Programmaplan Bereikbaar Brabant 1. Inleiding Hoe houden we Brabant bereikbaar? Hoe zorgen we er voor dat reizigers binnen een acceptabele tijd van A naar B komen en hoe kunnen we het bedrijfsleven garanderen dat zij producten kunnen aan- en afvoeren en dat onze provincie daarmee internationaal een aantrekkelijke vestigingsplaats blijft? Uit de Netwerkanalyse (2006) blijkt dat vooral het stedelijk netwerk BrabantStad in de periode tot 2020 vastloopt als er geen trendbreuk wordt gegenereerd. De provincie initieert samen met kennisinstellingen, het Rijk, gemeenten, het bedrijfsleven en het maatschappelijke middenveld, innovatieve en duurzame projecten om de bereikbaarheid de komende decennia te garanderen. Hiervoor zijn kaders opgesteld waar de projecten aan moeten voldoen. Het gaat daarbij om een koppeling tussen infrastructuur en ruimtelijke ontwikkeling; ze moeten multimodaal vervoer mogelijk maken. Bedrijfsleven en kennisinstellingen worden meer betrokken bij het zoeken naar oplossingsrichtingen. Kortom, het doel van dit programma is om Brabant bereikbaar te houden: het gaat er om de economie te versterken en om de leefbaarheid voor de langere termijn te waarborgen. 2. Afspraken Ambities Bereikbaarheidsknelpunten oplossen door beter samen te werken met partners, waardoor betere kwaliteit van plannen ontstaat en draagvlak voor oplossingen. De ambittie van dit programma is om Brabant bereikbaar te houden: het gaat er om de economie te versterken en om de leefbaarheid voor de langere termijn te waarborgen. Thema s De programmalijn Bereikbaar Brabant is onderverdeeld in 2 thema s. Om Brabant bereikbaar te houden richt de programmalijn Bereikbaar Brabant zich op: 1. Bereikbaarheid in ruimtelijk perspectief; 2. Het juiste vervoermiddel op het juiste moment. 2.1 Bereikbaarheid in ruimtelijk perspectief De focus ligt op een optimale integratie van bereikbaarheid en ruimtelijke ontwikkeling. De kansen die ruimtelijke ontwikkeling in een gebied brengen worden benut om de mobiliteit en bereikbaarheid te verbeteren. Daarnaast biedt (nieuwe) infrastructuur weer kansen voor ruimtelijke ontwikkelingen. In de programmalijn Bereikbaar Brabant richten we ons op bestaande en nieuwe locaties (steden, dorpen, bedrijventerreinen en knooppunten). Het gaat er om de beschikbare ruimte optimaal te benutten en tegelijkertijd de economie te versterken en de leefbaarheid te verbeteren. Vanaf de start worden partijen (bedrijven, kennisinstellingen en overheden) in een vroegtijdig stadium bij elkaar gebracht en worden ruimtelijke- en mobiliteitsontwikkelingen gezamenlijk in beeld gebracht. Infrastructuur moet de identiteit en eigenheid van een gebied versterken; infrastructuur als onderdeel van de openbare ruimte. 2.2 Het juiste vervoermiddel op het juiste moment Personenvervoer Wij willen dat de Brabantse reizigers beter gebruik kunnen maken van de verschillende vervoerswijzen die Brabant biedt. De reiziger moet een bewuste keuze kunnen maken. Dit begint bij een goede informatievoorziening. Individuele reisinformatie is een van de sleutels voor een efficiënter gebruik van de beschikbare middelen (auto, fiets, OV, parkeren en logistiek).
