
1.13 Verkeersdoden per vervoerswijze Vervoerswijze 1997 1999 21 22 23 24 25 26 Personenauto 587 54 53 496 414 35 34 Bestelauto 28 43 36 53 18 21 21 Personen-/ bestelauto 617 615 547 539 549 432 371 361 Vrachtauto/bus 8 13 16 11 8 1 11 9 Bus 2 1 2 2 1 1 Motor/ scooter 98 83 85 11 96 91 78 59 Brom-/snorfiets 98 15 85 16 99 87 77 87 Fiets 264 227 225 195 219 18 181 216 Voetganger 132 13 115 18 17 77 89 73 Overige 16 12 8 4 1 4 9 5 Totaal 1.235 1.186 1.83 1.66 1.88 881 817 811 De cijfers van 24 t/m 26 zijn gecorrigeerd op basis van RDW-voertuiggegevens Bron: AVV/CBS Gemiddeld aantal verkeersdoden per vervoerswijze in 23-25 t.o.v. 26 7 6 5 4 451 3 2 193 1 88 88 91 Personen-/ bestelauto 1 Vrachtauto/bus Motor/ scooter Brom-/ snorfiets Fiets Voetganger 8 Overige gemiddeld 23-25 26 16 Verkeersveiligheid
1.14 Ziekenhuisgewonden per vervoerswijze Vervoerswijze 2 21 22 23 24 25 Personen-/ bestelauto 6.1 5.83 5.61 5.5 5.15 4.67 Vrachtauto/bus 15 13 14 8 11 1 Motor/scooter 1.19 1.31 1.29 1.31 1.21 1.17 Bromfiets 3.45 3.36 3.43 3.55 3.34 3.14 Fiets 6.49 6.27 6.68 7.44 7.11 7.46 Voetganger 1.24 1.15 1.17 1.4 1.7 1.6 Overige 8 6 6 11 7 8 Totaal 18.6 18.11 18.38 19.4 18.6 17.68 Bron: AVV Gemiddeld aantal ziekenhuisgewonden per vervoerswijze in 22-24 t.o.v. 25 8. 7. 7.77 6. 5. 5.42 4. 3. 3.44 2. 1. 1.27 1.93 Personen-/ bestelauto 11 Vrachtauto/bus Motor/ scooter Bromfiets Fiets Voetganger 8 Overige gemiddeld 22-24 25 Verkeersveiligheid 17
1.15 Verkeersdoden per reizigers- en voertuigkilometer 1997 1999 21 22 23 24 25 26 Reizigerskm (x miljard) 183,2 186,6 187,6 189,3 19,9 196,9 195, 195,1 Voertuigkm (x miljard) 113, 122, 127, 131, 133, 134,9 133,6 133,7 Verkeersdoden 1.235 1.186 1.83 1.66 1.88 881 817 811 Doden per mld reizigerskm 6,7 6,4 5,8 5,6 5,7 4,5 4,2 4,2 Doden per mld voertuigkm 1,9 9,7 8,5 8,1 8,2 6,5 6,1 6,1 De reizigerskilometers van 25 uit de vorige publicatie waren inclusief de vrachtwagenverplaatsingen. Het nieuwe cijfer is conform de overige jaargangen exclusief de vrachtwagenverplaatsingen. De voertuigkilometers van 24-26 zijn gebaseerd op de gemiddelde verhoudingsfactor tussen reizigers- en voertuigkilometers uit voorgaande jaren. Bron: AVV/CBS 21 1.4 18 1.2 15 1. 12 8 9 6 6 4 3 2 1996 1997 1998 1999 2 21 22 23 24 25 26 reizigerskilometers (x miljard) voertuigkilometers (x miljard) verkeersdoden trendlijn verkeersdoden 18 Verkeersveiligheid
1.16 Ziekenhuisgewonden per reizigers- en voertuigkilometer 2 21 22 23 24 25 Reizigerskilometers (x miljard) 186,6 187,6 189,3 19,9 196,9 195, Voertuigkilometers (x miljard) 126, 127, 131, 133, 134,9 133,6 Ziekenhuisgewonden 18.6 18.11 19.38 19.4 18.6 17.68 Ziekenhuisgewonden per miljard reizigerskm 99,7 96,5 12,4 99,7 91,7 9,7 Ziekenhuisgewonden per miljard voertuigkm 147,6 142,6 147,9 143,2 134,5 135,5 De reizigerskilometers van 25 uit de vorige publicatie waren inclusief de vrachtwagenverplaatsingen. Het nieuwe cijfer is conform de overige jaargangen exclusief de vrachtwagenverplaatsingen. De voertuigkilometers van 24-26 zijn gebaseerd op de gemiddelde verhoudingsfactor tussen reizigers- en voertuigkilometers uit voorgaande jaren. Bron: AVV 21 21. 