Testen en Selecteren op Groei in de Mijtenval

Testen en Selecteren op Groei in de Mijtenval Probleemstelling Meten van de mijtenval Berekenen groeifactor Eigenschappen groeifactor Teelt 2013 Alternatieve berekening Groeifactor Harris / Harbo

Oprichting DDB 2001 Ed Pieterse

Meten aan de mijtenval Bestrijden of selecteren Continu over langere periode Mijtenval per dag Meetfrequentie Totaal aantal gevallen mijten vanaf een begintijd tot een (variabel) eindtijdstip Test/Selectie

Probleemstelling Beurs Bijenvolk Waarde Aandelenpakket Koersen (onbekend) Uitgekeerd dividend Omvang Varroapopulatie Reproductie Gevallen mijten Met hoeveel procent is het uitgekeerde dividend gestegen? Met welke factor is het aantal vallende mijten gegroeid? Test/Selectie

Aandelen pakket Er wordt geen extra aandelen gekocht of verkocht Uitgekeerd dividend wordt niet omgezet in nieuwe aandelen Over langere tijd gezien blijkt om een of andere reden in goede tijden de waarde van de aandelen te groeien Omdat er niet gehandeld wordt in de aandelen is er geen koers bekend en weet ik niets over de waarde van het aandelenpakket Probleemstelling

Stijgingspercentage van het uitgekeerde dividend De stijging van het uitgekeerde dividend heeft een relatie met de waardestijging van het aandelenpakket. Ik kijk daarom naar de groei van de totale som van het uitgekeerde dividend. Ik neem een exponentiele groeifunctie als rekenmodel om de stijging uit te rekenen. De hoogte van het uitgekeerde dividend bedrag zegt niets over het stijgingspercentage. Ook niet over de waarde van het aandelen pakket, omdat ik niets weet van de koers van de aandelen Probleemstelling

Stijgingspercentage in het totale aantal gevallen mijten De stijging in het totale aantal gevallen mijten heeft een relatie met de stijging van de omvang van de reproducerende mijtenpopulatie. Ik kijk daarom naar de groei van de totaal aantal gevallen mijten. Ik neem een exponentiele groeifunctie als rekenmodel om de stijging uit te rekenen. Het aantal gevallen mijten zegt niets over het stijgingspercentage. Ook niet over de omvang van de reproducerende mijtenpopulatie, omdat ik niets weet over de varierende reproductie van de mijt. Probleemstelling

Reproducerende Varroapopulatie Mijten die verdwijnen door bijensterfte kunnen zich niet meer reproduceren, en behoorde niet meer tot de reproducerende mijtenpopulatie. Mijten die door vervliegen binnen komen vergroten de populatie De mijtenpopulatie groeit door reproductie in het broed De vallende mijten komen voornamelijk uit het broednest De hoogte van de reproductie is variabel en onbekend De omvang van de totale mijtenpopulatie is onbekend. Probleemstelling

Sterfte Leeft 70-80 dagen Stapt tot 4 keer in broedcel Reproducerende VarroaPop

Totaal aantal gevallen mijten Cumulatieve mijtenval Berekende mijtenval Meten aan mijtenval

Continu meten over langere periode Vanaf januari tot aan zwermperiode Verschijnen van darren in het volk Mijten stappen over naar darrenbroed in een groeiend broednest Na zwermperiode tot eind december Vertrek van darren uit het volk Mijten stappen over naar werksterbroed in een krimpend broednest Meten aan mijtenval

Bestrijden of Selecteren Meten aan mijtenval

Meetfreqentie Afhankelijk van hoeveelheid afval op de varroalade 1 keer per week 2 tot 3 keer per week Afhankelijk van hoeveelheid gevallen mijten Om de dag of elke dag Controle of er bestreden moet worden Controle of bestrijding werkt en het volk niet overmatig schaadt Controle of bestrijding effectief is geweest Meten aan mijtenval

Mijtenval per dag Mijtenval per dag 12 daags voortschrijdend gemiddelde Meten aan mijtenval

