Power to the people Jos van der Lans Woonwaard symposium Kern in de keten 24 november 2011, Heerhugowaard @josvanderlans #burgerkracht
Nieuwe fase in organisatie en sturing van de verzorgingsstaat Tot 1960 PARTICULIER INITIATIEF (verzuilde, lokale elites/notabelen, burgers) Tot 1980 VERSTATELIJKING (staat - aanbodgestuurd,, professionele elites) Tot 2010 ECONOMISERING (bedrijfsmatige sturing grootschaligheid managers/bestuurders) Na 2010 LOKALISERING Wijk- gebiedsgericht Burgers als coproducent / burgerkracht Ontinstitutionalisering georganiseerde nabijheid Herontwerpen, redesign dienstbaarheid
TRANSITIE Andere verhoudingen tussen burgers en professionals/instituties. WIJKEN ALS LABORATORIUM
Even terug in de geschiedenis Even terug in de geschiedenis www.c www.canonsociaalwerk.nl anonsociaalwerk.nl
1965: Van genade naar recht PLANNINGSDENKEN 1970 Ruimteclaims per inwoner in Brabant: Binnen 100 meter: 6-126 m 2 blokgroen Binnen 400 meter: buurtgroen Binnen 800 meter: wijkgroen Binnen 1600 meter: stadsgroen Totaal recht op: 75 m 2 groen binnen straal van 3 km Kaderwet Specifiek Welzijn (1977) => welzijnsplanning
Staatsgreep van professionals Vrijwilligers en maatschappelijk werkers in de kinderbescherming 8000 7000 6000 5000 4000 3000 2000 1000 Vrijw illigers maatschappelijk w erkers 0 1966 1970 1974 1978 Particulier initiatief werd professioneel monopolie op oplossingen
Schatting 1960 + 1200 instellingen 25.000 professionals 100.000 actieve burgers (besturen, ledenraden, bewonerscommissies)
Deskundigheid voorop - betutteling taboe
Privé wereld = no go area De beweging wordt omgedraaid: - Vroeger: naar mensen toe - Moderne tijd: mensen naar de professionals toe ZELFREDZAAMHEID
Burger als rechthebbende consument Systeem wereld Leefwereld Institutionele logica Burgerlogica Instituties als leverancier
Expansief groeiende institutionele wereld Systeemlogica dwingend
systeemperversiteiten ONTPERSOONLIJKING
WANTROUWEN
BEHEERSING -PRODUCTIE
SYSTEEMWERELD BELEID OVERHEID INSTITUTIES REGELS CONTROLE BEHEERSING RISICO-VERMIJDING EFFICIENCY RECHTMATIGHEID Vraaggericht Klantvriendelijk Burgers centraal burgerparticipatie LEEFWERELD BELEVING BUURT NETWERKEN EIGEN KRACHT VERTROUWEN SAMENWERKING ACTIE-VERLEIDING PERSOONLIJK VERSCHEIDENHEID STAAT / PUBLIEK BURGERS / PRIVAAT
eheersing emotie
Het systeem loopt vast - Moeilijk toegankelijk => oerwoud - Maakt zaken nodeloos ingewikkeld / complexiteitsinflatie - Hoe meer problemen hoe slechter het werkt - Duur alsmaar groeiende indirecte kosten - Medicaliseert etikettenfabriek - Onteigent burgers claimgedrag - Creeert afhankelijkheden
STAAT / PUBLIEK BURGERS / PRIVAAT
Twee bewegingen Professionals manifesteren zich in de leefwereld van burgers organisatie van professionele nabijheid. PROFKRACHT Instituties openen zich voor burgers, ontdoen zich van hun leveranciersmonopolie en herontwerpen professionele dienstbaarheid. BURGERKRACHT
van garagebedrijf naar wegenwacht
Weg uit de systeemwereld Leefwereld als spreekkamer Achter de voordeur stadsmariniers stadscommando s - huisbezoek sociale wijkteams jeugdveldwachter straatcoaches wijkcoaches - interventieteams - bemoeizorg eigen kracht conferenties gezinsmanagers frontliniewerkers - sociale makelaars
Opkomst generalisten Het Enschedese model Van veelvoud naar eenvoud EERSTE LIJN (Enschede/Leeuwarden) TWEEDE LIJN
burgerkracht Ruimte creëren voor burgers
3 typen burgerkracht 1. Ontindividualiseren / collectiveren NETWERKEN CENTRAAL 2. Burgers als co-professionals 3. Burgers worden eigenaar van publieke taken en verantwoordelijkheden LOKALISERING
1. Ruimte maken Ont-institutionaliseren Nederland is het meest geïnstitutionaliseerde land van Europa. GGZ, AWBZ, reclassering, UWV, DWI, jeugdzorg, PGB s. Instituties zijn in Nederland etikettenleveranciers op basis waarvan hun economie draait. Professionaliteit => geïndiceerd behandel/trajectdenken
Netwerk centraal Bronnen: Lambert, 1992; Miller, Duncan en Hubble, 1997, Asay and Lambert, 1999. Professionaliteit => sociale ecologie
Metafoor: Eigen Kracht Conferenties - Sinds 2001: 5000 conferenties - 75% komt daadwerkelijk tot een plan - 13% komt zelf in beweging zonder conferentie - 12% lukt niet, te veel ellende, onveiligheid - 9 op 10 lukt wel - Gemiddeld gaat het om 18 afspraken, 80% voor rekening familie, 20% profs - 20% profs vaak oorzaak mislukken Family First, Wrap Around Care (Jo Hermanns), Personal Future Planning, herstel- en rehabilitatieaanpak GGZ
Vrijwillige inzet -> > burgerkracht 2. Burgers als co-professionals
3. Eigenaarschap / zeggenschap Meevergaderen Zakgeld-filosofie filosofie,, vouchers Geen bezit Geen verantwoordelijkheid Geen risicodragende partij Niet overlaten en toevertrouwen. Bewonersorganisaties in NL
Toevertrouwen-aan-burgers.UK http://www.thepeoplessupermarket.org/about/our-mission/
Kenmerken Trusts 1. Bewoners in de meerderheid, professionals in dienst van bewoners. 2. Trust exploiteren bezit en kunnen economie maken 3. Community organized / oriented 4. Denken en handelen in wijkecomomische termen, geldstromen worden langs trusts geleid. 5. Zijn niet afhankelijk van de overheid. Localism Bill
Cirkels van vertrouwen = nieuwe corporaties http://www.thepeoplessupermarket.org/about/our-mission/
Discussie gaat niet over wat burgers al dan niet moeten doen, de discussie gaat over hoe instituties functioneren TRANSITIE HERONTWERP DIENSTBAARHEID HORIZONTALISERING INSTITUTIES BURGERKRACHT ALS BASISPRINCIPE
www.josvdlans.nl www.eropaf.org #eropaf #burgerkracht @josvanderlans