18 18. 15 15. 12 12. 9 9. 6 6. 3 3. 1996 1997 1998 1999 2 21 22 23 24 25 reizigerskilometers (x miljard) voertuigkilometers (x miljard) ziekenhuisgewonden trendlijn ziekenhuisgewonden Verkeersveiligheid 19
1.17 Verkeersdoden per wegbeheerder per maximum snelheid Geregistreerde aantallen Rijk 997 1999 21 22 23 24 25 26 5 km 5 3 12 13 7 12 3 9 6 km 7 km 11 23 11 8 7 3 8 3 8 km 39 42 38 22 31 34 21 29 1 km 51 43 4 4 43 33 32 23 12 km 82 55 62 68 88 69 66 53 Onbekend 2 2 Totaal 188 166 163 151 176 151 132 119 Provincie 1997 1999 21 22 23 24 25 26 5 km 3 23 2 2 2 23 15 18 6 km 3 1 4 9 5 3 7 11 7 km 8 5 8 8 8 2 2 2 8 km 24 215 178 212 198 145 122 131 1 km 19 3 2 15 18 15 1 13 12 km 2 4 1 4 Onbekend 4 3 2 Totaal 32 278 23 264 249 193 163 177 Gemeente 1997 1999 21 22 23 24 25 26 3 km 3 19 39 35 5 32 36 32 5 km 329 317 277 287 276 197 188 217 6 km 2 8 16 17 22 31 41 45 7 km 15 2 17 16 9 18 1 1 8 km 256 257 226 2 216 152 133 97 1 km 2 2 2 1 1 Onbekend 15 25 13 Totaal 634 621 577 555 575 446 434 414 Overig 1997 1999 21 22 23 24 25 26 5 km 6 5 4 6 4 2 7 3 6 km 1 4 2 9 8 6 5 7 km 1 8 km 33 19 15 8 15 4 8 12 1 km Onbekend Totaal 39 25 23 17 28 14 21 2 Totaal 1.163 1.9 993 987 1.28 84 75 73 8 km: de slachtoffers bij 8 en 9 km zijn getotaliseerd Bron: AVV 2 Verkeersveiligheid
1.18 Ziekenhuisgewonden per wegbeheerder per maximum snelheid Geregistreerde aantallen Rijk 2 21 22 23 24 25 26 5 km 94 18 115 115 84 97 78 6 km 8 7 13 1 3 5 8 7 km 19 94 97 126 87 93 71 8 km 328 342 38 3 237 195 219 1 km 316 291 322 274 25 271 17 12 km 637 652 67 628 653 528 475 Onbekend 14 16 7 Totaal 1.492 1.494 1.525 1.453 1.328 1.25 1.28 Provincie 2 21 22 23 24 25 26 5 km 336 324 312 39 287 255 266 6 km 25 5 56 53 48 54 112 7 km 73 9 67 56 55 52 44 8 km 1.423 1.329 1.384 1.245 1.89 1.59 998 1 km 11 112 11 12 83 59 84 12 km 7 9 1 6 16 6 12 Onbekend 44 45 44 Totaal 1.974 1.914 1.93 1.771 1.622 1.53 1.56 Gemeente 2 21 22 23 24 25 26 3 km 548 587 691 691 725 773 839 5 km 5.224 4.922 4.891 4.637 3.837 3.95 3.751 6 km 83 133 179 229 25 314 364 7 km 157 155 142 145 13 124 91 8 km 1.797 1.62 1.453 1.455 1.218 1.64 1.8 1 km 8 9 1 1 6 2 7 Onbekend 183 261 22 Totaal 7.817 7.48 7.366 7.167 6.349 6.443 6.262 Overig 2 21 22 23 24 25 26 5 km 72 58 44 45 52 45 44 6 km 8 33 41 7 77 96 77 7 km 2 5 7 2 2 2 3 8 km 139 116 15 88 52 7 73 1 km 1 Onbekend 2 1 5 1 8 Totaal 224 213 197 25 188 223 25 Totaal 11.57 11.29 11.18 1.596 9.487 9.41 9.55 8 km: de slachtoffers bij 8 en 9 km zijn getotaliseerd Bron: AVV Verkeersveiligheid 21