Mijtenval per dag Mijtenval per dag

12 daags voortschrijdend gemiddelde =SUM(E164:E176)/12 Mijtenval per dag

Cumulatieve mijtenval Totaal aantal gevallen mijten

Berekende cumulatieve mijtenval Q=COUNT(B250:B176) R=G250/Q2 S=CORREL(L176:L250;B176:B250) T=SLOPE(L176:L250;B176:B250) U=INTERCEPT(L176:L250;B176:B250) V=EXP($T$2*$B177+$U$2) Totaal aantal gevallen mijten

Reproductie mijten in volk Cermák Voortplanting

Berekenen groeifactor Bereken de lijn die zo nauwkeurig mogelijk de gemeten lijn benaderd Groei berekent uit een exponentieel / logistisch groeimodel Voorjaar Najaar Transformeer de gemeten lijn naar een rechte lijn Bereken de vergelijking van de rechte lijn die zo goed mogelijk de gemeten lijn benaderd. ln(y)=a+bx Kleinste kwadraten methode Test/Selectie

Berekenen groeifactor najaar Bereken een gebogen lijn die zo nauwkeurig mogelijk de gemeten lijn benaderd Groei berekent uit een logistisch groeimodel Transformeer de gemeten lijn naar een rechte lijn ln(y)=a+bx Bereken de vergelijking van de rechte lijn die zo goed mogelijk de gemeten lijn benaderd. Kleinste kwadraten methode Test/Selectie

Eigenschappen van de groeifactor Onafhankelijk van de gemiddelde mijtenval Onafhankelijk van de omvang van het volk Groei van de mijtenval is in het voorjaar lager dan in het najaar, en ongelijk in verschillende jaren Je kunt volken op groeifactor in rangorde zetten Volk met lage groeifactor levert nakomelingen met lage groeifactor Wanneer bestrijden Herhaalde metingen aan een volk levert vergelijkbare resultaten. Invloed bestrijding op groei Test/Selectie

Groei onafhankelijk gemiddelde mijtenval Gemiddelde val Groeifactor Eigenschappen

Groeifactor van nakomelingen 2011-najaar 2012-voorjaar 2012-najaar 2013-voorjaar vn-ep15-2010-01 0,026 vn-62-02-2012 0,034 0,029 0,058 0,026 vn-62-14-2012 0,051 0,018 vn-62-64-2012 0,013 0,034 vn-62-13-2012 0,011 Eigenschappen

Invloed bestrijding op groei Mijtenval neemt door bestrijding versneld toe. Eigenschappen

Wanneer bestrijden Na de eerste bestrijding in september vielen begin oktober nog meer dan 40 mijten per dag. Na 2 e bestrijding vallen 2 mijten/dag Schadegrenzen Eigenschappen

Schadegrenzen Na de eerste bestrijding in september vielen begin oktober nog meer dan 40 mijten per dag. Na 2 e bestrijding vallen 2 mijten/dag Wanneer bestrijden

Teelt 2013 K03 DDB20 K10 AvD04 AvD05 Eigenschappen

PJ147xMRK181 vn-k10-2013-14b Metingen nakomelingen van K10 Groei 0,0907 0,0884 Correlatie 0,98 0,98 Periode 163 42 vn-k10-2013-15b 0,0905 0,96 90 7 vn-k10-2013-19b 0,0751 0,97 vn-k10-2013-20b 0,0824 0,99 90 63 90 90 Gemiddelde val 19 41 vn-k10-2013-21b 0,0934 0,98 90 4 vn-k10-2013-18b 0,0717 0,99 124 2 Teelt

Metingen nakomelingen van DDB20 Groei Correlatie Periode Gemiddelde val vn-03-20-2012(vj) 0,024 0,75 98 3 vn-ddb20-2013-1w 0,0477 0,97 160 3,3 vn-ddb20-2013-2w 0,0874 0,99 141 0,11 vn-ddb20-2013-7w 0,0569 0,98 162 9 vn-ddb20-2013-9w 0,0564 0,97 128 0,7 Teelt

Metingen nakomelingen van K03 Groei Correlatie Periode Gemiddelde val F1-vn-hv-84-2012) 0,0653 0,99 161 5,8 vn-k03-2013-?gr 0,0790 0,91 133 19 vn-k03-2013-39gr vn-k03-2013-33gr 0,1127 0,99 106 7 Teelt