Om de reiziger keuzes te bieden voor verschillende vervoerswijzen, spannen wij ons in om verkeer (trein, auto, bus, fiets, voetgangers etc.) en vervoer (spoor, weg, water) in onderlinge samenhang te verbeteren. Overstappunten tussen trein- en busverbindingen worden ontwikkeld en verbeterd. Samen met het rijk willen we komen tot een Brabantse verkeersmanagementcentrale voor zowel het hoofd- als het onderliggend wegennet. Dit moet leiden tot een significante verschuiving van een eenzijdige keuze voor de auto naar een meer divers gebruik van verschillende vervoerwijzen. Goederenvervoer Wij willen dat goederen in Brabant zo efficiënt mogelijk worden afgewikkeld via bestaande vervoersmodaliteiten weg, water, lucht, spoor en buisleiding. In 2008 ontwikkelen wij daarvoor een strategische visie voor het goederenvervoer. Samen met publieke en private partners formuleren wij slimme oplossingen voor het goederenvervoer. Wij zoeken naar het meest passende vervoerssysteem en veiligheid rondom de infrastructuur. Wij gaan overslagpunten beter benutten en verbeteren. Het vervoer over water, spoor, door de lucht en via buisleidingen biedt nog onbenutte mogelijkheden. 3. Analyse beleidsafspraken en voorstel 2008 De programmalijn bereikbaar Brabant wordt binnen het bestaande PVVP uitgevoerd. Dit betekent dat er geen nieuw beleid is dat buiten de kaders van eerder vastgesteld beleid valt. Uitzondering hierop is de strategische visie goederenvervoer Brabant. In bijlage 1 is de planning van de programmalijn Bereikbaar Brabant ten behoeve van de commissie EMG opgenomen. Bijlage 2 geeft een overzicht van de proceskosten en de investering voor de programmalijn Bereikbaar Brabant. 3.1 Bereikbaarheid in ruimtelijk perspectief De bereikbaarheid in ruimtelijk perspectief willen we verbeteren door: 1.1 Versnelde acties Zuidoostvleugel BrabantStad Het voorkomen van een verkeersinfarct rondom Eindhoven en het verbeteren van het unieke woon-, werk- en leefklimaat en daarmee de aantrekkelijkheid als vestigingsplaats voor het internationale bedrijfsleven in de regio Zuidoostvleugel BrabantStad. Onder andere door het uitvoeren van een MIRT verkenning en het opstellen van integrale gebiedsopgaven op maat. Ook het uitwerken van robuuste maatregelen op het gebied van mobiliteitsmanagement, anders betalen voor mobiliteit, fiets, openbaar vervoer en dynamisch verkeersmanagement en de studie naar de N69. 1.2 Pilot MIRT-verkenning Zuidoostvleugel BrabantStad Met het Rijk afspraken maken over de integrale gebiedsaanpak voor de Zuidoostvleugel BrabantStad, het leveren van een bijdrage aan het nieuw te ontwikkelen spelregelkader MIRT en het komen tot een gedragen integraal investeringsprogramma. 1.3 Mobiliteit & RO op maat: de N279 Het vervaardigen van een visie voor het gehele traject van de N279op zowel verkeersaspecten als de ruimtelijke aspecten en de wijze hoe ze op elkaar ingrijpen. Naast het leggen van een duidelijke koppeling tussen Infrastructuur en Ruimtelijke Ontwikkeling is deze visie een belangrijk uitgangspunt voor het routeontwerp en het inpassingplan.