1.19 Verkeersdoden bij ongevallen met bestel- en vrachtauto s* Geregistreerde aantallen Vervoerswijze 1997 1999 21 22 23 24 25 26 Binnen bestelauto 57 5 42 36 55 14 2 21 Buiten bestelauto 81 85 84 76 12 78 69 67 Bestelauto betrokken en veroorzaker 87 75 75 56 85 44 38 45 Binnen vrachtauto 11 14 16 11 8 1 11 9 Buiten vrachtauto 157 158 154 11 139 131 96 12 Vrachtauto betrokken en veroorzaker 67 75 75 57 53 52 51 61 * Het betreft hier alle verkeersdoden als gevolg van alle ongevallen, waarbij een vrachtauto of bestelwagen betrokken is. Niet alleen de ongevallen waarbij deze als primaire botser betrokken is, maar ook de ongevallen waarbij deze als niet-primaire botser betrokken is. Bron: AVV Bestelauto 12 1 8 6 4 2 1996 1997 1998 1999 2 21 22 23 24 25 26 binnen bestelauto buiten bestelauto bestelauto betrokken en veroorzaker Vrachtauto 21 18 15 12 9 6 3 1996 1997 1998 1999 2 21 22 23 24 25 26 binnen vrachtauto buiten vrachtauto vrachtauto betrokken en veroorzaker 22 Verkeersveiligheid
1.2 Ziekenhuisgewonden bij ongevallen met bestel- en vrachtauto s* Geregistreerde aantallen Vervoerswijze 1997 1999 21 22 23 24 25 26 Binnen bestelauto 397 479 519 435 422 373 362 45 Buiten bestelauto 839 138 934 915 913 899 847 861 Bestelauto betrokken en veroorzaker 741 878 865 757 778 752 767 743 Binnen vrachtauto 85 13 19 8 61 64 67 61 Buiten vrachtauto 565 635 58 53 498 446 462 432 Vrachtauto betrokken en veroorzaker 346 354 338 32 285 255 246 243 * Het betreft hier alle ziekenhuisgewonden als gevolg van alle ongevallen, waarbij een vrachtauto of bestelwagen betrokken is. Niet alleen de ongevallen waarbij deze als primaire botser betrokken is, maar ook de ongevallen waarbij deze als niet-primaire botser betrokken is. Bron: AVV Bestelauto 1.2 1. 8 6 4 2 1996 1997 1998 1999 2 21 22 23 24 25 26 binnen bestelauto buiten bestelauto bestelauto betrokken en veroorzaker Vrachtauto 7 6 5 4 3 2 1 1996 1997 1998 1999 2 21 22 23 24 25 26 binnen vrachtauto buiten vrachtauto vrachtauto betrokken en veroorzaker Verkeersveiligheid 23
1.21 Verkeersdoden per miljoen inwoners in en buiten Europa in 25 Geregistreerde aantallen Europa EU-landen Malta 43 Nederland 46 Zweden 49 Groot Brittannië 56 Denemarken 61 Duitsland 65 Finland 71 Frankrijk 89 Oostenrijk 94 Italie * 97 Ierland 99 Luxemburg 11 Slowakije 14 Spanje 15 België 16 Portugal 119 Estland 125 Tsjechië 126 Hongarije 127 Slovenië 129 Cyprus 14 Polen 143 Griekenland 146 Letland 191 Litouwen 221 Gemiddeld EU 91 Buiten Europa Japan 62 Australië 81 Canada* 85 Nieuw Zeeland 99 Zuid-Korea 132 Verenigde Staten 147 * Cijfers van 24 Bron: IRTAD - OECD EU-landen 25 25 2 15 1 5 Malta Nederland Zweden Groot Brittannië Denemarken Duitsland Finland Frankrijk Oostenrijk Italië Ierland Luxemburg Slowakije Spanje België Portugal Estland Tsjechië Hongarije Slovenië Cyprus Polen Griekenland Letland Litouwen gemiddelde EU Buiten Europa 25 2 15 1 5 Japan Australië Canada Nw Zeeland Zuid-Korea Ver. Staten 24 Verkeersveiligheid
