Dijken versterken en rivieren verruimen Arno de Kruif (RWS-WVL) Waterveiligheid in Nederland Nederland al honderden jaren door dijken beschermd Waterveiligheid geregeld in de wet Toetsen of dijken nog voldoen aan vastgestelde norm In jaren negentig een nieuwe maatregel t.b.v. hoogwaterbescherming geïntroduceerd: rivierverruiming Rivierverruiming verlaagt waterstand en draagt daarmee bij aan vergroten hoogwaterveiligheid. Hoe zorgen we nog meer voor waterstandsdaling? Falen dijken in huidige overschrijdingskansnorm voor bovenrivieren voornamelijk gekoppeld aan hoogte water tegen dijk Zowel dijkversterking als rivierverruiming zijn 1 ste laag preventie maatregelen om te voldoen aan huidige veiligheidsnorm 1
Verankering dijkversterking en rivierverruiming Dijkversterkingen Toets op waterkeringen in wet verankerd Bij afkeur worden dijken versterkt: HWBP voortrollende programmering Financiering 50% Rijk 40+10% Waterschap. Rivierverruiming Rivierverruiming niet hard in wet verankerd: - Waterveiligheid twee pijlers; rivierverruiming en dijkversterking - Voorkeurstrategie (VKS) als strategisch kompas Eénmalige startbeslissing PlanologischeKernBeslissing (PKB) RvdR en MaasWerken: na 15 á 20 jaar bijna afgerond Rijk betaalde 100% Ruimte voor de Rivier Dubbel doelstelling: - Waterveiligheid - Ruimtelijke kwaliteit 2
Ruimte voor de Rivier Verlaging van de waterstand Ruimte voor de Rivier Meekoppelen van doelen 3
Grote ontwikkelingen waterveiligheid Nieuwe inzichten in sterkte dijken Nieuwe normering Klimaatsverandering Kunnen we nog steeds met rivierverruiming of dijkversterking nieuwe norm halen? Nieuwe inzichten sterkte dijken Piping = erosie door grondwaterstromen waarbij kanalen/holtes in dijk ontstaan Lengte effect = kans op zwakke plek in dijk groter als je grotere lengtes beschouwd Andere faalkansboekhouding Nieuwe sterkte modellen en uitgangspunten Bron: Veiligheid Nederland in kaart tussenresultaten VNK2 4
Nieuwe normering Gevolgen Waterstand Sterkte Overstromingskans Normen in termen van overstromingskansen Nieuwe normhoogte gekoppeld aan overstromingsrisico s Toekomstige afvoeren Klimaatsverandering Klimaatsverandering Nieuwe afvoerstatistiek (Grade) - onzekerheidstoeslag - bovenstroomse overstromingen 5
Deltaprogramma Rivieren 2010-2015 Oplossing voor waterveiligheidsopgave 2100 Gebruik gemaakt van voorlopige inzichten: - nieuwe inzichten sterkte niet verwerkt - nog geen nieuwe normering analyse norm gebruikt - nog geen nieuwe afvoerstatistiek Voorkeurstrategie: Dijken op orde en nieuwe norm Klimaatsverandering dijkversterking rivierverruiming Deltaprogramma Rivieren De uitkomst Krachtig samenspel Dijkversterking en Rivierverruiming Bestuurlijk draagvlak maar geen financieringsafspraak 6
Dijkversterking op korte termijn Urgentie HWBP Urgentie HWBP Hoogwaterbeschermingsprogramma (HWBP) op basis van de 3 e toetsronde + overstromingsrisco s geprioriteerd Waal Gorinchem-Waardenburg: verkenning eind 2015 harde uitgangspunten nodig voor variant uitwerking Waardenburg-Tiel: aantal maanden later ook Gorinchem-Nijmegen binnen zo n 2 jaar IJssel: consequentie analyse door waterschappen Maas: consequentie analyse door waterschappen 7
Brief minister Begin 2015 brief minister aan voorzitters van Stuurgroep Delta Rijn en Maas Verzoek om onderbouwd voorstel nadere selectie rivierverruimende maatregelen + mogelijke startbesluiten voor één of meer MIRT-verkenningen Eis bij starten van MIRT-verkenning is zicht op financiering. Eventuele besparingen door rivierverruiming op dijkversterkingen opgenomen in HWBP kunnen worden aangewend voor bekostiging van rivierverruiming. De meerkosten van rivierverruiming moeten worden bekostigd door Rijk en regio Financiering Rivierverruiming Verschillende bronnen: Regio (o.b.v. belang/subsidiariteit) Rijk (200 mln) HWBP 8
Methode Kostenreductie dijkversterkingen door Rivierverruiming Eerste beeld Kostenreductie dijkversterkingen door Rivierverruiming Kostenreductie voor de Waal is beperkt i.v.m. sterkteopgave, IJssel en Maas levert naar verwachting meer reductie op Ivm nieuwe inzichten rond sterkte opgave is kostenreductie rivierverruiming minder groot dan bij enkel hoogte opgave. Vaak is dijkversterking nodig Piping en macrostabiliteit opgave nog erg onzeker - daarom ook nog flinke bandbreedte rond resultaten Resultaten voor Waal en IJssel worden nu gebruikt t.b.v. besluit opstart MIRT-verkenningen Rivierverruiming Nieuwe opleveringen/inzichten WBI en OI vormen input voor verdere analyse. Vervolg - aanscherping kostenreductie t.b.v. overheveling financiën uit HWBP naar rivierverruiming 9
Meerwaarde rivierverruiming Naast studie naar kostenreductie lopen er nog meer studies naar meerwaarde van rivierverruiming Meekoppelkansen: welke functies hebben welke doelenplannen waar in het rivierengebied. Zijn er meekoppelkansen Rijk-Rijk en Rijk-Regio? Robuust riviersysteem Uitvoering Rivierverruiming Nov 2015 BestuurlijkOverleg MIRT besluit opstart verkenningen Rijn: Varik-Heesselt & IJsselpoort Nov 2016 BestuurlijkOverleg MIRT besluit opstartverkenningen Maas: Venlo, Ravenstein-Lith,. Uitvoeringsprogramma rivierverruiming voor na 2030 10
Samen verder Dijkversterking & Rivierverruiming Samenwerken in de breedte Waterveiligheidsagenda Rivieren Joint factfinding + één gezamelijke (kennis)agenda + kennisalliantie: DGRW-RWS: HWBP: WS: Delta Rijn Delta Maas - WTI en OI - Effectiviteit Rivierverruiming - Pov s + programmering - Dijkversterkingen Go-Wa,. - Regionaal voorstel: Uitvoeringsprogramma RVM - Regionaal voorstel: Uitvoeringsprogramma RVM 11
Enkele slotopmerkingen Nieuwe uitgangspunten en nieuwe normering plaatsen rivierverruiming in ander daglicht Van 100% Rijksbijdrage RvR naar nieuwe kostenverdeling rivierverruiming Keuzes m.b.t. rivierverruimingen = waterstandsdaling moeten vlot gemaakt worden omdat HWBP-versterkingen op stoom raken Meerwaarde rivierverruiming Blijft het een Nederlands export product? Meer informatie STOWA opleidingen@stowa.nl 12