1.4 Mobiliteit & RO op maat: de doorstroomas A4 (i.c.m. Project Mainportcorridor Zuid) Onderzoek hoe door middel van publiek private samenwerking de bereikbaarheid en de verbonden leefomgeving kunnen worden verbeterd in de A4 corridor. Een duidelijke visie op de koppeling tussen Infrastructuur en Ruimtelijke Ontwikkeling, die gedragen wordt door alle betreffende gemeenten. 1.5 Verkenning N65 Het verbeteren van de N65op het gebied van doorstroming, bereikbaarheid, leefbaarheid en verkeersveiligheid. In een integrale verkenning N65 wordt samen met partners de problematiek op de N65 verkend en worden oplossingsrichtingen voor de middellange/lange termijn geformuleerd. Deze aanpak is te vergelijken met de aanpak die is gevolgd voor de Zuidoostvleugel BrabantStad. 1.6 Mobiliteit & RO op maat: de A27 Het vervaardigen van een visie op de A27 die ingaat op de te verwachten verkeersproblemen in combinatie met de ruimtelijke ontwikkelingen. Met als basis het routeontwerp A27 wordt gezocht naar een goede ruimtelijke inpassing van oplossingen voor bereikbaarheidsproblemen, een zuinig en efficiënt gebruik van de ruimte en het ontwikkelen van een snelweglandschap. 1.7 Ontwikkeling van stedelijke zones Het (financieel) ondersteunen van gemeenten bij de aanpak van de verschillende stedelijke zones (spoor, water, weg) en het tot uitvoering brengen van deze plannen. Dit wordt gekoppeld aan de ruimtelijke en bereikbaarheidsambities in een integrale aanpak en investeringsstrategie Stedelijke Zones. Dit actiepunt wordt in directe samenwerking met de programmalijn Mooi Brabant uitgevoerd. 3.2 Het juiste vervoermiddel op het juiste moment Het juiste vervoermiddel op het juiste moment willen we verbeteren door: 2.1 Individueel reisadvies Het ontwikkelen van een visie op het individueel en multimodale reisadvies voor het efficiënter gebruik van beschikbare modaliteiten (auto, fiets, OV). Door individueel reisadvies is er een betere informatievoorziening over de beschikbaarheid van de verschillende modaliteiten. In de vorm van pilots als nieuwe In-car concepten, ontwikkelingen anders betalen voor mobiliteit zal kennis opgedaan worden. 2.2 Mobiliteitsmanagement bij wegwerkzaamheden Door een gezamenlijk met partners (wegbeheerders) opgezette bereikbaarheidsstrategie is het streven om te komen tot acceptabele reistijden/ wachttijden/doorstroming op het regionale en het Rijkswegennet op de korte en middellange termijn. 2.3 Verkeersmanagementcentrale Een betere benutting van het bestaande wegennet door gezamenlijk operationeel verkeersmanagement van de verschillende wegbeheerders. Het resultaat is een gezamenlijke verkeersmanagementcentrale in Noord-Brabant. Het monitoren van de actuele verkeerssituatie, het afstemmen van werken in uitvoering, incident detectie en het inzetten netwerkbrede maatregelen zoals DRIPS.
2.4 Verbeteren van overstappunten en snelle busverbindingen Een snelle ontsluiting van de kerngebieden rond de B5 steden; snel en frequent. Hiermee wordt een alternatief voor de auto geboden en verbetert de ketenmobiliteit (transferia). Het gaat om de projecten Helmond CS Suytkade, Tilburg CS en station Maarheze. Tevens gaat het om de snelle busverbindingen Tilburg-Waalwijk- s Hertogenbosch, s- Hertogenbosch-Veghel-Uden, s-hertogenbosch-schijndel-st. Oedenrode, Oss-Uden- Veghel-Eindhoven en HOV Oosterhout-Breda 2.5 Fiets Plan Stad Het verminderen van de druk op zowel het gebied van milieu als leefbaarheid, het verbeteren van de bereikbaarheid van deur tot deur, het bevorderen van de multimodaliteit in het vervoer, het vergroten van het milieubewustzijn en het verbeteren van de gezondheid (lichaamsbeweging) door in 1 of meerdere (binnen)stad/steden in Noord-Brabant de fiets als hét vervoermiddel voor binnenstedelijke verplaatsingen optimaal te faciliteren.b5 en M7 steden worden uitgenodigd en het meest haalbare plan zal gekozen worden. 