Verkeersveiligheid 25
2 Kengetallen In dit hoofdstuk worden kengetallen weergegeven van onderwerpen die kunnen worden gerangschikt onder gedragsbeïnvloeding. Het betreft onderwerpen zoals alcohol- en gordelgebruik, fietsverlichting, bevolkingsgroei, wagenpark, rijbewijsbezit en verkeersovertredingen. Verkeersveiligheid 27
2.1 Rijden onder invloed Vanaf 1999 voert de AVV onderzoek uit naar het alcoholgebruik van automobilisten. In samenwerking met de politie worden door het hele land alcoholcontroles gehouden. Percentage overtreders in 1999-25 7% 6% 5% 4% 3% 4,2 4,3 4,1 4,1 3,7 3,4 2,8 2% 1% % 1999 2 21 22 23 24 25 Percentage overtreders verdeeld naar mannen en vrouwen in 1999-25 7% 6% 5% 4% 3% 2% 4,8 2,6 5,2 2,2 4,9 2,1 4,8 2,3 4,4 2, 4,1 1,6 3,3 1,7 1% % 1999 2 21 22 23 24 25 mannen vrouwen Circa 83% van alle overtreders is van het mannelijke geslacht. 28 Verkeersveiligheid
Percentage overtreders verdeeld naar leeftijd in 1999-25 999 2 21 22 23 24 25 18-24 jaar 3,1% 3,2% 2,9% 3,% 2,5% 2,2% 2,% 25-34 jaar 4,4% 4,5% 4,3% 4,2% 4,1% 4,% 3,3% 35-49 jaar 4,8% 5,1% 5,1% 5,1% 4,5% 4,1% 3,3% 5 jaar e.o. 4,1% 4,3% 3,7% 3,8% 3,4% 2,9% 2,5% Het grootste percentage overtreders is tussen 34 en 5 jaar oud. Percentage overtreders verdeeld naar tijdstip in 1999-25 999 2 21 22 23 24 25 Vrijdag 22: - : uur 2,3% 2,9% 2,3% 2,5% 2,3% 2,1% 2,% : - 2: uur 5,6% 5,5% 4,3% 4,8% 4,9% 4,6% 4,4% 2: - 4: uur 1,2% 1,6% 9,5% 8,8% 8,3% 7,% 6,1% Totaal 4,8% 5,1% 4,3% 4,3% 4,2% 3,7% 3,5% Zaterdag 22: - : uur 2,6% 2,2% 2,1% 2,6% 2,% 2,2% 1,3% : - 2: uur 3,% 3,9% 4,7% 3,8% 3,5% 3,1% 2,3% 2: - 4: uur 7,1% 6,2% 6,5% 6,3% 5,9% 4,8% 5,% Totaal 3,6% 3,6% 3,9% 3,9% 3,3% 3,1% 2,3% Het aandeel overtreders is op vrijdagnacht tussen 2: - 4: uur het grootst. Verkeersveiligheid 29
2.2 Gebruik gordels en kinderbeveiliging De laatste jaren zijn er meer soorten zitjes in de handel gekomen die bijdragen aan het veilig vervoeren van kinderen in de auto. Een voorbeeld is de zittingverhoger, die voor de wat grotere kinderen een veiliger gebruik van de gordel mogelijk maakt. Het gordelgebruik onder autobestuurders is in 26 weer gestegen t.o.v. voorgaande jaren. De bestuurders van zowel personen- als bestelauto s dragen hun gordel meer dan voorheen. Ontwikkeling gordelgebruik in personenauto s in de periode 1991-26 1% 9% 8% 7% 6% 72 68 75 76 74 72 7 71 78 74 79 8 89 87 87 86 63 91 9 69 92 9 64 94 94 73 5% 4% 34 41 41 32 52 3% 2% 14 16 1% % 1991 1992 1995 1997 1998 2 22 23 24 25 26 bestuurder voorpassagier achterpassagier Het gordelgebruik onder bestuurders in de periode 22-26 1% 9% 94 92 9 91 91 89 8% 8 81 8 77 78 7% 6% 5% 55 4% 3% Personenauto's Bestelauto's Totaal 22 24 25 26 3 Verkeersveiligheid