Metingen nakomelingen van AvD04 Groei Correlatie Periode Gemiddelde val vn-avd04-2013-23g 0,1252 0,99 106 12 vn-avd04-2013-24g 0,0845 0,98 106 2,4 vn-avd04-2013-26g 0,0522 0,93 161 vn-avd04-2013-27?g 13 0,0534 0,98 161 10,5 Teelt

Metingen nakomelingen van AvD05 Groei Correlatie Periode Gemiddelde val vn-avd05-2013-5r 0,0714 0,88 128 14,6 vn-avd05-2013-3r 0,0826 0,98 105 6,8 vn-avd05-2013-4r 0,1317 0,97 111 10,7 Teelt

Ongelijk in verschillende jaren 2011 Najaar 2012 Voorjaar Najaar 2013 Voorjaar Najaar Min Mediaan Gemiddelde Max 0,0022 0,0270 0,0412 0,2487 Aantal 0,0? 0,0? 0,0? 0,2? 23 20 0,0336 0,0597 0,0696 0,1679 30 0,0114 0,0261 0,0271 0,0470 41 0,0391 0,0895 0,1028 0,2295 46 Eigenschappen

Voorjaar lagere groei dan in najaar 2012 Voorjaar Najaar 2013 Voorjaar Najaar Min Mediaan Gemiddelde Max 0,0022 0,0270 0,0412 0,2487 Aantal 20 0,0336 0,0597 0,0696 0,1679 30 0,0114 0,0261 0,0271 0,0470 41 0,0396 0,0819 0,0842 0,1605 50 Eigenschappen

Exponentieel/logistisch model Functie van de groei is oplossing van een differentiaal vergelijking Berekening groeifactor

Generaliseerd groeimodel Groeimodel

Transformatie naar rechte lijn Voortschrijdend gemiddelde Cumulatieve mijtenval b= a= 0,054929-10,2209 corr= 0,950748 b= a= 0,069351-10,3545 corr= 0,972122 Berekening groeifactor

Kleinste kwadraten methode ln(y)=b+mx y is aantal gevallen mijten per dag. x is het dagnummer. Berekening groeifactor

0,0138526 0,015524 0,0178589 0,0197594 0,0199156 0,020006 0,0207242 0,023417 0,0237068 0,0252838 0,025894 0,0261048 0,0278215 0,0284559 0,0294098 0,0294891 0,0309557 0,0309568 0,031202 0,0321499 0,0331791 0,0337935 0,0342124 0,0358841 zeerklein klein/onrustig normaal klein/onrustig normaal klein normaal normaal normaal groot groot groot Normaal groot klein/aggressief 2 bakken groot klein groot klein/onrustig normaal klein Mijtengroei is onafhankelijk omvang volk 10-12-2013 2s DDB Teelt en Selectie Eigenschappen op een bak

Bepaling groei Weren van vreemde bijen

Selectie voor Neeltje Jans Selectie criteria Darrenvolken Test/Selectie

Selectiecriteria Groei van de mijtenval Volksontwikkeling Laagste groei (r2>95%) Het grootste volk Honingopbrengst Raatvastheid/Zachtaardigheid Afwezigheid ziekten Selectie voor Neeltje Jans

Honingopbrengst Selectiecriteria

Raatvastheid / Zachtaardigheid Selectiecriteria

Afwezigheid ziekten Selectiecriteria

Groei van de mijtenval Laagste groei Laagste gemiddelde mijtenval Correlatie groter dan 95% Zo mogelijk zonder bestrijding Selectiecriteria

Volksontwikkeling Ontwikkeling naar een omvang in ramen bijen tot aan eerste belegde doppen Mooi aaneengesloten broednest met weinig gaten Selectiecriteria

Darrenvolken Selectie voor Neeltje Jans

Voorjaar Groei Volken 2013 Najaar GroeiNajaar/ GroeiVoorjaar 2012 Eigenschappen

Voorjaar Groei Volken 2012 Najaar 2011 Volken 2013

Voorjaar Groei Volken 2011 Najaar Volken 2012

Groei Najaar / Groei Voorjaar Beebreed Groei Volken

Beebreed GroeiVergelijken

Alternatieve berekening Ingemar Fries PSNV-CZ Voorwaarden Broedsucces \ DPU Monitoren PSNV Test/Selectie