2.6 (Inter)nationale treinverbindingen Het verbeteren van de internationale treinverbindingen Breda-Antwerpen-Brussel, Eindhoven-Heerlen-Aachen(Keulen), Eindhoven-Venlo-Düsseldorf en het verbeteren van de ontsluiting BrabantStad op de zuidelijke randstad en de noordelijke randstad. 2.7 Strategische visie goederenvervoer Brabant Het opstellen van een logistieke visie en bijbehorende uitvoeringsagenda die een gedragen basis vormt om de economische haalbaarheid van goederenstromen naar, in, van en tussen steden, bedrijven en bedrijventerreinen (economische kerngebieden) binnen de randvoorwaarden van ruimte, leefbaarheid en milieu te verbeteren. Tevens levert het een bijdrage aan de blijvende versterking van de overslagpunten in Brabant. 2.8 Onderzoek netwerk helihavens Inzicht verkrijgen in de nut en noodzaak van een netwerk van helikopterhavens. 2.9 Onderzoek wenselijkheid leerstoel goederenvervoer Het uitvoeren van een studie naar de wenselijkheid van een leerstoel voor goederenvervoer in samenwerking met verschillende partners. 2.10 ITS Europe congress Eindhoven 2011 De provincie Noord-Brabant heeft zich gekandideerd als organisator van het ITS Europe congress in 2011. Door het organiseren van het ITS congres zal de provincie zich profileren als technologische regio en focussen op het aanpakken van problemen met ITS systemen. Weg van de Toekomst Een concentratie van innovatieve projecten op een weg in Brabant, waarbij innovatieve ideeën van het bedrijfsleven en andere partners daadwerkelijk gerealiseerd worden en de integrale samenwerking buiten zichtbaar is. Bij de Weg van de Toekomst gaat het niet alleen om de infrastructuur, maar ook om sociale, culturele en ecologische kwaliteiten op en rond de weg te verbeteren. 4. Wat is de provinciale rol en met welke partners werken we samen Het oplossen van de bereikbaarheidsproblemen kan de overheid niet alleen. De provincie richt zich meer op samenwerking met andere partijen, zoals kennisinstellingen en het bedrijfsleven: de Triple O (overheid, ondernemingen en onderwijs/kennisinstituten) benadering. De rol van de provincie verandert daardoor aanzienlijk.
Niet meer de traditionele institutionele rol als vertrekpunt maar een meer procesgerichte rol waardoor er nieuwe netwerken en coalities tot stand worden gebracht. Waarom de provincie? Als provincie kunnen we samenwerking faciliteren, waarbij het mogelijk is dat bevoegdheden van de verschillende partners elkaar overlappen. Zowel publieke als private partijen hebben inbreng in een publieke zaak. Met welke actoren allianties worden gesloten, hangt af van de schaal waarop problemen zich voordoen, van de oplossingrichtingen en het type project dat opgepakt wordt. Gedacht kan worden aan strategische akkoorden met taakverdeling, convenanten, privaatrechtelijke constructies (BV/NV) en innovatieve pilotprojecten. Bij de verschillende speerpunten binnen dit programma wordt hieraan nadrukkelijk aandacht besteed. Onze partners zien vooral een trendbreuk in de vorm van samenwerking en de veranderende rol van potentiële partners en dus ook de rol van de provincie. Doel Wij streven naar een grotere betrokkenheid van bedrijfsleven en kennisinstellingen bij de aanpak van bereikbaarheidsknelpunten. Al in de ontwerpfase wordt een integrale samenwerking met partners nagestreefd om gezamenlijk te komen tot innovatieve oplossingen. Denk aan nieuwe diensten voor consumenten op het gebied van multimodaal reisadvies of het versnellen van toepassingsmogelijkheden van navigatie / in-car systemen. Kortom, wij willen een optimale verbinding bewerkstelligen tussen publieke en private partners zodat bereikbaarheidsknelpunten samen opgelost worden (van ontwerpfase tot en met realisatiefase).