Percentage gordelgebruik bestuurder naar gebiedstype (personenauto s) 1% 9% 8% 7% 6% 93 88 83 74 94 91 92 86 5% 4% 3% Binnen bebouwde kom Buiten bebouwde kom 2 22 24 26 Buiten de bebouwde kom is het gordelgebruik nog altijd hoger dan binnen de kom. Percentage gebruik van beveiligingsmiddelen voor kinderen tot 12 jaar 7% 6% 5% 4% 3% 2% 1% % In een kinderzitje Op de stoel met gordel Los op de stoel (zonder gordel) Op een zittingverhoger met gordel Met een babyzitje Met een reiswieg Op schoot Op een zittingverhoger zonder gordel 22 24 25 26 De nieuwe regelgeving voor het gebruik van kinderzitjes heeft duidelijk verandering in het gebruik van beveiligingsmiddelen door kinderen tot gevolg. Minder dan 1% van de kinderen wordt voor in de auto vervoerd. Het kinderzitje was in 26 het meest gebruikte beveiligingsmiddel voor kinderen kleiner dan 1,35 m. Verkeersveiligheid 31
2.3 Lichtvoering fietsers In tegenstelling tot voorgaande jaren, toen ook brom- en snorfietsers werden beoordeeld, zijn er er nu alleen metingen voor fietsers gedaan. Onderstaande informatie heeft betrekking op metingen die jaarlijks in december en de daaropvolgende januari in 23 t/m 26 zijn uitgevoerd. Het onderzoek geeft inzicht in de mate waarin voor- en achterverlichting wordt gevoerd. Hierbij wordt er onderscheid gemaakt tussen complete verlichting volgens de wettelijk norm en volledige verlichting buiten de norm. Dagelijks zijn er metingen verricht in de ochtend van 6.3 tot 9. uur en in de avond van 17. tot 21. uur Vergeleken met metingen in voorgaande jaren blijkt dat de opgaande trend in het voeren van fietsverlichting stagneert. Percentage fietsers met volledige verlichting (voor- en achterlicht brandend) 7% 65% 63 64 6% 55% 57 5% 48 45% 4% 23 23/24 24/25 25/26 Percentage volledige verlichting naar dagdeel 7% 65% 6% 6 67 62 55% 54 5% 45% 4% ochtend volgens norm avond niet volgens norm Volgens norm: verlichting aan fiets bevestigd en continue brandend Niet volgens norm: verlichting niet aan fiets bevestigd en/of niet continu brandend 32 Verkeersveiligheid
Percentage volledige verlichting naar groepsverband 7% 65% 64 64 6% 55% 56 59 5% 45% 4% alleen volgens norm groep niet volgens norm Percentage volledige verlichting naar geslacht 7% 65% 6% 63 63 66 55% 54 5% 45% 4% man volgens norm vrouw niet volgens norm Percentage volledige verlichting naar leeftijdsklasse 9% 8% 8 79 7% 6% 5% 4% 41 37 54 65 45 48 61 7 53 54 69 51 52 7 3% feb 23 dec 3/jan 4 dec 4/jan 5 dec 5/jan 6 <18 jaar 18-25 jaar 26-5 jaar >5 jaar Verkeersveiligheid 33
2.4 Bevolkingssamenstelling per leeftijdsklasse Aantallen x miljoen Leeftijdsklasse 1997 1999 21 22 23 24 25 26-4,97,98 1, 1,1 1,2 1,2 1,1,99 5-9,98,99 1,,99,98,99,99 1, 1-14,91,95,98,99 1, 1,1 1,1 1, 15-19,93,92,93,94,96,97,98,99 2-24 1,3,97,96,97,97,97,97,96 25-29 1,29 1,23 1,12 1,7 1,3 1,1,99,99 3-34 1,32 1,31 1,32 1,31 1,3 1,25 1,19 1,12 35-39 1,26 1,3 1,33 1,33 1,32 1,32 1,31 1,31 4-44 1,17 1,19 1,24 1,26 1,28 1,29 1,31 1,31 