Ingemar Fries χ = e r * d Ingemar Fries r = lnχ / d χ = the number of multiples by which the population has grown e = the natural logarithm r = growth rate per day d = number of days during which the measurement occurred Example: The measurement took place during 65 days (d = 65). Mite population is estimated to have increased from 100 to 580 (= 5.8). hence r = ln (5.8) / 65 = 0.027 Thus a growth rate of 2.7% per day in this case. Alternatieve berekening

PSNV-CZ Alternatieve berekening

Relatie mijtenval - Varroapopulatie Zonder controle broednest r2 0,77 0,83 Duur 1 week 3 weken Met controle broednest r2 0,88 0,91 Duur 1 week 3 weken Alternatieve berekening

Broedsucces / DPU t heeft eenheid dag p= 49 dagen (146-97) x t =0,57 x 0 =0,14 x t / x 0 =0,57/0,14 = 4,07; ln 4,07 = 1,404 = kp k=kp/p = 1,404/49 = 0,0285 (is toename per dag) Broedsucces = bij een periode van 15 dagen geeft kp= 0,0285 x 15 = 0,43 DPU = (e 0,0285 x 15 1) = 1,53-1 = 0,53 Alternatieve berekening

Monitor PSNV Alternatieve berekening

Groeifactor Harris / Harbo Test/Selectie

Groeifactoren Mijtcyclus Mijtengroei over n reproductie-cycli Formule van Harbo\Harris Weerstandsfactoren Invloedsfactoren werkster en koningin mijtengroei Test/Selectie

Groeifactoren Harris / Harbo r Groeifactoren

Invloedsfactoren werkster/koningin Groeifactoren

Weerstandfactoren tegen mijt Kleine Cel Groeifactoren

Formule van Harris / Harbo r = reproductietijd a = groeifactor α = reproductie mijt in de cel β = kans op instappen van de uitlopende mijt in een volgende cel n = aantal reproductiecycli waarnemingsperiode in dagen Groeifactoren

Mijtengroei over n reproductiecycli y n ~ y n-1 De groei van de mijtenval op periode n is evenredig met het aantal gevallen mijten op periode n-1 y n = a. y n-1 Als de evenredigheidsfactor a is en deze blijft over alle hele n periode van r dagen gelijk dan is y n -y n-1 =a. y n-1 y n =(a+1) y n-1, y n-1 =(a+1)y n-2, y n =(a+1) i y n-i (i=0,n) Dus y n =(a+1) n y 0 Toepassing Groeifactoren

Berekening groei uit begin en eindval Volk K7 dagnummer datum 12dvg mijten/dag 222 10-08-2013 3,9 174 22-06-2013 43 t=49d =POWER((49/3,9);1/49) 1,053=1+a Mijtengroei

Relatie tussen cumulatieve en dagelijkse mijtenval Cumulatieve mijtenval = Som Dagelijkse mijtenval Korte periode Dichtheidsfunctie Verdelingsfunctie Test/Selectie

Functie Cumulatieve mijtenval Cumulatieve mijtenval = Som Dagelijkse mijtenval Korte periode Dichtheidsfunctie Verdelingsfunctie Test/Selectie

CT-scan Reproductiegraad

Ontwikkeling mijt Reproductiegraad

VSH (Varroa Sensitive Hygienic) Percentage cellen met onvruchtbare mijten 200 cellen openmaken verdeeld over 4 kanten Raten met de hoogste percentage van geopende besmette cellen Reproductiegraad

Meten Reproductie CT-scan a = aantal volwassen dochters + overlevende moeders / totaal aantal ingetreden moeders a = (aantal moedermijten + aantal immobiele deutonumphs of volwassen jonge wijfjes + (0,39 * aantal mobiele deutonymphs))/ aantal moedermijten (levend of dood) Reproductie is het aantal nakomelingen van een moedermijt 10-12-2013 VSH DDB Teelt en Selectie Formule HH

Meten instappen mijt in cel b = concentratie mijten in de cel / concentratie mijten op de bijen Formule HH

Meten reproductie tijd Formule HH