Bijlage 1: Planning programmalijn Bereikbaar Brabant t.b.v. Commissie EMG Onderwerp Naar PS? 2008 22-2 28-3 25-4 6-6 12-9 24-10 Programmaplan Bereikbaar Brabant Nee X 1.1 Versnelde acties Zuidoostvleugel BrabantStad Nee X X 1.2 Pilot MIRT verkenning Zuidoostvleugel Nee Zuidoost Brabant 1.5 Verkenning N65 Nee X 2.7 Strategische visie goederenvervoer Brabant Ja (7- X X 11) 2.8 Onderzoek netwerk helihavens Nee X Actualisatie Programmaplan Bereikbaar Brabant Nee X 21-11 X Onderwerp Actualisatie Programmaplan Bereikbaar Brabant Naar PS? 2009 2010 2011 VJ NJ VJ NJ VJ NJ X X
Bijlage 2: Financieel overzicht programmalijn Bereikbaar Brabant 2008-2011 ten laste van stelpost bestuursakkoord. Thema Project Productgroep(en) / product(en) (in 6 cijfers) Begrotingspost(en) 2008 2009 2010 2011 Totaal PROCESKOSTEN 1.1 Versnelde acties 02.90.01 0001532 125.000 375.000 Zuidoostvleugel 125.000 125.000 1.2 Pilot MIRT verkenning 02.90.01 0001532 60.000 60.000 Zuidoostvleugel Zuidoost Brabant 1.3 Mobiliteit en RO op maat: de 02.90.01 0001532 150.000 150.000 N279 1.4 Mobiliteit & RO op maat: de 02.90.01 0001532 50.000 50.000 doorstroomas A4 (i.c.m. PMZ) 1.5 Verkenning N65 02.90.01 0001532 30.000 60.000 30.000 1.6 Mobiliteit en RO op maat: de 02.90.01 0001532 50.000 50.000 A27 1.7 Ontwikkeling van stedelijke 02.90.01 0001532 p.m. p.m. zones 2.1 Individueel reisadvies 02.90.01 0001532 400.000 400.000 2.2 Mobiliteitsmanagement bij 02.90.01 0001532 100.000 wegwerkzaamheden 100.000 2.3 Verkeersmanagementcentrale 02.90.01 0001532 87.500 87.500 2.4 Verbeteren overstappunten en 02.90.01 0001532 p.m. p.m. p.m. snelle busverbindingen 2.5 Fiets Plan - Stad 02.90.01 0001532 30.000 30.000
2.6 (Inter)nationale 02.90.01 0001532 50.000 50.000 treinverbindingen 2.7 Strategische visie 02.90.01 0001532 110.000 goederenvervoer Brabant 110.000 2.8 Onderzoek netwerk 02.90.01 0001532 25.000 25.000 helihavens 2.9 Onderzoek wenselijkheid 02.90.01 0001532 p.m. p.m. p.m. leerstoel goederenvervoer 2.10 ITS congres Eindhoven 02.90.01 0001532 p.m. p.m. p.m. Proeftuin: Weg van de Toekomst 02.90.01 0001532 p.m. p.m. p.m. Totaal 1.547.500 Thema Project Productgroep(en) / product(en) Begrotingspost(en) 2008 2009 2010 2011 Totaal (in 6 cijfers) INVESTERINGEN 1.1 Versnelde acties Zuidoostvleugel 1.2 Pilot MIRT verkenning Zuidoostvleugel Zuidoost Brabant 1.3 Mobiliteit en RO op maat: de N279 1.4 Mobiliteit & RO op maat: de doorstroomas A4 (i.c.m. PMZ) 1.5 Verkenning N65 1.6 Mobiliteit en RO op maat: de A27 1.7 Ontwikkeling van stedelijke 31.03.03 000.1586 10.000.000
zones 10.000.000 20.000.000 2.1 Individueel reisadvies 31.03.03 000.1586 2.000.000 4.300.000 6.300.000 2.2 Mobiliteitsmanagement bij wegwerkzaamheden 2.3 Verkeersmanagementcentrale 31.03.03 000.1586 5.000.000 2.4 Verbeteren overstappunten en snelle busverbindingen 31.03.03 000.1586 10.800.000 10.800.000 2.5 Fiets Plan - Stad 31.03.03 000.1586 2.500.000 2.500.000 5.000.000 2.6 (Inter)nationale treinverbindingen 2.7 Strategische visie goederenvervoer Brabant 31.03.03 000.1586 2.500.000 2.500.000 5.000.000 2.8 Onderzoek netwerk helihavens 2.9 Onderzoek wenselijkheid leerstoel goederenvervoer 2.10 ITS congres Eindhoven 31.03.03 000.1586 Proeftuin: Weg van de Toekomst