45-49 1,16 1,13 1,14 1,16 1,17 1,18 1,2 1,22 5-54,99 1,11 1,18 1,15 1,12 1,11 1,11 1,12 55-59,79,83,88,97 1,4 1,8 1,11 1,15 6-64,69,71,74,75,77,8,82,84 65-69,63,64,64,65,65,66,68,7 7-74,55,55,56,56,57,57,58,58 75-79,41,44,46,46,45,46,46,47 8-84,28,28,29,3,31,33,34,34 85-89,15,15,16,16,16,16,16,17 9-94,5,6,6,6,6,6,6,6 95 eo,1,1,1,1,1,1,1,1 Totaal 15,57 15,76 15,99 16,11 16,19 16,26 16,31 16,33 Bron: CBS Gemiddelde bevolkingssamenstelling in 1996-25 t.o.v. 26 1,4 1,2 1,,8,6,4,2, -4 5-9 1-14 15-19 2-24 25-29 3-34 35-39 4-44 45-49 5-54 55-59 6-64 65-69 7-74 75-79 8-84 85-89 9-94 95 e.o. gemiddeld 1996-25 26 34 Verkeersveiligheid
2.5 Wagenparkcijfers Aantallen x 1. 1997 1999 21 22 23 24 25 26 Bus 1,1 1,1 1,1 1,1 1,1 1, 1,1 1,1 Spec.voertuig 2,8 3,3 4, 4,3 4,7 5, 5,1 5,5 Trekker 4,7 5,3 6, 6,2 6,3 6, 6,5 6,6 Vrachtauto 8,4 8,2 8,3 8,3 8,2 8, 7,8 7,6 Motor 35,4 39,2 43,8 46,1 49,4 52, 53,7 55,3 Bestelauto 52,5 62,8 75,6 79,8 83,6 87, 89,4 86,3 Pers.auto 581, 612, 653,9 671,1 685,5 69,8 699,2 79,2 Totaal 685,9 731,9 792,7 816,8 838,8 849,8 862,7 871,6 Bron: CBS 7 6 5 4 3 2 1 1986 1988 199 1992 1994 1996 1998 2 22 24 25 26 personenauto bestelauto motor vrachtauto Indices aantal voertuigen (1996 = 1) 2 175 15 125 1 75 5 1996 1998 2 22 24 25 26 personenauto bestelauto motor vrachtauto Verkeersveiligheid 35
2.6 Rijbewijsbezit voor besturen personenauto Rijbewijsbezit per 1. personen per leeftijdsklasse Leeftijd 1997 1999 2 21 22 23 24 25 18-19 252 33 34 335 367 359 347 369 2-24 661 714 71 727 734 742 742 727 25-29 742 836 838 842 835 845 872 81 3-39 767 9 9 897 9 97 91 893 4-49 82 883 896 896 898 96 95 93 5-59 744 854 858 862 867 874 874 871 6-64 632 77 784 82 814 823 831 843 65-74 486 62 627 647 662 668 689 72 75 e.o. 34 342 351 362 375 399 39 412 Aantal rijbewijzen per leeftijdsklasse Aantallen x 1. Leeftijd 199 2 21 22 23 24 25 18-19 1,2 1,4 1,3 1,6 1,5 1,6 1,7 2-24 7,9 6,5 6,7 6,8 6,7 6,7 6,5 25-29 1,1 9,5 9,2 8,6 8,5 8,4 8, 3-39 18,7 23,6 23,7 23,6 23,5 23, 22, 4-49 16,1 21, 21,3 21,7 22,1 22,4 22,7 5-59 9,1 17,5 17,9 18,5 18,8 18,8 19,4 6-64 3,5 5,6 6, 6,1 6,5 7,1 7, 65-74 4,5 7,4 7,7 7,9 8,1 8,5 8,8 75 eo 1,2 2,9 3,1 3,3 3,5 3,5 3,8 Totaal 72,4 95,4 96,8 98,1 99,4 1,1 99,7 Bron: CBS Aantal rijbewijzen per leeftijdsklasse (x 1.) 3.5 3. 2.5 2. 1.5 1. 5 18-19 2-24 25-29 3-39 4-49 5-59 6-64 65-74 75 e.o. 199 1995 2 25 36 Verkeersveiligheid
2.7 Registratie verkeersovertredingen Aantallen x 1.. 1997 1999 21 22 23 24 25 26 Snelheid 2,95 4,38 6,74 6,93 7,65 7,27 7,96 8,87 Parkeren/ stilstaan,85,94 1,5 1,12 1,18 1,13 1,4,99 Roodlicht,24,24,32,33,39,38,4,36 Overig,62,8 1,9 1,16 1,36 1,59 1,57 1,72 Totaal 4,65 6,37 9,2 9,54 1,57 1,37 1,98 11,94 Bron: CJIB Indices verkeersovertredingen (1996 = 1) 6 5 4 3 2 1 1996 1997 1998 1999 2 21 22 23 24 25 26 snelheid parkeren/ stilstaan roodlicht overig totaal Aantal verkeersovertredingen (x 1.) 9. 7.5 6. 4.5 3. 1.5 1996 1997 1998 1999 2 21 22 23 24 25 26 snelheid parkeren/ stilstaan roodlicht overig Verkeersveiligheid 37
Percentage geregistreerde verkeersovertredingen in 24, 25 en 26 24 25 26 15% 14% 14% 4% 4% 3% 11% 9% 9% 7% 73% 74% snelheid parkeren/ stilstaan roodlicht overig 38 Verkeersveiligheid
2.8 Ontwikkelingen op rotondes Ontwikkeling aantal rotondes Wegbeheerder 21 22 23 24 25 26 27 Gemeente 1.463 1.676 2.145 2.477 2.58 2.655 2.764 Provincie 365 455 567 632 66 689 737 Rijk 19 29 35 35 35 38 41 Waterschap 6 9 18 27 28 3 32 Overig 2 4 4 4 4 4 Totaal 1.853 2.171 2.769 3.175 3.37 3.416 3.578 Toename aantal rotondes t.o.v. voorgaande jaren Wegbeheerder 22/ 23/ 24/ 25/ 26/ 27/ 21 22 23 24 25 26 Gemeente 213 469 332 13 75 19 Provincie 9 112 65 28 29 48 Rijk 1 6 3 3 Waterschap 3 9 9 1 2 2 Overig 2 2 Totaal 318 598 46 132 19 162 Met de toename van het aantal rotondes valt een afname van het aantal ongevallen, op de desbetreffende locaties, te constateren. Aantal ongevallen en slachtoffers op rotondes 26 Totaal aantal ongevallen 4.8 Aantal verkeersdoden 6 Aantal ziekenhuisopnamen 196 Aantal overige gewonden 537 Totaal aantal slachtoffers 739 De bepaling van het aantal ongevallen en slachtoffers op rotondelocaties is als volgt: Geografisch wordt de locatie en de vorm van de rotonde vastgesteld. Vervolgens wordt de oppervlakte van de rotonde bepaald - de rotondepolygoon. Tot slot wordt a.d.h.v. de coördinaten het aantal ongevallen en slachtoffers in deze rotondepolygoon berekend. De bepaling van het aantal rotondes, ongevallen en slachtoffers wordt momenteel door AVV en SWOV onderzocht. In de volgende publicatie wordt van deze nieuwe methodiek gebruik gemaakt voor de jaren 1997-26. Bron: AVV Verkeersveiligheid 39
Ontwikkeling aantal rotondes bij wegbeheerder gemeente en provincie 3.5 3. 2.5 2. 1.5 1. 5 21 22 23 24 25 26 27 gemeente provincie Toename aantal rotondes t.o.v. voorgaande jaren 7 6 5 4 3 2 1 22/21 23/22 24/23 25/24 26/25 27/26 gemeente provincie 4 Verkeersveiligheid
Kerncijfers Verkeersveligheid 27 is een uitgave van het Ministerie van Verkeer en Waterstaat Rijkswaterstaat Adviesdienst Verkeer en Vervoer (AVV) Kerncijfers Verkeersveiligheid is ook verkrijgbaar in de Engelse taal: Road Safety in the Netherlands, Key Figures. Informatie en bestellingen AVV Loket Telefoon: 1 282 5959 E-mail: avvloket@rws..nl Internet: www.rws-avv.nl Fotografie Patrick Mulders Guido van der Velden Vormgeving en productie Studio Guido van der Velden bv, Blaricum Druk Den Haag Media Groep April 27 ISSN: 1573-2541 Overname van (delen van) de inhoud van deze publicatie in gedrukte of digitale vorm is alleen toegestaan met bronvermelding. Hoewel de opgenomen gegevens zo goed mogelijk op juistheid en actualiteit zijn gecontroleerd, kan de samensteller geen aansprakelijkheid aanvaarden voor mogelijke fouten.